LEXNAVARRA
205/2011 FORU DEKRETUA, IRAILAREN 14KOA, NAFARROAKO FORU KOMUNITATEAN IBILGAILU AUTOMOBILEN ELEKTROMEKANIKAKO TEKNIKARIAREN TITULUAREN EGITURA ETA CURRICULUMA EZARTZEN DITUENA 
BON N.º 222 - 09/11/2011; corr. err., BON 26/09/2013
- Atariko
- 1. artikulua. Xedea.
- 2. artikulua. Identifikazioa.
- 3. artikulua. Lanbide erreferentea eta lanbide jarduera.
- 4. artikulua. Curriculuma.
- 5. artikulua. Lanbide moduluak eta prestakuntza unitateak.
- 6. artikulua. Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzatik ziklora sartzeko bideak.
- 7. artikulua. Ziklotik beste ikasketa batzuetara pasatzea.
- 8. artikulua. Baliozkotzeak eta salbuespenak.
- 9. artikulua. Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia.
- 10. artikulua. Irakasleak.
- 11. artikulua. Irakaslekuak eta ekipamenduak.
- Lehen Xedapen Gehigarria. Tituluaren baliokidetasunak.
- Bigarren Xedapen Gehigarria. Beste lanbide trebakuntza batzuk.
- Xedapen Iragankor Bakarra. Aurreko tituluko ikasleen eskubideak eta trantsizio prozesua.
- Xedapen Indargabetzaile Bakarra. Arauak indargabetzea.
- Azken Xedapenetan Lehena.Ezarpena.
- Azken Xedapenetan Bigarrena. Indarra hartzea.
1. ERANSKINA. LANBIDE ERREFERENTEA
2. ERANSKINA. CURRICULUMA
3. ERANSKINA. PRESTAKUNTZA UNITATEAK
4. ERANSKINA. BALIOZKOTZEAK ETA SALBUESPENAK
5. ERANSKINA. LANBIDE MODULUEN ETA GAITASUN UNITATEEN ARTEKO KORRESPONDENTZIA
6. ERANSKINA. IRAKASLEAK
7. ERANSKINA. LEKUAK
1. Lanbide Kualifikazioei eta Lanbide Heziketari buruzko ekainaren 19ko 5/2002 Legeak Kualifikazioen Katalogo Nazionalaren definizioan aurrera egitea ahalbidetu du. Lanbide sektore edo arlo bakoitzerako kualifikazio batzuk zehaztu dira katalogoan, hiru mailatan antolatuak, eta horiexek osatzen dute lanbide heziketako tituluen curriculumaren muina.
Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoak lanbide ikasketen antolaketa eta haien egituraren eta antolamenduaren printzipio orokorrak arautzen ditu hezkuntza-sistemaren barnean. Etapa, maila eta ikasketa mota guztiak eredu koherente batean biltzen ditu, zeinean heziketa zikloek eginkizun garrantzitsuak betetzen baitituzte, lanbide gaitasunen, gaitasun pertsonalen eta gizarte gaitasunen garapenari lotuak, eta, funtsean, lanbide kualifikazioaren, lan munduan sartzearen eta helduen bizitzan parte hartzearen esparruetan kokatuak.
Foru dekretu honen bidez Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren titulua eskuratzea ahalbidetzen duen erdi mailako heziketa zikloaren egitura eta curriculuma ezartzen dira. Horiek idazteko kontuan hartu dira herri administrazioen araugintzako ekimenei aplikatzen zaizkie erregulazio onerako printzipioak, bai eta Ekonomia Iraunkorrari buruzko martxoaren 4ko 2/2011 Legearen I. tituluko I. kapituluan arautegiaren kalitatea hobetzeko ezarritako gainerako tresnak ere. Hezkuntza sistemako Lanbide Heziketaren antolamendu orokorra ezartzen duen uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuko 8. artikulua aplikatuz, eta Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoaren 47. artikuluan Nafarroako Foru Komunitateari arlo honetan ematen zaizkion eskumenak erabiliz, honako curriculum honek Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren titulua ezarri eta horren gutxieneko ikasketak finkatzen dituen apirilaren 16ko 453/2010 Errege Dekretua garatzen du.
Bestalde, Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza-sistemaren esparruan lanbide heziketaren antolamendua eta garapena arautzen dituen maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuak lanbide heziketako tituluetako curriculuma garatzeko eredu bat definitu du, estrategia eta arau berriak ekarri dituena enpresara hobeki egokitzeko, ikasketen antolaketa malgutzeko, ikastetxeen curriculum-autonomia areagotzeko eta ikasleei prestakuntza zabalagoa emateko.
Horregatik, Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikari tituluaren curriculuma Nafarroako Foru Komunitaterako egokitu eta garatzean, kontuan hartu dira maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretu horrek onetsi dituen diseinuari buruzko jarraibideak.
2. Arau multzo honetan, ondoko elementuak jorratzen dira, titulu honetako curriculuma osatzen dutenak: lanbide erreferentea, curriculuma, ikasketen antolaketa eta sekuentziazioa, sarbideak eta ezarpenerako baldintzak.
Titulu honen lanbide erreferenteak, arau honen 3. artikuluan aurkeztu eta 1. eranskinean garatzen denak, oinarrizko bi alderdi ditu: tituludunaren lanbide profila eta haren lan ingurunea izanen den produkzio sistema. Lanbide profilaren barnean, haren gaitasun orokorra zein den definitzen da eta erreferentzia gisa hartu diren hiru lanbide kualifikazioak azaltzen dira. Hiru lanbide kualifikazio horiek, alegia, Ibilgailuen sistema elektrikoen eta elektronikoen mantentze lanak, urriaren 27ko 1228/2006 Errege Dekretuan arautua, Motorraren eta haren sistema lagungarrien mantentze lanak eta Ibilgailu automobilen indarraren transmisio-sistemen eta errodaje-trenen mantentze lanak, otsailaren 20ko 295/2004 Errege Dekretuan arautuak, hainbat gaitasunek definitzen duten lanbide jarduketarako gune batean biltzen dira. Gune horrek, euskarri gisa gehitu diren lanbide moduluekin batera, badu zabaltasun nahikoa eta behar adinako espezializazioa teknikari honek lana lortu ahalko duela bermatzeko.
Produkzio sistemari dagokionez, zenbait zehaztapen ezartzen dira, Nafarroarako elementu bereizgarriekin, tituludun hauek beren lanean eta lanbidean izanen duten inguruneari buruz. Gutxienez ere bi dimentsio osagarri dituen sistema batean kokatzen da ingurune hori. Lehenbizikoa geografikoa da, tituludun hauen lanbide jarduera Estatuko eta atzerriko beste zona batzuekin loturik dagoelako eta zona horiek elkarri eragiten diotelako. Bigarrena denboraren dimentsioa da, eta lanbideak etorkizunean izanen duen bilakaerari buruzko ikuspegi prospektiboa dakar.
3. Laugarren artikulua, berari loturik dagoen 2. eranskinarekin batera, Nafarroan arautzen den titulazioaren curriculum osagaiaz ari da eta bi zatitan banaturik dago. Alde batetik, titulu honen helburuak daude eta, bestetik, lanbidearen ikaskuntzaren muina osatzen duten lanbide moduluen garapena eta iraupena. Lanbide modulu guztien curriculumak badu orientabide didaktikoen atala. Orientabide horiek moduluen ikuspuntuari, koordinazioari eta sekuentziazioari eta lan unitateen eta irakaskuntzaikaskuntzako jardueren tipologiari eta definizioari dagozkie.
4. Arau honen esparruan moduluen erreferentziazko sekuentziazioa arautzen da zikloko bi kurtsoetan, bai eta lanbide modulu bakoitza prestakuntza unitatetan zatitzeko modua ere. Zatiketa horrek, prestakuntza eskaintza arruntetan irakaskuntza-ikaskuntzako jardueren antolaketa errazteaz gainera, bide ematen du lanbide prestakuntzaren beste eskaintza batzuei ekiteko; horien xedea langileen hobekuntza izan daiteke edota gaitasuna ebaluatu eta onartzeko prozedurak eta prestakuntza eskaintzak berak bat egiten duten ibilbideen diseinua. Elementu hori 5. artikuluan eta 3. eranskinean garatzen da.
5. Sarbideei eta baliozkotzeei dagokienez, 6. artikuluak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzatik heziketa ziklo honetara sartzeko bideak arautzen ditu, 7. artikuluak zehazten du nola pasa daitekeen beste ikasketa batzuetara Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren titulurako heziketa zikloa amaitu eta gero, 8. artikuluak baliozkotzeak eta salbuespenak arautzeko esparrua definitzen du, eta 9. artikuluak (5. eranskinean garatua) lanbide moduluen eta titulu honetako kualifikazioetako gaitasun unitateen arteko korrespondentziak ezartzen ditu, haiek egiaztatu, baliozkotu edo salbuesteko.
6. Azkenik, foru dekretu honek arautzen duen azken elementua 10. eta 11. artikuluetan eta dagozkien 6. eta 7. eranskinetan deskribatzen da, izan ere heziketa ziklo hau ezartzeko baldintzez ari baitira horiek guztiak. Baldintza horiek irakasleen profilari eta behar diren irakaslekuen ezaugarriei buruzkoak dira.
Horrenbestez, Hezkuntzako kontseilariak proposaturik, eta Nafarroako Gobernuak 2011ko irailaren 14ko bilkuran hartutako erabakiarekin bat, hauxe
DEKRETATU DUT:
1. Foru dekretu honen xedea da Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikari tituluaren egitura eta curriculum ofiziala ezartzea Nafarroako Foru Komunitatean. Titulu hori Garraioa eta Ibilgailuen Mantentze-lanak lanbide arlokoa da.
2. artikulua . Identifikazioa.
Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren titulua ondoko elementuen bidez identifikatzen da:
a) Izena: Ibilgailu Automobilen Elektromekanika.
b) Maila: 2 - Erdi-mailako lanbide-heziketa.
c) Iraupena: 2000 ordu.
d) Lanbide arloa: Garraioa eta Ibilgailuen Mantentze-lanak.
e) Europako erreferentea: HNSN - 3 (Hezkuntzaren Nazioarteko Sailkapen Normalizatua).
3. artikulua . Lanbide erreferentea eta lanbide jarduera.
Foru dekretu honen 1. eranskinean zehazten dira tituluaren lanbide profila, gaitasun orokorra, kualifikazioak eta gaitasun unitateak, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak, bai eta produkzio-sistemaren erreferentzia, haren Nafarroako ingurunea eta haren prospektiba ere, maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 21. artikuluan ezarritakoari jarraituz.
1. Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako heziketa zikloaren helburu orokorrak eta hura osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2. eranskinean ageri dira.
2. Heziketa ziklo hau ematen duten lanbide heziketako ikastetxeek programazio didaktiko bat prestatuko dute, zikloko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetako bakoitzerako. Programazio hori lan unitateen bitartez garatu eta zehaztuko da.
5. artikulua . Lanbide moduluak eta prestakuntza unitateak.
1. Heziketa ziklo hau osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2.B) eranskinean garatu dira, apirilaren 16ko 453/2010 Errege Dekretuaren 10. artikuluan ezarritakoarekin bat.
2. Lanbide modulu horiek bi ikasturtetan antolatuko dira, foru dekretu honen 2.B) eranskinean ezarritako denbora banaketaren arabera. Maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 16.2 artikuluan dauden arauekin bat, denbora banaketa horrek erreferentziazko balioa izanen du heziketa ziklo hau ematen duten ikastetxe guztientzat eta Hezkuntza Departamentuaren baimena beharko da hartan edozein aldaketa egiteko.
3. Lanbide moduluak foru dekretu honen 3. eranskinean ezarritako prestakuntza unitateetan antolaturik ematen ahalko dira, bizitzan zeharko prestakuntza sustatze aldera. Lanbide modulu bakoitza osatzen duten prestakuntza unitateen edukiek modulu horretako eduki guztiak bildu behar dituzte.
4. Prestakuntza unitateen ziurtapenak Nafarroako Foru Komunitatean soilik izanen du balioa. Modulu bereko prestakuntza unitate guztiak gaindituz gero, ikasleak lanbide moduluaren ziurtapenerako eskubidea izanen du. Ziurtapenak Estatu osoan izanen du balioa, heziketa zikloan sartzeko baldintza akademikoak betetzen diren bitartean.
6. artikulua . Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzatik ziklora sartzeko bideak.
Foru dekretu honek arautzen duen heziketa zikloan sartzeko uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuko 15. artikuluan ezarritako baldintzak bete behar dira.
7. artikulua . Ziklotik beste ikasketa batzuetara pasatzea.
1. Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluak zuzeneko sarbidea ematen du erdi mailako beste edozein heziketa ziklotarako, onarpenerako ezartzen diren baldintzekin betiere.
2. Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluak sarbidea ematen du goi mailako heziketa zikloetarako, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 18.b) artikuluan horretarako berariaz ezarritako trebakuntzako ikastaroa gainditutakoan.
3. Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluak sarbidea ematen du Batxilergoaren edozein modalitatetara sartzeko, bai Gobernuak zehazten dituen Batxilergoko gaien baliokidetzak egiteko ere, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuko 34.2 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz.
8. artikulua . Baliozkotzeak eta salbuespenak.
1. Espainiako Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrari buruzko urriaren 3ko 1/1990 Lege Organikoaren babesean Ibilgailuen Elektromekanikako teknikariaren tituluan (curriculuma ekainaren 24ko 257/1996 Foru Dekretuak arautzen du) ezarritako lanbide moduluen eta maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren babesean Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluan (egitura eta curriculuma foru dekretu honetan arautzen dira) ezarritakoen arteko baliozkotzeak foru dekretu honen 4. eranskinean ageri dira.
2. Beste lanbide modulu batzuekin eta Batxilergoko gaitasun unitateekin eta irakasgaiekin baliozkotzeari eta salbuesteari dagokienez apirilaren 16ko 453/2010 Errege Dekretuko 14. artikuluan eta uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuko 38. artikuluan araututakoa aplikatuko da.
9. artikulua . Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia.
1. Ekainaren 19ko 5/2002 Lege Organikoaren 8. artikuluan ezarritakoaren arabera egiaztaturiko gaitasun unitateen eta Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren titulurako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen arteko korrespondentziak, haiek baliozkotzeko edo salbuesteko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.A) eranskinean ageri dira.
2. Halaber, titulu bereko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen eta gaitasun unitateen arteko korrespondentziak, haiek egiaztatzeko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.B) eranskinean zehazten dira.
1. Heziketa ziklo honetako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetan irakaslanean aritzea Bigarren Hezkuntzako katedradunei, Bigarren Hezkuntzako irakasleei eta Lanbide Heziketako irakasle teknikoei dagokie, bidezkoa denaren arabera. Foru dekretu honen 6.A) eranskinean ezarritako espezialitateetakoak izan behar dute.
2. Irakasleei eskatzen zaizkien titulazioak, oro har, otsailaren 23ko 276/2007 Errege Dekretuaren 13. artikuluan ezarritakoak dira. Dekretu horren bidez, Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoan aipatzen diren irakasle kidegoetan sartzeko eta espezialitate berriak eskuratzeko erregelamendua onesten da eta lege organiko horren hamazazpigarren xedapen iragankorrean aipatzen den sarrera araubide iragankorra arautzen da. Irakaslanari dagokionez aurrekoen baliokideak diren titulazioak, irakasleen espezialitate desberdinetarako, foru dekretu honen 6.B) eranskinean ageri dira.
3. Eskatzen diren titulazioak eta titulua osatzen duten lanbide moduluak emateko bete behar diren gainerako baldintzak, ikastetxe pribatuetako edo Hezkuntzakoak ez diren administrazioen ikastetxe publikoetako irakasleentzat, foru dekretu honen 6.C) eranskinean azaltzen dira.
11. artikulua . Irakaslekuak eta ekipamenduak.
1. Heziketa ziklo honetako ikasketak emateko behar diren irakaslekuak foru dekretu honen 7. eranskinean ezarritakoak dira.
2. Irakaslekuek azalera nahikoa izanen dute haietako bakoitzean ematen diren lanbide moduluei dagozkien irakaskuntza-jarduerak garatu ahal izateko. Gainera, ekipamenduek baldintza hauek beteko dituzte:
a) Irakaslekuaren azalera zehazteko, kontuan hartuko da zenbat lagunentzako den. Azalera nahikoa izanen da irakaskuntza-ikaskuntzako jarduerak behar adinako ergonomia eta mugikortasunarekin egin ahal izateko.
b) Irakaslekuetan altzari, ekipamendu eta lanerako tresna osagarrietarako nahikoa leku izanen da.
c) Irakaslekuetan erabiltzen diren makina eta ekipamenduetarako segurtasun tarte edo eremuak errespetatu beharko dira.
d) Laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak, lanpostuko segurtasunari eta osasunari buruzkoak eta gainerako arau aplikagarriak beteko dira.
3. Ikasle talde batek baino gehiagok erabiltzen ahalko dituzte irakaslekuak, heziketa ziklo eta hezkuntza etapa berekoak izan edo ez.
4. Irakaslekuek ez dute nahitaez itxituraz bereizirik egon behar.
5. Irakasleku bakoitzean behar adina ekipamendu jarri behar da, ikasleei ikaskuntzaren emaitzen lorpena eta irakaskuntzaren kalitatea bermatzeko. Gainera, ekipamenduek baldintza hauek beteko dituzte:
a) Ekipamendu, makina, eta abarrekoek ongi ibiltzeko behar duten instalazioa edukiko dute. Segurtasunari eta arriskuen prebentzioari buruzko arauak eta aplikatu behar diren gainerakoak beteko dituzte.
b) Ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak ikasle kopuruaren araberakoak izanen dira, eta ikaskuntzaren emaitzak lortzea ahalbidetuko dute, irakasleku bakoitzean ematen diren lanbide moduluetako ebaluazio irizpideak eta edukiak kontuan izanik.
6. Hezkuntza Departamentua arduratuko da irakasleku eta ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak egokiak izan daitezen modulu bakoitzeko ikaskuntza-emaitzen araberako irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuak garatzeko, eta ikasketen eboluzioak sortzen dituen eskarietara egokitu daitezen, horrela ikasketen kalitatea bermatuko baita.
Lehen Xedapen Gehigarria. Tituluaren baliokidetasunak.
1. Apirilaren 16ko 453/2010 Errege Dekretuaren hirugarren xedapen gehigarriaren arabera, Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluak, zeinaren curriculuma foru dekretu honetan arautzen baita, eta jarraian aipatzen diren tituluek ondorio profesional berak sortuko dituzte:
a) Ibilgailuen Mekanikako teknikari laguntzailea, Automozioaren arloan.
b) Mekanikako teknikari laguntzailea (Aireontziak), Automozioaren arloan.
c) Automobilaren Elektrizitateko teknikari laguntzailea, Automozioaren arloan.
d) Automobilaren Mekanikako teknikari laguntzailea, Automozioaren arloan.
e) Motozikleten teknikari laguntzaile mekanikoa eta elektrizista, Automozioaren arloan.
2. Halaber, Nafarroako Foru Komunitatean Ibilgailuen Elektromekanikako teknikariaren tituluari dagokion erdi mailako heziketa zikloaren curriculuma ezartzen duen ekainaren 24ko 257/1996 Foru Dekretuaren bidez araututako Ibilgailuen Elektromekanikako teknikariaren tituluak ere foru dekretu honetan curriculuma arautzen zaion Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluak bezalako ondorio profesional eta akademikoak izanen ditu.
Bigarren Xedapen Gehigarria. Beste lanbide trebakuntza batzuk.
1. Ibilgailuen Elektromekanikako teknikariaren tituluaren barruan segurtasuneko eta erosotasuneko sistemen modulurako ezarritako prestakuntzak gas fluoratuen eta haietan oinarritutako ekipoen manipulazioan laguntzeko behar diren ezagutzen maila ziurtatzen du. Arlo hori, hain zuzen ere, Gas fluoratuen eta haietan oinarritutako ekipoen merkaturatzea eta manipulazioa eta haiek erabiltzen dituzten profesionalen zertifikazioa arautzen dituen ekainaren 16ko 795/2010 Errege Dekretuaren bidez erregulatu zen.
2. Lanerako prestakuntza eta orientazioko moduluak trebakuntza ematen du laneko arriskuen prebentzioko oinarrizko jardueretarako behar diren lanbide erantzukizunak hartzeko (horiek Prebentzio Zerbitzuen Erregelamendua onesten duen urtarrilaren 17ko 39/1997 Errege Dekretuan ezarrita daude), baldin eta moduluak, gutxienez, 45 eskola ordu baditu, apirilaren 16ko 453/2010 Errege Dekretuaren hirugarren xedapen gehigarriaren 3. atalean ezarritakoarekin bat.
Xedapen Iragankor Bakarra. Aurreko tituluko ikasleen eskubideak eta trantsizio prozesua.
Ekainaren 24ko 257/1996 Foru Dekretuan ezarritako Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluari dagozkion ikasketak osorik egin ez dituztenek trantsizio epe bat izanen dute hura eskuratzeko. Nafarroako Foru Komunitateko Hezkuntza Departamentuak titulu hori eskuratzeko prozedurak erraztuko ditu, horretarako ezarriko den arau esparruan.
Xedapen Indargabetzaile Bakarra. Arauak indargabetzea.
1. Indarrik gabe utzi da ekainaren 24ko 257/1996 Foru Dekretua, Nafarroako Foru Komunitatean Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluari dagokion erdi mailako heziketa zikloaren curriculuma ezartzen duena, ezertan galarazi gabe foru dekretu honen xedapen iragankorrean ezarritakoa.
2. Indarrik gabe utzi dira foru dekretu honetan xedatutakoari aurka egiten dioten maila bereko edo apalagoko xedapen guztiak.
Azken Xedapenetan Lehena .Ezarpena.
Nafarroako Foru Komunitateko Hezkuntza Departamentuak 2011-2012 ikasturtetik aurrera ezartzen ahalko du foru dekretu honetan arautzen den curriculuma, maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 5. artikuluan ezarrita dauden eskaintza modalitateetako edozeinetan.
Azken Xedapenetan Bigarrena. Indarra hartzea.
Foru dekretu honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra.
Iruñean, 2011ko irailaren 14an.- Nafarroako Gobernuko lehendakaria, Yolanda Barcina Angulo.-Hezkuntzako kontseilaria, José Iribas Sánchez de Boado.
1. ERANSKINA. LANBIDE ERREFERENTEA
A) Lanbide profila
a) Lanbide profila.
Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikari tituluaren lanbide profila zehazten duten alderdiak hauek dira: gaitasun orokorra, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta gaitasun sozialak, eta Lanbide Kualifikazioen Katalogo Nazionaleko kualifikazio eta, hala badagokio, gaitasun unitateetatik titulu honetan biltzen direnen zerrenda.
b) Gaitasun orokorra.
Hona hemen zertan den titulu honetako gaitasun orokorra: automozioaren sektoreko mekanika, hidraulika, pneumatika eta elektrizitate arloetako mantentze-lanetarako, osagarriak muntatzeko eta eraldaketak egiteko lanak egitea, ezarritako prozedura eta denborei lotuz eta kalitateari, segurtasunari eta ingurumenaren babesari buruzko zehaztapenak betez.
c) Kualifikazioak eta gaitasun unitateak.
Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren tituluan biltzen diren kualifikazioak eta gaitasun unitateak honako hauek dira:
TMV197-2: Ibilgailuen sistema elektrikoak eta elektronikoak mantentzea, ondoko gaitasun unitate hauek biltzen dituena:
-UC0626-2: Ibilgailuen karga eta arrankatze sistemak mantentzea.
-UC0627-2: Ibilgailuen zirkuitu elektriko lagungarriak mantentzea.
-UC0628-2: Ibilgailuen segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak mantentzea.
TMV048-2: Motorra eta haren sistema lagungarriak mantentzea. Honako gaitasun unitateak biltzen ditu:
-UC0132-2: Motor termikoa mantentzea.
-UC0133-2: Motor termikoaren sistema lagungarriak mantentzea.
TMV047-2: Ibilgailu automobilen indarraren transmisiorako sistemak eta errodaje-trenak mantentzea. Honako gaitasun unitateak biltzen ditu:
-UC0130-2: Sistema hidraulikoak eta sistema pneumatikoak, direkzioa eta esekidura mantentzea.
-UC0131-2: Transmisio sistemak eta balaztak mantentzea.
d) Lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak.
1) Konpontze prozesuak hautatzea, eskuliburuetan eta katalogoetan jasotako informazio teknikoa interpretatuz.
2) Ibilgailuko sistema mekaniko, hidrauliko, pneumatiko eta elektriko-elektronikoetan matxurak aurkitzea, matxura horien diagnosirako behar diren tresnak eta ekipoak erabiliz.
3) Motor termikoa eta haren sistema lagungarriak konpontzea, fabrikatzaileek agindutako konponketa-teknikak erabiliz.
4) Ibilgailuko sistema elektriko-elektronikoetako multzoak, azpimultzoak eta elementuak konpontzea, fabrikatzaileek agindutako konponketa-teknikak erabiliz.
5) Esekidura- eta direkzio-sistemetako elementuak ordeztu eta doitzea.
6) Indarren transmisiorako eta balaztatzeko sistemak konpontzea, fabrikatzaileek agindutako konponketa-teknikak erabiliz.
7) Bere esku-hartzeen emaitzak egiaztatzea, ezarritako kalitate estandarrekin erkatuz.
8) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena zaintzeko prozedurak aplikatzea, araudian ezarritakoari jarraituz.
9) Enpresaren helburuak betetzea, taldekideekin elkarlanean aritzea eta erantzukizunaren eta tolerantziaren printzipioei jarraituz aritzea.
10) Arazoak konpontzea eta bakarkako erabakiak hartzea, bere eskumeneko eremuan ezarritako arau eta prozedurei jarraituz.
11) Lanpostu desberdinetara eta lan egoera berrietara moldatzea, produkzio prozesuetako teknologiaren eta antolamenduaren aldaketen ondorioz.
12) Bere eskubideak baliatzea eta lan harremanek dakartzaten eginbeharrak betetzea, indarra duen legedian ezarritakoarekin bat.
13) Enpresa txiki bat sortu eta kudeatzea; produktuen bideragarritasunari, produkzioaren plangintzari eta merkaturatzeari buruzko azterlana egitea.
14) Bere lanbide karrera kudeatzea, enplegurako, autoenplegurako eta ikasteko aukerak aztertuta.
15) Bizitza ekonomiko, sozial eta kulturalean modu aktiboan parte hartzea, jarrera kritiko eta arduratsuarekin.
B) Produkzio sistema
a) Lanbide eta lan ingurunea.
Lanbide profil hau daukaten pertsonek ibilgailuen eraikuntzaren eta mantentzearen sektorearen jarduten dute lanean, automobilen, motozikleten eta ibilgailu astunen azpisektoreetan. Bai eta honakoetan ere: ibilgailuak alokatzeko flotak dauzkaten enpresak; zerbitzu publikoak; bidaiarien eta salgaien garraioa; ibilgailuak eta haien osagarriak fabrikatzen dituzten enpresak; ibilgailuen ikuskatze teknikoko enpresak; ibilgailuen egiaztatze- eta diagnosi-ekipoak eta ordezko piezak fabrikatzeko, saltzeko eta merkaturatzeko enpresak; eta elektromekanikako mantentze-lanak (multzo elektrogenoak, eztanda-motorra daukaten uhal garraiatzaileak, besteak beste) egiten diren sektore produktiboetan kokaturiko enpresak.
Hauek dira jarduera eta lanpostu aipagarrienak:
-Ibilgailuen elektronizista.
-Automozioaren arloko mantentzeetarako eta konponketetarako elektrizista elektronikoa.
-Automobilen mekanikaria.
-Automobilen elektrizista.
-Automobilen elektromekanikaria.
-Automobiletako eta motozikletetako motorren eta haien sistema lagungarrien mekanikaria.
-Sistema pneumatiko eta hidraulikoan konpontzailea.
-Transmisio sistemetako eta balaztetako konpontzailea.
-Direkzio- eta esekidura-sistemetako konpontzailea.
-IATeko langilea.
-Ibilgailuetako osagarrien instalatzailea.
-Ordezko piezen fabrikazioan diharduten enpresetako langilea.
-Motozikleten elektromekanikaria.
-Ordezko piezen eta diagnosi-ekipoen saltzailea/banatzailea.
b) Nafarroako lurralde ingurunea.
Nafarroako automozio sektoreak funtsezko eta garrantzi handiko eginkizuna betetzen du Komunitatearen ekonomian, dela sektoreko fakturazioaren ikuspegitik, dela automobilak, autobusak eta nekazaritzako, herri lanetako eta trenbideko makinak fabrikatzeko enpresetako lanpostu zuzenak eta zeharkakoak sortzearen ikuspegitik, baita haien kudeaketa, mantentze-lan eta konponketei loturik dauden produktu eta zerbitzuen ikuspegitik ere. Zabala eta askotarikoa da produkzio jarduerari laguntzeko zerbitzuak ematea xede duten lanen sorta.
Gero eta lehiakorragoa den eta berritzeko eta joerei aurrea hartzeko beharrak markatuta dagoen nazioarteko ingurunean, Nafarroan 2009ko Automozio Sektorearen Lehiakortasun Plana onetsi da. Plan horren helburuetako batzuk dira giza baliabideen gaitasun teknikoa hobetzea, produkzio estrategiak eta antolaketa-prozesu aurreratuak ezartzea, eta produkzioa ibilgailu jasangarrietara bideratzea (hibridoak, elektrikoak eta gas gutxiago botatzen dutenak). Curriculum honen diseinuak sektorearen eskari horiei erantzuten die, eta eskarietako azkenari dagokionez, Nafarroarako bereziki ibilgailu hibrido, elektriko eta hidrogenozkoen modulua sortu da.
c) Prospektiba.
Titulu honen lanbide-profila, produkzio sektorearen barruan, material berriak erabiltzera bideratutako bilakaera bat erakusten du (aleazio berriak, material konposatuak, besteak beste), zeinak elektromekanikaren arloko motor eta elementuak egiteko erabiliko baitira. Material horiek pisu txikiagoa dutenez, ibilgailuen kontsumoa arrazionalagoa izanen da eta kutsadura txikiagoa sortuko da. Ibilgailuen sistemak gobernatuko dituzten -eta, askotan, elementu mekanikoak ordeztuko dituzten- elementu elektroniko eta informatiko berriak erabiliko dira.
Petroliotik ez datozenez bestelako erregaiez elikatutako motor berrien ezarpen progresiboa gertatuko da, ibilgailu hibridoetarako (bestelako erregaiekin) eta elektrikoetarako joerarekin. Antzemandako beste joera batzuen arabera, abiadura aldatzeko gailuen ordez abiadura-aldagailu automatikoak erabiliko dira, eta elektromekanikaren arloko konponketa-, diagnosi- eta egiaztatze-lanetan zehaztasun handiagoa bideratuko duten ekipo sofistikatuagoak erabiliko dira.
Ibilgailuen merkatuaren bilakaerak erregaien dibertsifikazio progresibora eta trakzio-sistema elektriko eta hibridoak gehiago erabiltzera joko du. Erregai-zelulen produkzio kostuen gutxitzeak berarekin ekarriko du haiek sorrerarako aukera interesgarria izatea. Erregaien banatzaileek hodi bidezko gas propanoaren (GLP) aldeko apustua egiten dute, automoziorako erregai moduan. Petrolio-produktuen prezioetan gertatzen ari den igoera geldiezin etengabea, haien erreserbak mugatuak izatearen ondorioa dena, mesedegarri gertatzen ari da bioerregaien merkaturako. Energia berriztagarrien sektoreko enpresak kontsumo gutxiko orduetan hidrogenoa sortzea aztertzen ari dira. Itxura guztien arabera, epe laburrean, ibilgailuen eta motor termikoen konponketaren sektoreak aldaketa nabarmenak izanen ditu.
Ibilgailuen segurtasun aktiboan eta pasiboan arau berriak aplikatzearen ondorioz kalitate maila hobea eskatuko da mantentze-lanetan eta, beraz, horiek zorrotzago kontrolatu beharko dira; berariazko kalitate arauak ulertu eta behar bezala aplikatzea izanen da oinarria.
Enpresa egiturak eraberritu eginen dira eta nabarmen haziko dira ekipamendu ondasunak erosteko inbertsioak, izan ere makineriaren berrikuntzak eta ezarpenak garrantzi handia izanen baitute.
Lantegietan segurtasun planak garatuko dira, segurtasunari, prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko araudia aplikatzearekin batera. Hondakin eta agente kutsatzaileen tratamenduari eta kudeaketari eta gas fluoratuen manipulazioari egokituko zaizkio eta zorrotzago eskatuko da haiek aplikatu eta betetzeko.
2. ERANSKINA. CURRICULUMA
A) Heziketa zikloaren helburu orokorrak
a) Elektromekanikaren arloko mantentze eta konpontze eragiketekin lotutako Informazioa eta, oro har, hizkuntza sinbolikoa interpretatzea, konponketaren prozesua aukeratzeko.
b) Behar diren makina, tresna eta erremintak eta segurtasun baliabideak aukeratzea, elektromekanikaren arloan mantentze prozesuak egiteko.
c) Neurketa eta kontrol tresnak eta ekipoak erabiltzea, haien funtzionamendua azalduz eta haiek matxurak kokatzeko egoki konektatuz.
d) Mantentze-eragiketak egiteko behar diren krokis eta kalkuluak egitea.
e) Diagnosi-ekipoek emandako informazioa analizatzea, eta hura fabrikatzaileak emandako zehaztapenekin alderatzea, mantentze- eta konpontze-prozesua zehazteko.
f) Motor termikoak eta haien sistema laguntzaileak konpontzeko behar diren eragiketa-teknikak eta metodoak aplikatzea.
g) Elektrizitatearen arloko lege garrantzitsuenak erabiltzea ibilgailuen zirkuitu elektriko-elektronikoak kalkulatzeko eta definitzeko, haiek konpontze eta muntatze aldera.
h) Errodaje-trenak, balaztak, direkzioa eta esekidura osatzen dituzten elementuak erlazionatzea multzoan betetzen duten eginkizunari buruz, haien mantentze lanak egiteko eta haiek konpontzeko.
i) Ibilgailuaren sistemetako elementu mekaniko, pneumatiko, hidrauliko eta elektriko-elektronikoak desmuntatzeko, muntatzeko eta ordezteko behar diren teknikak era eragiketa-metodoak erabiltzea, haien mantentze lanak egiteko eta haiek konpontzeko.
j) Zentralita elektronikoen funtzionamendua eta haiek ematen duten informazioa analizatzea, haien birkargatuz, haietatik datuak atereaz eta haietan reseta eginez, mantentze-lanetarako behar den informazioa lortze aldera.
k) Neurketak egitea, eta emaitzak alderatzea erreferentziako balioekin, esku-hartzeen emaitzak egiaztatzeko.
l) Laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzeko prozedurak aztertu eta deskribatzea, eta definitutako kasuetan arau estandarizatuak betetzeko zer egin behar den adieraztea.
m) Produkzio prozesu bateko lan jarduerak baloratzea, eta prozesu orokorrari produkzioaren helburuak lortzeko zer-nolako ekarpena egiten dioten azaltzea.
n) Ikasteko eta lan egiteko aukerak identifikatu eta baloratzea eta lan merkatuko eskaintzak eta eskariak aztertzea nork bere lanbide karrera kudeatzeko.
