LEXNAVARRA
216/2011 FORU DEKRETUA, IRAILAREN 28KOA, NAFARROAKO FORU KOMUNITATEAN NEKAZARITZAKO EKOIZPEN EKOLOGIKOKO TEKNIKARI TITULUAREN EGITURA ETA CURRICULUMA EZARTZEN DITUENA 
BON N.º 231 - 22/11/2011
- Zioen azalpena
- 1. artikulua. Xedea.
- 2. artikulua. Identifikazioa.
- 3. artikulua. Lanbide erreferentea eta lanbide jarduera.
- 4. artikulua. Curriculuma.
- 5. artikulua. Lanbide moduluak eta prestakuntza unitateak.
- 6. artikulua. Heziketa zikloan sartzeko bideak.
- 7. artikulua. Ziklotik beste ikasketa batzuetara pasatzea.
- 8. artikulua. Baliozkotzeak eta salbuespenak.
- 9. artikulua. Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia.
- 10. artikulua. Irakasleak.
- 11. artikulua. Irakaslekuak eta ekipamenduak.
- Xedapen Gehigarri Bakarra. Beste lanbide trebakuntza batzuk.
- Xedapen Indargabetzaile Bakarra. Arauak indargabetzea.
- Azken Xedapenetan Lehena. Ezarpena.
- Azken Xedapenetan Bigarrena. Indarra hartzea.
1. ERANSKINA. LANBIDE ERREFERENTEA
2. ERANSKINA. CURRICULUMA
3. ERANSKINA. PRESTAKUNTZA UNITATEAK
4. ERANSKINA. BALIOZKOTZEAK ETA SALBUESPENAK.
5. ERANSKINA. LANBIDE MODULUEN ETA GAITASUN UNITATEEN ARTEKO KORRESPONDENTZIA
6. ERANSKINA. IRAKASLEAK
7. ERANSKINA. LEKUAK
1. Lanbide Kualifikazioei eta Lanbide Heziketari buruzko ekainaren 19ko 5/2002 Lege Organikoak Kualifikazioen Katalogo Nazionalaren definizioan aurrera egitea ahalbidetu du. Lanbide sektore edo arlo bakoitzerako kualifikazio batzuk zehaztu dira katalogoan, hiru mailatan antolatuak, eta horiexek osatzen dute Lanbide Heziketako tituluen curriculumaren muina.
Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoak lanbide ikasketen antolaketa eta haien egituraren eta antolamenduaren printzipio orokorrak arautzen ditu hezkuntza-sistemaren barnean. Etapa, maila eta ikasketa mota guztiak eredu koherente batean biltzen ditu, zeinean heziketa zikloek eginkizun garrantzitsuak betetzen baitituzte, lanbide gaitasunen, gaitasun pertsonalen eta gizarte gaitasunen garapenari lotuak, eta, funtsean, lanbide kualifikazioaren, lan munduan sartzearen eta helduen bizitzan parte hartzearen esparruetan kokatuak.
Ekonomia Iraunkorrari buruzko martxoaren 4ko 2/2011 Legeak, lanbide heziketari dagokionez, ekonomia iraunkorraren helburua hau izan behar dela ezartzen du: prestakuntza eskaintza ekoizpen sistemak eta gizarteak eskatzen dituzten lanbide gaitasunetara etengabe egokitzea, lanbide heziketako tituluak arin eguneratu eta moldatzeko sistema baten bitartez. Halaber, lege horrek azaltzen du hezkuntza administrazioak lanbide heziketako eskaintza dagokion lurralde eremuko gizartearen eta ekonomiaren beharrizanetara egokitzeko ekimenak hartu behar dituela. Beste alde batetik, lanbide heziketako erdi mailako edo goi mailako zikloetako ikasketetara sartzeko beharrezkoak diren eskakizunak aldatzen ditu.
Foru dekretu honen bitartez, Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari titulua eskuratzea ahalbidetzen duen erdi mailako heziketa zikloaren egitura eta curriculuma ezartzen dira. Hezkuntza sistemako lanbide heziketaren antolamendu orokorra ezartzen duen uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 8. artikulua aplikatuz, eta Nafarroako Foru Eraentza Berrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoaren 47. artikuluan Nafarroako Foru Komunitateari arlo honetan ematen zaizkion eskumenak erabiliz, honako curriculum honek urriaren 30eko 1633/2009 Errege Dekretua garatzen du, Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari titulua ezarri eta horren gutxieneko ikasketak finkatzen dituen dekretua, hain zuzen.
Bestalde, Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza-sistemaren esparruan lanbide heziketaren antolamendua eta garapena arautzen dituen maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuak lanbide heziketako tituluetako curriculuma garatzeko eredu bat definitu du, estrategia eta arau berriak ekarri dituena enpresara hobeki egokitzeko, ikasketen antolaketa malgutzeko, ikastetxeen curriculum-autonomia areagotzeko eta ikasleei prestakuntza zabalagoa emateko.
Horregatik, Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluaren curriculuma Nafarroako Foru Komunitaterako egokitu eta garatzean, kontuan hartu dira maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretu horrek onetsi dituen diseinuari buruzko jarraibideak.
2. Arau multzo honetan, ondoko elementuak jorratzen dira, titulu honetako curriculuma osatzen dutenak: lanbide erreferentea, curriculuma, ikasketen antolaketa eta sekuentziazioa, sarbideak eta ezarpenerako baldintzak.
Titulu honen lanbide erreferenteak, arau honen 3. artikuluan aurkeztu eta 1. eranskinean garatzen denak, oinarrizko bi alderdi ditu: tituludunaren lanbide profila eta haren lan ingurunea izanen den ekoizpen sistema. Lanbide profilaren barnean, haren gaitasun orokorra zein den definitzen da eta erreferentzia gisa hartu diren bi lanbide kualifikazioak azaltzen dira. Bi lanbide kualifikazio horiek, alegia, Nekazaritza ekologikoa eta Abeltzaintza ekologikoa, biak ere maiatzaren 25eko 665/2007 Errege Dekretuan arautuak, hainbat gaitasunek definitzen duten lanbide jarduketarako gune batean biltzen dira. Gune horrek, euskarri gisa gehitu diren lanbide moduluekin batera, badu zabaltasun nahikoa eta behar adinako espezializazioa teknikari honek lana lortzen ahalko duela bermatzeko.
Ekoizpen sistemari dagokionez, zenbait zehaztapen ezartzen dira, Nafarroarako elementu bereizgarriekin, tituludun hauek beren lanean eta lanbidean izanen duten inguruneari buruz. Gutxienez ere bi dimentsio osagarri dituen sistema batean kokatzen da ingurune hori. Lehenbizikoa geografikoa da, tituludun hauen lanbide jarduera estatuko eta atzerriko beste zona batzuekin loturik dagoelako eta zona horiek elkarri eragiten diotelako. Bigarrena denboraren dimentsioa da, eta lanbideak etorkizunean izanen duen bilakaerari buruzko ikuspegi prospektiboa dakar.