ñ) Gizarteko eragile aktiboa den aldetik dituen eskubideak eta betebeharrak ezagutzea, eta herritar demokratiko gisa parte hartzeko baldintza sozialak eta lan arlokoak arautzen dituen lege-esparrua aztertzea.
o) Negozio-aukerei antzematea, merkatuko eskariak identifikatuz eta aztertuz, enpresa txiki bat sortu eta kudeatzeko.
p) Gorabeherak antzeman eta baloratzea, horien kausak zehaztea eta norberaren lanbide jarduerarekin zerikusia duten gorabeherak konpontzeko zuzenketa neurriak deskribatzea.
B) Lanbide moduluak
a) Izena, iraupena eta sekuentziazioa
Ibilgailu Automobilen Elektromekanikako teknikariaren curriculumeko lanbide moduluen zerrenda ematen da jarraian, izena, iraupena eta denbora banaketa zehazturik.
| KODEA | IZENA | ORDUAK, GUZTIRA | ESKOLAK ASTEAN | KURTSOA |
| 0452 | Motorrak | 230 | 7 | 1. |
| 0454 | Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa | 230 | 7 | 1. |
| 0456 | Karga- eta abio-sistemak | 220 | 7 | 1. |
| 0458 | Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak | 190 | 6 | 1. |
| 0260 | Oinarrizko mekanizazioa | 90 | 3 | 1. |
| 0453 | Motorraren sistema lagungarriak | 220 | 10 | 2. |
| 0455 | Transmisio eta balaztatze sistemak | 160 | 7 | 2. |
| 0457 | Ibilgailuen zirkuitu elektriko lagungarriak | 110 | 5 | 2. |
| 0459 | Lanerako prestakuntza eta orientabideak | 70 | 3 | 2. |
| 0460 | Enpresa eta ekimen sortzailea | 70 | 3 | 2. |
| NA10(1) | Ibilgailu hibrido, elektriko eta hidrogenozkoen mantentze-lanak | 50 | 2 | 2. |
| 0461 | Lantokietako prestakuntza | 360 | Enpresaren ordutegian | 2. |
| (1) Nahitaezko modulua Nafarroako Foru Komunitatean. | ||||
b) Lanbide moduluen garapena
Lanbide modulua: Motorrak.
Kodea: 0452.
Iraupena: 200 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Bi eta lau denboretako motorren funtzionamenduaren ezaugarriak ezagutzen du, eta haien parametro bereizgarrien bariazioak eta haiek osatzen dituzten elementuen funtzionaltasuna interpretatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Bi eta lau denboretako motorren osagaiak eta betetzen dituzten funtzioak erlazionatu dira.
b) Bi eta lau denboretako motorren ziklo termodinamikoak deskribatu dira.
c) Energiaren eraldaketaren prozesuak deskribatu dira.
d) Bi eta lau denboretako motorren diagrama teorikoak eta errealak egin dira.
e) Motorren parametro dimentsionalak eta funtzionamenduko parametroak interpretatu dira.
f) Motorren muntaketan egin beharreko erregelatzeak eta puntuan jartzeko lanak zehaztu dira.
g) Motorrak desmuntatzean eta muntatzean kontuan hartu beharreko arreta-guneak eta arauak aukeratu dira.
2. Motor termikoen lubrifikatze eta hozte sistemen ezaugarriak ezagutzen ditu, eta haien elementuak identifikatzen ditu, sisteman daukaten funtzioa ere deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Motorretan erabiltzen diren lubrifikatzaileen eta hozgarrien ezaugarriak eta propietateak identifikatu dira.
b) Motorren lubrifikatze-sistemen funtzionamendua deskribatu da, haien osagarriak eta parametroak aipatuz.
c) Motorren hozte-sistemen funtzionamendua deskribatu da, haien parametroak identifikatuz.
d) Lubrifikatze- eta hozte-sistemen osagaiak eta horietako bakoitzak betetzen duen funtzioa identifikatu dira.
e) Zirkuituen estankotasuna lortzeko junturen eta zigilatzaileen erabileran eta aplikazioan egin beharreko eragiketak sekuentziatu dira.
f) Hozte- eta lubrifikatze-zirkuituetako fluidoak erabiltzerakoan bete beharreko arreta-neurriak aukeratu dira.
3. Motor termikoetan eta haien lubrifikatze- eta hozte-sistemetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kasuko dokumentazio teknikoa interpretatu da, eta konponketaren xedea den sistemarekin lotu da.
b) Baliabideak eta ekipoak aukeratu dira, eta neurketa-puntu zuzenetan jaso beharreko parametroak jaso dira.
c) Fluido-ihesik, bibraziorik edo zarata arrarorik ez dagoela egiaztatu da.
d) Motorren hozgarrien eta lubrifikatzaileen mailak egiaztatu dira.
e) Lubrifikatzailearen egoera egiaztatu da, erabilerarako ezaugarri jakin batzuei eusten diela konprobatuz.
f) Matxurak lokalizatzeko ezarritako prozedurak aplikatu dira.
g) Lortutako parametroetako balioak dokumentazio teknikoan ageri direnekin erkatu dira.
h) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
4. Motor termikoen mantentze-lanak egin ditu, konponketetarako ezarritako prozedurak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, motorreko osagaiak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesua zehaztuz.
b) Desmuntatze- eta muntatze-prozesuaren arabera behar diren baliabideak, lanabesak eta tresnak aukeratu dira.
c) Desmuntatzeko eta muntatzeko eragiketen sekuentzia egin da, dokumentazio teknikoan ezarritakoari jarraituz.
d) Piezen egoera egiaztatu da, haustura edo narriatze anomalorik ez dagoela konprobatuz.
e) Zilindrada eta konpresioaren erlazioa zehaztapen teknikoetan ezarritakoekin bat datozela konprobatu da.
f) Dokumentazio teknikoan ezarritako parametro-doikuntzak egin dira
g) Egindako eragiketen ondoren, eskatzen den funtzionaltasuna berrezarri dela egiaztatu da.
h) Lan-jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
5. Motorretako lubrifikatze- eta hozte-sistemak mantentzen ditu, konponketetarako ezarritako prozedurak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, lubrifikatze- eta hozte-sistemak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesua zehaztuz.
b) Lubrifikatze eta hozte sistemak egiaztatu dira.
c) Desmuntatze- eta muntatze-prozesuaren arabera behar diren baliabideak, lanabesak eta tresnak aukeratu dira.
d) Desmuntatzea eta muntatzea dokumentazio teknikoan eragiketen sekuentziari buruz ezarritakoa betez egin dira.
e) Hozte-sistema purgatu da eta hozte-zirkuituaren estankotasuna egiaztatu da.
f) Dokumentazio teknikoan ezarritako parametro-doikuntzak egin dira
g) Egindako eragiketen ondoren, eskatzen den funtzionaltasuna berrezarri dela egiaztatu da.
h) Lan-jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
6. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak aplikatzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lantegi bateko elektromekanikaren arloko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.
b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.
c) Ibilgailuen elektromekanikako prozesuetako material, erreminta, makina eta ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen zergatirik ohikoenak identifikatu dira.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.
Edukiak.
Bi eta lau denboretako motorren ezaugarriak:
-Motor termikoen osagaiak.
-Motorren ziklo termodinamikoak.
-Energia transformatzeko prozesuak.
-Motorren diagrama teorikoak eta praktikoak.
-Motorren ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua.
-Funtzionamenduko parametro estatikoak eta dinamikoak:
Konpresioaren, zilindrada unitarioaren eta errendimenduaren arteko erlazioa.
Motorraren ezaugarrien kurbak.
Potentzia, parea, kontsumoa.
Hozte- eta lubrifikatze-sistemen ezaugarriak:
-Motorrean erabiltzen diren lubrifikatzaileen eta hozgarrien ezaugarriak eta propietateak.
-Lubrifikatze-sistemaren osagaiak, eta bakoitzak betetzen duen funtzioa.
-Hozte-sistemaren osagaiak, eta bakoitzak betetzen duen funtzioa.
-Motorretan erabiltzen diren juntadurak eta zigilatzaileak.
-Hozte- eta lubrifikatze-zirkuituetako fluidoen erabilerari buruzko segurtasun arauak.
Motor termikoen eta haien hozte- eta lubrifikatze-sistemetako matxurak lokalizatzea.
-Dokumentazio teknikoa eta neurketa-ekipoena interpretatzea.
-Motor termikoen disfuntzio tipikoak eta haiek eragiten dituzten arrazoiak.
-Hozte- eta lubrifikatze-sistemen disfuntzioak eta haiek eragiten dituzten arrazoiak.
-Diagnosi-metodok prozesu gidatuen kasuetan.
Motor termikoen mantentzea:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Prozesuetan behar diren tresnak eta erremintak.
-Desmuntatzeko eta muntatzeko teknikak eta metodoak.
Motorraren osagaien azterketa eta egiaztatzea.
Kulata.
Distribuzio-sistema, egiaztatzea eta puntuan jartzea.
Zilindroaren karga hobetzeko sistema.
Motorraren multzoa eta tren alternatiboa. Pistoiaren, bielaren, birabarkiaren eta multzoaren konprobaketa.
-Egindako eragiketen egiaztapena. Motorraren funtzionamendua konprobatzea.
Lubrifikatze- eta hozte-sistemak mantentzea.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Prozesuetan behar diren tresnak eta erremintak.
-Desmuntatzeko eta muntatzeko teknikak eta metodoak.
-Lubrifikatze- eta hozte-sistemak konprobatzea.
-Egindako eragiketen egiaztapena.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Ekipo eta makinetako prozesuen eta erabileren arriskua.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Banakako babeserako seinaleztapena (kartelak, eranskailuak eta beste, banakako babeserako ekipoak nahitaez erabili beharreko eremuetan).
-Segurtasuneko seinaleak lantegian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumenaren kudeaketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
-Motorrak eta hozte- eta lubrifikatze-sistemak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesuak.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen helburua da ikasleek behar diren oinarrizko trebetasunak beregana ditzan, bi eta lau denboretako motor termikoetan eta haien lubrifikatze- eta hozte-sistemetan mantentzeko lanak eta konponketak egiteko.
Motor termikoen eta haien lubrifikatze- eta hozte-sistemen mantentze- eta konpontze-eginkizunek honako alderdiak biltzen dituzte:
-Ekipoak eta dokumentazio teknikoa erabiltzea.
-Motor termikoen eta haien lubrifikatze- eta hozte-sistemetako matxurak lokalizatzea.
-Elementuak edo multzoak desmuntatu eta muntatzea.
-Motorren eta haien azpimultzoen konponketa.
-Parametroen doikuntza, kontrola eta neurketa.
Moduluaren helburuak lortzeko aukera ematen duten irakaskuntza-ikaskuntzako prozesuko jarduera lerroak honako hauek izanen dira:
-Motor termikoen funtzionamendua.
-Motor termikoen matxuren diagnosia egiteko prozesuak.
-Konponketa metodoak hautatzea.
-Motorren konponketa egitea.
-Motorren mantentze egokia, prebentiboa nahiz zuzentzailea, egitea.
-Konponketa egiaztatzea eta kontrolatzea.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumeneko arauak betetzea.
Modulu honek izaera teoriko-praktikoa du. Horrenbestez, komenigarria izanen litzateke lantegi-gelak honakoak edukitzea: motorretarako neurketa- eta konprobazio-tresnak, probetarako bankua, motorrak eta azpimultzo mekanikoak, lubrifikatze- eta hozte-sistemak. Halaber, atal teorikoari heldu ahal izateko, komenigarria litzateke erabilera anitzeko gela bat erabiltzea, ordenagailuarekin eta proiektagailuarekin, fabrikatzailearen eskuliburu teknikoekin, planoekin, azpimultzoekin eta ekipoak erabiltzeko eskuliburuekin.
Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziatzea, jarraian azaltzen dugun aurkezpen ordena bera da, hain zuzen ere:
-Motor termikoen mantentzeari buruzko sarrera.
-Otto eta diesel erako lau denboretako motorrak mantentzea eta konpontzea.
-Motorren lubrifikatze-zirkuituaren mantentzea eta konpontzea.
-Motorren hozte-zirkuitua mantentzea eta konpontzea.
-Bi denboretako motorrak mantentzea eta konpontzea.
-Wankel motorren ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua.
Iradokitzen dugu motor termikoen mantentzeari buruzko sarreratik hastea, zeren eta ikasleak moduluaren testuinguruan kokatu nahi baitira, haiei motorra eta lubrifikatze- eta hozte-sistemak mantentzeko eta konpontzeko prozesuak jakinaraziz, betiere jarduera bereizgarrienak erakustearen bidetik. Halaber, bilatu nahi dugu ikasleek instalazioak eta lan egiteko erabiliko dituen baliabideak bertatik bertara ezagutzea. Halaber, motor termikoen mantentze lanetan maizen agertzen diren teknikak, prozesuen faseak eta arriskuak eman nahi zaizkie ezagutzera.
Iradokitzen dugu Otto eta diesel erako lau eta bi denboretako motorren mantentzearekin eta konpontzearekin jarraitzea, eta haien lubrifikatze- eta hozte-sistemekin. Hori lor liteke motorren osagai desberdinen ezaugarriak, osaketa eta funtzionamendua aztertuz, motorrak osatzen dituzten elementuak desmuntatzeko, muntatzeko eta konprobatzeko prozesuak eginez. Horretarako, eragiketa horiek egiteko beharrezkoak diren makinak, ekipoak, tresnak eta erremintak erabili beharko dira, betiere dokumentazio teknikoan ezarritako prozedurei jarraituz.
Bukatzeko, proposatzen da ikasleek Wankel motorren ezaugarria, eraketa eta funtzionamendua ezagutzea. Hori lor daiteke motor hori osatzen duten elementuak aztertuz, haren funtzionamendu-zikloa ezagutuz eta haren hozte- eta lubrifikatze-sistemen funtzionamendua ere ezagutuz.
Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumenaren babesari ekinen zaie zeharka edukien bloke guztietan, eta bereziki kontuan hartu beharko dira higidura elementuen erabileran zein fluidoak eta lubrifikatzaileak erabiltzen direnean.
Modulu honetan lortu nahi diren helburuak ongi betetzeko, ondoko jarduera hauek egitea iradokitzen da, besteak beste:
-Motor mota desberdinen analisia, haien funtzionamendua, osagaiak eta matxurak diagnostikatzeko metodoak deskribatuz.
-Aztertzea lubrifikatze- eta hozte-zirkuituak eta haien osagaiak, matxurak diagnostikatzeko kontrolatu beharreko parametroak, eta motorra, zirkuitu horiei dagokienez, egoki mantentzeko baldintzak.
-Motorrak eta hozte- eta koipeztatze-zirkuituak desmuntatzea eta muntatzea, haien osagaiak aztertuz. Haiek zuzen desmuntatzeko eta muntatzeko jarraibideak aztertzea, bai eta elementu desberdinak zuzen doitzeko kontuan hartu beharreko parametroak ere.
-Informazioa bilatzea enpresen eskuliburuetan.
-Jarduerak segurtasun osoz garatzeko babes pertsonaleko elementu egokiak erabiltzea.
Irakasleek ahalik eta baldintza egiazkoenetan eginen dituzte ereduzko prozedurak, esku-hartze edo konponketa egoki baten adierazgarri diren xehetasunak zorrotz zainduz. Horri dagokionez, ahaleginak eginen dira prozesuak eskuliburu teknikoei jarraituz egin daitezen, ikasleak haiek erabiltzen ohitu daitezen.
Irakasleek azpimarratu eginen dituzte materialak, erremintak eta ekipoak erabiltzeko hartu beharreko arreta-neurriak, ikasleen esperientzia faltarengatik eta haiek erosteak eta konpontzeak dakarren kostu handiarengatik.
Ikasleek, ahal den neurrian, ahal diren jarduketa gehien eginen dituzte ibilgailuekin, etorkizuneko lanbide-jardueran garatu beharko dituzten lanak bertatik bertara ezagut ditzaten.
Esan daiteke bi pertsona direla lantaldeak osatzeko kideen kopuru egokia, banakako ekarpenetarako aukerak ematen dituelako eta nahikoa delako talde lanaren balioak sustatzeko. Irakasleak adi ibili behar du, lanaren zama, baita erantzukizuna ere, portzentaje berdintsuetan bana dadin bi kideen artean, eta bikoteak aldatuko ditu, behar izanez gero. Nolanahi ere, prozesuaren amaieran ikasleek beren trebetasunak bakarka erakustea komeni da.
Ezagutza teknikoei dagokienez, irakasleek azalpenak emanen dituzte teknologiako gelan erabilitako prozesu eta material guztiei buruz, material didaktikoaren laguntzarekin, bai eta katalogoen eta gainerako material egokien laguntzarekin ere.
Irakasleek jarraitu beharreko prozesu metodologikoari dagokionez, honakoa proposatzen da:
-Azalpen tekniko egokien ondoren eta sor daitezkeen zalantzak argitu ondoren, lana banaka zein taldeka banatuko du.
-Ikasleek esleitu zaizkien funtzioak garatu beharko dituzte, modu zuzen eta sistematikoan. Irakasleak zalantzak argituko ditu.
-Eskola praktikoak amaitzerakoan, ikasleek beren lanpostuak, instalazioak eta erabilitako makineria ordenatu eta txukundu beharko dituzte.
-Praktikak egiten hasteko, ezinbestekoa izanen da ikasleek lanerako jantzi egokiak eta beren burua babesteko bitartekoak eramatea.
-Ahal den guztietan, edukien aurkezpena hasiko da prozedura- edo kontzeptu-mapak erabiliz, eta haietan espres aipatuko dira haien artean dauden loturak. Mapek ibilbide didaktikoa argituko dute edo/eta besterik gabe sistema edo prozedura baten multzoaren adierazpen grafiko bat izanen dira. Moduluaren hasieran, gaien multzo bakoitzaren hasieran eta lan-unitate bakoitzaren hasieran erabili beharko dira.
Modulu hau beste bi lanbide-modulurekin lotuta dago: Motorraren sistema laguntzaileak eta Ibilgailu hibridoen, elektrizitatekoen eta hidrogenozkoen mantentzea, biak ere bigarren mailakoak. Horrenbestez, ikasleentzat garrantzi handikoa da lehenengo mailako motorren modulua gainditua izatea, bigarren mailako modulu hauen ezagutzak berenganatzeko. Bestalde, lotura dauka, halaber, lehenengo mailako Oinarrizko mekanizazioa lanbide-moduluarekin, zeren eta azken modulu horretako ezagutzak aplikatu behar baitira motorrak konpontzeko eta puntuan jartzeko lanetan. Horrenbestez, ikasturte osoan zehar koordinazio handia behar baita bi modulu horietako irakasleen artean.
Lanbide modulua: Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa.
Kodea: 0454.
Iraupena: 230 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Sistema hidrauliko eta pneumatikoen elementu jarduleek transmititzen dituzten kargak determinatzen ditu, haiek gobernatzen dituzten lege fisikoak analizatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zirkuituetan erabiltzen diren fluidoen ezaugarriak interpretatu dira.
b) Hidraulikan eta pneumatikan gehien erabiltzen diren magnitude eta neurketa-unitateak identifikatu dira.
c) Fisikaren oinarrizko printzipioak fluidoen jokabideen azterketan aplikatu dira.
d) Fluidoen bitartezko indar-transmisioan gertatzen diren karga-galerak kalkulatu dira.
e) Marruskadurek eta ariete-kolpeek eragiten dituzten arazoak baloratu dira.
f) Elementu hidrauliko eta pneumatiko garrantzitsuenen funtzionamenduaren ezaugarriak aukeratu dira.
g) Fluidoen zirkuituetan erabiltzen den elementu eta eskemen sinbologia interpretatu da.
h) Elementu hidrauliko eta pneumatikoen funtzionamendua interpretatu da, dagokien zirkuituan.
i) Zirkuituaren magnitudeak transmititutako kargekin lotu dira.
2. Fluido-zirkuituak muntatzen ditu, beren elementuen funtzioa zirkuituaren eraginkortasunarekin lotuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zirkuituaren eskema egin da sinbologia normalizatua aplikatuz.
b) Zirkuituaren funtzionamendua interpretatu da.
c) Zirkuitua osatzen duten elementuak panelean muntatu dira.
d) Zirkuituarekin lotutako karta elektronikoen funtzioak behar diren ekipoekin konprobatu dira.
e) Parametroen doikuntza egin da, dokumentazio teknikoa erabiliz.
f) Parametroen neurketak egin dira eta egiaztatu da muntaketarako zehaztapenekin bat datozela.
g) Instalazioaren presio-jaitsiera lortu da, abakoak eta taulak erabiliz.
h) Zirkuituaren estankotasuna eta operatibotasuna konprobatu dira, ezarritako prozedurak erabiliz.
i) Jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
3. Esekidura- eta direkzio-sistemen funtzionamenduaren ezaugarriak ematen ditu, haiek osatzen dituzten elementuen kokapena eta funtzionaltasuna deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ibilgailu batean gertatzen diren printzipio fisikoak esekidura- eta direkzio-sistemetan gertatzen diren lanekin eta gorabeherekin lotu dira.
b) Esekidura-elementuen ezaugarriak eta funtzionamendua dagokien esekidura-motarekin lotu dira.
c) Direkzio-elementuen edo mekanismoen funtzionamenduaren ezaugarriak dagokien sistemarekin lotu dira.
d) Direkzioaren geometria hura justifikatzen duten printzipio klimatikoekin lotu da.
e) Atzeko gurpilen orientazio-sistemen eratzea eta funtzionamendua deskribatu dira.
f) Esekidura- eta direkzio-sistemetan erabilitako elementu elektronikoak haiek egiten dituzten funtzioekin lotu dira.
g) Sistemen eskema pneumatiko/hidraulikoak interpretatu dira.
h) Sistemen funtzionamendu elektro-elektronikoaren eskemak interpretatu dira.
i) Gurpilen eta pneumatikoen ezaugarriak interpretatu dira, haien eraketaren arabera.
4. Esekidura- eta direkzio-sistemetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Matxurak diagnostikatzeko prozesuaren sekuentzia logikoari buruzko diagrama egin da.
b) Matxura gidatuak lokalizatzeko diagramak erabili dira.
c) Esekidura- eta direkzio-sistemetan zaratarik, labaintzerik edo fluido-galerarik ba ote den konprobatu da.
d) Probak edo neurketak egiteko erremintak konektatu eta kalibratu dira.
e) Presio hidraulikoen eta pneumatikoen balioak neurtu dira.
f) Neurtutako presioaren balioak dokumentazio teknikoan ageri direnekin erkatu dira.
g) Pneumatikoen desgastea hura eragiten duten arrazoiekin lotu dira.
h) Zentralita elektronikoetako datuak atera dira matxura zehazteko.
i) Zentral elektronikoetatik lortu diren parametroak zehaztapen teknikoetan ezarritakoekin erkatu dira.
j) Konpondu, doitu edo ordeztu beharreko piezak zehaztu dira.
k) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
5. Esekidura konbentzionalen eta esekidura pilotatuen sistemak mantentzen ditu, ezarritako lan-prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Elementuetan jarduteko behar diren bitartekoak, erremintak eta tresna berariazkoak hautatu dira.
b) Elementu elastikoak desmuntatu eta muntatu dira eta haiek erregulatu dira, sistema bakoitzerako ezarritako teknikak erabiliz.
c) Amortiguazio-elementuak desmuntatu eta muntatu dira eta haiek erregelatu dira, finkaturiko segurtasun-neurriak erabiliz.
d) Kondukzio, balbula eta banatzaileen mantentzea egin da, haien egoeraren arabera.
e) Zirkuituan fluidoak kargatu dira eta laneko presioak egiaztatu dira.
f) Ibilgailuaren altuera erregelatu da ibilgailuaren azpian.
g) Dokumentazio teknikoan ezarritako estutze-pareak aplikatu dira.
h) Datuak birkargatu dira eta zentral elektronikoetako matxuren memoria ezabatu da.
i) Dokumentazio teknikoan zehatutako balioen parametroak doitu dira.
j) Egiaztatu da egindako esku-hartzeek sistemaren funtzionaltasuna berrezartzen dutela.
6. Direkzio konbentzionalen eta direkzio lagunduen sistemak mantentzen ditu, ezarritako lan-prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Gurpila-pneumatikoa multzoaren orekatze estatiko eta dinamikoa egin dira.
b) Pneumatikoak konpondu dira eta haien mantentze-lanak egin dira.
c) Direkzio-sistema osatzen duten elementuak desmuntatu eta muntatu dira.
d) Desmuntatutako direkzioetan, transmisio-erlazioei buruzko kalkuluak egin dira.
e) Segurtasun pasiboko elementuak erabiltzerakoan segurtasuneko eta erregelatzeko neurriak errespetatu dira.
f) Konpontze- eta mantentze-prozesuarekin lotutako dokumentazio teknikoa aukeratu eta interpretatu da.
g) Haiek kalibratzeko behar diren ekipoa eta erremintak aukeratu dira.
h) Direkzioaren geometria osatzen duten angeluak doitu dira.
i) Esfortzuak aginte-elementuen bitartez transmititzen direla konprobatu da.
j) Esku hartutako sistemetan zarata anomalorik ez dagoela konprobatu da, esku-hartzeen bidez behar den funtzionaltasuna berrezartzen dela egiaztatuz.
k) Jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
7. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Elektromekanikako lantegi bateko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.
b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.
c) Erabilitako materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu da, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.
Edukiak.
Fluido-zirkuituen funtzionamendua eta ezaugarriak:
-Fluidoak: propietateak, magnitudeak eta unitateak. Presioa eta bolumena, dentsitatea eta biskositatea.
-Fluidoen printzipio fisikoak: karga-galerak, marruskadura eta ariete-kolpea, besteak beste.
-Fluidoen bidezko indar-transmisioa.
-Osagaien egitura, funtzioa eta aplikazioa.
-Sinbologia.
Zirkuitu hidrauliko eta pneumatikoak muntatzea:
-Zirkuituen (irekien nahiz itxien) egitura.
-Eskemak interpretatzea. Osagaien normalizazioa eta identifikazioa.
-Neurketa- eta kontrol-aparatuak.
-Eragingailu hidrauliko eta pneumatikoak.
-Elementuak muntatu eta doitzea.
-Zirkuitu hidrauliko eta pneumatikoak mantentzea:
-Matxurak konpontzeko jarduketa-prozesuak.
-Zirkuituen estankotasuna eta iragazgaiztasuna.
Esekidura- eta direkzio-sistemen ezaugarriak:
-Ibilgailuari eragiten dioten printzipio fisikoak.
-Pneumatikoen konponketa eta mantentzea.
-Gida- eta laguntza-elementuak.
-Elementuen ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua.
-Esekidura motak: ezaugarriak, funtzionamendua eta osaera.
-Direkzioaren geometria eta printzipio zinematikoak.
-Direkzioak osatzen dituzten mekanismoak eta aginteak.
-Funtzionamendu-eskemak.
-Gurpilak eta pneumatikoak, ezaugarriak, identifikazioa eta aplikatutako legedia.
Esekidura- eta direkzio-sistemetan matxurak lokalizatzea:
-Matxuren diagnosiari buruzko diagramak.
-Matxurak konpontzeko metodo gidatuak.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Parametroen interpretazioa: irakurketa zuzeneko parametroena zein ibilgailuko autodiagnosiko ekipamenduek emandako parametroena.
-Matxurak konpontzeko jarduketa-prozesuak.
-Esekidura-sistemen mantentzea.
-Esekidura-sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko teknikak.
-Esekidura-sistemen mantentzearen arloko arreta- eta segurtasun-neurriak.
-Fluidoak birkargatzea.
-Esekidura-elementuak erregelatzea.
-Dokumentazio teknikoa eta funtzionamendurako eskuliburuak interpretatzea.
-Parametroak doitzea.
Direkzio-sistemen mantentzea:
-Orekatze estatiko eta dinamikoa.
-Direkzio-elementuak muntatzeko eta desmuntatzeko teknikak.
-Mugimenduaren transmisioa kalkulatzea.
-Direkzioa lerrokatzea.
-Direkzioaren kotak: egiaztatzea eta doitzea.
-Direkzio-sistemak konpontzeko eta mantentzeko prozesuak.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Elektromekanikako lantegiaren arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Seinaleak lantegian.
-Segurtasuna lantegian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumenaren kudeaketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen helburua da ikasleek oinarrizko trebetasunak beregana ditzaten, esekidura- eta direkzio-sistemen mantentze- eta konpontze-lanetan parte hartzeko, erabilitako ekipo eta bitartekoen parametroak eta diagnosirako teknika egokiak kontuan izanda.
Modulu honek izaera teoriko-praktikoa dauka. Horrenbestez, komenigarria izanen litzateke lantegi-gelak honakoak edukitzea: elementu pneumatikoak eta oleohidraulikoak muntatzeko panel didaktikoak; zirkuituak simulatzeko softwarea duten ekipo informatikoak; pneumatikako, elektropneumatikako, hidraulikako eta elektrohidraulikako elementuak.
Era berean, lantegiko jarduketak egiteko ezinbestekoak diren makinak eta elementuak beharko dira; esate baterako, esekidura-sistemen diagnosirako ekipoa; gurpilak desmuntatzeko eta orekatzeko makina; direkzioa lerrokatzekoa; jasogailuak eta beste.
Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziatzea, jarraian azaltzen dugun aurkezpen ordena bera da, hain zuzen ere:
-Pneumatika, elektro-pneumatika.
-Hidraulika eta elektro-hidraulika.
-Esekidura konbentzionalak.
-Altuera erregulatzen ahal deneko esekidurak eta esekidura pilotatuak.
-Gurpilak eta direkzioaren geometria.
-Direkzio konbentzionalak.
-Direkzio lagunduak.
Segurtasunari, kalitateari eta ingurumenaren babesari lotutako edukiak zeharka landu eta aplikatu behar dira. Hartara, ikasleak lantegiko segurtasunaren eta higienearen inguruko balioak bereganatuko ditu eta laneko ohitura eta trebetasun egokiak garatuko ditu, seguruak bai berarentzat eta bai gainerako ikaskideentzat ere. Eduki horiek oso presente eduki behar dira manipulatzaileak eta bestelako mugimendu-elementuak erabiltzerakoan, bai eta fluidoak eta lubrifikatzaileak erabiltzen diren sistemetan ere.
Modulu honen edukiak lan-unitateen arabera antolatuko dira. Lan-unitate bakoitzak zentzua izanen du berezko entitate bezala, eta haren helburuak, irakaskuntza- eta ikaskuntza-jarduerak eta ebaluazio-prozesua definituko dira. Lan-unitateen multzoak moduluko ikaskuntzaren bitartez emaitza egokiak lortzea ahalbidetu behar du.
Modulu honetan lortu nahi diren helburuak ongi betetzeko, ondoko lan-unitate hauek egitea iradokitzen da, besteak beste:
1. Fluido-zirkuituen analisia, haien funtzionamendua, osagaiak, egitura eta tipologia deskribatuz.
Lan-unitate honetan, ikasleek fluidoen ezaugarriak eta propietateak aztertuko dituzte, bai eta zirkuitu jakin batzuetan duten jokaera ere, gero haiek berez dabiltzan ibilgailuetan erabiltzeko. Hori lortuko litzateke zirkuitu hidrauliko eta pneumatiko batzuk paneletan eginez, dokumentazio teknikoaren bitartez eta eskema normalizatuak, eragiteko sistemak, hartutako neurriak eta balizko matxurak interpretatzearen bitartez.
Helburu hori lortzeko ondoko jarduera hauek egitea proposatzen da:
-Fluidoen ezaugarriak eta neurketa-unitateak azaltzea.
-Ikus-entzunezko baliabideak eta lagin fisikoak erabiliz zirkuitu hidrauliko eta pneumatikoa osatzen duten elementuak azaltzea (enboloak, ponpak, balbulak, banagailuak, etab.).
-Sinbologia normalizatua interpretatzea, mota batzuetako zein bestetako zirkuituak egiteko.
-Muntatuko diren zirkuituen funtzionamendua azaltzea, panelen gainean.
-Hainbat motatako fluido-zirkuituak muntatu, egiaztatu eta doitzeko prozesua egitea.
-Parametroak biltzea, matxurak bilatzea eta konpontzeko erabakiak hartzea.
2. Esekidura-sistemen azterketa, diagnosia eta mantentze-lana.
Unitate honen xedea da ikasleak mota batzuetako eta bestetako esekidura-sistemak nahiz horien osagaiak identifikatzeko eta horien interpretazio teknikoa egiteko gai izan daitezela, dela mantentze, konpontze eta egiaztatze prozesurako, dela prozesuetan erabiltzen diren ekipamendu eta tresnak aukeratzeko.
Helburu hori lortzeko ondoko jarduera hauek egitea proposatzen da:
-Lantegi-ikasgelan ikus-entzunezko baliabideak eta lagin fisikoak erabiliz esekidura-sistemak (mekanikoa, hidraulikoa, adimentsua eta beste) eta horiek osatzen dituzten elementuak azaltzea.
-Fabrikatzaileak emandako dokumentazio teknikoa aukeratu eta interpretatzea.
-Matxurak detektatzeko prozesu gidatua nahiz gidatu gabea deskribatzea.
-Esekiduraren (mekanikoa, hidraulikoa, adimentsua eta beste) elementuak desmuntatu, egiaztatu, muntatu eta doitzeko prozesua deskribatzea.
-Esekiduraren (mekanikoa, hidraulikoa, adimentsua eta beste) elementuak desmuntatu, egiaztatu, muntatu eta doitzeko prozesua egitea.
-Konpontzeko eta mantentze-lana egiteko beharrezkoak diren ekipamendu eta tresnak erabiltzea.
3. Direkzio-sistemen azterketa, diagnosia eta mantentze-lana.
Unitate hau amaitzean, ikasleek mota batzuetako eta bestetako direkzio-sistemak nahiz horien elementuak identifikatzeko eta horien dokumentazio teknikoa interpretatzeko gai izan behar dute, mantentze, konpontze eta egiaztatzerako, eta fase bakoitzean erabiltzen diren tresna eta ekipamenduak aukeratzeko.
Helburu hori lortzeko ondoko jarduera hauek egitea proposatzen da:
-Ikus-entzunezko baliabideak eta lagin fisikoak erabiliz direkzio-sistema bakoitza (mekanikoa, hidraulikoa eta beste) eta eragintza-sistema bakoitza (mekanikoa, lagundua eta beste) azaltzea.
-Sistema bakoitzean elementu batzuk eta besteak eta bakoitzak betetzen duen zeregina azaltzea (direkzio-kaxa, direkzio-ardatza, presio-ponpa eta beste).
-Direkzioko multzo edo sistemen funtzionamendua ondorioztatzea.
-Sistema batzuen eta besteen dokumentazio teknikoa aukeratu eta interpretatzea.
-Matxurak detektatzeko eta konpontzeko prozesu gidatua nahiz gidatu gabea ondorioztatzea.
Fluido-zirkuituen, esekiduraren eta direkzioaren moduluaren edukiek lotura berezia dute Transmisio- eta balaztatze-sistemen bigarren mailako moduluarekin, zeren eta bi kasuetan antzeko desmuntatze- eta muntatze-prozesuak eta matxuren diagnosiko prozesuak egiten baitira. Oinarri logiko bat dira eragiketak egiteko trebetasunak eta eskuzko abileziak garatzeko, bai eta ondokoen eduki kontzeptualak garatzeko ere: hidraulika eta pneumatika, indarren eta pareen transmisioak eta mekanismoak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesuen sekuentziatze logikoa.
Modulu honi aurre egiterakoan arrakasta izateko, beharrezkoa izanen da eskema pneumatiko eta hidraulikoak zuzen interpretatzera bideratutako ezagutzak ikastea eta fabrikatzailearen eskuliburu teknikoak, zatikatzeei buruzko eskuliburuak eta lanerako ekipoen erabilerarako eskuliburuak erabiltzen jakitea. Komenigarria litzateke modulu honetan sistema pneumatiko eta hidraulikoen berezko eskemak irudikatu eta interpretatzeko jarduerak azpimarratzea.
Lanbide modulua: Kargatze- eta arrankatze-sistemak.
Kodea: 0456.
Iraupena: 220 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ibilgailuetako elementu eta multzo elektriko eta elektronikoen funtzionaltasunaren ezaugarriak ematen ditu, elektrizitatearen eta magnetismoaren lege eta arauak aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Magnitude elektrikoak eta horiekin lotutako unitateak definitu dira.
b) Elementu elektriko eta elektronikoak haien sinbologiaren arabera identifikatu dira, eta haiek irudikatu dira.
c) Erdieroaleen funtsezko ezaugarriak haien aplikazioarekin lotu da.
d) Erabilitako oinarrizko osagai elektronikoen motak sailkatu dira.
e) Erabilitako elementu pasiboen ezaugarriak zirkuituaren funtzionamenduarekin lotu dira.
f) Korrontearen eraldatzearen eta artezketaren fenomenoa deskribatu da.
g) Mugimenduak elektromagnetismoaren bitartez sortzeko prozesuak deskribatu dira.
h) Sentsore eta eragingailu ohikoenak eta haiek ibilgailuetan duten aplikazioa identifikatu dira.
i) Oinarrizko multzo elektronikoek ibilgailuetan dituzten aplikazioak identifikatu dira.
j) Elektronika digitalaren oinarrizko printzipioak enuntziatu dira.
2. Oinarrizko zirkuitu elektriko eta elektronikoak muntatzen ditu, beren elementuen funtzioa zirkuituaren eraginkortasunarekin lotuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zirkuituen eskema elektrikoak interpretatu dira.
b) Ekipoen eta neurketa-aparatuen dokumentazio teknikoa interpretatu da.
c) Korronte zuzeneko zirkuitu elektrikoak egin dira.
d) Neurketarako aparatuak kalibratu eta doitu dira.
e) Zirkuituen parametroak neurtu dira, aparatuaren konexioak zehaztuz.
f) Zirkuituak muntatzeko behar diren erremintak, tresnak eta materialak zehaztu eta aukeratu dira.
g) Metagailuen muntaketak egin dira, eta haiek kargatu dira.
h) Zirkuituak muntatu dira, osagai desberdinak erabiliz.
i) Muntatutako zirkuituak funtzionalak direla egiaztatu da.
j) Lanpostuan laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak bete dira.
3. Kargatze- eta arrankatze-sistemen funtzionamenduaren ezaugarriak ematen ditu, haiek osatzen dituzten elementuen kokapena eta funtzionaltasuna deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Karga-zirkuituaren ezaugarriak haren osaketarekin lotu dira.
b) Karga-zirkuitua osatzen duten elementuen ezaugarriak eman dira.
c) Ibilgailuaren karga-zirkuituak osatzen duten elementuak lokalizatu dira.
d) Karga-sistemak kontrolatuko dituzten parametroen azterketa sekuentziatu da.
e) Arrankatze-zirkuituaren ezaugarriak eta osaketa deskribatu dira.
f) Arrankatze-zirkuituak osatzen dituzten elementuen funtzionamendu-ezaugarriak interpretatu dira.
g) Ibilgailuaren arrankatze-zirkuituak osatzen duten elementuak identifikatu dira.
h) Arrankatze-sistemetan kontrolatu beharreko parametroak identifikatu dira.
4. Karga- eta arrankatze-zirkuituetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da.
b) Matxurak eragindako sintomak identifikatu dira.
c) Neurketa-ekipoak eta -aparatuak aukeratu dira, konexio-puntu egokia hautatuz.
d) Parametroak konprobatu eta neurtu dira, antzemandako sintomen arabera.
e) Neurketetan lortutako parametroak lehendik ezarritakoekin erkatu dira.
f) Kudeaketa elektronikoko unitateen informazioa atera da.
g) Zarata anomalorik, bibraziorik eta labaintzerik ez dagoela konprobatu da.
h) Matxura eragin duten arrazoiak zehaztu dira.
i) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
5. Karga-sistema mantentzen du, zehaztapen teknikoekin ezarritako prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, eta mantentzearen xedea den sistemarekin lotu da.
b) Behar diren ekipoak eta bitartekoak aukeratu dira, eta haiek zerbitzuan jarri dira.
c) Desmuntatze- eta muntatze-eragiketak egin dira, ezarritako lan-prozedurak jarraituz.
d) Elementuen egoera egiaztatu da, konpondu edo ordeztu beharrekoak zehaztuz.
e) Sistemaren elementuak konpondu dira, haiek konpontzeko modua dagoenean.
f) Ordeztutako elementuak muntatu dira, haien funtzionamendu-parametroak doituz.
g) Egindako eragiketen ondoren sistemak eskatzen duen funtzionaltasuna leheneratu dela egiaztatu da.
h) Lanpostuan laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak bete dira.
6. Ibilgailuaren arrankatze-sistema mantentzen du, fabrikatzaileek ezarritako prozedurak interpretatuz eta haien zehaztapen teknikoak aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, eta mantentzearen xedea den sistemarekin lotu da.
b) Behar diren ekipoak eta bitartekoak aukeratu dira, eta haiek zerbitzuan jarri dira.
c) Elementuen egoera egiaztatu da, konpondu edo ordeztu beharrekoak zehaztuz.
d) Multzoak eta elementuak desmuntatzeko eta muntatzeko eragiketen sekuentzia, prozeduran ezarritakoa, egin da.
e) Ordeztutako elementuak muntatu dira, eta haien parametroak doitu dira
f) Egindako eragiketen ondoren, sistemak eskatzen duen funtzionaltasuna berrezarri dela egiaztatu da.
g) Ekipamendu eta bitartekoetan erabilera arauak aplikatu dira, baita prebentziorako, segurtasun pertsonalerako eta ingurumen babeserako ezarritako arauak ere.
h) Jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
Edukiak.
Osagai elektrikoen eta elektronikoen ezaugarriak:
-Oinarrizko printzipio elektroteknikoak. Elektrizitatearen legeak eta arauak: magnitudeak eta unitateak.
-Korrontea eta mugimendua sortzea; eragin elektromagnetikoak.
-Oinarrizko elementu eta multzo elektriko eta elektronikoen ezaugarriak, osaketa eta sinbologia.
-Korrontea zuzentzea.
-Osagai elektriko eta elektronikoen funtzioa, osaketa eta azterketa: erdieroaleak eta metagailuak, besteak beste.
-Oinarrizko funtzio logiko digitalak identifikatzea.
-Konektoreak, motak, erremintak eta lotzeko lanabesak.
Zirkuitu elektrikoak eta elektronikoak muntatzea:
-Eskemak interpretatu eta irudikatzea.
-Korronte zuzeneko zirkuituak ebaztea.
-Ohikoenak diren neurketa-aparatuen ezaugarriak.
-Neurketa aparatuen magnitudeak eta kontzeptu tipikoak eta haiekin eginiko neurketak.
-Zirkuituen ezaugarriak.
-Muntatzeko teknikak.
-Metagailu elektrikoak elkartzea.
-Neurketa aparatuak erabiltzerakoan eta zirkuituak muntatzerakoan kontuan hartu beharreko segurtasun- eta erabilera-arauak.
Kargatze- eta arrankatze-sistemen ezaugarriak:
Karga-zirkuitua:
Osagaiak.
Osagaien osaketa eta ezaugarriak.
Funtzionamenduko parametroak.
Arrankatze-zirkuitua:
Osagaiak.
Osagaien osaketa eta ezaugarriak.
Funtzionamenduko parametroak.
Kargatze- eta arrankatze-sistemetan matxurak lokalizatzea:
-Ibilgailuaren dokumentazio teknikoa eta neurketa-ekipoena interpretatzea.
-Sistema bakoitzeko multzo, osagai eta elementuak zuzen funtzionatzeko parametroak.
-Sistemen disfuntzio tipikoak eta haiek eragiten dituzten arrazoiak.
-Diagnosi-metodok prozesu gidatuen kasuetan.
-Sistemen arteko elkarreraginak.
-Prozesuetan kontuan hartu beharreko prebentzio-, segurtasun- eta erabilera-arauak.
Kargatze-sistemen mantentzea:
-Sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko prozesuak:
-Sistemetan parametroak egiaztatu eta doitzea.
-Osagai elektronikoak mantentzeko prozesuak.
-Kargatze-sistemak konpontzeko eta mantentzeko prozesuetan hartu beharreko arreta-neurriak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
Arrankatze-sistemen mantentzea:
-Sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko prozesuak:
-Sistemetan parametroak egiaztatu eta doitzea.
-Sistemako osagai elektronikoak mantentzeko eta programatzeko prozesuak.
-Arrankatze-sistemak konpontzeko eta mantentzeko prozesuetan hartu beharreko arreta-neurriak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
Orientabide didaktikoak.
Modulu hau teoriko-praktikoa da. Horrenbestez, komenigarria izanen litzateke lantegi-gelak behar den material guztia edukitzea eduki teorikoak, lehenbizi, gelan lantzeko, eta, gero, prozedurak lantegian lantzeko.
Teknologiako gelan honakoak beharko dira, azalpen teknikoak hobeki ezagutze aldera: ordenagailua, proiektagailua eta arbela; lagin fisikoak, fabrikatzailearen esku-liburu teknikoak eta ekipoak lantzeari buruzko esku-liburuak.
Lantegian lanerako mahai egokiak beharko dira, maketekin edo simulatzaile elektrikoekin lan egiteko, beren osagai elektriko eta elektronikoekin, elikatze elektrikoko beren sistemekin, neurketa-aparatu elektrikoekin eta ibilgailuekin. Gainera, automozioko tailer batean erabiltzen diren erreminta orokorrak ere beharko dira.
Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziatzea, jarraian azaltzen dugun aurkezpen ordena bera da, hain zuzen ere:
-Elektrizitateko oinarrizko printzipioak:
-Osagai elektrikoak eta elektronikoak eta eskemak interpretatzea.
-Neurketarako aparatuak eta ekipoak.
-Karga-zirkuitua ikastea eta mantentzea.
-Arrankatze-zirkuitua ikastea eta mantentzea.
-Elektronika digitala: -Boole-ren aljebra.
Iradokitzen da elektrizitateko oinarrizko printzipioekin hastea. Hartara, ikasleek behar diren oinarriak edukiko dituzte elektrizitate-gaiak eta haien aplikazioak ulertzeko. Horretarako, elektrizitatearen eta elektromagnetismoaren kontzeptuak eta oinarrizko legeak eta korronte elektromagnetikoaren sorkuntza ikasiko dira.
Ondoren, zirkuitu elektrikoak osatzen dituzten osagai elektrikoak eta elektronikoak ikasiko dira, bai eta haiek zirkuituetan dauzkaten konexioak eta eskemetan duten irudikapena ere, zeinak ezinbestekoak baitira haiek ulertzeko. Horretarako, osagai aktiboak eta pasiboak landuko dira, eta korronte zuzeneko oinarrizko zirkuituak ebatziko dira.
Iradokitzen da gero neurketa-aparatuak eta -ekipoen ezagutza eta erabilera lantzea, ibilgailuaren sistema elektriko eta elektronikoen mantentzerako. Horretarako, honakoen erabilera landuko da: polimetroa, osziloskopioa eta diagnosi ekipoak.
Orain arte azaldutako eduki horiek oinarria dira karga- eta arranke-zirkuituen ikasketari eta mantentzeari heltzeko. Karga-zirkuiturako, metagailuen, korronte zuzeneko sorgailuen eta erregulatzailearen azterketari ekinen zaio. Arrankatze-zirkuiturako, arranke-motorrak ikasiko dira.
Amaitzeko, elektronika digitala ikasiko da: -Boole-ren aljebra. Gomendagarria litzateke amaieran ikastea, ez baita modulu hau garatzeko ezinbesteko kapitulu bat, baina bai bigarren mailan ikasten diren moduluak garatzeko; zehazki, ibilgailuko zirkuitu elektroniko laguntzaileen modulua garatzeko.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea zeharka landuko dira edukien multzo guztietan; batez ere, oso presente edukiko dira lantegiko jarduerak egiteko garaian.
Modulu honetan lortu nahi diren helburuak ongi betetzeko, ondoko jarduera hauek egitea eskatzen da, besteak beste:
-Elektrizitatearen eta elektromagnetismoaren legeak eta arauak, magnitudeak eta unitateak ikastea.
-Osagai elektriko eta elektroniko desberdinen ezaugarriak, osaketa eta funtzionamendua.
-Zirkuitu elektrikoen ezaugarriak, ebaztea eta ulermena aztertzea.
-Karga- eta arrankatze-zirkuituak, haien osagaiak, matxurak diagnostikatzeko kontrolatu beharreko parametroak eta mantentze egokirako baldintzak ikastea.
-Kargatze- eta arrankatze-sistemak desmuntatzea eta muntatzea, haien prozesuak ezagutzeko, eta parametroak egiaztatzea eta doitzea.
-Informazioa bilatzea fabrikatzaileen eskuliburu teknikoetan.
-Jarduerak segurtasun osoz garatzeko babes pertsonaleko ekipo egokia erabiltzea.
Ikasleak lehenbizi ezagutza teoriko batzuk ikasi beharko ditu, lantegiko prozeduretara pasa baino lehen.
Teknologiako gelan, irakasleak eduki teorikoak azalduko ditu, ariketak eginen ditu eta fabrikatzaileen esku-liburuak erabiliko ditu laguntza gisa; halaber, lagin fisikoak eta egokitzat jotzen duen material didaktiko guztia erabiliko du.
Lantegian, irakasleak egin beharreko jardueretarako azalpenak emanen ditu; eta haietan erabiliko diren prozedurak eta materialak ere azalduko ditu. Gero, ikasleak taldetan banatuko dira (2 edo 3 pertsona dira talde horietarako zenbateko egokia, banakakoen ekarpenetarako eta ekipoko lankidetzarako aukera emateko). Bestela ere, jarduera batzuk banaka eginen dira. Sekula ez dira ahaztu behar kontuan hartu beharreko segurtasun neurriak.
Honakoa izan liteke irakasleek aplikatu beharreko prozesu metodikoa:
-Behar diren azalpen teknikoak, argitasunak emateko ariketa edo jarduerekin. Gero, ikasleek dauzkaten zalantzak argitzea eta taldean nahiz banaka landuko diren jarduerak proposatzea, banakako arretari aukera handiagoa emanez.
-Ikasleak enkargatu zaion egitekoa zuzen eta modu metodikoan eginen du, eta irakasleak sortzen diren zalantzak argituko ditu.
-Lantegian, jarduerak amaitutakoan, ikasleek beren lanpostua eta erabilitako erreminta eta makinak ordenatu eta txukunduko dituzte.
-Ezinbestekoa izanen da lantegian ikasleek banakako babeserako behar den ekipoa edukitzea.
Modulu honek lotura dauka Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileen moduluarekin, bai eta Motorraren sistema laguntzaileak eta Ibilgailu hibridoen, elektrizitatekoen eta hidrogenozkoen mantentzea moduluekin ere. Guztiak ere bigarren mailan irakasten diren moduluak dira. Hori dela eta, oso garrantzitsua da Karga- eta arrankatze-sistemen modulua gainditua izatea, arestian aipatutako moduluen ezagutzak barneratzeko.
Modulu honek, halaber, lotura dauka lehenengo mailan irakasten den Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak moduluarekin. Modulu honetako edukien zati bat elektrizitateko kontzeptuek osatzen dute, eta, horrenbestez, oso garrantzitsua izanen litzateke ikasmailan zehar modulu horietan jarduten duten irakasleen artean koordinazio egokia izatea.
Lanbide modulua: Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak.
Kodea: 0458.
Iraupena: 160 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak osatzen dituzten elementuen funtzionaltasunaren eta osaketaren ezaugarriak ematen ditu, eta haiek dagokien multzoan duten egitekoa deskribatzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Elektrizitatearen eta segurtasunaren arloko printzipioak eta oinarrizko ezagutzak identifikatu dira, eta segurtasuneko eta erosotasuneko sistemetan aplikatu dira.
b) Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak osatzen dituzten elementuak identifikatu dira.
c) Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemen funtzionamendua haien ezaugarrien arabera identifikatu da.
d) Aire egokituko eta girotzeko sistemetan erabiltzen diren fluidoen erabilera fluido horien ezaugarriekin lotu da.
e) Aire egokituko eta girotzeko fluidoen erabilera-arauak aukeratu dira.
f) Gailu piroteknikoak dauzkaten ekipoen erabileran, biltegiratzean eta segurtasun-lanetan aplikatu beharreko arauak aukeratu dira.
g) Ikus-entzunezko sistemak instalatzeko eskemak egin dira.
h) Funtzionamenduko parametroak sistema desberdinekin lotu dira.
i) Zentral elektronikoen funtzionamenduari buruzko datu eta parametroak birkargatzerakoan erabili beharreko prozedura deskribatu da.
2. Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Disfuntzioa duen elementua edo sistema identifikatu da.
b) Matxura diagnostikatzeko prozesuaren diagrama bat egin da.
c) Dokumentazio teknikoa aukeratu da eta sinbologia eta eskemak mantendu beharreko sistema eta elementuekin lotu da.
d) Neurketako edo kontroleko ekipoa aukeratu da, eta aparatua zerbitzuan jarri da.
e) Ekipoa neurketa-puntu zuzenetan konektatu da, eta behar diren parametroak hartu dira.
f) Kudeaketa elektronikoko unitateen informazioa atera da.
g) Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemen kaptadoreak eta eragingailuak konprobatu dira.
h) Konprobaketetan lortu diren balioak ezarrita daudenekin erkatu dira, eta ordeztu edo konpondu beharreko elementua zehaztu da.
i) Konprobatu da ez dagoela zarata anomalorik, aire-hartunerik edo fluido-galerarik.
j) Matxura eragin duten arrazoiak zehaztu dira.
k) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
3. Bidaiari-lekuko tenperatura kontrolatzeko sistemak mantentzen ditu, ezarritako lan-prozesuak analizatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoan, berotze-sistemen, aire egokituko sistemen eta girotze-sistemen parametroak interpretatu dira.
b) Egin beharreko eragiketen sekuentziazio logikoaren eskema egin da.
c) Berotze sistemen, aire egokituko sistemen eta girotze-sistemen osagaiak desmuntatu eta muntatu dira.
d) Sistema horien funtzionamenduko parametroak egiaztatu dira.
e) Zirkuitua birkargatzeko behar diren hozgarrien eta lubrifikatzaileen kopurua zehaztu da.
f) Fluido hozgarria lehengoratu eta birkargatu da, kargarako estazioa erabiliz.
g) Fluido hozgarria birkargatzerakoan koloragarria gehitu da, ihesak antzemateko.
h) Laneko presioak egiaztatu eta interpretatu dira, bai eta airea irteteko tenperatura ere.
i) Aire egokituko eta aireztatzeko instalazioen mantentze sistematiko eta aldizkakoaren mantentze-eragiketak egin dira.
4. Instalazioak mantentzen ditu eta ikus-entzunezko, komunikazioko eta konforteko ekipoak muntatzen ditu, eta instalazio- eta muntaketa-teknikak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ibilgailuko ikus-entzunezko, komunikazioko eta konforteko sistemen osagaiak lokalizatu dira, fabrikatzailearen dokumentazioa erabiliz.
b) Sistemen instalazioen funtzionaltasuna egiaztatu da.
c) Ibilgailuan ekipo berriak instalatzeko behar den dokumentazio teknikoa hautatu eta interpretatu da.
d) Ekipo berria instalatzeko muntaketaren aldez aurretiko eskema egin da.
e) Ekipotik instalatu behar diren elementuak hautatu dira, eta gidarien sekzioak kalkulatu dira.
f) Parametroak eta datuak birkargatu dira.
g) Sistemako osagaiak muntatu dira.
h) Konprobaziorako ekipoak erabiliz haien funtzionamendua egiaztatu da.
i) Jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
5. Pertsonen eta ibilgailuaren beraren segurtasunerako sistemak mantentzen ditu, ezarritako lan-prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ibilgailu batean, segurtasun sistemak osatzen dituzten elementuak lokalizatu dira.
b) Segurtasun sistemen funtzionamenduari buruzko eskema interpretatu da.
c) Segurtasun sistemen osagaiak desmuntatu, egiaztatu eta muntatu dira.
d) Diagnosi ekipoarekin, airbageko eta segurtasun uhaleko aurre-tenkagailuaren matxura-kodeak irakurri eta ezabatu dira.
e) Alarma baten babes-gradua zehaztu da, haren ezaugarri teknikoei erreparatuz.
f) Ibilgailu batean alarma sistema bat instalatu da, aurrez osagaien eta haien arteko konexio elektrikoaren eskema bat eginez.
g) Sistema desberdinen arteko erlazioa konprobatu da.
h) Segurtasun sistemen osagaiak birprogramatu eta kodetu dira.
i) Parametroak doitu eta funtzionamendua zuzena dela egiaztatu da.
6. Karrozeriako beirak eta elementu osagarriak ordezten ditu, eta haiek ordezteko eta muntatzeko prozedurak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Karrozeria motak eta haien osaera deskribatu dira.
b) Ateetako ate-jantziak eta elementu osagarriak desmuntatu eta muntatu dira, tailerreko esku-liburuak eta dokumentazio teknikoa erabiliz.
c) Ibilgailuaren sarrailaren multzoa desmuntatu, egiaztatu eta muntatu dira.
d) Atea ixteko ainguratzea doitu da.
e) Beira motak sailkatu dira, eta haien osaerarekin eta muntaketarekin lotu dira.
f) Beirak haietan grabatutako sinbologiaren arabera identifikatu dira.
g) Beira bat ateratzeko eta muntatzeko erreminta egokiak hautatu dira, haren ezaugarrien arabera.
h) Beira ziridun bat eta itsatsitako beira bat atera dira eta muntatu dira, ezarritako prozedurak erabiliz.
i) Jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
7. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak aplikatzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lantegi bateko elektromekanikaren arloko material, erreminta, tresna eta makinak erabiltzearen arriskuak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.
b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.
c) Ibilgailuen elektromekanikako prozesuetako material, erreminta, makina eta ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen zergatirik ohikoenak identifikatu dira.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.
g) Segurtasun arauak aplikatu dira sistema piroteknikoak erabili eta biltegiratzerakoan.
Edukiak.
Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemen ezaugarriak:
-Unitate elektrikoak.
-Elementu elektrikoen identifikazioa. Etengailuen eta erreleen funtzionamendua.
-Polimetroaren erabilera.
-Eskema elektrikoen interpretazioa.
-Segurtasun sistemak. Sailkapena. Segurtasun prebentiboa. Segurtasun aktiboa. Segurtasun pasiboa. Karrozeria. Uhalak. Aurre-tenkagailuak. Airbaga. Beste gailu batzuk.
-Erosotasun sistemak Orokorrean aplikatzekoak diren ezagutzak:
Kommutazioak.
Serbomotorrak Hutsean dihardutenak. Motore elektrikoak. Urratsez urratseko motorrak. Mugimenduaren kontrola.
-Nola ezarri: Beira-jasogailu elektrikoa. Atzerako ispiluak, eserlekuak, sabaiak eta erregulazio elektrikoa duten beste gailu batzuk.
-Printzipio termodinamikoak. Egoera aldaketak. Nola ezarri. Aireztapena, berokuntza: beroa transmititzeko mekanismoak. Eserleku berodunak. Aire egokituko sistemak: hozkuntzari buruzko sarrera. Kontrol elektronikoa duten girotze-sistemak. Harrapatzaileak. Kontrol unitateak. Eragingailuak eta konpresoreak.
-Lapurretaren aurkako sistema. Sarrailak. Ixte-sistema zentralizatuak. Gerarazte-gailu elektronikoak. Alarmak.
-Audio eta bideo sistemak:
Soinuari buruzko nozioak.
Irizpideak eta instalatzeko arauak.
Hartzeko, erreproduzitzeko, anplifikatzeko eta doitzeko elementuak.
-Nola ezarri: Audio eta bideo sistemak ibilgailuetan instalatzea.
-Sistemetako elementuak identifikatu eta lokalizatzea.
-Girotzean erabiltzen diren gasak. Ezaugarriak. Baldintzak eta erabiltzeko arauak. Hozgarrien ingurumen eragina.
-Tresna piroteknikoak dituzten ekipoak erabiltzeko eta biltegiratzeko arauak.
-Sistemak instalatzeko eskemak.
-Funtzionamenduko parametroak.
Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemetan matxurak lokalizatzea:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Datuak eta informazioa biltzeko teknikak.
-Parametroak interpretatzea
-Matxurak eta ihesak lokalizatzea, parametroetatik abiatuta.
-Arazoak ebazteko jarduketa-plana.
Berokuntzako, aire egokituko eta girotzeko sistemen mantentzea:
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Ekipamenduak, tresnak eta lanabesak.
-Berotze sistemen, aire egokituko sistemen eta girotze-sistemen desmuntatzeko eta muntatzeko prozesuak.
-Osagaiak mantentzea.
-Presioak eta tenperaturak egiaztatzea. Errendimendu kontrola.
-Kargatzeko eta fluido hozgarria berreskuratzeko estazioa.
-Ekipoen erabilera arauak.
Ikus-entzunezko, komunikazioko eta erosotasuneko sistemak instalatu eta mantentzea:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Ikus-entzunezko eta komunikazioko ekipoak muntatzeko eskemak.
-Ekipo berriak instalatzeko prozesuak.
-Aplikatu beharreko legedia.
-Erosotasuneko sistemetako zirkuituak mantentzeko prozesuak.
-Sistemak egiaztatzea.
-Erosotasuneko sistemen osagaiak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesuak.
Pertsonen eta ibilgailuaren segurtasun sistemak mantentzea:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Ekipamenduak, tresnak eta lanabesak.
-Uhala, aurre-tenkagailua, airbaga eta beste desmuntatzeko, muntatzeko eta egiaztatzeko prozesuak.
-Ibilgailurako alarmak instalatzea.
-Giltzak programatzea.
-Ekipoen erabilera arauak.
-Datuak birkargatzeko prozesuak.
Karrozeriako eta beiretako elementu osagarriak ordeztea.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Karrozeria motak eta haien osagaiak.
-Karrozeriako elkartze desmuntagarrien motak.
-Ate-jantziak eta elementu osagarriak desmuntatzeko prozesuak.
-Beiretarako eta karrozeriako elementu osagarrietarako erremintak.
-Ibilgailuan erabiltzen diren beirak. motak.
-Beirak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesuak.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Ekipo eta makinetako prozesuen eta erabileren arriskua.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Segurtasuneko seinaleak lantegian.
-Norberaren babeserako seinaleak.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumenari buruzko arauak eta ingurumenaren kudeaketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
-Beirak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesuak.
-Segurtasuna ekipo piroteknikoak erabiltzerakoan.
Orientabide didaktikoak.
Moduluko edukien izaera teoriko-praktikoa dela eta, jotzen dugu honakoak eduki beharko direla lantegi-gelan:
-Ibilgailuak edo, bestela, maketa didaktikoak, segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak dituztenak.
-Aire egokituko instalazioetako fluidoa deskargatzeko, birziklatzeko eta kargatzeko berariazko makineria, behar diren babes-tresnekin. Termometroak eta ihesetarako detektoreak.
-Lantegiko erreminta orokorra eta instalazio elektrikoetan manipulazioak egiteko eta ate-jantziak eta karrozeriako elementuak desmuntatzeko berariazko erremintak.
-Sistema elektronikoetarako diagnosi-makina. Lan egiten direneko sistemen dokumentazio teknikoa eta eskema elektrikoak.
-Sistema informatikoak eta ikus-entzunezkoenak, azalpen teoriko-praktikoak garatzeko.
-Irakasleek multzoak eta piezakatzeak prestatuko dituzte, ikasleei elementuen identifikazioa eta azalpenen ulermena errazteko.
Praktika erakusgarriak egitea azalpenek irauten duten bitartean edo/eta makineria berezia edo aurretiazko zainketa prebentiboak (fluido hozgarrien instalazioak erabiltzea, elementu piroteknikoak erabiltzea, airbagak eta beste) eskatzen dituzten jardueren proposamena aurkeztu aurretik.
Modulu honen edukiaren zati handi batekin lotutako praktikak egiteko, aurretik ikasleek jakin beharko dute eskema elektrikoak eta berariazko dokumentazioa interpretatzen. Ikasleek hori guztia ikasiko dute Kargatze- eta arrankatze-sistemen modulua ikasten duten bidenabar. Hori dela eta, komenigarritzat jotzen da honakoei buruzko edukiekin hastea:
-Aireztapena, berokuntza eta aire egokitua. Izan ere, elektrizitatearekin loturarik ez duten alderdi eta printzipio teknologikoak biltzen dituzte, eta ez dute aldez aurretiko ezagupenik eskatzen.
-Dokumentazio teknikoa egoki erabiltzea.
-Segurtasuneko eta higieneko ohiturak moduluko edukietan.
-Elektrizitateari buruzko kontzeptuak. -Polimetroaren erabilera. Eskema elektrikoen interpretazioa.
Ondoren, honakoekin jarraituko da:
-Kontrol elektronikoa duten girotze-sistemak.
-Aginte elektrikoa duten desplazamendu-sistemak.
-Ixte-sistemak eta alarmak.
-Airbag-sistemak eta aurre-tenkagailuak.
-Audio eta bideo sistemak.
Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumenaren babesari ekinen zaie zeharka edukien bloke guztietan, eta bereziki kontuan hartu beharko dira fluido hozgarriak eta elementu piroteknikoak erabiltzen dituzten sistemak erabiltzen direnean.
Edukiak lan unitateetan antolatuko dira eta lan unitate bakoitzak berez zentzua izanen du, helburuak, irakaskuntza-ikaskuntzako jarduerak eta ebaluazioa definitzea ahalbidetuko baitu. Lan unitateen multzoak moduluko ikaskuntzaren bitartez emaitza egokiak lortzea ahalbidetu behar du.
-Multzoak eta elementuak desmuntatu eta muntatzea.
-Sistema bakoitza osatzen duten elementuak identifikatzea.
-Diagnosiko makinak erabiltzea.
-Fluido hozgarria berreskuratzeko eta birjartzeko makinak erabiltzea.
-Diagnosi prozesuetan eta matxurak lokalizatzerakoan jarraipeneko diagrama bat egitea (prozedura-mapak, fluxu-diagramak eta beste).
-Mantentze-lanetako eragiketak.
-Hondatutako elementuak konpondu eta ordeztea.
-Sistemen eraginkortasuna konprobatzea.
-Higiene- eta segurtasun-arauak aplikatzea.
-Lanak behar diren jarrerarekin, arretarekin, ordenarekin eta garbitasunarekin egitea.
Oro har, ikasle guztiek banaka egin beharreko jarduerak izanen dira, baina ikasleak gehienez ere biko edo hiruko lantaldetan banatuko dira, erabil daitezkeen espazioaren eta bitartekoen arabera.
Modulu honek lotura dauka Kargatze- eta arrankatze-sistemen moduluarekin, hura ere lehenengo mailakoa, zeren eta Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak moduluko edukiak ikasteko, ikasleek, aurretik, elektrizitateari buruzko zenbait ezagutza ikasi behar baitituzte. Eduki horiek ezinbestekotzat jotzen dira Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemetan diagnosiak eta matxurak lokalizatzeko prozesuak garatzeko, eta honakoak dira:
-Elektrizitateko oinarrizko kontzeptuen ezagutza.
-Unitate elektrikoak.
-Elementu elektrikoen identifikazioa.
-Kommutadoreen eta erreleen funtzionamendua.
-Polimetroa erabiltzeko trebetasuna.
-Eskema elektrikoen interpretazioa.
Horrenbestez garrantzi bizikoa izanen da bi moduluetako irakasleen arteko koordinazio egokia.
Lanbide modulua: Oinarrizko mekanizazioa.
Kodea: 0260.
Iraupena: 90 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Piezen krokisak marrazten ditu berariazko sinbologia interpretatuz eta irudikapenerako konbentzionalismo egokiak aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Piezen bistak esku hutsez marraztu dira.
b) Krokisaren bistak, sekzioak eta xehetasunak interpretatu dira eta hartan zer informazio dagoen zehaztu da.
c) Elementuen sinbologia berariazkoa erabili da.
d) Kotak irudikatu dira.
e) Krokisa egitean neurriei buruzko zehaztapenak eta eskalak aplikatu dira.
f) Krokisa txukun eta garbi egin da.
g) Egiaztatu da krokisaren neurriak bat datozela egin beharreko piezak, elementuak edo eraldaketak neurtzeko prozesuan lortutakoekin.
2. Mekanizatu behar diren piezak tratatzen ditu, krokis eta planoetako zehaztapenak neurketa-ekipamenduen doitasunarekin erlazionatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Neurketa-ekipamenduak (kalibrea, palmerra, konparadoreak, garraiagailuak, goniometroak) identifikatu dira eta kalatu eta zeroan jarri dira hala behar izan den kasuetan.
b) Neurketa-ekipamenduek nola funtzionatzen duten azaldu da eta tresna horiek egin beharreko neurriekin erlazionatu dira.
c) Neurketa sistema metrikoa eta anglosaxoia deskribatu dira eta nonius eta hautemate kontzeptuak interpretatu dira.
d) Krokis eta planoak egokiro aztertu eta interpretatu dira neurketa eta marraketa egiteko.
e) Sistema metriko hamartarreko eta sistema anglosaxoiko neurrien arteko bihurketaren kalkulua egin da.
f) Barneko neurketak, kanpokoak eta sakonerarenak egin dira, tresna egokiarekin eta eskatutako doitasunarekin.
g) Piezen marraketa egiteko behar diren tresnak aukeratu dira (erregela graduatuak, eskuairak, konpasa, gramila, marragailua, granetea, mailua, marmola) eta prestatu egin dira.
h) Marraketa egin da, pieza egiteko modu egoki eta zehatzean.
i) Marraketaren neurriak krokis eta planoetan emandakoekin bat datozela egiaztatu da.