3. Laugarren artikulua, berari loturik dagoen 2. eranskinarekin batera, Nafarroan arautzen den titulazioaren curriculum osagaiaz ari da eta bi zatitan banaturik dago. Alde batetik, titulu honen helburuak daude eta, bestetik, lanbidearen ikaskuntzaren muina osatzen duten lanbide moduluen garapena eta iraupena. Lanbide modulu guztien curriculumak badu orientabide didaktikoen atala. Orientabide horiek moduluen ikuspuntuari, koordinazioari eta sekuentziazioari eta lan unitateen eta irakaskuntza-ikaskuntzako jardueren tipologiari eta definizioari dagozkie.
4. Arau honen esparruan moduluen erreferentziazko sekuentziazioa arautzen da zikloko bi kurtsoetan, bai eta lanbide modulu bakoitza prestakuntza unitatetan zatitzeko modua ere. Zatiketa horrek, prestakuntza eskaintza arruntetan irakaskuntza-ikaskuntzako jardueren antolaketa errazteaz gainera, bide ematen du lanbide prestakuntzaren beste eskaintza batzuei ekiteko; horien xedea langileen hobekuntza izan daiteke edota gaitasuna ebaluatu eta onartzeko prozedurak eta prestakuntza eskaintzak berak bat egiten duten ibilbideen diseinua. Elementu hori 5. artikuluan eta 3. eranskinean garatzen da.
Sarbideei eta baliozkotzeei dagokienez, 6. artikuluak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzatik heziketa ziklo honetara sartzeko bideak arautzen ditu, 7. artikuluak zehazten du nola pasa daitekeen beste ikasketa batzuetara Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluko heziketa zikloa amaitu eta gero, 8. artikuluak baliozkotzeak eta salbuespenak arautzeko esparrua definitzen du, eta 9. artikuluak (5. eranskinean garatua) lanbide moduluen eta titulu honetako kualifikazioetako gaitasun unitateen arteko korrespondentziak ezartzen ditu, haiek egiaztatu, baliozkotu edo salbuesteko.
6. Azkenik, foru dekretu honek arautzen duen azken elementua 10. eta 11. artikuluetan eta dagozkien 6. eta 7. eranskinetan deskribatzen da, izan ere heziketa ziklo hau ezartzeko baldintzez ari baitira horiek guztiak. Baldintza horiek irakasleen profilari eta behar diren irakaslekuen ezaugarriei buruzkoak dira.
Horrenbestez, Hezkuntzako kontseilariak proposaturik, eta Nafarroako Gobernuak 2011ko irailaren hogeita zortziko bilkuran harturiko erabakiarekin bat,
DEKRETATZEN DUT:
Foru dekretu honen xedea da Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluaren egitura eta curriculum ofiziala ezartzea Nafarroako Foru Komunitatean. Titulu hori Nekazaritzaren lanbide arlokoa da.
2. artikulua . Identifikazioa.
Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari titulua ondoko elementuen bidez identifikatzen da:
a) Izena: Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoa.
b) Maila: 2-Erdi mailako Lanbide Heziketa.
c) Iraupena: 2.000 ordu.
d) Lanbide arloa: Nekazaritza.
e) Europako erreferentea: HNSN - 3 (hezkuntzaren nazioarteko sailkapen normalizatua).
3. artikulua . Lanbide erreferentea eta lanbide jarduera.
Foru dekretu honen 1. eranskinean zehazten dira tituluaren lanbide profila, gaitasun orokorra, kualifikazioak eta gaitasun unitateak, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak, bai eta ekoizpen sistemaren erreferentzia, haren Nafarroako ingurunea eta haren prospektiba ere, Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza sistemaren esparruan lanbide heziketaren antolamendua eta garapena arautzen dituen maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 21. artikuluan ezarritakoari jarraituz.
1. Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko heziketa zikloaren helburu orokorrak eta hura osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2. eranskinean ageri dira.
2. Heziketa ziklo hau ematen duten lanbide heziketako ikastetxeek programazio didaktiko bat prestatuko dute, zikloko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetako bakoitzerako. Programazio hori lan unitateen bitartez garatu eta zehaztuko da.
5. artikulua . Lanbide moduluak eta prestakuntza unitateak.
1. Heziketa ziklo hau osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2.B) eranskinean garatu dira, Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari titulua ezarri eta horren gutxieneko ikasketak finkatzen dituen urriaren 30eko 1633/2009 Errege Dekretuaren 10. artikuluan ezarritakoarekin bat.
2. Lanbide modulu horiek bi ikasturtetan antolatuko dira, foru dekretu honen 2.B) eranskinean ezarritako denbora banaketaren arabera. Maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 16.2 artikuluan dauden arauekin bat, denbora banaketa horrek erreferentziazko balioa izanen du heziketa ziklo hau ematen duten ikastetxe guztientzat eta Hezkuntza Departamentuaren baimena beharko da hartan edozein aldaketa egiteko.
3. Lanbide moduluak foru dekretu honen 3. eranskinean ezarritako prestakuntza unitateetan antolaturik ematen ahalko dira, bizitzan zeharreko prestakuntza sustatze aldera. Lanbide modulu bakoitza osatzen duten prestakuntza unitateen edukiek modulu horretako eduki guztiak bildu behar dituzte.
4. Prestakuntza unitateen ziurtapenak Nafarroako Foru Komunitatean soilik izanen du balioa. Modulu bereko prestakuntza unitate guztiak gaindituz gero, ikasleak lanbide moduluaren ziurtapenerako eskubidea izanen du. Ziurtapenak Estatu osoan izanen du balioa, heziketa zikloan sartzeko baldintza akademikoak betetzen diren bitartean.
6. artikulua . Heziketa zikloan sartzeko bideak.
Foru dekretu honetan arautzen den hezkuntza zikloan sartzeko, Hezkuntza sistemako lanbide heziketaren antolamendu orokorra ezartzen duen uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 15. artikuluan ezarritako baldintzak bete beharko dira.
7. artikulua . Ziklotik beste ikasketa batzuetara pasatzea.
1. Nekazaritzako EKoizpen Ekologikoko teknikari tituluak zuzeneko sarbidea ematen du erdi mailako beste edozein heziketa ziklotarako, onarpenerako ezartzen diren baldintzekin betiere.
2. Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluak goi mailako heziketa zikloetarako sarbidea ematen du, goi mailako ziklo horietara sartzeko berariazko prestakuntza ikastaroa gainditu ondoren, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 18.b) artikuluak ezartzen duenaren arabera.
3. Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluak bide ematen du Batxilergoaren edozein modalitatetara zein Gobernuak zehazten dituen Batxilergoko irakasgaien baliozkotzeetara sartzeko, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 34.2 artikuluan xedatuta dagoenaren arabera.
8. artikulua . Baliozkotzeak eta salbuespenak.
1. Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrari buruzko urriaren 3ko 1/1990 Lege Organikoaren babesean Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikariaren eta Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikariaren tituluetan (horien curriculumak Nafarroako Foru Komunitatearen esparruan Nekazaritzako Ustiategi Estentsiboetako teknikariaren tituluari dagokion erdi mailako heziketa zikloaren curriculuma ezartzen duen uztailaren 21eko 194/1997 Foru Dekretuan eta Nafarroako Foru Komunitatearen esparruan Nekazaritzako Ustiategi Intentsiboetako teknikariaren tituluari dagokion erdi mailako heziketa zikloaren curriculuma ezartzen duen uztailaren 21eko 195/1997 Foru Dekretuan arautu dira) ezarritako lanbide moduluen eta maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren babesean (haren egitura eta curriculuma foru dekretu honetan arautu da) Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluan ezarritakoen arteko baliozkotzeak foru dekretu honen 4. eranskinean ageri dira.
2. Lanbide moduluek beste lanbide modulu, gaitasun unitate eta Batxilergoko ikasgaiekin dituen baliozkotzeei eta salbuespenei dagokienez, urriaren 30eko 1633/2009 Errege Dekretuaren 14. artikuluan ezarritakoari eta uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 38. artikuluan agindutakoari helduko zaie.
9. artikulua . Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia.
1. Lanbide Kualifikazioei eta Lanbide Heziketari buruzko ekainaren 19ko 5/2002 Lege Organikoaren 8. artikuluan ezarritakoaren arabera egiaztaturiko gaitasun unitateen eta Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari titulurako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen arteko korrespondentziak, haiek baliozkotzeko edo salbuesteko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.A) eranskinean ageri dira.
2. Halaber, titulu bereko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen eta gaitasun unitateen arteko korrespondentziak, haiek egiaztatzeko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.B) eranskinean zehazten dira.
1. Heziketa ziklo honetako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetan irakaslanean aritzea Bigarren Hezkuntzako katedradunei, Bigarren Hezkuntzako irakasleei eta Lanbide Heziketako irakasle teknikoei dagokie, bidezkoa denaren arabera. Foru dekretu honen 6.A) eranskinean ezarritako espezialitateetakoak izan behar dute.
2. Irakasleei eskatzen zaizkien titulazioak, oro har, otsailaren 23ko 276/2007 Errege Dekretuaren 13. artikuluan ezarritakoak dira. Dekretu horren bidez, maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoan aipatzen diren irakasle kidegoetan sartzeko eta espezialitate berriak eskuratzeko erregelamendua onesten da eta lege organiko horren hamazazpigarren xedapen iragankorrean aipatzen den sarrera araubide iragankorra arautzen da. Irakaslanari dagokionez aurrekoen baliokideak diren titulazioak, irakasleen espezialitate desberdinetarako, foru dekretu honen 6.B) eranskinean ageri dira.
3. Eskatzen diren titulazioak eta titulua osatzen duten lanbide moduluak emateko bete behar diren gainerako baldintzak, ikastetxe pribatuetako edo hezkuntzakoak ez diren administrazioen zentro publikoetako irakasleentzat, foru dekretu honen 6.C) eranskinean azaltzen dira.
11. artikulua . Irakaslekuak eta ekipamenduak.
1. Heziketa ziklo honetako ikasketak emateko behar diren irakaslekuak foru dekretu honen 7. eranskinean ezarritakoak dira.
2. Irakaslekuek azalera nahikoa izanen dute haietako bakoitzean ematen den lanbide modulu bakoitzaren ikaskuntza-emaitzei dagozkien irakaskuntza-jarduerak garatu ahal izateko. Gainera, ekipamenduek baldintza hauek beteko dituzte:
a) Irakaslekuaren azalera zehazteko, kontuan hartuko da zenbat lagunentzako den. Azalera nahikoa izanen da irakaskuntza-ikaskuntzako jarduerak behar adinako ergonomia eta mugikortasunarekin egin ahal izateko.
b) Irakaslekuetan altzari, ekipamendu eta lanerako tresna osagarrietarako nahikoa leku izanen da.
c) Irakaslekuetan erabiltzen diren makina eta ekipamenduetarako segurtasun tarte edo eremuak errespetatu beharko dira.
d) Laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak, lanpostuko segurtasunari eta osasunari buruzkoak eta gainerako arau aplikagarriak beteko dira.
3. Hainbat ikasle taldek erabiltzen ahalko ditu irakaslekuak, heziketa ziklo eta hezkuntza etapa berekoak izan edo ez.
4. Irakaslekuek ez dute nahitaez itxituraz bereizirik egon behar.
5. Irakasleku bakoitzean behar adina ekipamendu jarri behar da, ikasleei ikaskuntzaren emaitzen lorpena eta irakaskuntzaren kalitatea bermatzeko. Gainera, baldintza hauek beteko dituzte:
a) Ekipamendu, makina, eta abarrekoek ongi ibiltzeko behar duten instalazioa edukiko dute. Segurtasunari eta arriskuen prebentzioari buruzko arauak eta aplikatu behar diren gainerakoak beteko dituzte.
b) Ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak ikasle kopuruaren araberakoak izanen dira, eta ikaskuntzaren emaitzak lortzea ahalbidetuko dute, irakasleku bakoitzean ematen diren lanbide moduluetako ebaluazio irizpideak eta edukiak kontuan izanik.
6. Hezkuntza Departamentua arduratuko da irakasleku eta ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak egokiak izan daitezen modulu bakoitzeko ikaskuntza-emaitzen araberako irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuak garatzeko, eta ikasketen bilakaerak sortzen dituen eskarietara egokitu daitezen, horrela ikasketen kalitatea bermatuko baita.
Xedapen Gehigarri Bakarra. Beste lanbide trebakuntza batzuk.
Lanerako prestakuntza eta orientazioko moduluak trebakuntza ematen du laneko arriskuen prebentzioko oinarrizko jardueretarako behar diren lanbide erantzukizunak hartzeko (horiek Prebentzio Zerbitzuen Erregelamendua onesten duen urtarrilaren 17ko 39/1997 Errege Dekretuan ezarrita daude), baldin eta moduluak, gutxienez, 45 eskola ordu baditu, urriaren 30eko 1633/2009 Errege Dekretuaren hirugarren xedapen gehigarriaren 2. atalean ezarritakoarekin bat.