3. Piezak eskuz mekanizatzen ditu, neurketarako teknikak krokis eta planoetan emandako neurrien perdoiekin erlazionatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ibilgailuetan gehien erabiltzen diren material metalikoen (burdinurtua, altzairuak eta aluminioaren aleazioak, besteak beste) ezaugarriak azaldu dira.
b) Mekanizatzeko behar diren erremintak identifikatu dira.
c) Karraka motak sailkatu dira beren kosken eta formaren arabera, egin behar duten lana kontuan hartuz.
d) Zerra orriak aukeratu dira ebaki beharreko materiala kontuan hartuz.
e) Egin behar diren eragiketen hurrenkera zehaztu da.
f) Txirbil-harroketaz ebakitzeko erreminta motak materialekin, akaberekin eta lortu nahi diren formekin erlazionatu dira.
g) Krokis eta planoak egokiro aztertu eta interpretatu dira pieza egiteko.
h) Agindutako neurriak eta forma eman zaizkio piezari, teknika egokiak aplikatuz (karrakaketa eta ebaketa, besteak beste).
i) Txapa guraizeekin ebaki da, guraizeak ebaketen arabera hautatu ondoren.
j) Eskatzen diren kalitate irizpideak errespetatu dira.
4. Piezak kanpotik eta barnetik hariztatzen ditu, behar diren kalkuluak eta eragiketak eginez.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zulatze prozesua eta makinetan doitu beharreko parametroak deskribatu dira, zulatu behar den materialaren arabera.
b) Barautsaren abiadura kalkulatu da, zulatu behar den materiala eta zulatzeko makinaren diametroa kontuan hartuta.
c) Zulatzeko makinaren diametroa kalkulatu da piezak barnetik hariztatzeko.
d) Zulatzeko makinen funtzionamenduaren parametroak doitu dira.
e) Zuloak egin dira agindutako tokietan eta lubrifikazio egokiarekin.
f) Abeilanaketa egin da, zuloa eta bertan sartu beharreko elementua kontuan hartuz.
g) Hagaxka aukeratu da, torlojua egiteko burututako kalkuluak kontuan hartuz.
h) Barneko eta kanpoko hariztatze eragiketetan sekuentzia zuzenari jarraitu zaio eta behar bezalako lubrifikazioa egin da.
i) Elementu hariztatuen neurriak eta hari-bitarteak agindutakoak direla egiaztatu da.
j) Segurtasunari eta ingurumenari buruzko irizpideak errespetatu dira.
5. Elementu metalikoen loturak egiten ditu soldadura bigunez eta kasu bakoitzean erabilitako teknikak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Soldadura bigunaren ezaugarriak eta propietateak deskribatu dira.
b) Lotunea prestatu da eta hondarrak kendu zaizkio.
c) Material gehigarria aukeratu da oinarrizko materialaren eta egin beharreko loturaren arabera.
d) Egin nahi den loturarako desoxidatzaile egokiak aukeratu eta prestatu dira.
e) Soldatzeko baliabideak hautatu dira, egin nahi den soldaduraren arabera.
f) Soldagailuak eta lanparatxoak piztu dira, segurtasun irizpideei jarraituz.
g) Elementuak lotu eta hutsarteak bete dira, eta eskatutako erresistentzia eta homogeneotasun ezaugarriak lortu direla egiaztatu da.
Edukiak.
Piezen krokisak egitea.
-Oinarrizko marrazketa teknikoa.
-Planoen normalizazioa.
-Sinbologia, normalizazioa.
-Oinplanoa, aurretiko bista, profila, bistak eta sekzioak.
-Akotazioa.
-Krokisak egiteko teknikak.
Piezen marraketa.
-Metrologiaren oinarriak. Neurri sistemak.
-Magnitudeak eta unitateak.
-Zuzeneko neurketarako tresnak.
-Konparazio bidezko neurketarako tresnak, neurgailuen hautematea.
-Noniusaren teoria.
-Neurri motak.
-Marraketa piezagintzan.
-Marraketaren xedea, faseak eta prozesuak.
-Marraketan erabiltzen diren tresnak.
-Marratze eragiketak.
Eskuzko mekanizazioa:
-Ibilgailuetan gehien erabiltzen diren material metalikoen (burdinurtua, altzairuak, aluminioaren aleazioak) ezaugarriak.
-Materialen saiakuntzak.
-Tratamendu termikoak.
-Karrakatzearen xedea.
-Karrakaren erabilera eta karraka motak, beren formaren eta kosken arabera.
-Karrakatzeko teknikak.
-Materialak esku-zerraz ebakitzea.
-Zerra orriak: ezaugarriak, motak, egin behar den lanaren arabera nola aukeratu.
-Zerratze eragiketak.
-Xafla guraizeez ebakitzea: guraize motak.
-Xafla guraizeez ebakitzeko prozesuak.
Hariztatzeko teknikak:
-Zulaketaren xedea.
-Zulatzeko makinak.
-Zulatu nahi den materialaren arabera kontuan hartu behar diren parametroak.
-Barautsak, horien motak eta atalak, nola zorrozten diren.
-Zulatzeko prozesua.
-Abeilanaketa.
-Torloju motak.
-Harien atalak. Hari motak eta horien erabilera.
-Hari-sistemak.
-Harien normalizazioa eta irudikapena.
-Barneko eta kanpoko hariak egiteko kalkuluak.
-Harien neurketa.
-Hariak egiteko prozesuak.
Soldadura bigunaren bidez loturak egitea eta piezak betetzea:
-Soldatzeko ekipamenduak: soldagailuak eta lanparatxoak.
-Material gehigarriak.
-Desoxidatzaile erabilienak.
-Oinarrizko metala prestatzea.
-Eztainuztaketa.
-Soldadurak egiteko eta piezak betetzeko prozesuak.
Orientabide didaktikoak.
Irakasleen lana errazte aldera, ikaskuntza-irakaskuntza prozesuan jarduteko ildoak, moduluko ikaskuntza emaitzak lortzea ahalbidetu behar dutenak, sei multzotan laburbildu litezke, ondoko gai hauen inguruan:
1. Materialen ezaugarriak eta tratamenduak. Jarduketa ildo honen bitartez ikasleek ikasi behar dute zein ezaugarri dituzten material metalikoek, nolako tratamenduak erabili behar diren haien propietateak hobetzeko eta zein diren ibilgailuetan gehien erabiltzen diren aleazioak.
Jarduketa ildo hau gauzatzeko honako jarduera hauek proposatzen dira:
-Material metalikoen osaera, ezaugarriak, aleazioak, eta propietateak hobetzeko eman ahal zaizkien tratamendu termiko nahiz termo-kimikoak deskribatzea.
-Saiakuntzak egitea altzairu mota bakoitzaren ezaugarriak zehazteko.
-Material metalikoak galdatzeko prozesuen azalpena eta erakustaldia egitea lantegi-gelan.
-Automobiletan erabiltzen diren material metalikoen motak deskribatzea, ikus-entzunezko baliabideak eta lagin fisikoak erabiliz.
-Altzairuen tratamendu termikoak eta termokimikoak azaltzea eta egitea.
-Tenplaketa teknika deskribatzea eta pieza bat tenplatzea.
-Marruskadura aurkako metalak aztertzea eta horien inguruko praktikak egitea.
2. Plano eta krokisak egitea, irudikapen grafikoaren sinbologia eta normalizazioa aplikatuz. Metrologiako teknikak neurtze prozesuetan aplikatzea, kasuan kasuko neurketa-ekipamendu egokiak erabiliz. Jarduketa ildo honen bitartez, ikasleek neurgailuak ongi erabil ditzaten eta pieza baten krokisa eta marraketa osa ditzaten lortu nahi da.
Jarduketa ildo hau gauzatzeko honako jarduera hauek proposatzen dira:
-Neurri sistemak aztertzea, hamartarra eta ingelesa. Zuzeneko eta konparazio bidezko neurketa tresnak, eskuaira, erregela graduatua, kalibreak, torloju mikrometrikoak aztertu eta erabiltzea.
-Oinarrizko kontzeptuak ezagutzea: perdoia eta neurgailuaren egokitzapena egin beharreko neurketarako.
-Elementuen irudikapen grafikoari buruzko kontzeptuak eta arauak azaltzea.
-Piezen neurketak egitea, ondoren irudikatzeko.
-Pieza desberdinen irudikapen grafikoa.
-Piezen akotazioa eta planoen interpretazioa.
-Pieza bat marratzea, ondoren egiteko.
3. Eskuzko mekanizazioa eta marraketa, piezak, doikuntzak eta elementuen sekzioak lortzeko. Jarduketa ildo honen bitartez lortu nahi da ikasleek karrakatze eta zerratze prozesuak eskuz egin ditzaten, planoan edo krokisean emandako zehaztapenei lotuz.
Jarduketa ildo hau gauzatzeko honako jarduera hauek proposatzen dira:
-Zerratze prozesua deskribatzea, zerra arkua eta orria hautatzea.
-Zerra arku eta orri desberdinak aztertzea, lagin fisikoak erabiliz.
-Pieza ebakitzea, krokisean edo planoan emandako kotei jarraituz.
-Karrakak aztertzea.
-Karraka motak deskribatzea lagin fisikoen bitartez.
-Egin beharreko piezaren planoa/krokisa aztertu eta karraka egokienak aukeratzea.
-Karrakatze eragiketak egitea krokisean edo planoan emandako kotei lotuta, akaberaren arauak kontuan hartuz.
4. Zulatze, hariztatze eta errematxatze lanak egitea desmuntaketa eta muntaketa prozesuetan. Jarduketa ildo honen bitartez lortu nahi da ikasleek zulatze, hariztatze eta errematxatze lanak dituzten piezak egin ditzaten eta elementuak desmuntatu eta muntatu ditzaten agindutako estutze-momentuak aplikatuz, hala behar den kasuetan.
Jarduketa ildo hau gauzatzeko honako jarduera hauek proposatzen dira:
-Zulatze prozesuaren analisia egitea, barautsak aztertu eta zorroztea.
-Hariztatze prozesua eta hari sistemak zertan diren azaltzea.
-Errematxatzeko eta grapatzeko teknikaren azterketa teorikoa. Errematxatzea eta grapatzea: prozesua, funtzioa eta burutzapen praktikoa.
-Erabili beharreko erreminten deskribapena: zulatzeko makinak, hariztatzeko ardatzak eta terrailak, ardatz-etxeak, errematxatzeko makinak, zorrozteko esmeril harriak, eskuaira, kalibrea.
-Ikasleek praktikak egitea: zulaketa, zulo eta hagaxken hariztaketa eta errematxaketa.
-Barautsak zorroztea.
5. Loturak egitea eta landu diren gune metalikoak betetzea, soldadura bigunaren bidez. Helburua da ikasleek lotura finkoak egin ditzatela soldadura bigunaren bidez, emandako zehaztapenei atxikiz, eta aurretik landutako gune metalikoak soldadura bigunaren bidez bete ditzatela. Horretarako, soldatzeko teknikak ezagutu behar dituzte eta soldatzeko ekipamenduak erabiltzen ikasi behar dute lotura mota desberdinak egiteko, planoan edo krokisean emandako zehaztapenei loturik eta erabilerari eta segurtasunari buruzko arauak betez.
Jarduketa ildo hau gauzatzeko honako jarduera hauek proposatzen dira:
-Soldatzeko prozesua deskribatzea.
-Soldadura bigunerako ekipamenduaren ezaugarriak azaltzea, ikus-entzunezko baliabideak eta lagin fisikoak erabiliz.
-Soldatu beharreko piezak nola prestatu behar diren eta soldatzeko ekipamendua nola doitu eta prestatu behar den azaltzea.
-Irakasleek soldadurako praktikak egitea ikasle taldearen aurrean, eta prozesuan hartu behar diren segurtasun neurriak azaltzea.
-Ikasleek soldadurako praktikak egitea.
6. Elementu torlojutuak eta errematxatuak muntatu eta desmuntatzea. Lanbide modulu hau zeharkakoa da, biltzen duen informazioa beharrezkoa baita gainerako moduluetan muntaketa eta desmuntaketa lanak egin ahal izateko. Beraz, jarduketa ildo hau zikloko beste modulu batzuetan garatuko da, eta oso bereziki elementu aldagarrien moduluan.
Jarduketa ildo horiek guztiek prestatzeko eta burutzeko zeharkako faktoretzat eduki beharko lukete laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko tekniken aplikazioa, teknika horiek pertsonen segurtasuna eta ingurumenaren zaintza bermatu behar baitituzte, arloko araudi aplikagarrian ezarritakoarekin bat.
Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan erabili beharreko metodologiari dagokionez, komeniko litzateke modulua lan unitatetan zatitzea, abiapuntu gisa, eta unitateotan kontzeptuzko, prozedurazko eta jarrerazko edukiei modu integratuan ekitea, nahiz horietako baten bat izanen den unitateko programazioaren hariarena eginen duena.
Jarraibide orokor gisa, gomendatzen da ikasteko jarduerak eta horien ebaluazioak sortzea prozedurazko edukien inguruan.
Gomendagarria da irakasleek ahalik eta baldintza egiazkoenetan egitea ereduzko prozedurak, esku-hartze edo konponketa egoki baten adierazgarri diren xehetasunak zorrotz zainduz. Horri dagokionez, mailak ahalbidetzen duen guztietan, prozesuak eskuliburu teknikoen bitartez burutu daitezen hobetsiko da, ikasleak haien jarraipenera ohitu daitezen.
Jakina, ikastetxeak ekipamendu ahalik eta eguneratuena eskuratu beharko du, ikasleek ez dezaten alderik sumatu etorkizunean izanen duten lanpostuan. Irakasleak azpimarratu eginen ditu tresna horiek arretaz erabiltzeko hartu behar diren neurriak, erabiltzaileen esperientziarik eza eta tresnak erosi nahiz konpontzeko kostu handia kontuan hartuta.
Nahiz eta, espezialitatearen ezaugarriengatik, ikastetxeetan gero eta ohikoagoa den lantegiaren barnean maketa didaktikoekin eta elementu edo sistema estatikoekin lan egitea, komeni da saiatzea ikasleek ahalik eta jarduera gehien egin ditzaten ibilgailuetan. Horrela gertutik ikusiko dute etorkizuneko lanbide jardueran egin beharko dituzten lanak benetan nolakoak diren.
Azkenik, gomendatzen da modulu honetan amaierako ebaluazioaren oinarritzat har dadila irakaskuntza prozesu osoan bildutako informazioa, eta modulu honetako ikaskuntzaren emaitzen balorazio orokorra egin dadila. Horretarako, komenigarria litzateke bilatzen diren gaitasunen lorpenari buruzko ebaluazio-tresnak diseinatzea.
Lanbide modulua: Enpresa eta ekimena.
Kodea: 0460.
Iraupena: 60 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ekimenari lotutako ahalmenak ezagutzen ditu, eta lanpostuetatik eta enpresa jardueretatik sortzen diren eskakizunak aztertzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Aintzat hartu da banakako ekimenak, sormenak, prestakuntzak eta lankidetzak duten garrantzia, enplegatu gisa nahiz enpresaburu gisa ekinbideetan arrakasta lortzeko ezinbesteko baldintzak diren aldetik.
b) "Berrikuntza" eta "nazioartekotze" kontzeptuak eta horiek gizartearen aurrerabidearekin eta pertsonen ongizatearen gehikuntzarekin duten lotura identifikatu dira.
c) Ekimenaren kultura zer den eta enpleguaren eta gizarte ongizatearen iturri gisa zer-nolako garrantzia duen aztertu da.
d) Automozioaren sektorearen esparruan abiatzen den enpresaburu baten ekimenaren nondik norakoa aztertu da.
e) "Arrisku" kontzeptua aztertu da, ekimen ororen ezinbesteko osagai gisa, eta enpresa plan baten bitartez arriskua gutxitzeko aukera ere bai.
f) "Enpresaburu" kontzeptua eta enpresa jarduera garatzeko behar diren baldintzak eta jarrerak aztertu dira.
2. Enpresa txiki bat sortzeko aukera definitzen du, ingurunearen gaineko eragina baloratuz eta balio etikoak kontuan hartuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Automozioaren arloko negozio ideia zehatz bat definitu da, abiapuntutzat hartuko dena enpresa plana egiteko.
b) Enpresaren ingurune orokorraren osagai nagusiak identifikatu dira; bereziki, ingurune ekonomikoa, soziala, demografikoa, kulturala, politikoa, legezkoa, teknologikoa eta nazioartekoa.
c) Negozio ideiaren egokitasuna, ase gabeko beharrak, ideiak dakarren berrikuntza edo hobekuntza, merkatuan bete nahi den nitxoa edo hutsunea eta ideiaren esparru den sektorearen prospektiba baloratu dira, hori guztia enpresa plana egiteko abiapuntu izanen baita.
d) Aztertu da ea enpresaren jardueran zer nolako eragina duten enpresak erabiltzaileekin, hornitzaileekin, lehiakideekin eta bitartekariekin dituen harremanek, horiek baitira berariazko ingurunearen edo mikroingurunearen osagai nagusiak.
e) Automozioaren sektoreko ETE (enpresa txiki edo ertain) batek bere mikroingurunean eta makroingurunean dituen mehatxuak eta aukerak identifikatu dira, AMIA (ahuleziak, mehatxuak, indarrak eta aukerak) azterketa baten barnean.
f) Enpresa kultura eta irudi korporatiboa zer diren eta enpresaren helburuei nola dauden loturik aztertu da.
g) Enpresen erantzukizun sozialaren fenomenoa eta enpresaren estrategiaren osagai gisa duen garrantzia aztertu dira.
h) Automozio enpresa baten balantze soziala egin da eta enpresa horien kostu sozial nagusiak deskribatu dira, bai eta sortzen dituzten onura sozialak ere.
i) Automozioaren arloko enpresetan, balio etiko eta sozialak kontuan hartzen dituzten jardunbideak identifikatu dira.
j) Enpresaren estrategia deskribatu da, enpresaren helburuekin lotuz, eta marketin plana zehaztu da.
3. Produkzioaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana egiten du enpresarentzat, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana ere bai.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresa bateko oinarrizko eginkizunak deskribatu dira, eta "sistema" kontzeptua aztertu da enpresari aplikatuta.
b) Fase hauek definitu dira: produkzioa edo zerbitzua, produkziorako estrategiak eta kalitaterako estrategiak.
c) Ikerketa, garapen eta berrikuntza (I+G+B) arloko ekintzen beharra baloratu da.
d) Antolaketaren eta langileriaren eredua definitu da, produkzioaren edo zerbitzuaren beharrak edo/eta merkatuaren eskakizunak kontuan harturik.
e) Horniduraren funtsezko alderdiak definitu dira: hornitzaileak aukeratzea eta materialak aukeratzea.
f) Jarduerarako egin behar diren inbertsioak identifikatu eta baloratu dira, bai eta finantzabideak ere.
g) Automozioaren sektoreko ETE baten bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana egin da.
h) Kontabilitateko oinarrizko kontzeptuak aztertu dira.
i) Kontabilitateko informazioa aztertzeko oinarrizko teknikak deskribatu dira, batez ere enpresaren kaudimenari, likideziari eta errentagarritasunari dagokienez.
j) Ahuleziak eta indarrak aztertu dira, AMIA azterketa osatuz.
k) Produkzio planaren inguruko guztia eta bideragarritasun ekonomiko-finantzarioaren gaineko azterlana enpresa planean sartu dira.
l) Automozio arloko ETE bat sortzeko erabakia aurrera eramatearen egokitasuna baloratu da.
4. Automozioko enpresa edo lantegi bat sortu eta abian jartzeko urratsak egiten ditu, forma juridikoa hautatuz eta hari lotutako legezko betebeharrak identifikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresaren forma juridiko guztiak aztertu dira.
b) Enpresaren jabeek, hautaturiko forma juridikoaren arabera, zenbaterainoko lege-erantzukizuna duten zehaztu da.
c) Enpresaren forma juridiko desberdinetarako ezarritako tratamendu fiskalak bereizi dira.
d) Indarra duen legediak ETE bat eratzeko eskatzen dituen izapideak aztertu dira.
e) Automozioaren sektoreko enpresak sortzeko eskuratzen ahal diren laguntza guzti-guztien bilaketa egin da.
f) Forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak, laguntzak eta diru-laguntzak enpresa planean sartu dira.
g) ETE bat abian jartzeko aholkularitza eta kudeaketa administratiboa enpresatik kanpo lortzeko bideak identifikatu dira.
5. ETE baten kudeaketa administratibo eta finantzarioko oinarrizko jarduerak egiten ditu, kontabilitate eta zerga betebehar nagusiak identifikatzen ditu eta agiriak betetzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kontabilitateko informazioa erregistratzeko teknikak aztertu dira.
b) Automozioaren sektoreko enpresa baten zerga betebeharrak definitu dira.
c) Zerga egutegiko zerga motak bereizi dira.
d) Mekanizazioaren arloko ETE batentzat merkataritzako eta kontabilitateko oinarrizko agiriak bete dira (fakturak, albaranak, eskabide orriak, kanbio letrak, txekeak eta beste batzuk), eta agiri horiek enpresan egiten dituzten zirkuituak deskribatu dira.
Edukiak.
Enpresa ekimena:
-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak automozioaren sektoreko enpresen jardueran.
-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.
-Ekintzaileen jarduna, automozioaren sektoreko ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.
-Ekimenaren arriskua.
-"Enpresaburu" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.
Enpresa eta bere ingurunea:
-Enpresa-plana: negozio ideia automozioaren esparruko enpresa baten arloan.
-Automozioko enpresen sektoreko ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.
-Automozioko enpresen sektoreko ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.
-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.
-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.
-Marketing plana.
Enpresako produkzioaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana:
-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.
-Produkzio prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.
-Automozioko enpresen sektoreko ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa.
-Inbertsio plana. Finantzaketa plana.
-Errentagarritasun atalasea.
-Kontabilitatearen kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.
-Kontabilitateko informazioa aztertzea.
-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.
-Enpresa plana: produkzio plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.
Enpresa bat sortu eta abian jartzea:
-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.
-Forma juridikoa hautatzea.
-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.
-Enpresa bat eratzeko administrazio izapideak.
-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.
-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.
Administrazio eginkizunak:
-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.
-Enpresen zerga betebeharrak.
-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.
-Automozio enpresa baten kudeaketa administratiboa.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak lortzen dituzte beren ekimena garatzeko enpresaren esparruan, hala autoenpleguan nola inoren konturako lanean erantzukizunak eta eginkizunak beren gain hartzeko garaian.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, azken horretan irakaskuntza-ikaskuntzako prozesu osoa bereziki azpimarratuz, ondokoak direla medio:
-Automozioko enpresen sektoreari buruzko informazio iturriak erabiltzea.
-Kasu praktikoen eta talde-dinamiken bitartez, ekintzaileen jarrerak ulertu eta baloratzea, eta automozioko enpresen sektorean haien beharra norainokoa den zehaztea.
-Enpresaburuekin, enpresa elkarte eta sindikatuen ordezkariekin eta administrazioekin harremanak izatea, jarduera osagarrien bidez (solasaldiak, bisitak etab.), ikasleen espiritu ekintzailea eta sektorearen ezagutza sustatzeko.
-Sektoreko ETEentzako kudeaketa administratiboko programak erabiltzea.
-Automozioko enpresen sektorearekin zerikusia duen enpresa plan baten proiektua egitea, negozioa abian jartzearen alderdi guztiak biltzen dituena: bideragarritasuna, produkzioaren eta giza baliabideen antolaketa, merkataritzako ekintza, administrazio eta finantza kontrola, eta gizarte erantzukizunaren justifikazioa.
"Enpresa eta ekimena" moduluaren garapenean edukiek duten hurrenkera sekuentziazio irizpide logikoen ondorio da, eta honela banatu liteke ikasturteko hiru hiruhilekoen artean:
-Ikasleek ez dute ezagutzen lan eginen duten sektorearen errealitatea. Horregatik, hasierako jarduerek sektore horretara hurbildu behar dituzte eta lanbide jardueran behar diren ekintzarako gaitasunak zein diren erakutsi behar diete.
-Hurrengo urratsean, ikasleei negozioaren ideia definitzeko erronka ezartzen ahal zaie. Horretarako, inguruko mehatxuak eta aukerak baloratu behar dituzte eta enpresaren helburuak planteatu, bai eta horiek lortzeko estrategiak eta ekintzak ere.
-Helburuak eta horiek lortzeko bideak definiturik, ikasleek enpresa plana egin dezakete, enpresa eratzeko prozesuan aurrera jarraitu ala ez erabakitzeko.
-Aurrera eginez gero, ikasleek enpresarentzako forma juridiko egokiena hautatzearekin zerikusia duten jarduerak egin behar lituzkete, eta enpresaren kudeaketa administratiboari dagozkion alderdi nagusiak ezagutu.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Autodiagnostikorako hainbat motatako testak egitea, ondokoak baloratzeko: negozio ideiaren inguruko proiektuaren heldutasun maila, ekintzaile baten gaitasun eta trebetasun orokorrak, eta produktua edo zerbitzua salduko den merkatuari buruzko ezagutza.
-Bai enpresa barnean bai gizarte ingurunean praktika onak aplikatzeari buruz ikertzea.
-Enpresa plana egitea, ondoko jarduketen bitartez:
Planaren helburuak ezartzea.
Ekintzailearen gaitasunak eta kualifikazioak identifikatzea enpresa proiektuari dagokionez. Behar izanez gero, prestakuntza planifikatzea.
Produktuaren edo zerbitzuaren oinarrizko ezaugarriak, asetzen dituen beharrak, berezitasunak, xede duen merkatua, bezeroengana iristeko erabiliko diren bideak eta beste datu interesgarri batzuk deskribatzea.
Merkatuaren azterketa egitea: eskariaren analisirako inkesta prestatzea eta lortzen diren datuak aztertzea. Inguruko lehia aztertzea. Produktu edo zerbitzu bera merkaturatzen duten enpresen zerrenda eta konparazio-azterketa egitea.
Marketin plana egitea, banaketa bideak, prezio politikak eta sustapen estrategiak azalduz.
Produkzio prozesua diseinatzea: beharko diren azpiegitura eta instalazioen azterlana egitea, fabrikazioaren edo zerbitzuaren prozesua diseinatzea, horniduraren aurreikuspena egitea eta izakinak baloratzeko metodo desberdinekin ariketak egitea.
Egindako proiektuaren arabera enpresan beharko diren lanpostuak identifikatzea, eta bakoitzaren eginkizunak azaltzea, eta hori guztia grafikoki adieraztea organigrama batean.
Hasierako inbertsioa osatzen ahal duten oinarrizko kontzeptuak eta horiek finantzatzeko eskura dauden bideak jakinik, haien aurreikuspena egitea, proposaturiko enpresa proiektuaren beharrak asetzeko.
Salerosketa kasuak garatzea, enpresa jarduerarako oinarrizko agiriak erabiliz: eskabidea, albarana, faktura, txekea eta ordainagiria.
Emaitza desberdinak dituzten egoera balantzeak aztertzea.
Zailtasun maila desberdinetako egoera balantzeak egin eta finantza adierazleen bitartez aztertzea.
AMIA sistemaren bidez zenbait egoera aztertzea, gero sistema hori enpresa proiektuari aplikatzeko.
-Forma juridiko bakoitzaren alde onak eta txarrak identifikatzea, prestatu den enpresa proiektuari aplikatzeko.
-Enpresa planean eragina duten eraketa eta administrazio izapide berariazkoak eta orokorrak banan-banan azaltzea.
-Nahitaezkoak diren kontabilitate eta zerga betebeharrak identifikatzea.
-Zergen arloan Estatuko arauek Nafarroako Foru Komunitatekoekin dituzten desberdintasunak azaltzea.
Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.
Gomendagarria da, halaber, ikasleak taldekatzearen teknika erabiltzea proposaturiko jarduerak egiteko eta, kasua bada, ikasleen azalpen jarduerak egiteko. Teknika horrek talde-lanaren estrategiak aplikatzea ahalbidetuko luke. Estrategia horiek aztergai izanen dira "Lanerako prestakuntza eta orientazioa" moduluan.
Bestalde, Lanerako prestakuntza eta orientazioa eta Enpresa eta ekimena moduluek elkarrekin lotura estua dute, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak, gastu sozialak eta beste gai batzuk azaltzen dituzten edukietan, hain zuzen ere. Hortaz, bikoiztasunak saihestearren, bi lanbide modulu horiek ematen dituzten irakasleen arteko koordinazioa beharrezkoa litzateke.
Azkenik, komenigarria litzateke koordinazioa izatea "Enpresa eta ekimena" moduluko irakasleen eta irakasle teknikoen artean, ondoko gaietan, adibidez:
Enpresaburuekin harremanak izatea, ikasleek hurbiletik ezagutu ahal dezaten beren prestakuntzaren helburu den eta ziur aski lana emanen dien sektorearen errealitatea.
Ikasleek enpresa plana egiteko eskatzen dituzten datuak ematea: produkzio prozesua, instalazioa, enpresa hornitzaileen zerrendak, materialen prezioak eta beste batzuk.
Lanbide modulua: Motorraren sistema laguntzaileak.
Kodea: 0453.
Iraupena: 240 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Otto zikloko motorren sistema laguntzaileen funtzionamenduaren ezaugarriak ezagutzen du, eta haien parametroen bariazioak eta haiek osatzen dituzten elementuen funtzionaltasuna interpretatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Gasolinazko eta petrolioko gas likidotuzko (GLP) motorretan erabiltzen diren erregaien ezaugarriak identifikatu dira.
b) Pizte-sistemak osatzen dituzten elementuak eta haien parametro bereizgarriak identifikatu dira.
c) Gasolinazko eta GLPzko motorren elikatze-sistemak osatzen dituzten elementuak identifikatu dira.
d) Gasolinazko motorren elikatze-sistemen parametroak -besteak beste, presioak, emariak eta tenperaturak- definitu dira.
e) Gasolinazko eta GLPzko injekzioko sistemetan esku hartzen duten kudeaketa-sentsoreak, eragingailuak eta unitateak identifikatu dira.
f) Gasolinazko injekzioko sistemaren funtzionamendu-parametroak -tentsioa, erresistentzia, seinaleak eta kurba bereizgarriak, besteak beste- sistema horren funtzionaltasunarekin lotu dira.
g) Gasolinazko motorraren funtzionamenduaren faseak -arrankea hotzean, arrankearen ondorengoa, azeleratzea eta erretentzioko mozketa- sekuentziatu dira, eta haien ezaugarri garrantzitsuenak interpretatu dira.
h) Sektoreko teknologiari buruzko interes berezia adierazi da.
2. Diesel zikloko motorren sistema laguntzaileen funtzionamenduaren ezaugarriak ezagutzen du, eta haien parametroen bariazioak eta haiek osatzen dituzten elementuen funtzionaltasuna interpretatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Diesel motorretan erabiltzen diren erregaien ezaugarriak deskribatu dira.
b) Diesel motorren elikatze-sistemak osatzen dituzten elementuak identifikatu dira.
c) Diesel elikatze-sistemen funtzionamendua deskribatu da.
d) Diesel motorren elikatze-sistemen parametroak -besteak beste, presioak, emariak eta tenperaturak- definitu dira.
e) Diesel injekzio-sistemako sentsoreen, eragingailuen eta kontrol-unitateen funtzionamendu-parametroak definitu dira.
f) Diesel motorrak hotzean arrankatzeko sistemen ezaugarriak interpretatu dira.
g) Injekzio-sistemetan egin beharreko doikuntzak aukeratu dira.
h) Diesel motorraren funtzionamenduaren faseak definitzen dituzten ezaugarriak interpretatu dira: hotzean arrankatzea, berotzearen ondorengoa, azeleratzea eta gehienezko erregimen-mozketa, besteak beste.
3. Otto zikloko eta Diesel zikloko motorren sistema laguntzaileetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Konprobatu da zarata anomalorik, aire-hartunerik edo erregai-galerarik baden.
b) Disfuntzioa duen elementua edo sistema identifikatu da.
c) Dokumentazio teknikoa aukeratu eta interpretatu da.
d) Neurketako edo kontroleko ekipoa aukeratu da, eta zerbitzuan jarri da.
e) Ekipoa neurketa-puntu zuzenetan konektatu da, eta behar diren parametroak hartu dira.
f) Kudeaketa elektronikoko unitateen informazioa atera da.
g) Konprobaketetan lortutako balioak dokumentazioan ezarritakoekin erkatu dira.
h) Ordeztu edo konpondu beharreko elementua edo elementuak determinatu dira.
i) Matxura eragin duten arrazoiak identifikatu dira.
j) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
4. Otto zikloko motorren sistema laguntzaileak mantentzen du, zehaztapen teknikoekin ezarritako prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, motorreko pizte- eta elikatze-sistemak osatzen dituzten elementuak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesua zehaztuz.
b) Desmuntatze- eta muntatze-prozesuaren arabera behar diren baliabideak, lanabesak eta tresnak aukeratu dira.
c) Desmuntatzeko eta muntatzeko eragiketen sekuentzia egin da, dokumentazio teknikoan ezarritakoari jarraituz.
d) Osagaien egoera egiaztatu da.
e) Dokumentazio teknikoan ezarritako parametro-doikuntzak egin dira
f) Aginte-unitateen historikoak ezabatu dira eta errekarga egin da.
g) Egindako eragiketen ondoren, eskatzen den funtzionaltasuna berrezarri dela egiaztatu da.
h) Eragiketa desberdinetan ezarritako prebentzioko, segurtasuneko eta ingurumen-babeseko arauak aplikatu dira.
i) Behar diren antolatze- eta garbitze-eragiketak egin dira.
5. Diesel zikloko motorren sistema laguntzaileak mantentzen du, zehaztapen teknikoekin ezarritako prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, diesel elikatze-sistemak osatzen dituzten elementuak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesua zehaztuz.
b) Desmuntatze- eta muntatze-prozesuaren arabera behar diren baliabideak, tresnak eta erremintak aukeratu dira.
c) Desmuntaketa eta muntaketa egin dira, ezarritako sekuentziari jarraituz.
d) Osagaien egoera egiaztatu da.
e) Dokumentazio teknikoan ezarritako parametro-doikuntzak egin dira
f) Onarpen-aireko tenperatura optimizatzeko sistemen mantentzea egin da.
g) Diesel injekzioko sistemetan aginte-unitateen historikoak ezabatu dira eta datuak errekargatu dira.
h) Egindako eragiketen ondoren, eskatzen den funtzionaltasuna berrezarri dela egiaztatu da.
i) Ekipamendu eta bitartekoetan erabilera arauak aplikatu dira, baita prebentziorako, segurtasunerako eta ingurumen babeserako ezarritako arauak ere.
6. Otto zikloko eta Diesel zikloko motorren gainelikatze-sistemak eta kutsaduraren aurkako sistemak mantentzen ditu, motorraren funtzionamendu-probetan lortutako balioak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Motor termikoetan erabiltzen diren gainelikatze-sistemen ezaugarriak interpretatu dira.
b) Motorreko gainelikatze-sistema osatzen dituzten elementuak identifikatu dira.
c) Motorretan erabiltzen diren kutsaduraren aurkako sistemen ezaugarriak deskribatu dira.
d) Gainelikatze-sistemako balizko disfuntzioak diagnostikatu dira.
e) Motorren gainelikatze-sistema eta kutsaduraren aurkako sistema osatzen duten elementuak desmuntatu eta muntatu dira.
f) Motor termikoen errekuntza-prozesuak sortutako hondakin kutsatzaileekin lotu dira.
g) Motorraren kutsadura-iturriak elementu kutsatzaile desberdinekin lotu dira: erregaiaren lurrunak, olio-lurrunak eta errekuntzaren hondakinak.
h) Motorretan ihes-gasak diagnostikatzeko prozesuan behar diren doikuntzak egin dira.
i) Ekipamendu eta bitartekoetan erabilera arauak aplikatu dira, baita prebentziorako, segurtasunerako eta ingurumen babeserako ezarritako arauak ere.
Edukiak.
Otto zikloko motorren sistema laguntzaileen ezaugarriak:
-Erabilitako erregaiak eta haien ezaugarriak.
-Onarpen- eta ihes-sistemak.
-Pizte sistemak.
-Otto zikloko motorretako erregai-elikatzerako sistemen elementuak.
-Elikatze-sistemen parametro bereizgarriak.
Diesel motorren sistema laguntzaileen ezaugarriak:
-Diesel motorretan erabiltzen diren erregaiak.
-Diesel elikatze-sistemen motak eta ezaugarriak.
-Diesel elikatze-sistemen osaera eta funtzionamendua.
-Funtzionamenduko parametroak: estatikoak eta dinamikoak.
-Sentsoreak, eragingailuak eta kudeaketa-unitateak.
-Diesel motorrak hotzean arrankatzeko sistemak.
Motor termikoen sistema laguntzaileetako matxurak lokalizatzea:
-Sintomak eta disfuntzioak identifikatzea.
-Diagnosirako diagrama gidatuak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea eta erabiltzea.
-Diagnosiko ekipoak erabiltzea.
-Parametroak hartu eta interpretatzea.
-Autodiagnosiko sistemak.
-Otto zikloko motorreko sistema laguntzaileen mantentzea.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Ekipoak eta bitartekoak erabiltzea eta puntuan jartzea.
-Desmuntatu, muntatu eta konpontzeko prozesuak.
-Sistemetan doitu beharreko parametroak.
-Osagai elektronikoak egokitzeko eta birprogramatzeko prozesuak.
-Sistemak osatzen dituzten osagaiak konprobatzeko metodoak eta teknikak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
-Diesel zikloko motorreko sistema laguntzaileen mantentzea:
-Injekzio-punpak desmuntatzeko eta muntatzeko prozesuak.
-Injekzio punpak motorrean puntuan jartzea.
-Diesel motorren elikatze-sistemetan parametroak doitzea.
-Hotzean arrankatzeko sistema mantentzea.
-Injektoreak ordeztu eta doitzea.
-Diesel injekzioko sistemaren sentsore eta eragingailu desberdinak doitu eta konpontzea.
-Desmuntatu, muntatu eta konpontzeko prozesuak.
-Osagai elektronikoak programatzeko prozesuak.
-Elikatze-sistemak eta erregaiak erabiltzeko arreta-neurriak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
-Otto eta Diesel motorren gainelikatze-sistemak eta kutsaduraren aurkako sistemak mantentzea.
-Turbokonpresoreak, konpresoreak: osaera eta funtzionamendua.
-Motorraren errendimenduaren eragina. Putz-egite bidezko presioa.
-Desmuntatze eta muntatze prozesuak.
-Diagnosia eta konponketa.
-Nahasketa motak eta prestazioetan daukaten eragina.
-Kutsaduraren aurkako sistemen osaera eta funtzionamendua.
-Errekuntzaren hondakinak.
-Gasak arazteko sistemak.
-Mantentze-metodoak eta -teknikak.
-Desmuntatze eta muntatze prozesuak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen helburua da ikasleek behar diren trebetasunak berengana ditzaten motorraren sistema laguntzaileetan matxurak diagnostikatzeko eta matxura horien konponketa koordinatu eta egiteko.
Modulu honen amaieran, ikasleek gauza izan behar dute motor termikoaren sistema laguntzaileak eta hura osatzen duten elementu eta zirkuituak, bai eta sistema laguntzaile horiek eta haien funtzionamendu-parametroak gobernatzen dituzten kontrol elektronikoko sistemak ere, konpondu eta mantentzeko, prozesuak zuzen gauzatzeko behar den dokumentazio teknikoa erabiliz, betiere fabrikatzaileak adierazitako kalitatearekin.
Modulu honek izaera teoriko-praktikoa dauka. Horrenbestez, komenigarria izanen litzateke automozioko lantegi-gelak honakoak edukitzea: jasogailuak, diagnosirako makinak, neurketa elektrikoko aparatuak, diesel motorren diagnosirako bankua, diesel injektoreen konprobatzailea, injektoreak garbitzeko makinak, konpresimetroak eta beste edukitzea
Egokien jotzen den edukien sekuentziazioa, hain zuzen ere edukien atalean ezarritako ordena bera da. Multzo horiek lan unitatetan banatuko dira eta lan unitate bakoitzak berez zentzua izanen du, helburuak, edukiak, irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak eta ebaluazioa definitzea ahalbidetuko baitu. Irakasleen lana errazte aldera, irakaskuntza-ikaskuntza prozesua honako lan unitate hauetan antolatzen ahalko litzateke:
-Pizte sistemak.
-Otto zikloko motorretarako elikatze-sistemak.
-Diesel motorretarako elikatze-sistemak.
-Poluzioaren aurkako sistemak.
-Gainelikatze sistemak.
Lan unitateen multzoak moduluko ikaskuntzaren bitartez emaitza egokiak lortzea ahalbidetu behar du.
Modulu honetan lortu nahi diren helburuak ongi betetzeko, ondoko jarduera hauek egitea iradokitzen da, besteak beste:
-Pizte-sistema konbentzionalen egiaztatzea.
-Pizte-sistema elektronikoak egiaztatzea.
-Gasolinazko elikatze-sistemak egiaztatzea.
-Diesel motorrak elikatzeko sistemen egiaztatzea.
-Gas bidezko elikatze-sistemak egiaztatzea.
-Poluzioaren aurkako sistemak egiaztatzea.
-Turbokonpresoreak egiaztatzea.
Irakasleak unitate didaktiko bakoitza eta jardueren garapenean lortu behar diren helburuak eta edukiak azalduko dizkio taldeari, kontzeptu teknologikoak eta prozesuak gauzatzeko erabili beharreko teknikak azalduz. Hori guztia, helburu hori lortzeko erabili beharreko materiala erabiliz.
Jarduera praktikoak egiterakoan, komenigarria litzateke irakasleek, hasteko, jardueran erabiltzen diren ekipo, tresna eta erreminten erabilerari buruzko erakustaldiak egitea. Halaber, ikasleak gidatu eta orientatuko ditu behar diren trebetasunak eta ezagutzak berengana ditzaten eta kide guztien lankidetza eta parte-hartzea lortzeko.
Modulu hau automozioko tailer batean garatzen den modulu teoriko-praktikoa denez, eta berarekin dakarrenez produktuak, ekipoak eta erremintak erabiltzea, oso kontuan hartu beharra dago segurtasun pertsonala eta kolektiboa, bai eta banakako babeserako neurrien eta laneko segurtasuneko neurrien aplikazioa ere.
Halaber, ikasleak mentalizatu eta kontzientziatu beharko dira sortutako hondakinak tratatzearen eta jasotzearen garrantziari buruz, ingurumena babeste aldera. Hondakinen kudeaketa hori jarduera horretan diharduten enpresen bitartez eginen da.
Modulu honek lotura estua du lehenengo mailako Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak eta bigarren mailako Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak izeneko moduluekin; izan ere, horretan prozesuak, egiaztapen elektrikoak, eskemen interpretazioa eta ekipamenduen erabilera azaltzen dira, eta horiek era berean motorretan matxurak diagnostikatu eta aurkitzeko modulu honetan aplikatu eta erabili behar dira.
Lanbide modulua: Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak.
Kodea: 0455.
Iraupena: 160 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Transmisio sistemaren funtzionamenduaren ezaugarriak ematen ditu, hura osatzen duten elementuen kokapena eta funtzionaltasuna deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ibilgailuaren indar-transmisioko elementuak identifikatu dira.
b) Transmisio-sistemetan esku hartzen duten indarrak ibilgailuaren desplazamenduarekin eta parearen banaketarekin lotu dira.
c) Sistemen funtzionamendu-parametroak identifikatu dira, dokumentazio teknikoa interpretatuz.
d) Enbrageen, bihurgailuen eta haien eragite-sistemen funtzionamenduaren ezaugarriak deskribatu dira.
e) Ibilgailuaren abiadura-kaxen eta abiadura-aldagailuen osaera haien funtzionamendu-ezaugarriekin lotu dira.
f) Diferentzialen eta ibilgailuaren transmisio-elementuen funtzionamenduaren ezaugarriak deskribatu dira.
g) Kudeaketa elektronikoko elementuen funtzioak identifikatu dira eta sistemaren eraginkortasunarekin lotu dira.
h) Interes-jarrera eduki da sektoreko teknologiaren bilakaera dela eta.
2. Balazta-sistemaren funtzionamenduaren ezaugarriak ematen ditu, hura osatzen duten elementuen kokapena eta funtzionaltasuna deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Balazta-zirkuituak osatzen dituzten elementuen funtzionamendua haiei eragiteko sistemekin lotu da.
b) Gurpilengan eragina duten indarrak kalkulatu dira, erabilitako balazta-sistemaren arabera.
c) Ibilgailuan eragiten duten balazta-zirkuituaren elementuak eta piezak identifikatu dira.
d) Ibilgailuaren balazta-sistemen ezaugarriak deskribatu dira, haien osaeraren arabera. Hidraulikoak eta blokeoaren aurkakoak.
e) Balazta-sistemetan erabiltzen diren fluidoen ezaugarriak identifikatu dira eta sistemen funtzionamendu-parametroak ere identifikatu dira, dokumentazio teknikoa eta aplikatzekoa den legedia aplikatuz.
f) Kudeaketa elektronikoko elementuen funtzioa interpretatu da, eta sistemaren eraginkortasunarekin lotu da.
g) Kudeaketa elektronikoko elementuen xedea, ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua identifikatu dira, eta sistemaren eraginkortasunarekin lotu dira.
h) Sektorea dela-eta interes-jarrera eta motibazioa izatea baloratu da.
3. Transmisio- eta balaztatze-sistemetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa aukeratu eta interpretatu da.
b) Disfuntzioa duen elementua edo sistema identifikatu da.
c) Neurketako edo kontroleko ekipoa aukeratu da, eta zerbitzuan jarri da.
d) Ekipoa neurketa-puntu zuzenetan konektatu da.
e) Ezarritako parametroak konprobatu edo neurtu dira.
f) Kudeaketa elektronikoko unitateen informazioa atera da.
g) Konprobatu da ez dagoela zarata anomalorik, aire-hartunerik edo fluido-galerarik.
h) Konprobaketetan lortu diren balioak ezarrita daudenekin erkatu dira, eta ordeztu edo konpondu beharreko elementua zehaztu da.
i) Matxura eragin duten arrazoiak zehaztu dira.
j) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
4. Ibilgailuko indar-transmisio-sistemak mantentzen ditu, ezarritako lan-prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, eta mantentzearen xedea den sistemarekin lotu da.
b) Behar diren ekipoak eta bitartekoak aukeratu dira, eta haiek zerbitzuan jarri dira.
c) Desmuntatze- eta muntatze-eragiketak egin dira, ezarritako zehaztapen teknikoei jarraituz.
d) Indar-transmisioko sistemen osagaiak edo elementuak konpondu dira.
e) Parametro estatiko eta dinamikoen kontrolak eta doikuntzak egin dira, zehaztapen teknikoei jarraituz.
f) Egindako eragiketen ondoren sistemak eskatzen duen funtzionaltasuna berrezarri dela egiaztatu da.
g) Jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
h) Lanpostuan laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak bete dira.
5. Balazta-sistemak mantentzen ditu, ezarritako lan-prozedurak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa interpretatu da, eta mantentzearen xedea den sistemarekin lotu da.
b) Behar diren ekipoak eta bitartekoak aukeratu dira, eta haiek zerbitzuan jarri dira.
c) Desmuntatze- eta muntatze-eragiketak egin dira, ezarritako zehaztapen teknikoei jarraituz.
d) Balazta-sistema konpondu da, eta bibrazio, zarata eta labaintze anomalorik ez dagoela ziurtatu da.
e) Balazta-zirkuituaren estankotasuna eta balaztatze efektiboa egiaztatu dira, arau teknikoak eta ingurumena babestekoak kontuan hartuta.
f) Parametro estatiko eta dinamikoen kontrolak eta doikuntzak egin dira, zehaztapen teknikoei jarraituz.
g) Gurpilen blokeoaren aurkako sistemak eta ibilgailuaren trakzioaren gaineko kontrola konpondu dira.
h) Egindako eragiketen ondoren sistemak eskatzen duen funtzionaltasuna berrezarri dela egiaztatu da.
i) Lanpostuan laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak bete dira.
Edukiak.
Transmisio-sistemen ezaugarriak:
-Mugimenduaren transmisioari buruzko fisika: ibilgailuen transmisioa, parearen banaketa.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea. Parametroak.
-Enbrageak eta bihurgailuak: xedea, motak, ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua. Eragintza sistemak.
-Abiadura-aldagailuak: xedea, motak, ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua.
-Mugimenduaren transmisio-mekanismoak: xedea, motak, ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua.
-Diferentzialak eta erreduktoreen multzoak: xedea, motak, ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua.
-Mugimenduaren transmisio-sistemen kudeaketa elektronikoa: xedea, ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua. Sentsoreak eta eragingailuak.
-Sistemak osatzen dituzten elementuak identifikatzea.
-Berrikuntzak.
-Balazta-sistemen ezaugarriak:
-Balaztatzearen fisika.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea. Parametroak. Araudia.
-Ibilgailuan eragiten duten balaztatze-zirkuituaren elementuak eta piezak identifikatzea.
-Ibilgailuen balazta-sistemak: xedea, motak, ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua. Indarren kalkulua.
-Fluidoak. Ezaugarriak.
-Aginte-sistemak edo balaztei eragiteko sistemak. Osaera eta funtzionamendua.
-Balazten blokeoaren aurkako sistemak.
-Trakzioa kontrolatzeko sistemak.
-Egonkortasuna kudeatzeko sistemen, balazten eta transmisioaren arteko loturak.
-Trakzioaren segurtasuneko eta kontroleko sistemak. Kudeaketa elektronikoa. Sentsoreak eta eragingailuak.
Transmisio- eta balazta-sistemetan matxurak lokalizatzea:
-Neurketa- eta kontrol-ekipoak. Doikuntza eta konexioak. Tresnak.
-Funtzionamenduko parametroak. Dokumentazio teknikoa.
-Diagnosi gidatuko teknikak.
-Egiaztatze elektriko-elektronikoak, hidraulikoak eta mekanikoak.
-Disfuntzio tipikoak. Zergatia-ondorioa erlazioa.
-Prozedurei eta erabakiak hartzeari buruzko mapa.
-Prozesuetan eta ekipoak erabiltzerakoan kontuan hartu beharreko segurtasun- eta erabilera-arauak.
Transmisio-sistemaren mantentzea:
-Neurketa- eta kontrol-ekipoak. Doikuntza eta konexioak. Tresnak.
-Sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko teknikak. Dokumentazio teknikoa. Fluidoak hustu eta birjatzea. Ezaugarriak. Mailak.
-Desmuntatzeko, muntatzeko eta konpontzeko prozesuak.
-Sistemen funtzionaltasuna egiaztatu, doitu eta berrezartzea.
-Unitate elektronikoetako datuen gaineko kontrola.
-Aldizkako mantentzea.
-Laneko segurtasuneko arauak eta ingurumen-babesekoak prozesuetan eta ekipoen erabileran.
Balazta-sistemen mantentzea:
-Neurketa- eta kontrol-ekipoak. Doikuntza eta konexioak. Tresnak.
-Sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko teknikak. Dokumentazio teknikoa. Fluidoak hustu eta birjatzea. Mailak.
-Balaztatze-zirkuituak konpontzeko prozesuak.
-Sistemak egiaztatu eta doitzea.
-Balazten blokeoaren aurkako eta trakzioa kontrolatzeko sistemen unitate elektronikoen datuak kontrolatzeko prozesuak.
-Aldizkako mantentzea.
-Laneko segurtasuneko arauak eta ingurumen-babesekoak prozesuetan eta ekipoen erabileran.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honek izaera teoriko-praktikoa dauka. Horrenbestez, komenigarria litzateke lantegi-gelak honakoak edukitzea: abiadura-kaxen sistema desberdinen eta diferentzialen maketa didaktikoak eta balazten blokeoaren aurkako balaztatze-sistemen eta egonkortasun-kontroleko sistema elektronikoen entrenatzaile didaktikoak. Komenigarria litzateke lantegiak ibilgailuen jasogailuak, lanerako bankuak eta diagnosi-ekipoak edukitzea.
Edukien sekuentziazioa dela-eta egokientzat jotzen dena lau multzotan banatzen da:
-Enbrage sistemak eta pare bihurgailuak.
-Eskuzko abiadura-kaxak eta abiadura-kaxa automatikoak.
-Transmisio-sistemak, transferentzia-kaxak eta diferentzialak.
-Balazta-sistemak.
Gomendatzen da enbrageen multzotik eta pareen bihurgailuekin hastea, eta gero abiadura-kaxen eta transmisio-sistemen multzoarekin jarraitzea. Izan ere, horrela jarraipena emanen zaio kate zinematikoaren funtzionamendu-prozesuari.
Iradokitzen da ondoren balazta-sistemei buruzko edukien multzoarekin jarraitzea; izan ere, balaztatzearen xedea da kate zinematikoaren mugimendua etetea, behin gurpiletara iritsita.
Edukien multzo horiek lan unitateetan banatuko dira eta lan unitate bakoitzak berez zentzua izanen du. Horien guztien multzoak aukera emanen du moduluaren ikaskuntzaren emaitza guztiak lortzea eta, horrenbestez, haren amaieran ikasleak gauza izanen dira ibilgailuen indarren transmisioko eta balazten sistemak mantentzeko.
Modulu honetan lortu nahi diren helburuak ongi betetzeko, ondoko jarduera hauek egitea iradokitzen da, besteak beste:
-Mugimenduaren transmisioari eta balaztatzeari buruzko analisia, motorretik irteten denetik gurpiletaraino, esku hartzen duten organoak aztertuz.
-Dokumentazio teknikoa eta fabrikatzailearen funtzionamenduari buruzko eskuliburuak aukeratu eta interpretatzea, transmisioko eta balaztatzeko organo eta zirkuituak identifikatzeko.
-Enbragea eta pare-bihurtzailea konpontzeko edo/eta mantentzeari begira, desmuntatzeko, konprobatzeko, muntatzeko edo/eta erregelatzeko prozesuak deskribatzea.
-Aginte-elementuak, enbragea eta pare-bihurtzailea konpontzeko edo/eta mantentzeari begira, desmuntatzeko, konprobatzeko, muntatzeko edo/eta erregelatzeko prozesuak egitea.
-Dokumentazio teknikoa eta fabrikatzailearen funtzionamenduari buruzko eskuliburuak aukeratu eta interpretatzea, eskuzko abiadura-kaxen elementuak, prozesuak eta konprobaketak identifikatzeko.
-Eskuzko abiadura-kaxak konpontzeko edo/eta mantentzeari begira, desmuntatzeko, konprobatzeko, muntatzeko edo/eta erregelatzeko prozesuak egitea.
-Abiadura-kaxa automatikoak eta abiadura-aldagailuak osatzen dituzten elementuak deskribatu eta identifikatzea.
-Dokumentazio teknikoa eta fabrikatzailearen funtzionamenduari buruzko eskuliburuak aukeratu eta interpretatzea, balazta hidraulikoen sistemako elementuak, prozesuak eta konprobaketak identifikatzeko.
Lehen mailako Fluidoen zirkuituak, esekidura eta direkzioa moduluarekin lotura berezia duen modulua da, zeren eta bietan, batetik, desmuntatzeko, egiaztatzeko eta muntatzeko prozesuak eta, bestetik, matxurak diagnostikatzeko antzeko prozesuak egiten baitira. Gainera, ibilgailuaren funtzionamenduari dagokionez, haren jarraipen logikoa da, zeren eta hidraulikarekin eta pneumatikarekin zerikusia duen guztia aplikatzen baita, bai eta pareari, indarrari eta transmisio-erlazioei buruzko azterlan teorikoak ere.
Bestalde, lotura dauka lehen mailako Motorren moduluarekin, motorraren parearen sorkuntzari dagokionez eta ibilgailuaren kate zinematikoranzko haren jarraipenari dagokionez, ondoren hura gurpiletan modulatu eta aplikatzeko.
Lanbide modulu hori zuzen ikasteko, oso garrantzitsua da arestian adierazitako lehenengo mailako moduluetan ikasleek ikasitako trebetasunetatik abiatzea, baita metodologiari eta muntatzeko eta desmuntatzeko prozesuetan erremintak erabiltzeari dagokionez ere.
Amaitzeko, segurtasunari eta ingurumenaren babesari lotutako edukiak zeharka landu eta aplikatu behar dira. Hartara, ikasleak lantegiko segurtasunaren eta higienearen inguruko balioak bereganatuko ditu eta laneko ohitura eta trebetasun egokiak garatuko ditu, seguruak bai berarentzat eta bai gainerako ikaskideentzat ere.
Lanbide modulua: Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak.
Kodea: 0457.
Iraupena: 140 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ibilgailuetako zirkuitu elektriko laguntzaileak osatzen dituzten elementuen eta multzoen funtzionaltasuna eta osaera ezagutzen ditu, eta haien funtzionamendua deskribatzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zirkuitu elektriko laguntzaileak osatzen dituzten elementuak eta ibilgailuan duten kokapena identifikatu dira.
b) Zirkuituetako elementuen eta multzoen funtzionamendua deskribatu da.
c) Elektrizitatearen legeak eta arauak zirkuitu elektriko laguntzaileetako elementu eta multzoen funtzionamenduarekin lotu dira.
d) Funtzionamenduaren parametroak interpretatu dira.
e) Zirkuitu elektrikoen eskemak interpretatu dira, eta haien funtzionaltasuna eta haiek osatzen dituzten elementuak ezagutzen dira.
f) Argiztatze-, maniobra-, kontrol- eta seinaleztapen-sistemen eskemak eta beste sistema laguntzaile batzuena irudikatu dira, berariazko sinbologia erabiliz.
2. Sistema elektriko laguntzaileetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Behar den dokumentazio teknikoa aukeratu eta interpretatu da.
b) Ibilgailuan konprobatu beharreko sistema edo elementua identifikatu da.
c) Neurketa-ekipoa prestatu eta kalibratu da oinarrizko zehaztapenei jarraituz.
d) Ekipoa konektatu da, neurketa-puntu zehatza aukeratu ondoren.
e) Osagaien funtzionamenduan gertatzen diren aldaketak eta haien anomaliak identifikatu dira, eta zergatia antzemandako sintomarekin lotu da.
f) Neurketen balioak lortu dira, eta gutxi gorabeherako balioa eman zaie, tresnaren edo ekipoaren zehaztasunaren arabera.
g) Kudeaketa elektronikoko unitateak egiaztatu dira, eta lortutako parametroak identifikatu dira.
h) Matxuren zergatiak azaldu dira, eta haiek berretsi dira, zuzenketa-prozedurari jarraituz.
i) Ordeztu edo konpondu beharreko elementuak zehaztu dira.
3. Sistema elektriko laguntzaileen mantentze-lanak egiten ditu, ezarritako prozedurak eta zehaztapen teknikoak interpretatuz eta aplikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Behar diren bitartekoak, erremintak eta tresna berariazkoak aukeratu dira desmuntatzeko, muntatzeko eta doitzeko lanetarako.
b) Sistema elektriko laguntzaileak osatzen dituzten elementuak eta multzoak desmuntatu eta muntatu dira.
c) Sistema elektriko laguntzaileetan elementuen erregelatze eta doikuntzak egin dira, zehaztapen teknikoei jarraituz.
d) Elementu mekaniko, elektriko, elektromagnetiko, elektroniko edo optikoak ordeztu eta konpondu dira, zehaztapen teknikoei jarraituz.
e) Kontrol elektronikoko unitateetatik historikoen memoriak ezabatu dira.
f) Kontroleko unitateak eta ordeztutako osagai elektronikoak egokitu eta kodetu dira.
g) Egiaztatu da konponketaren ondoren sistemaren funtzionaltasuna berrezarri dela.
h) Mantentze-eragiketak egin dira, laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko arauak betez.
4. Instalazio berriak muntatzen ditu eta aldaketak egiten ditu lehendik daudenetan, eta behar diren prozedura, material, osagai eta elementuak aukeratzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Aldaketarekin edo instalazio berriarekin lotutako dokumentazio teknikoa eta lege arauak aukeratu eta interpretatu dira.
b) Muntaketa egiteko behar diren materialak aukeratu dira, eta eroaleen sekzioak eta babes-bitartekoak zehaztu dira.
c) Instalazio berriaren energia-kontsumoa kalkulatu da, eta zehaztu da ea ibilgailuaren sorgailuak hura onar dezakeen.
d) Prestatze-prozesua egin da, eta behar diren osagarriak eta ate-jantziak desmuntatu eta muntatu dira.
e) Ekipo berriaren edo aldaketaren instalazioa eta muntaketa egin dira, ezarritako zehaztapenei jarraituz.
f) Karrozeriari hobekien egokitzen zaion finkapena zehaztu da, zaratarik eta narriadurarik sor ez dadin.
g) Aldaketaren edo instalazioaren funtzionamendua egiaztatu da, eta konprobatu da ez duela anomaliarik edo interferentziarik eragiten ibilgailuaren gainerako sistemekin.
h) Kasuko eragiketak egin dira, laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko arauak betez.
i) Jarduketak egiterakoan jarrera ordenatu eta metodikoa erabili da.
5. Datuak komunikatzeko sareetan matxurak lokalizatzen ditu, eta haien sintomak eta eraginak haiek eragiten dituzten arrazoiekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Komunikazio-sareetan erabiltzen diren gailu nagusien ezaugarriak identifikatu dira: kodetzaileak, multiplexadoreak eta banaguneak, besteak beste.
b) Ibilgailuetan datuak komunikatzeko gehien erabiltzen diren sareen arkitekturak deskribatu dira.
c) Ibilgailuetan datuak transmititzeko gehien erabiltzen diren komunikazio-sareen protokoloak aplikatu dira.
d) Ibilgailuan matxurak lokalizatzeko konprobatu beharreko elementuak identifikatu dira.
e) Zentral elektronikoetatik datuak atera dira, zehaztapen teknikoetan ezarritakoen arabera.
f) Komunikazio-sareetan matxurak lokalizatu dira, behar diren ekipoak erabiliz eta neurketa-puntua aukeratuz.
g) Komunikazio-sareetan matxurak konpontzeko behar diren eragiketak egin dira, zehaztapen teknikoei jarraituz.
h) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
Edukiak.
Zirkuitu elektriko laguntzaileak: argiztatze- eta seinaleztapen-zirkuituak eta entzunezko zirkuituak: osaera, xedea eta funtzionamendua.
-Luminotekniako printzipio orokorrak eta faroei dagozkienak.
-Lanpara motak. Konbentzionalak, halogenoak, xenonezko lanparak eta led diodoak.
-Posizioko zirkuitua, argiztatze-zirkuitua, argi laburrak, errepidekoak, lainoaren aurkakoak, aurrekoak eta atzekoak, balaztatzea eta parea adierazteko argiak, atzera-martxaren zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Galibo-argiak. Osaera eta funtzionamendua.
-Argiztatzearen arloko azken teknologiak. Osagaiak eta erregulazio automatikoko sistemak.
-Eguneko argiztapena; eguneko argirako faroak. Osaera eta funtzionamendua.
-Ibilgailuaren seinaleztapen-sistemaren egitekoa.
-Intermitentzien eta larrialdien zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Ibilgailuaren seinaleztapen-sistema akustikoaren egitekoa.
-Soinuaren printzipio fisikoak.
-Klaxonaren zirkuituaren funtzionamendu elektrikoa. Osaera eta funtzionamendua.
-Seinaleztapen akustikoko sistema motak.
Informazio- eta kontrol-zirkuituak, ibilgailu barruko ordenagailuak, lanabesen koadroa: osaera, egitekoa eta funtzionamendua:
-Lanabesen koadroaren egitekoa.
-Koadroko lanabesetan erabiltzen diren neurketa sistemen funtzionamendu-printzipioak: abiadura-neurgailua, bira-kontagailua eta koadroko adierazle optikoak.
-Olioaren presioa adierazteko zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Tenperatura adierazteko zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Erregaiaren maila adierazteko zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Zirkuitu analogiko eta digitalak, eta adierazle optiko eta akustikoak.
-Osaera eta funtzionamendua.
Gidatzen laguntzeko zirkuitu elektrikoak: haizetako-garbigailua, beira termikoak, abiaduraren kontrola, besteak beste:
-Haizetako-garbigailuaren zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Atzeko beira garbitzeko zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Atzeko beira eta atzerako ispilu termikoak. Osaera eta funtzionamendua.
-Barneko argiztatzea eta pizgailua. Osaera eta funtzionamendua.
-Funtzio osagarriak. Abiaduraren erregulatzailea, sabai elektrikoa eta beste.
-Osaera eta funtzionamendua.
Eroaleen sekzioen kalkulua eta zirkuituen babesa:
-Zirkuitu bakoitzeko tentsio-beheratze onargarria.
-Zirkuitu bakoitzeko kable-sekzioaren kalkulua.
-Zirkuituetako babes-fusibleei buruzko kalkulua.
-Indarrean dagoen legedia.
Zirkuitu elektriko osagarrietan matxurak lokalizatzea:
-Diagnosi teknika gidatuak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Sintomak eta disfuntzioak identifikatzea.
-Diagnosiko ekipoak erabiltzea.
-Parametroak interpretatzea
-Matxurak lokalizatzeko teknikak.
-Autodiagnosiko sistemak.
-Sistema elektriko laguntzaileen mantentzea.
-Argiztatze- eta seinaleztapen-zirkuituak eta zirkuitu akustikoak: mantentze-prozesuak.
-Informazio- eta kontrol-zirkuituak, ibilgailu barruko ordenagailua, lanabesen koadroa, besteak beste:
Mantentze-lanak.
Mantentze-lanak ezabatzea eta gaurkotzea.
-Gidatzen laguntzeko zirkuitu elektrikoak, haizetako-garbigailua, faroen garbigailua, beira termikoak, besteak beste:
Mantentze-lanak.
Parametroak doitzea.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
Zirkuitu elektriko laguntzaileak muntatzea edo aldatzea edo haiek berritik instalatzea:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Eroaleen sekzioaren kalkulua.
-Eroaleen eta kableen konexioak.
-Kontsumoak zehaztea.
-Muntaketa prozesuak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
-Datuak komunikatzeko sareen mantentze-lanak:
-Elektronika digitaleko printzipioak eta ate logikoak.
-Erabilitako gailuak: kodetzaileak, multiplexadoreak eta banaguneak, besteak beste.
-Komunikazio-sareen arkitekturak. Ezaugarriak:
CAN-Bus
LIN Bus.
Most-Bus.
Bluetooth.
-Komunikazio-protokoloak.
-Diagnosia.
-Matxurak lokalizatu eta konpontzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honek izaera teoriko-praktikoa dauka. Horrenbestez, komenigarria litzateke lantegi-gelak honakoak edukitzea: motorraren sistema laguntzaileak osatzen dituzten zirkuituak muntatzeko maketak, zeregin horietarako behar diren osagai guztiekin. Dokumentazioa analizatzeko merkatuan dagoen softwarea duten ekipo informatikoak eta ibilgailuko sistemen arteko komunikazio-sareak eta -arkitekturak analizatzeko materiala.
Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziatzea, jarraian azaltzen dugun aurkezpen ordena bera da, hain zuzen ere:
-Eskema elektrikoak.
-Sistema elektriko laguntzaileen funtzionamendua.
-Diagnosiko ekipoak erabiltzea.
-Ibilgailuko sistema elektriko laguntzaileak mantentzea eta konpontzea.
-Sistema elektriko laguntzaileak mantentzea edo berritik instalatzea.
-Arau indardunak interpretatzea.
Gomendagarria da dokumentazio teknikoa interpretatzeari buruzko gaiarekin hastea, zeren eta dokumentazio hori zenbait modulutan erabiltzen baita eta modulu honen ikaskuntza-prozesu guztian erabiliko baita.
Iradokitzen dugu ondotik sistema elektriko laguntzaileen edukien multzoarekin jarraitzea, haiek muntatuz, haien mantentze-lanak eginez eta haiek diagnosi ekipo egokien bitartez konponduz. Hori guztia arau indardunetan ezarritakoei jarraituz. Argiztatze- eta seinaleztapen-zirkuituekin eta zirkuitu akustikoekin hasiko da, eta, ondoren gidatzen laguntzeko informazio-zirkuituekin eta laguntza kontrolatzeko zirkuituekin jarraituko da.
Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumenaren babesari ekinen zaie zeharka edukien bloke guztietan, eta bereziki kontuan hartu beharko dira diagnosirako tresnak erabiltzen direnean eta muntaketa prozesuetan zehar.
Edukiak lan unitateetan antolatuko dira eta lan unitate bakoitzak berez zentzua izanen du, helburuak, irakaskuntza-ikaskuntzako jarduerak eta ebaluazioa definitzea ahalbidetuko baitu. Lan unitateen multzoak moduluko ikaskuntzaren bitartez emaitza egokiak lortzea ahalbidetu behar du.
Modulu honetan lortu nahi diren helburuak ongi betetzeko, ondoko jarduera hauek egitea iradokitzen da, besteak beste:
-Dokumentazio teknikoaren analisia, eta markek erabiltzen dituzten osagaien eta egituren analisia. Hasierako eskemak, kableatzeen eskemak eta ezarpeneko eskemak.
-Argiztatze-zirkuituak egitea; posizioko argiak, argi laburrak eta errepideko argiak. Zirkuitu horietarako sekzioen eta fusibleen kalkulua. Zirkuitu horien matxuren diagnosia egitea.