Xedapen Indargabetzaile Bakarra. Arauak indargabetzea.
Indarrik gabe utzi dira foru dekretu honetan xedatutakoari aurka egiten dioten maila bereko edo apalagoko xedapen guztiak.
Azken Xedapenetan Lehena. Ezarpena.
Nafarroako Foru Komunitateko Hezkuntza Departamentuak 2011-2012 ikasturtetik aurrera ezartzen ahalko du foru dekretu honetan arautzen den curriculuma, maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 5. artikuluan ezarrita dauden eskaintza modalitateetako edozeinetan.
Azken Xedapenetan Bigarrena. Indarra hartzea.
Foru dekretu honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra.
Iruñean, 2011ko irailaren 28an.-Nafarroako Gobernuko lehendakaria, Yolanda Barcina Angulo.-Hezkuntzako kontseilaria, José Iribas Sánchez de Boado.
1. ERANSKINA. LANBIDE ERREFERENTEA
A) lanbide profila
a) Lanbide profila.
Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluaren lanbide profila zehazten duten alderdiak hauek dira: gaitasun orokorra, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta gaitasun sozialak, eta Lanbide Kualifikazioen Katalogo Nazionaleko kualifikazio eta, hala badagokio, gaitasun unitateetatik titulu honetan biltzen direnen zerrenda.
b) Gaitasun orokorra.
Titulu honetako gaitasun orokorra da nekazaritzako eta abeltzaintzako produktu ekologikoak nekazaritzako eta abeltzaintzako teknikak erabilita lortzea eta ingurunearen biodibertsitatea eta egonkortasuna eta zoruaren emankortasuna hobetzea, hori guztia kalitate-baldintzetan eta betiere ekoizpen ekologikoari, animalien ongizateari eta laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumena babesteari buruzko erregelamenduak aplikatuz.
c) Kualifikazioak eta gaitasun unitateak.
Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluan biltzen diren kualifikazioak eta gaitasun unitateak honako hauek dira:
AGA225-2: Nekazaritza ekologikoa, ondoko gaitasun unitate hauek biltzen dituena:
-UC0716-2: Ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta laboreak ezartzea.
-UC0717-2: Ustiategi ekologikoetan zorua maneiatzea eta lantzeko eta biltzeko lanak egitea.
-UC0526-2: Traktoreak maneiatzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea, eta horien mantentze-lanak egitea.
-UC0718-2: Agrosistemaren osasun-egoera kontrolatzea eta maneiatzea.
AGA227-2: Abeltzaintza ekologikoa, ondoko gaitasun unitate hauek biltzen dituena:
-UC0723-2: Abeltzaintzako ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta larreak eta belar-laboreak ezartzea.
-UC0724-2: Abeltzaintza ekologikoan elikatzeko larreak eta belar-laboreak ekoizteko eta biltzeko lanak egitea.
-UC0006-2: Abeltzaintzako ustiategiko instalazioak, makinak eta ekipamenduak muntatzea eta mantentzea.
-UC0725-2: Ustiategi ekologikoetan azienda arrazionalki maneiatzeko eragiketak egitea.
-UC0726-2: Animalia eta animalia-produktu ekologikoak ekoiztea.
d) Lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak.
1) Ezarriko den laborea zehaztea, eta, horretarako, zonako datu klimatikoak, edafologikoak, topografikoak eta ureztatzeko urari dagozkionak interpretatzea.
2) Txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak zehaztea, lurzoruaren emankortasuna, biodibertsitatea eta agrosistemaren osasuna hobetzeko.
3) Ustiategi arrunta ekologiko bihurtzeko prozesua burutzea, horretarako beharrezkoak diren eragiketak eta prozesuak eta dagokion legeria aplikatuta.
4) Ekipamenduak eta makinak zehaztapen teknikoei jarraiki maneiatzea.
5) Nekazaritzako eta abeltzaintzako instalazioak muntatzea eta mantentzea, eta, eginkizun horretan, instalazio-planoetan eta mantentze-lanen eskuliburuetan definitutako zehaztapenak irizpide teknikoarekin aztertzea.
6) Landare ekologikoak lortzea, horien bideragarritasuna eta kalitatea bermatzea eta hazitegiak ereitea.
7) Lurra prestatzea eta lurzoruaren emankortasuna mantentzea, labore ekologikoak ezartzeko.
8) Landaregai ekologikoa bitarteko teknikoak erabilita eta ezarritako plangintza teknikoari jarraiki ereitea eta landatzea.
9) Ureztatzeko sistema maneiatzea, eta, eginkizun horretan, lurzoruko mikrobio-aktibitatea mantentzea eta laboreen behar hidrikoak aseta daudela egiaztatzea.
10) Laborantza-lanak legeria ekologikoaren arabera egitea, baliabideak optimizatzea ahalbidetuko duten eta laborearen garapen egokia ziurtatuko duten teknikak erabilita.
11) Laboreentzat onuragarriak eta kaltegarriak diren agenteak kuantifikatzea, ezarritako laginketa-metodoak erabilita.
12) Beharrezkoa den tratamendu fitosanitarioa dokumentazio teknikoa interpretatuta prestatzea eta aplikatzea.
13) Produktu ekologikoak biltzeko eragiketak eta uzta bildu ondokoak zehaztapen teknikoei jarraiki egitea.
14) Produktu ekologikoak marketin-teknikak erabilita merkaturatzea eta sustatzea.
15) Abereak arrazionalki larreratzea, belar-, zuhaixka-eta zuhaitz-baliabideak aprobetxatuz eta agrosistema hobetuz.
16) Konposta egitea ustiategi ekologikoko landare-eta abere-azpiproduktuak aprobetxatuta.
17) Ustiategi ekologikoetan animaliak maneiatzeko eta ekoizteko eragiketak egitea, eta, eginkizun horretan, kalitatea, trazagarritasuna eta animalien ongizatea ziurtatzea.
18) Erlezaintzako produktu ekologikoak, ingurumen-onurak eta nekazaritzaren hobekuntza lortzea, erlauntzak ekoizpen ekologikoari buruzko legeriaren arabera maneiatuta.
19) Kalitate-prozedurak, laneko arriskuen prebentziokoak eta ingurumenekoak aplikatzea, ekoizpen-prozesuetan ezarritakoaren arabera.
20) Produktu berriak sortzean eta merkaturatzeko prozesuak eta teknikak hobetzean aldaketa teknologikoen alorrean berritzeko jarrera profesionala izatea.
21) Lanpostu desberdinetara eta lan egoera berrietara moldatzea, ekoizpen-prozesuetako teknologiaren eta antolamenduaren aldaketen ondorioz.