-Seinaleztapen zirkuitua eta zirkuitu akustikoa egitea. Zirkuitu horietarako sekzioen eta fusibleen kalkulua. Zirkuitu horien matxuren diagnosia egitea.
-Gidatzen laguntzeko zirkuitu elektrikoak egitea. Zirkuitu horietarako sekzioen eta fusibleen kalkulua. Zirkuitu horien matxuren diagnosia egitea.
-Zirkuitu batzuen analisia eta diagnosia egitea datuak komunikatzeko sarearen bitartez, osziloskopioa erabiliz. Aukera badago, zirkuitu batzuena eta osziloskopio mota desberdinak erabiliz.
-Halaber, zirkuituren baten diagnosia egitea, diagnosi ekipoak erabiliz. Aukera badago, zirkuitu batzuena eta ekipo mota desberdinak erabiliz.
Modulu honetan, zenbait fabrikatzaileren eskema elektrikoak eta komunikazio-sare multiplexatuak azaltzeak sistema desberdinen ulermena erraztuko du, Ibilgailu automobilen elektromekanikako zikloa osatzen duten modulu guztietan.
Modulu honi arrakastaz aurre egiteko, beharrezkoa izanen da Kargatze- eta arrankatze-sistemen moduluan garaturiko gaitasunak barneratzea. Polimetroa etengabe erabiltzen da zirkuitu mota desberdinen matxuren diagnosian, bai tentsioa bai intentsitatea neurtzeko. Horrenbestez, komenigarria izanen da hura trebetasunez erabiltzea eta egindako neurriak modu kritikoan interpretatzen jakitea.
Ibilgailuko sistema elektrikoen moduluko edukiak Ibilgailu automobilen elektromekanikako zikloko gainerako moduluen elementu integratzailea da, bere garapenean modulu desberdinen edukiak elkarrekin lotzen dituelako eta ibilgailu bat osatzen duten sistema desberdinen funtzionamenduaren ulermena errazten duelako, gaurko ibilgailuen teknologiari buruzko ikuspegi orokorra eskainiz. Izan ere, ikuspegi hori ibilgailuan dauden komunikazio-sare desberdinekin identifikatzen da bereziki.
Lanbide modulua: Lanerako Prestakuntza eta Orientazioa.
Kodea: 0459.
Iraupena: 90 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Enplegu aukerak hautatzen ditu, laneratzeko bideak eta ikasteko alternatibak identifikatuz bizitzan zehar.
Ebaluazio irizpideak:
a) Norberaren nortasuna, asmoak, jarrerak eta prestakuntza baloratu dira erabakiak hartzeko.
b) Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariarentzako enplegu eta lan sorgune nagusiak identifikatu dira tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.
c) Tituluaren profilarekin zerikusia duen lanbide jarduerarako zer-nolako gaitasunak eta jarrerak eskatzen diren zehaztu da.
d) Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten prestakuntza- eta lanbide-ibilbideak identifikatu dira.
e) Etengabeko prestakuntzak laneratu ahal izateko eta produkzio prozesuaren eskakizunetara moldatzeko gakoa den aldetik duen garrantzia baloratu da.
f) Lana bilatzeko prozesuan zein teknika erabiltzen diren zehaztu da.
g) Tituluarekin zerikusia duten lanbide sektoreetan autoenplegurako dauden aukerak aurreikusi dira.
2. Talde-lanaren estrategiak aplikatzen ditu eta estrategia horien eraginkortasuna eta eragimena baloratzen ditu erakundearen helburuei begira.
Ebaluazio irizpideak:
a) Talde lanaren onurak baloratu dira Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren profilarekin zerikusia duten lan egoeretan.
b) Egiazko lan egoera batean eratzen ahal diren lantaldeak identifikatu dira.
c) Lantalde eraginkorraren ezaugarriak zehaztu dira eraginkortasunik gabeko lantaldeen aldean.
d) Lanbide sektorean lantaldearen funtzionamendua hobetzeko behar diren gizarte trebetasunak baloratu dira.
e) Lantaldeetan erabiltzen diren agiriak identifikatu dira: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
f) Lantaldeko kideen eginkizunen eta iritzien aniztasun beharrezkoa positiboki baloratu da.
g) Taldeko kideen artean gatazkak sortzen ahal direla eta hori erakundeen ezaugarrietako bat dela onartu da.
h) Gatazka motak eta horien iturriak identifikatu dira, bai eta gatazkak konpontzeko prozedurak ere.
3. Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak erabili eta betebeharrak bete egiten ditu, eta badaki horiek bereizten lan kontratuetan eta hitzarmen kolektiboetan.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lan zuzenbideko kontzeptu nagusiak identifikatu dira.
b) Enpresaburu eta langileen arteko harremanetan esku hartzen duten erakunde nagusiak bereizi dira.
c) Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak eta betebeharrak zehaztu dira.
d) Kontratazio mota nagusiak sailkatu dira eta zenbait kolektiboren kontratazioa sustatzeko neurriak identifikatu dira.
e) Indarra duen legedian lana eta familiako bizitza ongi uztartzeko ezarrita dauden neurriak baloratu dira.
f) Soldaten ordainagiria aztertu da eta hura osatzen duten elementu nagusiak identifikatu dira, tartean langilearen kotizazio oinarriak eta langileari eta enpresaburuari dagozkien kuotak daudela.
g) Lan harremanak aldatzearen, etetearen eta amaitzearen arrazoiak eta ondorioak identifikatu dira.
h) Gatazka kolektiboetako neurriak eta gatazkak ebazteko prozedurak aztertu dira.
i) Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikari tituluarekin zerikusia duen lanbide sektoreari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo batean itundutako lan baldintzak zehaztu dira.
j) Lanaren antolaketaren ingurune berriak bereizten dituzten ezaugarriak identifikatu dira.
4. Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoeretan zer nolako babesak dauden zehazten du eta prestazio motak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Gizarte Segurantzaren eginkizuna baloratu da, herritarren bizi kalitatea hobetzeko zutabe nagusia den aldetik.
b) Gizarte Segurantzaren sistemako araubideak identifikatu dira.
c) Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoerak banan-banan aipatu dira.
d) Enpresaburuak eta langileak Gizarte Segurantzaren sistemaren barnean dituzten betebeharrak identifikatu dira.
e) Inguruko herrialde nagusietan Gizarte Segurantzaren arloan dauden aldeak identifikatu dira.
f) Gizarte Segurantzaren sistemako prestazioak sailkatu dira eta baldintzak identifikatu dira.
g) Legezko langabezia egoerak zehaztu dira zenbait kasu praktikotan.
h) Ikasleen ezaugarriei dagozkien langabezia prestazioen iraupena eta zenbatekoa kalkulatu dira, kotizaziopeko oinarrizko prestazioak eta laguntzako prestazioak bereiziz.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua identifikatzen du eta prebentzioaren kulturak enpresako arlo eta jarduera guztietan duen garrantzia baloratzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko araudia identifikatu da.
b) Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubide eta betebehar nagusiak zein diren zehaztu da.
c) Lan baldintzak eta langilearen osasuna erlazionatu dira.
d) Izan daitezkeen arrisku faktore ohikoenak sailkatu dira.
e) Arrisku faktoreen ondorioz gerta daitezkeen lanbide kalteak (lan istripuak eta lanbide eritasunak) sailkatu eta deskribatu dira.
6. Enpresan laneko arriskuen prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten eragileak identifikatzen ditu, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideei jarraituz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresan prebentzioa kudeatzeko moduak sailkatu dira, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideen arabera.
b) Prebentzioan parte hartzen duten eragile guztien erantzukizunak identifikatu dira.
c) Arriskuen prebentzioaren arloan langileek enpresan ordezkaritza izateko bideak zein diren zehaztu da.
d) Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak identifikatu dira.
7. Bere jardueraren arriskuak ebaluatzen ditu, lan baldintzak eta bere lan inguruneko arrisku faktoreak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Automozioaren sektoreko jarduerak dituen arrisku faktoreak eta horietatik etor daitezkeen kalteak identifikatu dira.
b) Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren lan inguruneetan ohikoenak diren arrisku egoerak sailkatu dira.
c) Enpresako arriskuen ebaluazioa egin da, arriskuak identifikatu eta baloratu dira, prebentzio neurriak proposatu dira eta horien eraginkortasunaren jarraipena eta kontrola egin dira.
d) Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten lan inguruneetan prebentzioari begira garrantzia duten lan baldintzak zein diren zehaztu da.
8. Enpresa txiki bateko arriskuei aurrea hartzeko plana egiten parte hartzen du, lan inguruneko arrisku egoeren azterketatik abiaturik, eta prebentzio neurriak aplikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren lanbide sektorearekin zerikusia duen lantoki bateko prebentzio planaren edukia definitu da.
b) Aintzat hartu da garrantzitsua dela enpresan prebentzio plana izatea, larrialdietan egin beharreko jarduketen sekuentzia barne duena.
c) Enpresa txiki edo ertain batentzako larrialdi eta ebakuazio plana proiektatu da.
d) Kalteak beren sorburuan saihesteko eta saihestezinak diren ondorioak leuntzeko aplikatu behar diren prebentzio eta babes neurriak definitu dira.
e) Mota guztietako segurtasun seinaleen esanahia eta eremua aztertu dira.
f) Larrialdietan jarduteko protokoloak aztertu dira.
g) Zaurituak larritasunaren arabera sailkatzeko teknikak identifikatu dira.
h) Lehen sorospenetarako oinarrizko teknikak identifikatu dira, istripuaren lekuan aplikatu behar direnak kalte mota desberdinei aurre egiteko. Halaber, botika kutxaren osagaiak eta erabilera identifikatu dira.
i) Langilearen osasuna zaintzeko betekizunak eta baldintzak eta horiek prebentzio neurri gisa duten garrantzia zehaztu dira.
Edukiak.
Lan bilaketa aktiboa:
-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.
-Erabakiak hartzeko prozesua.
-Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren lanbide sektorea definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz Estatu mailan.
-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.
-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.
-Etengabeko prestakuntzak Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea.
-Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako erakundeak identifikatzea.
-Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariarekin zerikusia duten prestakuntza ibilbideak identifikatzea tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.
-Lana bilatzeko teknikak eta erremintak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.
-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.
Gatazkaren kudeaketa eta lantaldeak:
-Talde lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.
-Automozioaren sektoreko lantalde motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.
-Lan talde eraginkorraren ezaugarriak.
-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.
-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.
-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.
-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.
Lan kontratua:
-Lan zuzenbidea.
-Banakako lan harremanen azterketa.
-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.
-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.
-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.
-Soldataren ordainagiria.
-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.
-Langileen ordezkaritza.
-Ibilgailu automobilen elektromekanikako teknikariaren lanbide eremuari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo baten azterketa.
-Lan gatazka kolektiboak.
-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, telelana eta beste batzuk.
-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.
Gizarte Segurantza, lana eta langabezia:
-Gizarte Segurantzaren sistema, gizarte elkartasunaren oinarrizko printzipio gisa.
-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.
-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.
-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.
-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.
-Langabezia-babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.
Laneko segurtasun eta osasunaren arau esparrua eta oinarrizko kontzeptuak:
-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.
-Lanaren eta osasunaren arteko lotura baloratzea.
-Lanbide arriskua. Arrisku faktoreen azterketa.
-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau-esparrua.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.
Prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten agenteak eta haien erantzukizunak:
-Aurreneurrien kudeaketaren antolaketa enpresan.
-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.
-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.
Arrisku profesionalen ebaluazioa:
-Enpresako arriskuak ebaluatzea, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.
-Berariazko arriskuak sektoreko industrian.
-Segurtasun baldintzei lotutako arriskuak aztertzea.
-Inguruneko baldintzei lotutako arriskuak aztertzea.
-Baldintza ergonomiko eta psikosozialei lotutako arriskuen azterketa.
-Arriskua baloratzea.
Arriskuen prebentzioaren plangintza eta prebentzio eta babes neurrien aplikazioa enpresan:
-Prebentzioaren plangintza enpresan. Prebentzio plana eta horren edukia.
-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.
-Norbera eta taldea babesteko eta prebentziorako neurriak.
-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.
-Automozioaren sektoreko ETE batentzako larrialdi plana egitea. Larrialdietan jarduteko protokoloa.
-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. Oinarrizko kontzeptuak eta aplikazioa.
-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikei buruz.
-Langileen osasuna zaintzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak eta jarrerak berenganatzen dituzte lan munduan sartzeko eta beren lanbide karrera berdintasun baldintzetan garatzeko, automozioaren sektorean, hala Espainiako lurraldean nola Europan.
Edukien hurrenkerari dagokionez, kontuan izanik ikastetxeak egokienak iruditzen zaizkion erabakiak hartzeko eskumena duela, lan arloko legediari eta Gizarte Segurantzari buruzko edukiak jorratu litezke lehenik, ikasleak motibatu ohi dituztelako.
Jarraian laneko segurtasunaren eta osasunaren inguruko edukiak aurkez litezke, eta gero gatazkaren kudeaketari eta lantaldeei ekin. Azkenik lan bilaketari buruzko multzoa jorratu liteke, ikasleak lan merkatuan sartu aurreko urrats gisa.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Norberaren izaerari eta gizarte trebetasunen garapenari buruzko orientazio probak eta dinamikak egitea, prestakuntzaren eta asmoen arteko koherentzia pertsonala egiaztatzeko.
-Norberaren karrera planifikatzea: epe ertain eta luzerako lan helburuak ezartzea, beharrekin eta lehentasunekin bateragarriak. Helburu errealistak ezartzea, oraingo prestakuntzarekin eta proiektatuarekin koherenteak, eta nork bere ikaskuntzaren ardura hartzea.
-Lana bilatzen laguntzen ahal diguten bitartekoak eta erakundeak identifikatzea bai gure ingurune hurbilenean bai Europan, horretarako tresna egokiak erabiliz (Eures sarea, Europass, Ploteus eta beste batzuk).
-Lana bilatzeko behar den dokumentazioa garatzea: curriculum vitae-a, lan elkarrizketak, test psikoteknikoak eta beste batzuk.
-Jardueraren bat bakarka eta taldean egitea eta emaitzak konparatzea.
-Gatazka egoera bat simulatzea eta konponbide desberdinak aurkeztea.
-Sektoreko langileei eragiten dien lan arloko araudia identifikatzea.
-Langileen Estatutuaren edukia zikloari dagokion sektoreko hitzarmen kolektibo batekin alderatzea.
-Negoziazio kolektiboko prozesu bat simulatzea, langileen eta enpresaburuen interesak bateratzeko bide gisa.
-Zailtasun maila desberdinetako soldata-ordainagiriak egitea.
-Gizarte Segurantzak babesten dituen egoerak identifikatzea.
-Zikloa eginda eskuratzen ahalko diren lanpostu ohikoenetan gerta daitezkeen arrisku egoerak aztertzea, aurreneurriak proposatzea eta ezarri beharreko aurreneurrien plangintza diseinatzea, hori guztia indarra duen araudiari jarraituz.
-Sektoreko enpresak ikusteko bisitak programatu eta egitea, ikasleek produkzio sektorearen errealitatea ezagutu ahal dezaten.
Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.
Lanerako prestakuntza eta orientazioa eta Enpresa eta ekimena izeneko moduluen edukietako batzuk elkarri estu lotuta daude. Ekintzaileen ezaugarrien azterketa, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak eta gizarte gastuak, besteak beste, bi moduluetan aztertzen dira kontrako ikuspegietatik begiratuta, eta hori ikasleentzat guztiz baliagarria izan daiteke ekintzaile gisa edo inoren konturako langile gisa lan munduan ongi moldatzeko.
Halaber, arreta eman beharko litzaioke lantegi, laborategi eta abarretan ematen diren moduluekiko loturari, lan osasunaren eta segurtasunaren arloko prestakuntza osatze aldera.
Lanbide modulua: Ibilgailu hibridoen, elektrikoen eta hidrogenozkoen mantentzea.
Kodea: NA10.
Iraupena: 50 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Bioerregaien eta hidrogenozko erregaien ezaugarriak definitzen ditu, eta automoziorako erregai gisa dauzkan alde onak eta txarrak analizatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Bioerregaien ezaugarri teknikoak eta erregai horiek motor termikoetan erabiltzeko gaitasuna definitu dira.
b) Bioerregaiak eta hidrogenoa automoziorako erregai gisa erabiltzearen abantaila eta desabantailak aztertu dira.
c) Erregai gisa erabilitako hidrogenoaren ezaugarriak zehaztu dira.
d) Hidrogenoa automoziorako erregai gisa erabiltzearen abantaila eta desabantailak aztertu dira.
e) Hidrogenoa erabiltzearen arriskuak identifikatu dira.
2. Motor termikoak eta haien sistema laguntzaileak bioerregaiak eta hidrogenoa erabiltzeko egokitze aldera behar diren sorkuntzazko ezaugarriak eta ezaugarri termodinamikoak zehazten ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Erregai alternatiboak erabiltzen dituzten motor termikoen pizte, elikatze eta gainelikatze sistemen eta kutsaduraren kontrako sistemen osagaiak egiaztatu dira.
b) Sistemen osagaien funtzioak deskribatu dira.
c) Motorraren sistema laguntzaileen funtzionamendua deskribatu da.
d) Sistemen kudeaketa elektronikorako osagaien funtzioak deskribatu dira.
e) Ibilgailuen kutsadura-eragileak eta kutsaduraren kontrako arauen araberako zuzenketa-sistemak deskribatu dira.
3. Trakzio elektrikoko eta hibridoko sistemen sorkuntza-ezaugarriak zehazten ditu, eta inplikatutako osagaiak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ibilgailuan, ibilgailuetako trakzio elektrikoko sistemen osagaiak identifikatu dira.
b) Sistemen osagaien funtzioak deskribatu dira.
c) Ibilgailu hibridoen funtzionamendu-estrategiak deskribatu dira: motorrak seriean eta paraleloan eta motor konbinatuak.
d) Erabilitako estrategia aukeratzeko baldintzak identifikatu dira.
e) Motorrak, bateriak eta kontrol- eta berritze-sistemak deskribatu dira, eta, gainera, horien funtzionamendua azaldu da.
f) Sistemen kudeaketa elektronikorako osagaien funtzioak deskribatu dira.
g) Teknologia horiek ezartzeak gizartean eta ingurumenean dituen ondorioak azaldu dira.
h) Teknologia horiek erabiltzearen abantailak eta desabantailak identifikatu dira.
4. Trakzio elektrikoko eta trakzio hibridoko sistemak diagnostikatzen ditu eta sistema horien mantentze-eragiketak egiten ditu, fabrikatzaileek ezarritako prozedurei eta jarraibideei jarraituz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Babes pertsonaleko eta ingurumena babesteko araudia aztertu da.
b) Disfuntzioa duen elementua edo sistema identifikatu da.
c) Dokumentazio teknikoa aukeratu eta interpretatu da.
d) Neurketako edo kontroleko ekipoa aukeratu da, eta zerbitzuan jarri da.
e) Ekipoa neurketa-puntu zuzenetan konektatu da, eta behar diren parametroak hartu dira.
f) Kudeaketa elektronikoko unitateen informazioa atera da.
g) Konprobaketetan lortutako balioak dokumentazioan ezarritakoekin erkatu dira.
h) Ordeztu edo konpondu beharreko elementua edo elementuak determinatu dira.
i) Matxura eragin duten arrazoiak identifikatu dira.
j) Modu metodikoan planifikatu da balizko zailtasunei aurrea hartzeko jarduketak egitea.
Edukiak.
Erabili izan diren erregai fosil tradizionalez bestelako erregaiak:
-Bioerregaiak:
Motak.
Hornidura eta biltegiratzea
Ezaugarri teknikoak eta motor termikoetan erabiltzeko gaitasuna.
-Hidrogenoa motor termikoetarako erregai gisa:
Biltegiak
Hornidura
Manipulazioa.
Hidrogenoa manipulatzearekin lotutako arriskuak.
Hidrogenoa erregai gisa erabiltzeak ingurumenean dituen ondorioak.
Bioerregaiekin eta hidrogenoarekin funtzionatzeko egokitutako motorren ezaugarriak.
-Erregai konbentzionalak erabiltzen dituzten motorrez bestelakoek dauzkaten sorkuntzazko desberdintasunak.
-Motor horiek sortzeko erabili beharreko materialen ezaugarriak.
-Pizte-, karburazio- eta injekzio-ekipamenduen egokitzapenak eztanda-motorretan erregai likidoak erabiltzeko.
-Injekzio-ekipamenduen egokitzapenak eztanda-motorretan gas erregaiak erabiltzeko.
-Diesel injekzio-ekipamenduen egokitzapenak bioerregaiak erabiltzeko.
Trakzioko sistema elektrikoak eta hibridoak
-Justifikazioa
-Trakzio-sistema hibrido baten osaera.
-Trakzioko motor elektrikoak: korronte zuzena, korronte alternoa, brushless erakoa eta joera berriak.
-Trakziorako bateriak.
-Erregai pilak: funtzionamendua, osaera, motak, erabilitako erregaiak eta beren funtzionamenduaren erregulazioa.
-Metagailuak kargatu eta berritzea.
-Trakzio-motor elektrikoen kontrola.
-Trakziorako ekipamendu hibridoak.
-Trakzio-sistema hibridoak egiaztatzea.
-Trakzio-sistema hibridoen mantentze-eragiketak.
-Norberaren eta ingurumenaren babeserako araudia.
Trakzio-sistemetan eta sistema elektrikoetan matxurak lokalizatzea:
-Segurtasuna automobil elektriko eta hibridoetan.
-Sintomak eta disfuntzioak identifikatzea.
-Diagnosirako diagrama eta prozesu gidatuak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea eta erabiltzea.
-Diagnosiko tresnak eta ekipoak erabiltzea.
-Neurri elektrikoak eta haien interpretazioa.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honek lotura dauka lehenengo mailako Motorren moduluarekin eta bigarren mailako Motorren sistema laguntzaileak moduluarekin. Haien zabalpen eta osagarri bat da, honako alderdiei dagokienez:
-Alde batetik, merkatuan sartzen ari diren erregai berriak aztertzen dira.
-Bestetik, teknologia berriak gehitzen dira: ibilgailu elektrikoak eta hibridoak, esate baterako.
Modulu hau 4 lan-unitatetan gara liteke:
-LU1: Bioerregaiak eta hidrogenoa.
-LU2: Motorrak erregai horiek erabiltzeko egokitzea.
-LU3: Ibilgailu elektrikoak eta hibridoak.
-LU4: Ibilgailu hibridoen eta trakzio elektrikoko ibilgailuen diagnosia.
LU1ek balio beharko luke merkaturatzen ari diren erregai berriak ezagutzeko. Erregai horiek, izan ere, ibilgailuaren bilakaera teknologikoa bultzatzen ari dira, jatorri berriztagarriko erregaiak lortzeko edo, bestela ere, erregai garbiagoak lortzeko.
Lehenengo eta bigarren belaunaldietako erregaiez hitz egin beharko genuke: gas naturala, biogasa, gas pobrea eta sintesikoa eta hidrogenoa. Eta prest egon beharko ginateke etorkizunen zerrenda horretan beste batzuk gehitzeko.
Hidrogenoa dela eta, espero da etorkizuneko erregaia izatea, eta halaxe izanen da seguruena. Bektore energetiko hori merkatuko izarra bilaka daiteke, baldin eta energiaren arloko gaindikinak erabiltzen badira hura ekoizteko edo fusio-zentralak garatzen badira. Erregai gisa dauzkan ezaugarriak bikainak dira motor termikoetarako, eta erregai-zelulen bidez erabiltzen bada etorkizuneko erregaia izatera irits daiteke.
Hemen, honakoak nabarmendu beharko lirateke:
-Biltegiratzeko eragozpenak
-Arriskuak.
-Motorren emisioen garbitasuna
LU2an, agerian jartzen da nola egungo motor termikoak, baita une hauetan merkaturatzen direnak ere, gai diren bioerregai gisa erabiltzeko. Batzuetan, ekipoak edo/eta haien ezaugarri edo erregelatze batzuk egokitu beharko dira. Horretarako, gomendagarria izanen litzateke motorren funtzionamendurako egokitzapenen ezaugarriak aztertzea:
-Alkoholarekin erabiltzeko motorren pizte- eta karburazio-doikuntzak.
-Diesel motako motorrak eta injekzio-sistemak landare- eta animali- jatorriko olioak erabiltzeko egokitzea.
-Eztanda-motorrak petrolio-gas likidotua eta biometanoa erabiltzeko egokitzea.
-Motorrak hidrogenoa erabiltzeko egokitzea.
LU3an, trakzio-sistema elektrikoak eta hibridoak aztertzen dira. Izan ere, sistema horiek sistema konbentzionalen alternatiba interesgarria bilakatu dira. Motor elektrikoen efizientzia dela eta, litekeena da epe luzean gai izatea etorkizuneko ibilgailuen trakzioan masiboki erabiltzeko. Gaur egun, ibilgailu utilitarioen, motozikleten, turismoen eta hiri barreneko erabilerarako autobusen modelo gutxi batzuetan erabiltzen da. Ibilgailu hibridoen merkatua, berriz, onduago dago. Horietan, efizientzia energetikoaren hobekuntzak eta, horrenbestez, emisio-mailen beherakadak, beraiekin ekarri dute merkatuan tarte bat izatea, nahiz eta garestiagoak izan. Gainera, haien elementu ugari -metagailuak, motorrak eta kontroleko eta birsortzuntzako gailuak- bi motetan komunak dira.
Alde batetik, korrontea sortzeko erregai-pilaren sistema epe laburrean merkaturatzen hasiko dela espero da. Gaurko teknologiak errendimendu handirik eskaintzen ez duen arren, beste sorkuntza- edo metatze-sistema batzuek eskaintzen ez duten autonomia eskaintzen du. Prototipoek etorkizuneko erregaiak erabiltzen dituzte: alkoholak eta hidrogenoa.
Jarduerak ibilgailu elektriko bat eta ibilgailu hibrido bat aztertzera orientatuko lirateke, bereziki honako elementuei dagokienez:
-Trakziorako bateriak.
-Trakziorako motorra.
-Motorraren agintze-gailua eta berritzea.
-Erraz eskuratu edo sor daitekeen erregai-zelula.
Trakzioko sistema elektriko zein hibridoek berrikuntzak izan dituzte, automobiletan tradizionalki erabili diren teknologien aldean.
Alderdi batzuetan motor tradizionalen antzekoak diren arren, motor eta bateria berriek eta, batez ere, horien kudeaketa-sistemek, eraikuntza-ezaugarri berri-berriak dituzte, eta horregatik, egiaztatzeko eta diagnostikatzeko bestelako prozedurak eskatzen dituzte.
Ikasleek jada ezagutzen dituzte diagnosirako funtsezko erremintak; ez ordea prozedurak. Puntu horretan, funtzionamendu-estrategiak ezagutzea ezinbestekoa izanen litzateke, eta hurrengo jardueren xedea izanen litzateke sistema horiek ibilgailuan egiaztatzea. Hori dela eta, diagnosirako honako teknikak eskatzen dira, eta LU4an landuko lirateke:
-Sintomak eta disfuntzioak identifikatzea.
-Diagnosirako diagrama eta prozesu gidatuak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea eta erabiltzea.
-Diagnosiko tresnak eta ekipoak erabiltzea.
-Neurri elektrikoak eta haien interpretazioa.
Lanbide modulua: Lantokietako prestakuntza.
Kodea: 0461.
Iraupena: 360 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Enpresaren egitura eta antolamendua identifikatzen ditu, eta haiek enpresak berak ematen dituen zerbitzuen produkzioarekin eta merkaturatzearekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresaren antolamendu egitura eta enpresako arlo bakoitzaren eginkizunak identifikatu dira.
b) Enpresaren egitura sektorean dauden enpresa antolamenduekin alderatu da.
c) Enpresaren sare logistikoa osatzen duten elementuak identifikatu dira; hornitzaileak, bezeroak, produkzio sistemak, biltegiratzea eta beste batzuk.
d) Produkzio prozesuko lan prozedurak identifikatu ditu.
e) Giza baliabideek enpresaren jarduera ahalik ongien garatzeko eduki behar dituzten gaitasunak baloratu dira.
f) Jarduera honetan ohikoen izaten diren barreiapen bideen egokitasuna baloratu da.
2. Bere lanbide jardueran ohitura etiko eta lan ohitura egokiak aplikatzen ditu, lanpostuaren ezaugarrien eta enpresan ezarritako prozeduren araberakoak.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ondokoak ezagutu eta justifikatu dira:
-Lanpostuak langileari eskatzen dizkion jarrera eta denbora.
-Lanposturako behar diren jarrera pertsonalak (puntualtasuna, enpatia, besteak beste) eta profesionalak (ordena, garbitasuna eta erantzukizun, besteak beste).
-Lanbide jardueran arriskuei aurrea hartzeko beharrezkoak diren jarrerak.
-Lanbide jardueraren kalitateari dagozkion jarrera-eskakizunak.
-Lantaldearekiko harremanei eta enpresan ezarritako harreman hierarkikoei buruzko jarrerak.
-Lan esparruan egindako jardueren dokumentazioarekin zerikusia duten jarrerak.
-Laneratzeko eta lan munduan berriz sartzeko prestakuntza beharrak profesionalaren ondo egitearen esparru zientifiko eta teknikoan.
b) Lanbide jardueran laneko arriskuei aurrea hartzeko aplikatu behar diren arauak eta Laneko Arriskuei Aurrea Hartzeko Legearen funtsezko alderdiak identifikatu ditu.
c) Norbanakoak babesteko ekipamenduak erabili dira, lanbide jardueraren arriskuen arabera eta enpresaren arauak betez.
d) Egindako jardueretan ingurumenarekiko errespetua agertu da.
e) Lanpostua edo jarduera egiten den eremua ongi antolatua, garbi eta oztoporik gabe eduki da.
f) Egokitutako lanaren erantzukizuna bere gain hartu du, jasotako jarraibideak interpretatu eta betez.
g) Komunikazio eraginkorra eratu da egoera bakoitzean arduradun den pertsonarekin eta taldekideekin.
h) Gainerako taldekideekin koordinatu da, agertu zaizkion inguruabar garrantzitsuak jakinaraziz.
i) Bere jardueraren eta lan aldaketetara egokitzearen garrantzia baloratu du.
j) Arau eta prozeduren aplikazioaren erantzukizuna bere gain hartu du lana garatzean.
3. Motorren eta haien sistema laguntzaileen mantentze-lanak egiten ditu, eta doitu, konpondu edo ordeztu beharreko elementuak identifikatzeko diagnosiak egiten ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Mantentze-lanak egiteko behar diren dokumentazio teknikoa, ekipoak, erremintak eta bitarteko laguntzaileak aukeratu dira.
b) Konprobaketarako aparatuak konektatu dira, eta neurketa-puntu egokia aukeratu da, betiere ekipoak erabiltzeko arauak betez.
c) Motorraren eta haren sistemen autodiagnosirako unitateak kontsultatu dira, matxura zein den zehazteko, eta emandako informazioa zuzen interpretatu da.
d) Matxura diagnostikatu da, eta haren zergatiak ezarri dira, zergatia-ondorioa prozesu arrazoitu baten arabera.
e) Ibilgailuko motorra desmuntatu eta muntatu da, ezarritako prozeduraren arabera.
f) Motorreko elementuak desmuntatu eta muntatu dira, behar diren ordezteak edo konponketak egin dira, eta ezarritako parametroak aplikatu dira.
g) Mantentze-lanak egin dira motorreko sistema laguntzaileetan, fabrikatzaileek zehaztutako prozedurei jarraituz.
h) Motorreko eta haren sistema laguntzaileetako parametroak doitu dira, zuzen funtziona dezaten.
i) Egiaztatu da konpondutako motorrak ez duela bibraziorik, zarata anomalorik nahiz fluidoen galerarik.
j) Konpondutako motorrarekin eta haren sistema laguntzaileekin behar diren probak egin dira, lortutako emaitzak ebaluatu dira eta haiek zehaztapen teknikoetan ezarritakoekin alderatu dira.
4. Segurtasuneko eta erosotasuneko ekipoen mantentze-lanak eta instalazioa egiten ditu, kasuan kasu behar diren teknikak eta bitartekoak erabiliz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dokumentazio teknikoa eta lege-arauak aukeratu dira, eta eskemak, parametroak eta arauak interpretatu dira.
b) Mantentze-lanak egiteko behar diren ekipoak, erremintak eta bitarteko laguntzaileak aukeratu dira.
c) Konprobaketarako aparatuak konektatu dira, eta neurketa-puntu egokia aukeratu da, betiere ekipoak erabiltzeko arauak betez.
d) Zentral elektronikoetatik datuak atera dira, matxura zein den zehazteko. Emandako informazioa zuzen interpretatu da eta historikoen memoria ezabatu da.
e) Matxura diagnostikatu da, eta haren zergatiak ezarri dira, zergatia-ondorioa prozesu arrazoitu baten arabera.
f) Behar diren ordezteak edo konponketak egiteko ukitutako elementuak desmuntatu eta muntatu dira, lan prozeduretan ezarritakoaren arabera.
g) Sistemen parametroak doitu dira, preskribatutako funtzionaltasuna berrezartzeko.
h) Aire egokituko sistemaren eta girotze-sistemaren errekarga egin da, segurtasun pertsonaleko eta ingurumen segurtasuneko arauak betez.
i) Eskemak egin dira eta ekipo berria instalatzeko muntaketa-zehaztapenak interpretatu dira.
j) Kalkulatu da ea ekipo berriak instalazioan ekarriko duen balantze energetikoa ibilgailuaren sorgailurako onargarria den.
k) Ate-jantziak eta osagarriak desmuntatu eta muntatu dira, narriorik edo kalterik eragin gabe.
5. Ibilgailuko sistema elektrikoen eta elektronikoen mantentze-lanak egiten ditu, eta doitu, konpondu edo ordeztu beharreko elementuak identifikatzeko diagnosiak egiten ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Mantentze-lanak egiteko behar diren dokumentazio teknikoa, ekipoak, erremintak eta bitartekoak aukeratu dira.
b) Konprobaketarako aparatuak konektatu dira, eta neurketa-puntu egokia aukeratu da, betiere ekipoak erabiltzeko arauak betez.
c) Zentral elektronikoetatik datuak atera dira, matxura zein den zehazteko. Emandako informazioa zuzen interpretatu da eta historikoen memoria ezabatu da.
d) Matxura diagnostikatu da, eta haren zergatiak ezarri dira, zergatia-ondorioa prozesu arrazoitu baten arabera.
e) Behar diren ordezteak edo konponketak egiteko ukitutako elementuak desmuntatu eta muntatu dira, lan prozeduretan ezarritakoaren arabera.
f) Elementuen eta sistemen parametroak doitu dira, preskribatutako funtzionaltasuna berrezartzeko.
g) Egiaztatu da diagnosiak eta konponketak ez duela bestelako matxurarik edo kalterik sortu.
h) Parametroak doitu dira, preskribatutako funtzionaltasuna berrezartzeko.
i) Konpondutako elementu eta instalazioen funtzionamendu-probak egin dira, haien balioak lortu dira eta fabrikatzaileak ezarritakoekin alderatu dira.
j) Mantentze-lanak egin dira segurtasuneko eta ingurumena babesteko zehaztapenak betez.
6. Ibilgailuetako indar-transmisioko sistemen eta errodaje-trenen mantentze-lanak egiten ditu, eta doitu, konpondu edo ordeztu beharreko elementuak identifikatzeko diagnosiak egiten ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Mantentze-lanak egiteko behar diren dokumentazio teknikoa, ekipoak, erremintak eta bitarteko laguntzaileak aukeratu dira.
b) Konprobaketarako aparatuak konektatu dira, eta neurketa-puntu egokia aukeratu da, betiere ekipoak erabiltzeko arauak betez.
c) Zentral elektronikoetatik datuak atera dira, matxura zein den zehazteko. Emandako informazioa zuzen interpretatu da.
d) Bibrazioak, zaratak, marruskadurak eta fluido-galerak konprobatu dira.
e) Matxuraren diagnosia egin da, haren zergatiak ezarri dira eta gainerako sistemekin dauzkan elkarreraginak konprobatu dira.
f) Behar diren ordezteak edo konponketak egiteko ukitutako elementuak desmuntatu eta muntatu dira, lan prozeduretan ezarritakoaren arabera.
g) Behar diren ordezteak edo konponketak egiteko ukitutako elementuak desmuntatu eta muntatu dira, lan prozeduretan ezarritakoaren arabera.
h) Fluidoak errekargatu dira eta egiaztatu da ez dagoela ez ihesik, ez galerarik.
i) Sistemen parametroak doitu dira, preskribatutako funtzionaltasuna berrezartzeko.
j) Egiaztatu da konpondutako sistemak zuzen funtzionatzen duela eta konprobatu da ez dagoela bestelako matxurarik edo kalterik.
Lanbide modulu hau lagungarria da tituluko gaitasunak eta zikloko helburu orokorrak osatzeko, bai ikastetxean lortutakoak bai bertan nekez lor daitezkeenak.
3. ERANSKINA. PRESTAKUNTZA UNITATEAK
A) Nola antolatu diren moduluak prestakuntza unitatetan
0452 lanbide modulua: Motorrak (230 h) .
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0452-PU01 (NA) | Otto, Diesel eta Wankel bi eta lau aldiko motor termikoen berezitasunak eta ezaugarriak | 30 |
| 0452-PU02 (NA) | Motor termikoen hozte eta koipeztatze sistemen berezitasunak eta ezaugarriak | 40 |
| 0452-PU03 (NA) | Motor termikoetan eta hozte eta koipeztatze sistemetan matxurak aurkitzea | 40 |
| 0452-PU04 (NA) | Otto motorren mantentze-lanak (gasolina) | 40 |
| 0452-PU05 (NA) | Diesel motor termikoen mantentze-lanak | 40 |
| 0452-PU06(NA) | Hozte eta koipeztatze sistemen mantentze-lanak | 40 |
0454 lanbide modulua: Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa (230 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0454 - UF01(NA) | Ibilgailuen pneumatika eta elektropneumatika | 40 |
| 0454 - UF02(NA) | Ibilgailuen hidraulika eta elektrohidraulika | 40 |
| 0454 - UF03(NA) | Esekidura konbentzionalak | 40 |
| 0454 - UF04(NA) | Altuera erregulatzen ahal deneko esekidurak eta esekidura pilotatuak | 40 |
| 0454 - UF05(NA) | Hagunak eta pneumatikoak mantentzea, konpontzea eta orekatzea | 20 |
| 0454 - UF06(NA) | Direkzio konbentzionalak | 20 |
| 0454 - UF07(NA) | Direkzio lagunduak | 30 |
0456 lanbide modulua: Kargatze- eta arrankatze-sistemak (220 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0456 - UF01(NA) | Elektrizitatearen oinarrizko printzipioak, automozioari aplikatuak | 30 |
| 0456 - UF02(NA) | Ibilgailuen osagai elektrikoak eta elektronikoak eta eskemak interpretatzea | 60 |
| 0456 - UF03(NA) | Neurketa-aparatuak eta -ekipoak ibilgailuetako kargatze- eta arrankatze-zirkuituetarako | 20 |
| 0456 - UF04(NA) | Ibilgailuen karga-zirkuitua ikastea eta mantentzea | 50 |
| 0456 - UF05(NA) | Ibilgailuen arrankatze-zirkuitua ikastea eta mantentzea | 40 |
| 0456 - UF06(NA) | Elektronika digitala: Booleren aljebra, automobilari aplikatua | 20 |
0458 lanbide modulua: Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak (190 h) .
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0458-PU01 (NA) | Aireztapena eta berokuntza. Karrozeria. Beirak desmuntatzea eta muntatzea | 30 |
| 0458-PU02 (NA) | Aire girotua Sistemen egitura, osaera eta funtzionamendua | 40 |
| 0458-PU03 (NA) | Aire-girotzea. Gas fluoratuen kontrola, diagnosia eta manipulazioa. | 40 |
| 0458-PU04 (NA) | Segurtasun sistemak. Kontrola eta diagnosia | 40 |
| 0458-PU05 (NA) | Erosotasuneko sistemak. Kontrola eta diagnosia | 40 |
0260 lanbide modulua: Oinarrizko mekanizazioa (90 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0260 - UF01(NA) | Oinarrizko marrazketa teknikoa. Metrologia, krokisak egitea eta trazadura | 20 |
| 0260 - UF02(NA) | Eskuzko mekanizazioa eta hariztaketa | 50 |
| 0260 - UF03(NA) | Soldadura bigunaren bidezko loturak | 20 |
0460 lanbide modulua: Enpresa eta ekimena (60 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0460 - UF01(NA) | Enpresa ekimena: negozio ideiak | 20 |
| 0460 - UF02(NA) | Enpresaren azterketa ekonomiko-finantzarioa | 20 |
| 0460 - UF03(NA) | Enpresa abian jartzea | 20 |
0453 lanbide modulua: Motorraren sistema lagungarriak (220 h) .
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0453-PU01 (NA) | Otto motorrak pizteko sistemak | 60 |
| 0453-PU02 (NA) | Otto zikloko motorrak elikatzeko sistemak | 50 |
| 0453-PU03 (NA) | Diesel motorrak elikatzeko sistemak | 50 |
| 0453-PU04 (NA) | Kutsaduraren kontrako sistemak | 30 |
| 0453-PU05 (NA) | Gainelikatzeko sistemak | 30 |
0455 lanbide modulua: Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak (160 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0455 - UF01(NA) | Enbrageen sistemak Konponketa eta mantentzea | 30 |
| 0455 - UF02(NA) | Abiadura-kaxak. Konponketa eta mantentzea | 40 |
| 0455 - UF03(NA) | Transmisio-sistemak, transferentzia-kaxak eta diferentzialak | 30 |
| 0455 - UF04(NA) | Balaztatze-sistemak. Konponketa eta mantentzea | 60 |
0457 lanbide modulua: Ibilgailuen zirkuitu elektriko lagungarriak (110 h) .
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0457-PU01 (NA) | Instalazio elektrikoak ibilgailuetan, ikurrak eta zirkuituetako osagaiak | 20 |
| 0457-PU02 (NA) | Eskema elektrikoak autoan | 20 |
| 0457-PU03 (NA) | Printzipio luminoteknikoak, argitze sistemaren mantentze-lanak eta diagnosia | 20 |
| 0457-PU04 (NA) | Seinaleztatzeko sistemak eta sistema akustikoak, mantentze-lanak eta diagnosia | 20 |
| 0457-PU05 (NA) | Autoaren zirkuitu osagarriak eta elektronikoak, mantentze-lanak eta diagnosia | 30 |
0459 lanbide modulua: Lanerako prestakuntza eta orientazioa (90 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0459 - UF01(NA) | Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila | 30 |
| 0459 - UF02(NA) | Lan harremanak eta Gizarte Segurantza | 40 |
| 0459 - UF03(NA) | Laneratzea eta gatazken ebazpena | 20 |
Lanbide modulua: NA10 Ibilgailu hibridoen, elektrikoen eta hidrogenozkoen mantentzea. Matxuren diagnosia (50 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| NA10-UF1 | Hidrogenoa, bioerregaiak eta ibilgailu hibrido eta elektrikoak | 30 |
| NA10-UF2 | Ibilgailu hibridoen eta trakzio elektrikoko ibilgailuen mantentzea | 20 |
B) Prestakuntza-unitateen garapena
| Lanbide modulua: Motorrak. Iraupena: 200 ordu. Kodea: 0452. |
Prestakuntza unitatea: Bi eta lau denboretako, Otto, Diesel eta Wankel motor termikoen berezitasunak eta ezaugarriak.
Kodea: 0452 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Motor termikoen osagaiak.
-Motorren ziklo termodinamikoak.
-Energia transformatzeko prozesuak.
-Motorren diagrama teorikoak eta praktikoak.
-Motorren ezaugarriak, osaera eta funtzionamendua.
-Funtzionamenduko parametro estatikoak eta dinamikoak:
Konpresioaren, zilindrada unitarioaren eta errendimenduaren arteko erlazioa.
Motorraren ezaugarrien kurbak.
Potentzia, parea, kontsumoa.
Prestakuntza unitatea: Motor termikoen hozte- eta lubrifikatze-sistemen berezitasunak eta ezaugarriak.
Kodea: 0452 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Motorrean erabiltzen diren lubrifikatzaileen eta hozgarrien ezaugarriak eta propietateak.
-Lubrifikatze-sistemaren osagaiak, eta bakoitzak betetzen duen funtzioa.
-Hozte-sistemaren osagaiak, eta bakoitzak betetzen duen funtzioa.
-Motorretan erabiltzen diren juntadurak eta zigilatzaileak.
-Hozte- eta lubrifikatze-zirkuituetako fluidoen erabilerari buruzko segurtasun arauak.
Prestakuntza unitatea: Motor termikoen eta hozte- eta lubrifikatze-sistemen matxurak lokalizatzea.
Kodea: 0452 - UF03 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
Motor termikoen matxurak lokalizatzea:
-Dokumentazio teknikoa eta neurketa-ekipoena interpretatzea.
-Motor termikoen disfuntzio tipikoak eta haiek eragiten dituzten arrazoiak.
-Diagnosi-metodoak prozesu gidatuen kasuetan.
Hozte- eta lubrifikatze-sistemetan matxurak lokalizatzea:
-Dokumentazio teknikoa eta neurketa-ekipoena interpretatzea.
-Hozte- eta lubrifikatze-sistemen disfuntzioak eta haiek eragiten dituzten arrazoiak.
-Diagnosi-metodoak prozesu gidatuen kasuetan.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Ekipo eta makinetako prozesuen eta erabileren arriskua.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Norberaren babeserako seinaleak.
-Segurtasuneko seinaleak lantegian.
-Ingurumenaren kudeaketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Prestakuntza unitatea: Otto motorren (gasolina) mantentzea.
Kodea: 0452 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Konpontze- eta mantentze-prozesuetan behar diren tresnak eta erremintak.
-Desmuntatzeko eta muntatzeko teknikak eta metodoak.
Motorraren osagaien azterketa eta egiaztatzea.
Kulata.
Distribuzio-sistema, egiaztatzea eta puntuan jartzea.
Zilindroaren karga hobetzeko sistema.
Motorraren multzoa eta tren alternatiboa. Pistoiaren, bielaren, birabarkiaren eta multzoaren konprobaketa.
-Egindako eragiketen egiaztapena.
-Ekipo eta makinetako prozesuen eta erabileren arriskua.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Norberaren babeserako seinaleak.
-Segurtasuneko seinaleak lantegian.
-Ingurumenaren kudeaketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Prestakuntza unitatea: Diesel motor termikoen mantentzea.
Kodea: 0452 - UF05 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Konpontze- eta mantentze-prozesuetan behar diren tresnak eta erremintak.
-Desmuntatzeko eta muntatzeko teknikak eta metodoak.
Motorraren osagaien azterketa eta egiaztatzea.
Kulata.
Distribuzio-sistema, egiaztatzea eta puntuan jartzea.
Zilindroaren karga hobetzeko sistema.
Motorraren multzoa eta tren alternatiboa. Pistoiaren, bielaren, birabarkiaren eta multzoaren konprobaketa.
-Egindako eragiketen egiaztapena.
-Ekipo eta makinetako prozesuen eta erabileren arriskua.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Norberaren babeserako seinaleak.
-Segurtasuneko seinaleak lantegian
-Ingurumenaren kudeaketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Prestakuntza unitatea: Lubrifikatze- eta hozte-sistemak mantentzea.
Kodea: 0452 - UF06 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Konpontze- eta mantentze-prozesuetan behar diren tresnak eta erremintak.
-Desmuntatzeko eta muntatzeko teknikak eta metodoak.
-Lubrifikatze- eta hozte-sistemak konprobatzea.
-Ekipo eta makinetako prozesuen eta erabileren arriskua.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Norberaren babeserako seinaleak.
-Segurtasuneko seinaleak lantegian.
-Ingurumenaren kudeaketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
| Fluidoen zirkuituei buruzko modulua Esekidura eta direkzioa. Kodea: 0454. Iraupena: 230 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Ibilgailuen pneumatika eta elektropneumatika.
Kodea: 0454 - UF01 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Gasen propietateak.
-Pneumatika eta aire konprimitua.
-Konpresoreak eta aire-konprimituko sorgailuak. Pistoietako konpresorea. Mintzezko konpresorea. Konpresore errotatiboak.
-Aire konprimituzko tratamendua. Partikula urratzaileen iragaztea. Airea lehortzea. Airea lubrifikatzea.
-Presioaren erregulazioa.
-Mantentze-lanen Unitatea
-Galdaratxoak eta aire-metagailuak.
-Kanalizazioak.
-Eragingailuak.
-Zilindroak.
-Motor pneumatikoak.
-Balbulak. Balbula banatzaileak eta aginte-balbulak. Blokeoko eta kommutazioko balbulak. Emariko eta presioko balbulak. Balbula proportzionalak.
-Elementu eta osagai pneumatikoen azterketa (konpresoreak, mantentze-unitateak, galdaratxoak, kanalizazioak, zilindroak, balbulak...).
-Osagaien egitekoari eta funtzionamenduari buruzko azterketa.
-Kanalizazioen kalkuluak aztertzea eta egitea.
-Zirkuitu pneumatikoak egitea.
-Segurtasuneko eta higieneko neurriak, laneko osasunekoak eta ingurumena babestekoak aplikatzea.
-Pneumatika eta elektropneumatika. Oinarriak, ezaugarriak, aplikazioak eta ikurrak.
-Mantentzea eta zaintzea.
-Arazoak identifikatu eta konpontzea.
-Eskemak irudikatzea.
Prestakuntza unitatea: Ibilgailuen hidraulika eta elektrohidraulika.
Kodea: 0454 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Likidoen propietateak.
-Elementu eta osagai hibridoen azterketa (punpak, iragazkiak, metagailuak, hozkailuak, zilindroak eta motorrak, balbulak eta abar).
-Osagaien egitekoari eta funtzionamenduari buruzko azterketa.
-Hodien kalkuluak aztertzea eta egitea.
-Zirkuitu hidraulikoen mantentze-lanak.
-Zirkuitu hidraulikoak egitea.
-Segurtasuneko eta higieneko neurriak, laneko osasunekoak eta ingurumena babestekoak aplikatzea.
-Hidraulika eta elektrohidraulika. Oinarriak, ezaugarriak, aplikazioak eta ikurrak.
-Mantentzea eta zaintzea.
-Arazoak identifikatu eta konpontzea.
-Zirkuitu hidraulikoak:
Erdigune irekiko zirkuitu hidraulikoa.
Erdigune itxikok zirkuitu hidraulikoa.
-Punpa hidraulikoak. Ponpak: engranajeak dituztenak, errotorea duena, paletak dituztenak eta pistoiak dituztenak. Punpen mantentze-lanak.
-Iragazkiak, metagailuak eta deposituak.
-Olio-hozkailuak eta trukatzaileak.
-Hodiak:
Hodi malguak.
Hodi zurrunak.
-Eragingailuak: zilindroak eta motorrak.
-Balbula hidraulikoak, balbula banatzaileak eta aginte-balbulak; blokeoko balbulak eta kommutaziokoak; emaria erregulatzekoak eta proportzionalak.
Prestakuntza unitatea: Esekidura konbentzionalak.
Kodea: 0454 - UF03 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Esekidura eta haren printzipio fisikoak aztertzea (esekiduraren dinamika).
-Esekiduran esku hartzen duten elementuak deskribatzea eta aztertzea (errotulak, tiranteak, tortsio-barra, malgukiak, motelgailuak eta abar).
-Ibilgailuaren altuerak analizatzea eta konprobatzea.
-Esekidura mekanikoko mota desberdinak aztertzea; osagaien eta funtzionamenduaren analisia.
-Ibilgailu industrialen eta motozikleten esekidurak aztertzea.
-Esekidura-sistemaren diagnosia. Funtzionamendu-probak eta osagaien konprobaketa.
-Esekidurak konpontzeko eta mantentzeko dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Esekiduraren elementuak desmuntatzeko eta muntatzeko praktikak egitea.
-Segurtasuneko eta higieneko neurriak, laneko osasunekoak eta ingurumena babestekoak aplikatzea.
-Esekidura.
-Esekiduraren dinamika.
Kulunkada-zentroa eta grabitate-zentroa, kargaren transferentzia, esekitako masak eta eseki gabeko masak eta oszilazioa.
-Esekiduran esku hartzen duten elementuak:
Silentblocka eta kojinete elastikoak.
Errotulak.
Mangeta eta bujea.
Trapezioa edo esekidura-besoa.
Esekidurarako tiranteak.
Egonkortze-barra.
Esekidurarako topeak.
Elementu elastikoak.
Motelgailua.
-Esekidura mekanikoen motak:
Ardatz zurruneko esekidura.
Esekidura independentea.
-Ibilgailu industrialen esekidura.
-Motozikleten esekidura.
-Esekidura-sistemaren diagnosia.
-Esekidura konprobatzea.
Prestakuntza unitatea: Altuera erregulatzen ahal deneko esekidurak eta esekidura pilotatuak.
Kodea: 0454 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Esekidura hidropneumatikoa:
Esekidura hidraulikoaren printzipioa.
Zirkuitu hidrauliko nagusia.
Esekiduraren zirkuitu hidraulikoa.
Esekiduraren funtzionamendua.
Altueren erregulazioa.
-Esekidura hidraktiboa:
-Funtzionamendu-egoerak.
Esekidura hidraktiboaren osagaiak.
Esekidura hidraktiboaren mantentzea eta autodiagnosia.
Esekidura hidraktiboaren bilakaera.
Bestelako esekidura hidropneumatikoak.
-Maila erregulatzen ahal deneko esekidura:
-Maila erregulatzen ahal deneko esekidura mekanikoa.
-Maila erregulatzen ahal deneko esekidura mekanikoa eta moteltze kontrolatua.
Motelgailu hidropneumatiko automailatzaileak.
-Esekidura pneumatikoa.
Esekidura pneumatikoa automobiletan.
Altuera erregulatzea atzeko ardatzerako.
Esekidura pneumatiko integrala.
-Esekidura pneumatikoa moteltze egokigarriarekin:
Osaera eta funtzionamendua.
Moteltzearen erregulazioa.
-Esekidura pneumatikoa ibilgailu industrialetan:
Esekidura pneumatikoa egiaztatzea.
Sistemako elektrobalbulak egiaztatzea.
Transmisorea, altuera-sentsorea edo mailako balbula kalibratzea.
Hauspo pneumatikoak egiaztatzea.
-Kulunkaren aurkako sistemak.
Prestakuntza unitatea: Hagunak eta pneumatikoak mantentzea, konpontzea eta orekatzea.
Kodea: 0454 - UF05 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Gurpila garraiorako eta segurtasunerako elementu gisa:
Haguna eta pneumatikoa.
Gurpilen dimentsioak.
Gurpilaren atal metalikoa: haguna eta diskoa.
Hagunaren atalak.
Hagunaren terminologia.
-Pneumatikoa:
-Pneumatikoaren atalak.
-Pneumatikoaren dimentsio-ezaugarriak eta markatzea.
Ganbera erabiltzea edo balbula erabiltzea.
-Gurpilak orekatu eta optimizatzea:
Gurpil bat orekatzea.
Gurpilak optimizatzea.
-Pneumatiko motak, ibilgailuaren arabera:
Motozikleten, ibilgailuen eta 4x4 ibilgailuen pneumatikoak.
Lehiaketetarako pneumatikoak.
Kamioneta, kamioi eta ibilgailu industrialen pneumatikoak.
-Pneumatikoaren mantentzea:
Presioa egiaztatzea.
Pneumatikoaren desgastea eta narriadura aztertzea.
-Pneumatikoaren konponketa.
-Birkautxuztatzea eta berreskulturatzea:
Birkautxuztatzea.
Berreskulturatzea.
-Pneumatikoen arloko teknologia berriak:
Pneumatikoen presioa kontrolatzeko sistema.
-Pneumatikoak kontserbatu, biltegiratu eta birziklatzea.
Prestakuntza unitatea: Direkzio konbentzionalak.
Kodea: 0454 - UF06 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Direkzioa.
-Bolantea.
-Direkzioaren arbola.
-Direkzio-kaxa desbiderkatzaileak.
-Aginteko tiranteen multzoa.
-Ardatz bikoitzeko direkzioak.
-Ardatzen geometria:
Ackermannen laukia.
Bultzadako angelua.
Set back.
Ibilgailuaren bidea eta bataila.
-Gurpilen geometria eta angeluak.
Paralelismoak: konbergentzia ala dibergentzia.
Erorketaren angelua.
Irteeraren angelua.
Aurrerapenaren angelua.
-Direkzioa lerrokatzea:
Neurketak egiteko ekipamendua.
Hasierako prestaketak eta neurketa egitea.
Direkzio-angeluetako akatsen ondoriozko matxurak.
Prestakuntza unitatea: Direkzio lagunduak.
Kodea: 0454 - UF07 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Direkzio lagunduaren hastapenak.
-Direkzio hidraulikoa.
-Laguntza hidraulikoa duen direkzioa:
Direkzioaren zirkuitu hidraulikoa.
Amaiera gabeko torlojua duen direkzio hidraulikoa.
Kremailerazko direkzio hidraulikoa.
-Elektronikoki kudeatutako direkzio hidraulikoa:
Direkzio elektrohidraulikoaren osagaiak.
Direkzio elektrohidraulikoaren funtzionamendua.
-Laguntza elektrikoa duen direkzioa:
Direkzio aktiboa.
Pinoi bikoitzeko direkzio elektromekanikoa.
Bestelako direkzio elektrikoak.
-Direkzio lagunduen mantentzea eta diagnosia.
| Lanbide modulua: Kargatze- eta arrankatze-sistemak. Iraupena: 220. Kodea: 0456. |
Prestakuntza unitatea: Elektrizitatearen oinarrizko printzipioak, automozioari aplikatuak.
Kodea: 0456 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Oinarrizko printzipio elektroteknikoak.
-Elektrizitatearen legeak eta arauak: magnitudeak eta unitateak.
-Korrontea eta mugimendua sortzea; eragin elektromagnetikoak.
-Korrontea zuzentzea.
Prestakuntza unitatea: Ibilgailuen osagai elektrikoak eta elektronikoak eta eskemak interpretatzea.
Kodea: 0456 - UF02 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
-Oinarrizko elementu eta multzo elektriko eta elektronikoen ezaugarriak, osaketa eta sinbologia.
-Osagai elektriko eta elektronikoen funtzioa, osaketa eta azterketa: erdieroaleak.
-Konektoreak, motak, erremintak eta lotzeko lanabesak.
-Eskemak interpretatzea.
-Korronte zuzeneko zirkuituak ebaztea.
-Zirkuituen ezaugarriak.
-Muntatzeko teknikak.
-Zirkuituak muntatzerakoan kontuan hartu beharreko segurtasun- eta erabilera-arauak.
Prestakuntza unitatea: Ibilgailuetako kargatze- eta arrankatze-zirkuituak neurtzeko aparatuak eta ekipoak.
Kodea: 0456 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
Neurketarako aparatu elektrikoak: voltmetroa, amperemetroa, polimetroa eta beste.
-Neurgailuen ezaugarriak eta haiekin eginiko neurketak.
-Neurgailuen magnitude eta kontzeptu tipikoak.
-Segurtasun- eta erabilera-arauak neurgailuak erabiltzeko orduan.
Prestakuntza unitatea: Ibilgailuen karga-zirkuitua ikastea eta mantentzea.
Kodea: 0456 - UF04 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Metagailuen funtzioa, osaera eta azterketa.
-Metagailu elektrikoak elkartzea.
-Metagailuak erabiltzerakoan kontuan hartu beharreko segurtasun- eta erabilera-arauak.
Karga-zirkuituaren ezaugarriak:
-Osagaiak.
-Osagaien osaera eta ezaugarriak.
-Funtzionamenduko parametroak.
-Ibilgailuetako karga-sistemetan matxurak lokalizatzea:
-Ibilgailuaren dokumentazio teknikoa eta neurketa-ekipoena interpretatzea.
-Sistema bakoitzeko multzo, osagai eta elementuak zuzen funtzionatzeko parametroak.
-Sistemen disfuntzio tipikoak eta haiek eragiten dituzten arrazoiak.
-Diagnosi-metodok prozesu gidatuen kasuetan.
-Sistemen arteko elkarreraginak.
-Prozesuetan kontuan hartu beharreko prebentzio-, segurtasun- eta erabilera-arauak.
Ibilgailuetako karga-sistemen mantentzea:
-Sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko prozesuak:
-Sistemetan parametroak egiaztatu eta doitzea.
-Osagai elektronikoak mantentzeko eta programatzeko prozesuak.
-Kargatze-sistemak mantentzeko eta konpontzeko prozesuetan hartu beharreko arreta-neurriak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
Prestakuntza unitatea: Ibilgailuen arrankatze-zirkuitua ikastea eta mantentzea.
Kodea: 0456 - UF05 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
Arrankatze-zirkuituaren ezaugarriak:
-Osagaiak.
-Osagaien osaera eta ezaugarriak.
-Funtzionamenduko parametroak.
Arrankatze-sistemetan matxurak lokalizatzea:
-Ibilgailuaren dokumentazio teknikoa eta neurketa-ekipoena interpretatzea.
-Sistema bakoitzeko multzo, osagai eta elementuak zuzen funtzionatzeko parametroak.
-Sistemen disfuntzio tipikoak eta haiek eragiten dituzten arrazoiak.
-Diagnosi-metodok prozesu gidatuen kasuetan.
-Sistemen arteko elkarreraginak.
-Prozesuetan kontuan hartu beharreko prebentzio-, segurtasun- eta erabilera-arauak.
Ibilgailuetako arrankatze-sistemen mantentzea:
-Sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko prozesuak:
-Sistemetan parametroak egiaztatu eta doitzea.
-Sistemako osagai elektronikoak mantentzeko eta programatzeko prozesuak.
-Arrankatze-sistemak mantentzeko eta konpontzeko prozesuetan hartu beharreko arreta-neurriak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
Prestakuntza unitatea: Elektronika digitala: Booleren aljebra, automobilari aplikatua.
Kodea: 0456 - UF06 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Elektronika digitalaren hastapenak.
-Funtzio logiko digitalak identifikatzea.
-Oinarrizko gailu digitalak.
-Ibilgailuaren arkitektura elektronikoa.
| Lanbide modulua: Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak. Iraupena: 160 ordu. Kodea: 0458. |
Prestakuntza unitatea: Aireztatzea eta berokuntza. Karrozeria. Beirak desmuntatzea eta muntatzea.
Kodea: 0458 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Aireztatze-beharrak. Aireztatze-sistemak.
-Berokuntza sistemak. Berokuntza laguntzailea.
-Bero-iturriak. Zirkuitu hidraulikoa. Erresistentzia elektrikoak. Erretzaile laguntzaileak.
-Aire-bultzatzailea.
-Aginteak. Aire-emariaren erregulazioa. Tranpolen kontrola. Airearen birzirkulazioa.
-Sirgak. Serbomotorrak.
-Beiretatik lurruna kentzea.
-Eserleku berodunak.
-Mantentze-lanak. Iragazkiak.
-Matxurak lokalizatu eta konpontzea.
-Karrozeriaren azterketa. Beirak desmuntatzea eta muntatzea.
Prestakuntza unitatea: Aire egokitua. Sistemen egitura, osaera eta mantentzea.
Kodea: 0458 - UF02 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Printzipio termodinamikoak. Aldagai termodinamikoak. Egoera aldaketak.
-Ziklo jarraituko zirkuituak. Funtzionamendua.
-Sistema osatzen duten elementuen azterketa. Konpresoreak. Bolumen aldagarriko konpresorea. Kondentsadorea. Haizagailu elektrikoa. Deshidratatzeko iragazkia. Espantsio-balbulak. Lurruntzailea. Aire-bultzatzailea. Presostatoak eta termostatoak. Erregulazio sistemak.
-Fluido hozgarriak. Ezaugarriak. Manipulazio-arretak.
-Fluido hozgarria atera, birziklatu eta birjatzea. Berariazko makineria.
-Matxuren diagnosia. Manometroen bitartez. Behatxulotik.
-Ihesak antzematea. Konponketak.
-Termometroen errendimendua konprobatzea.
-Eragiketa osagarriak eta mantentzekoak.
-Higiene- eta segurtasun-arauak aplikatzea aire egokituko instalazioetan egin beharreko eragiketetan.
Prestakuntza unitatea: Girotzea. Gas fluoratuen kontrola, diagnosia eta manipulazioa.
Kodea: 0458 - UF03 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Hozgarrien ingurumen-eragina eta ingurumen arloko kasuko araudia.
-Hozgarriei buruzko atarikoak.
-Hozgarriak.
-Konponketarako oinarrizko ekipoak.
-Aire egokituko sistemak.
-Konpresoreak.
-Kondentsadoreak/lurruntzaileak.
-Espantsio-balbula.
-Deshidratatzeko iragazkiak.
-Haizagailu elektrikoak.
-Erregulaziorako eta segurtasunerako gailuak.
-Girotze sistemaren instalazio elektrikoa.
-Klimatizazio elektronikoa.
-Aire girotuko zirkuitua kargatzea.
-Matxurak diagnostikatu eta konpontzea.
Prestakuntza unitatea: Segurtasun sistemak. Kontrola eta diagnosia.
Kodea: 0458 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Beharrak.
-Sentsoreak.
-Eragingailuak.
-Kontroleko unitate elektronikoak.
-Airbaga eta aurre-tenkatzaileak. Sistema piroteknikoak erabiltzeko arauak eta arreta-neurriak.
-Ixte-sistema zentralizatuak. Beste sistema batzuekiko erlazioa.
-Gerarazte-gailuak eta alarmak. Beste sistema batzuekiko erlazioa.
-Matxuren diagnosia. -Elementuak konprobatzea.
-Giltzak programatzea.
-Segurtasun-sistemen mantentzea.
-Dokumentazio teknikoa eta eskema elektrikoak.
-Parametroak interpretatzea
-Arazoak ebazteko jarduketa-plana.
Prestakuntza unitatea: Erosotasuneko sistemak. Kontrola eta diagnosia.
Kodea: 0458 - UF05 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Beharrak.
-Kokapen-detektoreak.
-Eragingailuak. Motorrak.
-Kontroleko unitate elektronikoak.
-Beira-jasogailu elektrikoak. Beste sistema batzuekiko erlazioa. Beira-jasogailua, atzerako ispiluak, eserlekuak, sabaiak eta erregulazio elektrikoa duten beste gailu batzuk. Datuak memorizatzea.
-Erosotasuneko sistemen mantentzea.
-Ikus-entzunezko eta komunikazioko ekipoak muntatzeko eskemak. Ekipo berriak instalatzeko prozesuak. Aplikatu beharreko legedia.
-Matxuren diagnosia. -Elementuak konprobatzea.
-Dokumentazio teknikoa eta eskema elektrikoak.
-Parametroak interpretatzea
-Arazoak ebazteko jarduketa-plana.
| Lanbide modulua: Oinarrizko mekanizazioa. Iraupena: 90. Kodea: 0260. |
Prestakuntza unitatea: Oinarrizko marrazketa teknikoa. Metrologia, krokisak egitea eta trazadura.
Kodea: 0260 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Oinarrizko marrazketa teknikoa.
-Planoen normalizazioa. Sinbologia.
-Oinplanoa, aurretiko bista, profila, bistak eta sekzioak. Akotazioa.
-Krokisak egiteko teknikak.
-Metrologiaren oinarriak. Neurketa-sistemak eta -motak.
-Magnitudeak eta unitateak.
-Zuzeneko neurketarako tresnak.
-Konparazio bidezko neurketarako tresnak, neurgailuen hautematea.
-Marraketa piezagintzan. Prozesua eta erabilitako tresnak.
Prestakuntza unitatea: Eskuzko mekanizazioa eta hariztaketa.
Kodea: 0260 - UF02 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Ibilgailuetan gehien erabiltzen diren material metalikoen (burdinurtua, altzairuak, aluminioaren aleazioak) ezaugarriak.
-Materialen saiakuntzak
-Tratamendu termikoak.
-Karrakatzearen xedea.
-Karrakaren erabilera eta karraka motak, beren formaren eta kosken arabera.
-Karrakatzeko teknikak.
-Materialak esku-zerraz ebakitzea.
-Zerra orriak: ezaugarriak, motak, egin behar den lanaren arabera nola aukeratu.
-Zerratze eragiketak.
-Xafla guraizeez ebakitzea: guraize motak.
-Xafla guraizeez ebakitzeko prozesuak.
-Zulaketaren xedea.
-Zulatzeko makinak.
-Zulatu nahi den materialaren arabera kontuan hartu behar diren parametroak.
-Barautsak, horien motak eta atalak, nola zorrozten diren.
-Zulatzeko prozesua.
-Abeilanaketa.
-Torloju motak.
-Harien atalak. Hari motak eta horien erabilera.
-Hari-sistemak.
-Harien normalizazioa eta irudikapena.
-Barneko eta kanpoko hariak egiteko kalkuluak.
-Harien neurketa.
-Hariak egiteko prozesuak.
Prestakuntza unitatea: Soldadura bigunaren bidezko loturak.
Kodea: 0260 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Soldatzeko ekipamenduak: soldagailuak eta lanparatxoak.
-Material gehigarriak.
-Desoxidatzaile erabilienak.
-Oinarrizko metala prestatzea.
-Eztainuztaketa.
-Soldatzeko prozesuak.
| Lanbide modulua: Enpresa eta ekimena. Kodea: 0460. Iraupena: 60 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Enpresa ekimena: negozio ideiak.
Kodea: 0460 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak automozioaren sektorean.