22) Bere lanbide karrera kudeatzea, enplegurako, autoenplegurako eta ikasteko aukerak aztertuta.
23) Enpresa txiki bat sortu eta kudeatzea; produktuen bideragarritasunari, ekoizpenaren plangintzari eta merkaturatzeari buruzko azterlana egitea.
24) Bizitza ekonomiko, sozial eta kulturalean modu aktiboan parte hartzea, jarrera kritiko eta arduratsuarekin.
B) Ekoizpen sistema
a) Lanbide eta lan ingurunea.
Profesional honek laborantza edo abeltzaintzako ekoizpen ekologikoan diharduten enpresa publiko zein pribatuetan egiten du lan, besteren kontura zein bere kontura. Nekazaritzako eta abeltzaintzako sektorearen barnean kokatzen da, honako ekoizpen-jarduera hauetan: frutagintza, baratzezaintza eta belar-laborantza ekologikoko ustiategiak; abeltzaintzako ustiategi ekologikoak; lorezaintza ekologikorako landareak ekoizteko enpresak; laboreetan eta abeltzaintzako ekoizpen ekologikoan ikertzeko eta esperimentatzeko erakundeak; nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoaren zerbitzurako enpresak; eskolako mintegiak eta baratzeak; produktu ekologikoak ziurtatzeko enpresak; baserri-eskolak eta natura-gelak.
Hauexek dira jarduera eta lanpostu aipagarrienak:
-Laborantza eta abeltzaintza ekologikoko besteren konturako langile kualifikatua.
-Laborantza eta abeltzaintza ekologikoko bere konturako langile kualifikatua.
-Nekazari ekologikoa.
-Abere-hazle ekologikoa.
-Hegaztizain ekologikoa.
-Erlezain ekologikoa.
-Esne ekologikoaren ekoizlea.
-Arrautza ekologikoen ekoizlea.
-Mintegizain ekologikoa.
-Nekazaritzako eta abeltzaintzako makinen operadorea.
b) Nafarroako lurralde ingurunea.
1996an Nafarroako Nekazaritzako Produkzio Ekologikoaren Kontseilua (NNPEK) sortu zen. Haren eskumen nagusietako bat Nafarroan ekoizpen ekologikoa kontrolatu eta ziurtatzea da. Erakunde hori sortu zenetik, Nafarroan nekazaritza eta abeltzaintza ekologiko ziurtatuak egundoko gorakada izan du. Estatistikek ez dute zalantza izpirik uzten, ekoizpeneko operadoreak 10 baino gutxiago ziren 90eko hamarkadaren hasieran. 2010. urtea amaitzean, aldiz, 600 baino gehiago ziren. Nekazaritza ekologikorako erabiltzen den azalerari dagokionez, 1996an Nafarroan 726 hektarea eskas ziren. 2011n, aldiz, 30.000 hektareatik gora. Nekazaritza jarduerari dagokionez, gaur egun, sektore ekonomiko hori 48 nekazaritzako ustiategik osatzen dute, guztira 6.300dik gora abelbururekin.
Sektorearen arazoetako batzuk sorrarazi dituzten inguruabarrak honako hauek dira: oraindik sustrai sendoak dituen produktibismoa, aholkularitzaren edo informazio teknikoaren gabezia, nekazaritza arruntean erabilitako makinak ekoizpen modalitate honetarako egokia izateko moldatzea, edo bateragarriak diren produktu fitosanitario eraginkorrak aurkitzeko zailtasuna.
Nafarroan, Espainiako gainerako aldeetan bezala, nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren ezaugarririk esanguratsuenetako bat beste herri batzuetara esportatzeko ahalmen handia da. Hala ere, barneko kontsumoa, azken urteotan nabarmen hobetu den arren, antzeko garapen ekonomikoa duten beste herri batzuekin alderatuta txikiagoa da, eta hori zalantzarik gabe barneko merkatua hazi eta zabaltzeko aukera oso ona da. Kontsumo hori sustatzeko ekoizpen ekologikoaren ezaugarrien informazioa behar bezala eman behar da eta mota horretako elikagaiak kontsumitzaileei hurbildu behar zaizkie.
Mota horretako ekoizpena oso lehiakor bihurtzen ahal duten eragile asko daude; Nafarroan klimaren aldetik dagoen aniztasuna, horri esker nekazaritzako ekoizle ekologikoek eskaintzen ahal duten produktuen sorta gero eta gehiago askotarikoa delako; eta horrez gain, landaretzaren aniztasuna eta bertako arrazen ugaritasuna. Gainera, produktu ekologikoek balio erantsi handiagoa dute eta nekazaritza eskaintza dibertsifikatzeko aukera ematen dute. Kalitaterik handieneko elikagaien eskaerari erantzuten diote, ingurumena errespetatzeko bermerik handienarekin.
Nekazaritza ekologikoak zeregin garrantzitsua izan dezake eskualde ekoizleen landa garapenean, enplegua ugarituz eta paisaiaren kontserbazioan lagunduz, paisaia hori ingurumen hezkuntzarako tresna eta ekoturismo jardueretarako euskarria baita.
Azken urteotan, Batasunaren landa garapenerako politikek ekoizpen ekologikoa babestu dute; gainera, Nafarroako Nekazaritza Garatzeko Plan berriarekin, nekazaritza ekologikoaren sektorearen hazkundea arinduko duen bultzada aurreikusten da.
c) Prospektiba.
Nekazaritza ekologikoa oreka naturala mantentzen laguntzen duten eragileetako bat da, jarduera horren ingurumen eragina murrizten baitu eta laborantza eredu iraunkorra sortzen baitu. Gainera, nekazaritzako ekoizpen ekologikoak nekazaritza sektorearen barnean gorakada nabarmena ekartzen du, batasunaren nekazaritza politikek bultzatuta. Izan ere, politika horiek gero eta gehiagotan babesten dituzte ingurumena errespetatzen duten ekoizpen teknikak.
Kontsumitzaileak gero eta sentikorragoak dira elikadura osasuntsua dela-eta, trazagarritasuna eta partikula toxikorik eza eta elikagaien funtzionaltasuna bermatzearen alde egiten dute, ingurumenagatik eta laneko arriskuen prebentzioagatik kezkatzen dira. Horregatik, nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoa sektore ahaltsua da.
Nekazaritza eta abeltzaintza ekologikoaren azalera handitzeak lanbide profil gero eta kualifikatuagoa eskatzen du, nekazaritza ekologikoaren teknikak -nekazaritza arruntarekin alderatuta hain diferenteak direnak- ezagutzen dituen profesionalaren profila. Gainera, nekazaritzako produktu ekologikokoak nekazaritza eta abeltzaintzako enpresa eta ustiategietan sartzeak teknikari espezializatu baten lana eskatzen du. Ziurtapen teknikak ezin hobeto erabiltzen dituen eta landako kontrolak behar bezala egiten dituen teknikaria izan behar du.
Nekazaritza ekologikoaren ekoizpena handitzeak landa guneak sustatzen ditu. Bizia ematen die eta garapen iraunkorra indartzen du, eta autoenplegurako aukerak eskaintzen ditu, dela aholkua emateko, dela ekoizteko, dela merkaturatzeko. Hala ere, nekazaritza ekologikoko produktuak merkaturatzea sektoreak oraindik konpondu ez den arazoa da, publizitatea eta informazio eraginkorra falta direla ikusten baita.
Azkenik, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak sartuz, ustiategi eta enpresetan zenbait aldaketa teknologiko egiten ahalko dira: biltegien kontrol eta automatizazioa, ekoizpena eta kalitate-kontrolak gero eta gehiago mekanizatzea; salmenten arloan bezeroari arreta hobea ematea; datuak elkartrukatzeko sistema elektronikoak ezartzea, eta Web orriak diseinatzea, merkaturatzeko laguntza gisa, produktuak kontsumitzaileengana hurbiltzeko.
2. ERANSKINA. CURRICULUMA
A) Heziketa zikloaren helburu orokorrak
a) Inguruko datu klimatikoak, edafologikoak, topografikoak eta ur-baliabideenak interpretatzea eta prozesatzea eta landarearen gainean dituzten ondorioak baloratzea, ezarri beharreko labore mota zehazteko.
b) Agrosistemarentzako eta lurzoruarentzako onurak identifikatzea eta horien emankortasuna, biodibertsitatea eta osasuna aztertzea, txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak zehazteko.
c) Ustiategi arrunta transformatu eta ustiategi ekologiko bihurtzeko beharrezkoak diren eragiketak eta prozesuak egitea eta horretarako fase bakoitza justifikatzea.
d) Makinak eta tresnak kontrolatzeko elementuak ezagutzea eta erabiltzea, eta betetzen dituzten funtzioekin erlazionatzea, haiek maneiatzeko.
e) Dokumentazioa interpretatzea eta muntatzeko eta mantentzeko teknikak aplikatzea, zehaztapenak irizpide teknikoarekin aztertuta, nekazaritzako eta abeltzaintzako instalazioak muntatzeko eta mantentzeko.
f) Hazitegiak ereiteko eragiketak egitea eta landare ekologikoak lortzeko prozesua identifikatzea.
g) Labore ekologikoak ezartzeko teknikak deskribatzea eta aplikatzea, eta lurzoruaren emankortasunaren gainean dituzten ondorioak baloratzea, lurra prestatzeko.
h) Ereiteko eta landatzeko prozedurak burutzea, eta landaregai ekologikoa ezartzeko bitarteko teknikoak deskribatzea.
i) Laboreen behar hidrikoak aztertzea eta kalkulatzea, eta ezaugarri edafikoak, klimatikoak eta begetatiboak identifikatzea, ureztatzeko sistema maneiatzeko.
j) Laborearen eta ingurunearen ezaugarriak identifikatzea, ekoizpen ekologikoaren zehaztapenei jarraiki, laborantza-zereginak egiteko.
k) Laginketa-metodoak deskribatzea eta erabiltzea, eta laboreen agente onuragarriak eta kaltegarriak kuantifikatzeko zenbaketa-prozedurak identifikatzea.
l) Tratamendu fitosanitarioko prozesua egitea, eta dokumentazio teknikoa baloratzea hura prestatzeko eta aplikatzeko.
m) Produktu ekologikoen parametro teknikoak zehaztea, eta azken produktuaren kalitatean duten garrantzia justifikatzea, haiek biltzeko, garraiatzeko eta egokitzeko.
n) Marketin-teknikak deskribatzea eta aplikatzea, eta produktu ekologikoen ezaugarriak baloratzea, horiek merkaturatzeko eta sustatzeko.
ñ) Ingurunearen baliabideak deskribatzea eta horien aprobetxamendua maneiatzea, eta horiek landaretzarekin eta abere-zamarekin erlazionatzea, abereak arrazionalki larreratzeko.
o) Ustiategiko landare-eta abere-azpiproduktuak analizatzea eta maneiatzea, eta konposta egiteko prozesua deskribatzea.
p) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoaren prozesua deskribatzea, eta ustiategiaren eta ingurunearen ezaugarriak identifikatzea, animaliak maneiatzeko eta ekoizteko.
q) Erlauntzak identifikatzea eta maneiatzea, eta espeziearen eta ekoizpen-bitartekoen ezaugarriak deskribatzea, erlezaintza-produktu ekologikoak, ingurumen-onurak eta nekazaritzako eta basogintzako ekoizpenaren hobekuntza lortzeko.
r) Kalitaterako eta laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzeko prozedurak aztertu eta deskribatzea, eta definitutako kasuetan arau estandarizatuak betetzeko zer egin behar den adieraztea.
s) Bere jardueraren aldaketa teknologikoak, antolamenduzkoak, ekonomikoak eta lan arlokoak identifikatzea, lan eremuan duten eragina aztertuz, izpiritu berritzaileari euste aldera.
t) Inguruko errealitate sozioekonomikoak eskaintzen dituen aukerak identifikatzea, eta norberaren eta besteen arrakasta-aukerak aztertzea, bizitza osoan gogo ekintzailea mantentzeko.
u) Ikasteko aukerak eta lan munduarekin duten lotura identifikatu eta baloratzea, eta merkatuko eskaintzak eta eskariak aztertzea, eguneratzeko eta berritzeko gogoari eusteko.
v) Negozio aukerei antzematea, merkatuko eskariak identifikatuz eta aztertuz, enpresa txiki bat sortu eta kudeatzeko.
w) Gizarteko eragile aktiboa den aldetik dituen eskubideak eta betebeharrak ezagutzea, eta herritar demokratiko gisa parte hartzeko baldintza sozialak eta lan arlokoak arautzen dituen lege-esparrua aztertzea.