-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.
-Ekintzaileen jarduna, automozioaren arloko ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.
-Ekimenaren arriskua.
-"Enpresaburu" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.
-Enpresa-plana: negozio ideia automozioaren esparruan.
-Automozioaren arloko ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.
-Automozioaren sektoreko ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.
-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.
-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.
-Marketing plana.
Prestakuntza unitatea: Enpresaren azterketa ekonomiko-finantzarioa.
Kodea: 0460 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.
-Produkzio prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.
-Automozioaren arloko ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa. Inbertsio plana. Finantzaketa plana.
-Errentagarritasun atalasea.
-Kontabilitatearen kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.
-Kontabilitateko informazioa aztertzea.
-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.
-Enpresa plana: produkzio plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.
Prestakuntza unitatea: Enpresa bat abian jartzea.
Kodea: 0460 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.
-Forma juridikoa hautatzea.
-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.
-Enpresa bat eratzeko administrazio izapideak.
-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.
-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.
-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.
-Enpresen zerga betebeharrak.
-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.
-Automozioaren arloko enpresa baten kudeaketa administratiboa.
| Lanbide modulua: Motorraren sistema laguntzaileak. Kodea: 0453. Iraupena: 240 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Otto motorren pizte-sistemak.
Kodea: 0453 - UF01 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
Otto motorren pizte-sistemak.
-Platinoen bitartezko pizte-sistema.
-Hall erako pizte-sistema elektronikoa eta induktiboa, potentzia etapetako beren aldagaiekin.
-Pizte-sistema elektroniko integrala, txinparta-banatzailearekin.
-Txinparta galduko pizte-sistema elektroniko integrala: UCMan potentzia-etapa daukaten bertsioak, kanpoko etaparekin eta bobinen-moduluan txertatutako etaparekin.
-Pizte-sistema elektroniko integral sekuentziala: Kanpoko potentzia-etapa daukaten bertsioak eta bobinen-moduluan txertatutako etapa dutenak.
-Pizte-sistemaren parametro bereizgarrien azterketa: itxiera-angelua, irekiera-angelua, dwell, autoindukzioko tentsioa, pizteko tentsioa, txinpartaren tentsioa, parametro elektrikoak, efektu elektromagnetikoak eta bobinen erresistentziak, goi-tentsioko kableak, bujien arkitektura eta gradu termikoa eta abar.
-Sentsoreak: ezaugarriak, haien seinaleen xedea eta hierarkia, pizteko unea erabakitzeari begira, landutako sistema bakoitzean.
-Egunean jartze estatiko eta dinamikoak, sistema ez-integraletan.
-Sentsoreak eta eragingailuak zaintzea.
-Otto zikloko motorretako pizte-sistemetako matxuren diagnosia egitea.
-Arazoen definizioa.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Parametroen interpretazioa: irakurketa zuzeneko parametroena zein ibilgailuko autodiagnosiko ekipamenduek emandako parametroena.
-Irudi bidezko diagnosi-teknikak (osziloskopioa).
-Gidatu gabeko diagnosiko teknikak.
-Matxurak aurkitzeko teknikak, jarduteko prozesua definituta.
-Sekuentzia diagramak, diagnosirako.
-Arazoen azterketa sistematikoa.
Otto zikloko motorren pizte-sistemen diagnosia:
-Arazoak ebaztea.
-Otto zikloko motorretako pizte-sistemetako konpontze- eta mantentze-prozedurak.
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Sekuentzia logikoko eskemak.
-Konpontzeko eta mantentzeko prozedurak, aldagaien arabera.
-Datuak eta informazioa biltzeko teknikak.
-Arazoak aztertzeko prozesua.
-Otto zikloko motorretako pizte-sistemak mantentzeko eta konpontzeko teknikak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Diagnosian ateratako parametroak aztertzea.
-Konpontzeko eta ordezteko teknikak.
-Fabrikatzaileek ezarritako mantentze-teknikak eta -prozedurak.
-Kudeaketa-unitate elektronikoetan memorizatutako matxurak ezabatzea, eta modulu elektronikoak birprogramatzea.
Prestakuntza unitatea: Otto zikloko motorren elikatze-sistemak.
Kodea: 0453 - UF02 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
Otto zikloko motorren elikatze-sistemak: osagaiak, ezaugarriak eta funtzionamendua:
-Karburadorea erabiltzen duten sistemak: zirkuituak eta haien doikuntzak aztertzea.
-Gasolina eta gasa erabiltzen duten elikatze-sistema mistoak.
-Gasolinazko injekzio-motor bat gasarekin funtzionatzeko egokitzea.
-Injekzio mekanikoko sistemak: osagaiak, doikuntzak eta egiaztatze-prozedurak aztertzea.
-Puntu bakarreko injekzio elektronikoko elikatze-sistemak: haiek osatzen dituzten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak aztertzea, eta diagnosi prozesuaren sekuentzia.
-Puntu anitzeko zeharkako injekziozko elikatze-sistemak, aldi berekoak eta multzokakoak.
-Haiek osatzen dituzten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak azterketa, eta diagnosi prozesuaren sekuentzia.
-Zeharkako injekzio elektroniko sekuentzialeko elikatze-sistemak: haiek osatzen dituzten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak aztertzea, eta diagnosi prozesuaren sekuentzia.
-Zuzeneko injekziozko elikatze-sistemak.
-Haiek osatzen dituzten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroen azterketa, eta injekzio-sistema bakoitzerako diagnosi prozesuaren sekuentzia.
-Otto zikloko motorretako elikatze-sistemetako matxuren diagnosia egitea.
-Arazoaren definizioa.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Parametroen interpretazioa: irakurketa zuzeneko parametroena zein ibilgailuko autodiagnosiko ekipamenduek emandako parametroena.
-Gidatu gabeko diagnosiko teknikak.
-Matxurak aurkitzeko teknikak, jarduteko prozesua definituta.
-Sekuentzia diagramak, diagnosirako.
-Arazoen azterketa sistematikoa.
-Elikatze-sistemen eta kutsaduraren aurkako sistemen diagnosia.
-Arazoak ebaztea.
-Otto zikloko motorretako elikatze-sistemetako konpontze- eta mantentze-prozedurak.
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Sekuentzia logikoko eskemak.
-Konpontzeko eta mantentzeko prozedurak, aldagaien arabera.
-Datuak eta informazioa biltzeko teknikak.
-Arazoak aztertzeko prozesua.
-Otto zikloko motorretako elikatze-sistemetako konpontze- eta mantentze-teknikak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Diagnosian ateratako parametroak aztertzea.
-Konpontzeko eta ordezteko teknikak.
-Fabrikatzaileek ezarritako mantentze-teknikak eta -prozedurak.
-Elikatze-sistemetan parametroak doitzea.
-Kudeaketa-unitate elektronikoetan memorizatutako matxurak ezabatzea, eta modulu elektronikoak birprogramatzea.
Prestakuntza unitatea: Diesel motorretarako elikatze-sistemak.
Kodea: 0453 - UF03 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
Diesel motorren elikatze-sistemak: osagaiak, ezaugarriak eta funtzionamendua:
-Diesel motorren errekuntza aztertzea.
-Diesel injekzioko zirkuitua osatzen duten elementuen azterketa.
-Arrankatze-fasearen eta arrankatze osteko fasearen berokuntza-sistemak.
-Punpa linealeko elikatze-sistemak.
-Enbolo axialeko eta enbolo erradialetako punta birakaria erabiltzen duten elikatze-sistemak.
-Osagaien funtzionamendu-parametroei buruzko azterketa.
-Kalatze- eta erregulatze-prozesuak.
-Enbolo axialeko eta enbolo erradialetako punta birakaria erabiltzen duten elikatze-sistemak, kudeaketa elektronikoa dutenak.
-Sistema hori osatzen duten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak azterketa, eta diagnosi prozesuaren sekuentzia.
-Kalatze- eta diagnosi-prozesuak.
-Common rail elikatze-sistemak, beren eraikuntza-aldagaiekin eta aldagai ebolutiboekin.
-Sistema hori osatzen duten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak azterketa, eta diagnosi prozesuaren sekuentzia.
-Punpazko injektorea erabiltzen duten elikatze-sistemak.
-Sistema hori osatzen duten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak azterketa, eta aztertutako sistemetako diagnosi prozesuaren sekuentzia.
-Diesel motorren elikatze-sistemetako matxuren diagnosia.
-Arazoaren definizioa.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Parametroen interpretazioa: irakurketa zuzeneko parametroena zein ibilgailuko autodiagnosiko ekipamenduek emandako parametroena.
-Gidatu gabeko diagnosiko teknikak.
-Matxurak aurkitzeko teknikak, jarduteko prozesua definituta.
-Sekuentzia diagramak, diagnosirako.
-Arazoen azterketa sistematikoa.
-Diesel motorretarako elikatze-sistemak.
-Arazoak ebaztea.
-Diesel motorretako elikatze-sistemetako konpontze- eta mantentze-prozedurak:
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Sekuentzia logikoko eskemak.
-Konpontzeko eta mantentzeko prozedurak, aldagaien arabera.
-Datuak eta informazioa biltzeko teknikak.
-Arazoak aztertzeko prozesua.
Diesel motorretako elikatze-sistemetako konpontze- eta mantentze-teknikak:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Diagnosian ateratako parametroak aztertzea.
-Konpontzeko eta ordezteko teknikak.
-Fabrikatzaileek ezarritako mantentze-teknikak eta -prozedurak.
-Diesel motorren elikatze-sistemetan parametroak doitzea.
-Kudeaketa-unitateetan memorizatutako matxurak ezabatzea, eta modulu elektronikoak birprogramatzea.
Prestakuntza unitatea: Poluzioaren aurkako sistemak.
Kodea: 0453 - UF04 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
Otto eta Diesel motorren poluzioaren aurkako sistemak: osagaiak, ezaugarriak eta funtzionamendua:
-Errekuntzako emisio kutsagarrien azterketa (iheseko gasak) Otto eta Diesel motorretan.
-Europako araudia (Euro arauak).
-Lambda zundako mota desberdinak aztertzea.
-Iheseko gasen tratamendua: katalizatzaileak, ihes-gasen birzirkulazioa, ihes-hodian airea injektatzea, besteak beste.
-Gasolinaren eta olioaren lurrunak birziklatzea.
-Partikula-iragazkia eta nitrogeno-oxidoen metagailuak.
-EOBD sistema eta zaintza-funtzioak.
-Ibilgailuetan neurtutako ihes-gasak egiaztatu eta aztertzea.
-Osagai errealen (lambda zunda, canister elektrobalbula, gasak birzirkulatzeko balbula-agintea...) konprobaketa elektrikoak, polimetroarekin edo/eta osziloskopioarekin.
-Lortutako balioak eta oszilogramak fabrikatzaileak emandakoekin alderatzea. Onar daitezkeen tolerantziak.
-Matxurak diagnostikatzeko teknikak, doitzeko, konpontzeko eta ordezteko prozesuak.
-Sistema hori osatzen duten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak azterketa, eta aztertutako sistemetako diagnosi prozesuaren sekuentzia.
Otto eta Diesel motorren poluzioaren aurkako sistemetako matxuren diagnosia.
-Arazoaren definizioa.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Parametroen interpretazioa: irakurketa zuzeneko parametroena zein ibilgailuko autodiagnosiko ekipamenduek emandako parametroena.
-Gidatu gabeko diagnosiko teknikak.
-Matxurak aurkitzeko teknikak, jarduteko prozesua definituta.
-Sekuentzia diagramak, diagnosirako.
-Arazoen azterketa sistematikoa.
-Otto eta Diesel motorretarako poluzioaren aurkako sistemen diagnosia.
-Arazoak ebaztea.
Otto eta Diesel motorretako poluzioaren aurkako sistemen konpontze- eta mantentze-prozedurak:
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Sekuentzia logikoko eskemak.
-Konpontzeko eta mantentzeko prozedurak, aldagaien arabera.
-Datuak eta informazioa biltzeko teknikak.
-Arazoak aztertzeko prozesua.
-Otto eta Diesel motorretako pizte-sistemak mantentzeko eta konpontzeko prozedurak:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Diagnosian ateratako parametroak aztertzea.
-Konponketako eta erreleboko teknikak.
-Fabrikatzaileek ezarritako mantentze-teknikak eta -programak.
-Diesel motorren elikatze-sistemetan parametroak doitzea.
-Kudeaketa-unitateetan memorizatutako matxurak ezabatzea, eta modulu elektronikoak birprogramatzea.
Prestakuntza unitatea: Gainelikatze sistemak.
Kodea: 0453 - UF05 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
Gainelikatze-sistemak: osagaiak, ezaugarriak eta funtzionamendua:
-Turbokonpresore motak aztertzea.
-Gainelikatzearen presioan eta tenperaturan esku hartzen duten elementuen azterketa.
-Konpresore eta pilotatze moten azterketa.
-Bi turboko sistemak.
-Kudeaketa elektronikoko gainelikatze-sistemak aztertzea.
-Lortutako balioak eta oszilogramak fabrikatzaileak emandakoekin alderatzea. Onar daitezkeen tolerantziak.
-Matxurak diagnostikatzeko teknikak, doitzeko, konpontzeko eta ordezteko prozesuak.
-Sistema hori osatzen duten sentsoreen eta eragingailuen funtzionamendu-parametroak azterketa, eta aztertutako sistemetako diagnosi prozesuaren sekuentzia.
Gainelikatze-sistemetako matxuren diagnosia:
-Arazoaren definizioa.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Parametroen interpretazioa: irakurketa zuzeneko parametroena zein ibilgailuko autodiagnosiko ekipamenduek emandako parametroena.
-Gidatu gabeko diagnosiko teknikak.
-Matxurak aurkitzeko teknikak, jarduteko prozesua definituta.
-Sekuentzia diagramak, diagnosirako.
-Arazoen azterketa sistematikoa.
-Otto eta Diesel motorretarako poluzioaren aurkako sistemen diagnosia.
-Arazoak ebaztea.
-Gainelikatze-sistemak konpontzeko eta mantentzeko prozedurak.
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Sekuentzia logikoko eskemak.
-Konpontzeko eta mantentzeko prozedurak, aldagaien arabera.
-Datuak eta informazioa biltzeko teknikak.
-Arazoak aztertzeko prozesua.
-Gainelikatze-sistemak konpontzeko eta mantentzeko teknikak:
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Diagnosian ateratako parametroak aztertzea.
-Konponketako eta erreleboko teknikak.
-Fabrikatzaileek ezarritako mantentze-teknikak eta -programak.
-Gainelikatze-sistemetan parametroak doitzea.
-Kudeaketa-unitateetan memorizatutako matxurak ezabatzea, eta modulu elektronikoak birprogramatzea.
| Lanbide modulua: Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak. Kodea: 0455. Iraupena: 160 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Enbrageen sistemak Konponketa eta mantentzea.
Kodea: 0455 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Enbrage-sistemen eta bihurgailuen funtzionamendua, ezaugarriak eta propietateak.
-Matxuren diagnosia.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Matxurak aurkitzeko teknikak, jarduteko prozesua definituta.
-Sekuentzia diagramak, diagnosirako.
-Arazoen azterketa sistematikoa.
-Arazoak ebaztea.
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Konpontzeko prozedurak, aldagaien arabera.
-Arazoak aztertzeko prozesua.
-Mantentze-lanetarako ekipoak eta erremintak.
-Enbrage-sistemak eta bihurgailuak desmuntatzeko eta muntatzeko teknikak.
-Enbrage- eta bihurgailu-sistemetan konponketa eta mantentze-prozesuak egitea.
-Arriskuen prebentzioa, segurtasuna eta ingurumenaren babesa.
Prestakuntza unitatea: Abiadura-kaxak. Konponketa eta mantentzea.
Kodea: 0455 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Ibilgailuari eragiten dioten printzipio fisikoak.
-Hurrengo sistemen funtzionamendua, ezaugarriak eta propietateak: eskuzko abiadura kaxak, abiadura-kaxa automatikoak eta abiadura-kaxa errobotizatuak.
-Abiadura-aldagailu automatiko eta errobotizatuetako sistemen kudeaketa elektronikoa.
-Matxuren diagnosia.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Arazoen azterketa sistematikoa.
-Konponketarako prozedurak.
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Mantentze-lanak.
-Ekipamenduak eta tresnak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Sistemak desmuntatzeko eta muntatzeko teknikak: eskuzko abiadura kaxak, abiadura-kaxa automatikoak eta abiadura-kaxa errobotizatuak.
-Abiadura-kaxen konponketa eta mantentze-lanen prozesuak.
-Arriskuen prebentzioa, segurtasuna eta ingurumenaren babesa.
Prestakuntza unitatea: Transmisio-sistemak, transferentzia-kaxak eta diferentzialak.
Kodea: 0455 - UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Hurrengo sistema hauen funtzionamendua, ezaugarriak eta propietateak: transferentzia-kaxak. Diferentzialak eta transmisio-elementuak.
-Sistemen kudeaketa elektronikoa.
-Matxuren diagnosia.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Arazoak ebaztea.
-Konponketarako prozedurak.
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Mantentze-lanak.
-Ekipamenduak eta tresnak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko teknikak: Transferentzia-kaxak.
-Diferentzialak eta transmisio-elementuak.
-Konponketa eta mantentze-lanen prozesuak.
-Arriskuen prebentzioa, segurtasuna eta ingurumenaren babesa.
Prestakuntza unitatea: Balaztatze-sistemak. Konponketa eta mantentzea.
Kodea: 0455-UF04 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
-Ibilgailuari eragiten dioten printzipio fisikoak.
-Balazta-sistemen funtzionamendua, ezaugarriak eta propietateak.
-Zirkuituei lotutako sinbologia.
-Balazta-sistemen eta horiei lotutako sistemen kudeaketa elektronikoa. ABS, ESP, trakzioaren kontrola eta beste.
-Matxuren diagnosia.
-Neurketa, kontrol eta diagnosiko ekipamendu eta bitartekoak.
-Parametroen interpretazioa: irakurketa zuzeneko parametroena zein ibilgailuko autodiagnosiko ekipamenduek emandako parametroena.
-Elementuak aktibatzea.
-Dokumentazio teknikoa eta parametroak interpretatzea.
-Konpontzeko prozedurak, aldagaien arabera.
-Mantentze-lanak.
-Ekipamenduak eta tresnak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea.
-Balazta-sistemak muntatzeko eta desmuntatzeko teknikak.
-Balazta-sistemen konponketa eta mantentze-prozesuak.
-Arriskuen prebentzioa, segurtasuna eta ingurumenaren babesa.
| Lanbide modulua: Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak. Kodea: 0457. Iraupena: 140 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Ibilgailuetako instalazio elektrikoak, sinboloak eta zirkuituen osagaiak.
Kodea: 0457 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Eroaleen sekzioen kalkulua:
Metal eroaleen ezaugarriak.
Eroaleek zirkuitu batean duten erresistentzia.
Eroaleetan korrontea pasatzean sortzen den beroa, eta haietan gertatzen diren aldaketak.
-Zirkuituen babesari buruzko kalkuluak.
-Eroaleen eta kableen konexioak:
Automozioan erabiltzen diren terminalak eta konektoreak.
-Kontsumoak zehaztea.
-Muntaketa prozesuak.
-Ibilgailuetan erabiltzen diren eroaleak (tentsio-erorketa eta sekzioari buruzko kalkulua).
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
Prestakuntza unitatea: Automobilaren eskema elektrikoak.
Kodea: 0457 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Zirkuitu elektrikoen osagaiak.
-Zirkuituetako osagai garrantzitsuenen funtzionamendu-printzipioak.
-Osagai bat eskeman eta ibilgailuetan lokalizatzeko metodoak.
-Eskema elektriko motak, fabrikatzaileen arabera.
Prestakuntza unitatea: Luminoteknia-printzipioak; argiztatze sistemaren mantentzea eta diagnosia.
Kodea: 0457 - UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Argiztatzearen zirkuitua. Osaera eta funtzionamendua.
-Argiztatze-zirkuituetan matxurak lokalizatzea.
-Argiztatze-zirkuituetako mantentze-lanak: mantentze-prozesuak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
-Indarrean dagoen legedia.
Prestakuntza unitatea: Seinaleztapen sistemak eta sistema akustikoa: mantentzea eta diagnosia.
Kodea: 0457 - UF04 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Seinaleztatze-zirkuituak eta zirkuitu akustikoak. Osaera eta funtzionamendua.
-Seinaleztatze-zirkuituetan eta zirkuitu akustikoetan matxurak lokalizatzea.
-Seinaleztatze-zirkuituetako eta zirkuitu akustikoetako mantentze-lanak: mantentze-prozesuak.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak.
-Indarrean dagoen legedia.
Prestakuntza unitatea: Automobilaren zirkuitu osagarriak eta elektronikoak, mantentze-lanak eta diagnosia .
Kodea: 0457-PU05 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Informazioko eta kontroleko zirkuituak, auto barreneko ordenagailua, tresna koadroa. Osaera eta funtzionamendua.
-Matxurak aurkitzea informazioko eta kontroleko zirkuituetan.
-Besteak beste informazioko eta kontroleko zirkuitu, auto barreneko ordenagailu eta tresna koadroaren mantentze-lanak. Mantentze-lanak ezabatzea eta eguneratzea.
-Gidatzeko laguntzako zirkuitu elektrikoak; haizetako garbigailuak, beira termikoak, abiadura kontrola, besteak beste. Osaera eta funtzionamendua.
-Matxurak aurkitzea gidatzeko laguntzako zirkuitu elektrikoetan.
-Gidatzeko laguntzako zirkuitu elektriko, haizetako garbigailu, faro garbitzaile eta beira termikoen mantentze-lanak, besteak beste. Parametroen doikuntza.
-Lan segurtasunerako eta ingurumena babesteko arauak.
-Indarrean dagoen legedia.
-Elektronika digitalaren eta ate logikoen printzipioak.
-Erabilitako gailuak: kodetzaileak, multiplexoreak eta transzeptoreak, besteak beste.
-Komunikazioko sareen arkitektura, ezaugarriak.
-Komunikazio protokoloak.
-Diagnosia.
-Matxurak aurkitu eta konpontzea.
Kodea: 0457 - UF06 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Elektronika digitaleko printzipioak eta ate logikoak.
-Erabilitako gailuak: kodetzaileak, multiplexadoreak eta banaguneak, besteak beste.
-Komunikazio-sareen arkitekturak. Ezaugarriak:
-Komunikazio-protokoloak.
-Diagnosia.
-Matxurak lokalizatu eta konpontzea.
| Lanbide modulua: Lanerako Prestakuntza eta Orientazioa. Kodea: 0459. Iraupena: 90 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila.
Kodea: 0459 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.
-Lanaren eta osasunaren arteko lotura baloratzea.
-Lanbide arriskua. Arrisku faktoreen azterketa.
-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau-esparrua.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.
-Aurreneurrien kudeaketaren antolaketa enpresan.
-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.
-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.
-Enpresako arriskuak ebaluatzea, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.
-Segurtasun, ingurumen eta ergonomia baldintzei zein psikosozialei lotutako arriskuak aztertzea.
-Arriskua baloratzea.
-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.
-Norbera eta taldea babesteko eta prebentziorako neurriak.
-Prebentzio plana eta horren edukia.
-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.
-Larrialdietarako plana egitea enpresa txiki edo ertain batean.
-Larrialdietan jarduteko protokoloa.
-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. Oinarrizko kontzeptuak.
-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikei buruz.
-Langileen osasuna zaintzea.
Prestakuntza unitatea: Lan harremanak eta Gizarte Segurantza.
Kodea: 0459 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Lan zuzenbidea.
-Banakako lan harremanen azterketa.
-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.
-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.
-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.
-Soldataren ordainagiria.
-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.
-Langileen ordezkaritza.
-Lanbide esparru jakin batean aplikatu behar den hitzarmen kolektiboaren azterketa.
-Lan gatazka kolektiboak.
-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, telelana eta beste batzuk.
-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.
-Gizarte Segurantzaren sistema, gizarte elkartasunaren oinarrizko printzipio gisa.
-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.
-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.
-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.
-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.
-Langabezia-babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.
Prestakuntza unitatea: Laneratzea eta gatazken ebazpena.
Kodea: 0459 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.
-Erabakiak hartzeko prozesua.
-Lanbide sektore jakin bat definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz Estatu mailan.
-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.
-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.
-Etengabeko prestakuntzak lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea. Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako erakundeen identifikazioa.
-Tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako prestakuntza ibilbideak identifikatzea.
-Lana bilatzeko teknikak eta erremintak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.
-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.
-Talde lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.
-Lan taldeen motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.
-Lan talde eraginkorraren ezaugarriak.
-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.
-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.
-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.
-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.
| Lanbide modulua: Ibilgailu hibridoen, elektrikoen eta hidrogenozkoen mantentzea. Kodea: NA10. Iraupena: 50 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Hidrogenoa, bioerregaiak eta ibilgailu hibrido eta elektrikoak.
Kodea: NA10 - UF01 (NA).
Iraupena: 30.
Erabili izan diren erregai fosil tradizionalez bestelako erregaiak:
-Bioerregaiak:
motak.
Hornidura eta biltegiratzea
Ezaugarri teknikoak eta motor termikoetan erabiltzeko gaitasuna.
-Hidrogenoa motor termikoetarako erregai gisa:
Biltegia.
Hornidura.
Manipulazioa.
Hidrogenoa manipulatzearekin lotutako arriskuak.
Bioerregaiak eta hidrogenoa erregai gisa erabiltzeak ingurumenean dituen ondorioak.
Bioerregaiekin eta hidrogenoarekin funtzionatzeko egokitutako motorren ezaugarriak.
-Erregai konbentzionalen aldean dauden sorkuntzazko desberdintasunak.
-Motor horiek sortzeko erabili beharreko materialen ezaugarriak.
-Pizte-, karburazio- eta injekzio-ekipamenduen egokitzapenak eztanda-motorretan erregai likidoak erabiltzeko.
-Injekzio-ekipamenduen egokitzapenak eztanda-motorretan gas erregaiak erabiltzeko.
-Diesel injekzio-ekipamenduen egokitzapenak bioerregaiak erabiltzeko.
Trakzioko sistema elektrikoak eta hibridoak
-Justifikazioa.
-Trakzio-sistema hibrido baten osaera.
-Trakzioko motor elektrikoak: korronte zuzena, korronte alternoa, brushless erakoa eta joera berriak.
-Trakziorako bateriak.
-Erregai pilak: funtzionamendua, osaera, motak, erabilitako erregaiak eta beren funtzionamenduaren erregulazioa.
-Metagailuak kargatu eta berritzea.
-Trakzio-motor elektrikoen kontrola.
-Trakziorako ekipamendu hibridoak.
-Trakzio-sistema hibridoak egiaztatzea.
-Trakzio-sistema hibridoen mantentze-eragiketak.
-Norberaren eta ingurumenaren babeserako araudia.
Prestakuntza unitatea: Ibilgailu hibridoen eta trakzio elektrikoko ibilgailuen mantentzea. Matxuren diagnosia.
Kodea: NA10 - UF02(NA).
Iraupena: 20.
-Segurtasuna automobil elektriko eta hibridoetan.
-Sintomak eta disfuntzioak identifikatzea.
-Diagnosirako diagrama eta prozesu gidatuak.
-Dokumentazio teknikoa interpretatzea eta erabiltzea.
-Diagnosiko tresnak eta ekipoak erabiltzea.
-Neurri elektrikoak eta haien interpretazioa.
4. ERANSKINA. BALIOZKOTZEAK ETA SALBUESPENAK
1/1990 Lege Organikoaren babesean ezarritako tituluetako lanbide moduluen eta 2/2006 Lege Organikoaren babesean Ibilgailu automobilen elektromekanikako titulurako ezarritako lanbide moduluen arteko baliozkotzeak.
| HEZIKETA ZIKLOKO LANBIDE MODULUAK (1/1990 LOGSE) | HEZIKETA ZIKLOKO LANBIDE MODULUAK (2/2006 LOE) |
| Ibilgailuen elektromekanika | Ibilgailu Automobilen Elektromekanika |
| Motorrak | 0452. Motorrak |
| Motorraren sistema laguntzaileak | 0453. Motorraren sistema laguntzaileak |
| Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa | 0454. Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa |
| Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak | 0455. Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak |
| Oinarrizko zirkuitu elektroteknikoak. Ibilgailuaren kargatze- eta arrankatze-sistemak | 0456. Kargatze- eta arrankatze-sistemak |
| Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak | 0457. Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak |
| Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak | 0458. Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak |
| Ibilgailuak mantentzeko mekanizazio-teknikak | 0260. Oinarrizko mekanizazioa |
| Administrazioa, kudeaketa eta merkaturatzea enpresa txikietan | 0460. Enpresa eta ekimena |
| Ibilgailuetako elektromekanikako teknikari titulurako lantokietako prestakuntza | 0461. Lantokietako prestakuntza |
5. ERANSKINA. LANBIDE MODULUEN ETA GAITASUN UNITATEEN ARTEKO KORRESPONDENTZIA
A) Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia, horiek baliozkotzeko.
| EGIAZTATUTAKO GAITASUN UNITATEAK | BALIOZKOTZEN AHAL DIREN LANBIDE MODULUAK |
| UC0626-2: Ibilgailuen karga eta arrankatze sistemak mantentzea | 0456. Kargatze- eta arrankatze-sistemak |
| UC0627-2: Ibilgailuen zirkuitu elektriko lagungarriak mantentzea | 0457. Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak |
| UC0628-2: Ibilgailuen segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak mantentzea | 0458. Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak |
| UC0132-2: Motor termikoa mantentzea | 0452. Motorrak |
| UC0133-2: Motor termikoaren sistema lagungarriak mantentzea | 0453. Motorraren sistema laguntzaileak |
| UC0130-2: Sistema hidraulikoak eta sistema pneumatikoak, direkzioa eta esekidura mantentzea | 0454. Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa |
| UC0131-2: Transmisio sistemak eta balaztak mantentzea | 0455. Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak |
| Heziketa ziklo honetan matrikulatuta egon eta tituluan sartutako gaitasun-unitate guztiak Lan esperientziaren bidezko edo prestakuntza-bide ez-formalen bidezko lanbide-gaitasunen aitortzari buruzko 1224/2009 Errege Dekretuan ezarritako prozeduraren bitartez egiaztaturik dauzkaten pertsonek "0260 Oinarrizko Mekanizatua" lanbide-modulua baliozkotuta izanen dute. | |
A) Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia, horiek baliozkotzeko.
| GAINDITUTAKO LANBIDE MODULUAK | EGIAZTATZEN AHAL DIREN GAITASUN-UNITATEAK |
| 0456. Kargatze- eta arrankatze-sistemak | UC0626-2: Ibilgailuen karga eta arrankatze sistemak mantentzea |
| 0457. Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak | UC0627-2: Ibilgailuen zirkuitu elektriko lagungarriak mantentzea |
| 0458. Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak | UC0628-2: Ibilgailuen segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak mantentzea |
| 0452. Motorrak | UC0132-2: Motor termikoa mantentzea |
| 0453. Motorraren sistema laguntzaileak | UC0133-2: Motor termikoaren sistema lagungarriak mantentzea. |
| 0454. Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa | UC0130-2: Sistema hidraulikoak eta sistema pneumatikoak, direkzioa eta esekidura mantentzea |
| 0455. Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak | UC0131-2: Transmisio sistemak eta balaztak mantentzea |
6. ERANSKINA. IRAKASLEAK
A) Moduluak ematen dituzten irakasleak.
| LANBIDE MODULUA | IRAKASLEEN ESPEZIALITATEA | KIDEGOA |
| 0452. Motorrak | -Ibilgailuen mantentze-lana | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0453. Motorraren sistema laguntzaileak | -Ibilgailuen mantentze-lana | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0454. Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa | -Ibilgailuen mantentze-lana | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0455. Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak | -Ibilgailuen mantentze-lana | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0456. Kargatze- eta arrankatze-sistemak | -Ibilgailuen mantentze-lanen antolaketa eta prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0457. Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak | -Ibilgailuen mantentze-lanen antolaketa eta prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0458. Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak | -Ibilgailuen mantentze-lana | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0260. Oinarrizko mekanizazioa | -Ibilgailuen mantentze-lana | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0459. Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Hezkuntzako irakaslea. Bigarren Hezkuntza |
| 0460. Enpresa eta ekimena | -Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| NA10. Ibilgailu hibridoen, elektrikoen eta hidrogenozkoen mantentzea | -Ibilgailuen mantentze-lanen antolaketa eta prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
B) Irakaslanari dagokionez baliokideak diren titulazioak.
| KIDEGOAK | ESPEZIALITATEAK | TITULAZIOAK |
| Bigarren Hezkuntzako irakasleak | Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Enpresa Zientzietako diplomaduna -Lan Harremanetako diplomaduna -Gizarte Laneko diplomaduna -Gizarte Hezkuntzako diplomaduna -Kudeaketa eta Administrazio Publikoko diplomaduna |
| Ibilgailuen mantentze-lanen antolaketa eta prozesuak | -Itsas Nabigazioko diplomaduna -Ontzietako Irrati-elektronikako diplomaduna -Ontzietako Makinetako diplomaduna -Aeronautikako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak -Nekazaritzako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak -Basogintzako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak -Meatzeetako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak -Ontzietako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak -Herri Lanetako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak -Industria ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak | |
| Lanbide Heziketako irakasle teknikoak | Ibilgailuen mantentze-lana | -Automozioko goi mailako teknikaria edo bestelako titulu baliokideak |
C) Ikastetxe pribatuetarako behar diren titulazioak.
| LANBIDE MODULUAK | TITULAZIOAK |
| 0452. Motorrak 0453. Motorraren sistema laguntzaileak 0454. Fluidoen zirkuituak. Esekidura eta direkzioa 0455. Transmisio-sistemak eta balaztatze-sistemak 0458. Segurtasuneko eta erosotasuneko sistemak 0260. Oinarrizko mekanizazioa | -Lizentziaduna, ingeniaria, arkitektoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo beste titulu baliokide batzuk -Diplomaduna, ingeniari teknikoa, arkitekto teknikoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo beste titulu baliokide batzuk -Automozioko goi mailako teknikaria edo bestelako titulu baliokideak |
| 0456. Kargatze- eta arrankatze-sistemak 0457. Ibilgailuaren zirkuitu elektriko laguntzaileak 0459. Lanerako prestakuntza eta orientazioa 0460. Enpresa eta ekimena NA10. Ibilgailu hibridoen, elektrikoen eta hidrogenozkoen mantentzea | -Lizentziaduna, ingeniaria, arkitektoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo irakaslanari dagokionez baliokideak diren beste titulu batzuk |
7. ERANSKINA. LEKUAK
Irakaslekua:
| Balio anitzeko gela |
| Transmisioen lantegia |
| Motorren lantegia, laborategiduna |
| Elektrizitate eta pneumohidraulika laborategia |
| Mekanizazio lantegia |
Iragarkiaren kodea: F1115426