B) Lanbide moduluak
a) Izena, iraupena eta sekuentziazioa
Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren curriculumeko lanbide moduluen zerrenda ematen da jarraian, izena, iraupena eta denbora banaketa zehazturik.
| KODEA | IZENA | ORDUAK, GUZTIRA | ESKOLAK ASTEAN | KURTSOA |
| 0404 | Agronomiaren oinarriak | 160 | 5 | 1. |
| 0405 | Zootekniaren oinarriak | 190 | 6 | 1. |
| 0406 | Labore ekologikoak ezartzea | 160 | 5 | 1. |
| 0407 | Lantegia eta trakzio-ekipamenduak | 190 | 6 | 1. |
| 0408 | Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak | 100 | 3 | 1. |
| 0409 | Landare-osasuneko printzipioak | 100 | 3 | 1. |
| NA13(1) | Lorezaintza ekologikoko oinarrizko teknikak | 60 | 2 | 1. |
| 0410 | Landare-ekoizpen ekologikoa | 220 | 10 | 2. |
| 0411 | Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa | 130 | 6 | 2. |
| 0412 | Agrosistemaren osasun-maneiua | 110 | 5 | 2. |
| 0413 | Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea | 70 | 3 | 2. |
| 0414 | Lanerako prestakuntza eta orientabideak | 70 | 3 | 2. |
| 0415 | Enpresa eta ekimen sortzailea | 70 | 3 | 2. |
| 0416 | Lantokietako prestakuntza | 370 | Enpresaren ordutegian | 2. |
| (1) Nahitaezko modulua Nafarroako Foru Komunitatean. | ||||
b) Lanbide moduluen garapena
Lanbide modulua: Agronomiaren oinarriak.
Kodea: 0404.
Iraupena: 160 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Erabilgarri dauden informazioak aztertu eta klima eta laboreen gaineko ondorioak ezaugarritzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zona bakoitzeko klimak sailkatu ditu.
b) Zona bereizgarri edo ezagunetako mikroklima deskribatu du.
c) Nekazaritzan eragina duten meteoroak deskribatu ditu.
d) Datu meteorologikoak eta klimatikoak jaso ditu ekipamendu eta gailuak erabilita.
e) Zonako aldagai klimatikoen serie historikotik bildutako informazioa interpretatu du.
f) Mapa meteorologikoak interpretatu ditu.
g) Nekazaritza-jarduerek kliman duten eragina baloratu du.
2. Lurzoru motak eta horien ezaugarriak identifikatzen ditu, analisi bidez lortutako datuak interpretatuta.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurzoruaren propietate fisikoak, kimikoak eta biologikoak deskribatu ditu.
b) Lurzoru motak ezaugarritu ditu.
c) Laginak biltzeko eta egokitzeko teknikak eta metodoak deskribatu ditu.
d) Analisi-teknikak ezagutu ditu.
e) Analizatuko diren laginak prestatu ditu.
f) Laginak analizatu ditu ezarritako analisi-protokoloei jarraiki.
g) Analisien emaitzak erregistratu eta interpretatu ditu.
h) Lurzoruaren analisietan ingurumenari eta laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia aplikatu du.
i) Lurzoruaren kalitate agronomikoa hobetzen duten zuzenketen beharrizanak identifikatu dira.
j) Lurzorua laborantzarako eta propietateak kontserbatzeko prestatzeko beharrezkoak diren lanak ezaugarritu dira.
3. Lurraren ezaugarri topografikoen oinarrizko irudikapena egiten du, eta erabilitako teknikak justifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Neurri-unitate topografikoak ezagutu ditu.
b) Mapa topografikoak eta planoak interpretatu ditu.
c) Sestra-kurbak landare-espezieen ezarpenarekin eta lurzoruaren higadurarekin lotu ditu.
d) Neurtzeko tresna eta gailuak erabili ditu.
e) Neurketaren datuak erregistratu ditu.
f) Lursailaren krokisa egin du, akotazio eta guzti.
g) Lursailaren planoa hainbat eskalatan marraztu du.
h) Laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu du.
4. Espezieen behar hidrikoak zehazten ditu, eta, eginkizun horretan, ur-lurzoru-landare erlazioa aztertzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ureztatzeko uraren jatorria eta kalitatea baloratu du.
b) Lurzoruan ura atxikitzeko ahalmena zehaztu du.
c) Ura lurzoruan iragazteko abiadura kalkulatu du.
d) Lurzoruaren geruza freatikoa baloratu du.
e) Landarearen ebapotranspirazioa zehaztu du.
f) Ureztatzeko dosia eta maiztasuna kalkulatu ditu.
g) Ureztatzeko sistemak deskribatu ditu lurzoruaren, uraren, landarearen eta topografiaren ezaugarrien arabera.
h) Ingurumenari buruzko araudia interpretatu du.
5. Inguruko ekosistemen ezaugarriak ezagutzen ditu, erlazio biotikoak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Inguruneko ekosistemetako komunitate biotikoak aztertu ditu.
b) Zonako kate trofikoak definitu ditu.
c) Inguruneko energia-fluxua aztertu du eta haren ezaugarriak zehaztu ditu.
d) Dauden baliabide naturalak identifikatu ditu.
e) Nekazaritzako eta abeltzaintzako jardueraren eragina ekosistemarekin erlazionatu du.
f) Nekazaritzako eta abeltzaintzako jardueraren eragina ekosistemarekin lotu du.
6. Landare-biologiaren eta nekazaritza-botanikaren oinarriak deskribatzen ditu eta landare-espezieekin eta irizpide taxonomikoekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Landare-zelularen atalak eta funtzioak deskribatu ditu.
b) Landare-ehun motak identifikatu ditu.
c) Landareen egitura, morfologia eta anatomia identifikatu ditu.
d) Landarearen atalen funtzio eta ezaugarri nagusiak deskribatu ditu.
e) Landareen prozesu fisiologikoak deskribatu ditu.
f) Sailkapen botanikoaren gakoak erabili ditu.
7. Erabiliko dituen ongarriak ezaugarritzen ditu, haien erabilera ezagutuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Landareentzako elementu nutritiboak identifikatu ditu.
b) Landareen nutrizio-desorekak deskribatu ditu.
c) Dauden ongarri moten propietateak deskribatu ditu.
d) Ongarri moten garrantzia landareen garapenarekin lotu du.
e) Ongarriek lurzoruan duten portaera eta landareari gehitzea deskribatu du.
f) Hidroponian eta fertirrigazioan erabiltzen diren ongarriak identifikatu ditu.
g) Ongarri-nahasteek hidroponian eta fertirrigazioan duten garrantzia baloratu du.
Edukiak.
Klima eta mikroklima ezaugarritzea:
-Klima eta mikroklima. Motak.
-Elementu klimatikoak: tenperatura, presioa, hezetasun atmosferikoa, prezipitazioak. Landareen gaineko eragina.
-Aldagai klimatikoak neurtzeko gailuak.
-Indize eta diagrama klimatikoak, esanahia.
-Eguraldi atmosferikoa.
-Meteoroak. Motak. Landareen gaineko eragina.
-Mapa meteorologikoak: eguraldiaren iragarpena.
-Nekazaritzako eta abeltzaintzako jarduerek kliman duten eragina. Berotegi efektua.
Lurzoruak identifikatzea:
-Lurzorua osatzen duten elementuak. Lurzoruaren profila.
-Lurzoruaren propietate fisikoak: ehundura eta egitura.
-Lurzoruaren propietate kimikoak.
-Lurzoruaren propietate biologikoak. Mikrofauna.
-Lurzoruaren materia organikoa.
-Lurzoru motak.
-Lurzoruen analisia: laginak hartzea, prestatzea, egitea eta interpretatzea.
-Laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioa lurzoruaren analisietan.
-Medeatzeak: funtzioa. Motak: ehundurazkoak, organikoak, karezkoak.
-Lurzoruaren laborantza: helburua, laborantza motak. Lurzorua kontserbatzeko laborantza eta jarduketak.
Lur-neurketako eta topografiako eragiketak ezaugarritzea:
-Neurri-unitateak. Eskalak.
-Lur-neurketako metodo eta jardunak.
-Parametro topografikoak.
-Mapak eta planoak interpretatzea.
-Neurtzeko tresnak.
-Datu bilketa.
-Krokisak eta planoak egitea.
-Laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzea eragiketa topografikoetan.
Espezieen behar hidrikoak zehaztea:
-Ura: jatorria eta kalitatea.
-Lurzoruko ura. Lurzoruan ura atxikitzeko indarra egiaztatzea. Geruza freatikoa.
-Ur-beharrak: ebapotranspirazioa. Lurzoruko ur-balantzea. Behar garbiak eta osoak.
-Ureztapenaren oinarriak eta sistemak.
-Ureztatzeko dosia eta maiztasuna kalkulatzea, erabilitako parametroak.
-Ingurumenari buruzko araudia, uraren erabilerari dagokiona.
Ingurune hurbileneko ekosistemak identifikatzea:
-Ekologia kontzeptua.
-Ekosistema: kontzeptua, ezaugarriak, osagaiak.
-Sare trofikoak. Ekoizle primarioak.
-Komunitateak. Populazioen dinamika.
-Energia-fluxua eta materiaren zikloa.
-Nekazaritza, abeltzaintza eta ekosistemen kontserbazioa.
-Higadura.
-Ekoizpen ekologikoa. Ekosistemaren gaineko eragina.
Landare-biologiaren eta nekazaritza-botanikaren oinarriak deskribatzea:
-Landare biologiaren eta nekazaritza-botanikaren oinarriak.
-Landare-zelula.
-Landare-ehunak.
-Landareen morfologia eta egitura.
-Prozesu fisiologikoak. Fenologia.
-Landare-taxonomia.
Ongarriak ezaugarritzea:
-Elementu nutritiboak.
-Nutrizio-desorekak.
-Ongarriak: motak, osaera, aberastasuna, formula, aurkezpena.
-Ongarriek landareetan duten eragina.
-Ongarriak lurzoruan.
-Ongarrien banaketa.
-Ongarriak hidroponian eta fertirrigazioan.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen xedea da ikasleek oinarrizko ezagutzak hartzea datu klimatikoak, edafologikoak, topografikoak eta ureztatzeko urari dagozkionak interpretatzeko eta datu horiek landarearen gainean izanen duten eragina baloratzeko. Modulu honek landareen laborantza arautzen duten oinarrizko printzipioak ezartzen ditu hainbat sektoretan: nekazaritza, lorezaintza, basogintza eta natura ingurunea.
Edukien sekuentziazioari dagokionez, landare-biologiaren eta nekazaritza-botanikaren oinarriak deskribatzeari buruzko multzoa hasieran lantzea iradokitzen da. Jarraian klima eta mikroklima ezaugarritzeari buruzko atala jorratzen ahalko litzateke eta gero laboreen behar hidrikoak aztertu. Horren ondoren, ongarriak ezaugarritzeari buruzko multzoari ekinen litzaioke. Hiru multzo horiek modu sekuentzialean edo aldi berean ematen ahalko lirateke. Lur-neurketako eta topografiako eragiketak ezaugarritzeari eta ongarriak ezaugarritzeari buruzko multzoak ikasturteko azken etapan aztertuko lirateke, edozein ordenatan.
Oinarrizko ezagutzak hartzea xede duten azalpenezko irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak osatzeko, parte-hartzea gehiago sustatzen duten beste ekintza batzuk egiten ahalko lirateke: norbere burua ezagutzea, informazioa bilatu eta kontsultatzea, eztabaidatzea, eta bidezkoa izanez gero, euskarri gisa ikus-entzunezko eta informatikako teknologiak erabiltzea.
Komenigarria da, halaber honako jarduera hauek planteatzea: aplikazio-ariketak, arazoen ebazpena, zenbakizko kalkuluak, grafikoak eta diagramak interpretatzea. Horien helburua Klima eta mikroklima ezaugarritzea, Lur-neurketako eta topografiako eragiketak ezaugarritzea, Espezieen behar hidrikoak zehaztea eta Ongarriak ezaugarritzea izeneko multzoetan ageri diren prozedurazko edukiekin lotutako trebetasun kognitiboak garatzea da.
Eduki batzuek (Aldagai klimatikoak neurtzeko gailuak, Lurzoruen analisia, Laginak hartzea, prestatzea, egitea, Lur-neurketako eta topografiako eragiketak, Ureztatzeko sistemak, Ongarriak aurkeztu eta banatzea, etab.), teknika, material eta ekipamendu egokiekin lotutako trebetasun motorrak eta manipulaziozko trebetasunak garatzea helburu duten jarduerak eskatzen dituzte. Adibide modura, honako jarduera hauek iradokitzen dira: estazio meteorologikoa erabiltzea, laginak hartu eta prestatzea, nekazaritzako laborategiko probak, landako neurketak, ureztatzeko ekipamendu eta materialak identifikatzea, ongarriak sailkatu eta prestatzea...
Jarduera osagarri gisa, interesgarria litzateke bisita gidatu batzuk egitea moduluarekin zerikusia duten enpresa edo erakundeetan, ikasketak integratzeko helburuz: meteorologia zentroa, nekazaritzako laborategia, ongarrien fabrika, birziklapen organikoko instalazioa, natura interpretatzeko zentroa, etab.
Moduluaren programazioa egituratzen duen gai edo lan unitate bakoitza amaitzean, komenigarria litzateke ikasleei berariaz diseinatutako errepaso eta errefortzu galdetegiak bete ditzatela agintzea. Modu berean, jarduera praktikoak eta kanpoko bisitak osatzeko, ikasleek azalpen- eta balorazio-txosten bat egiten ahalko lukete, aurretiaz ezarritako gidoi-eskema bati jarraituz. Galdetegi eta txosten horiek banaka edo taldeka egiten ahal dira, haiei dagokien jarduera garatzeko moduaren arabera, eta gainera, ebaluaziorako beste tresna bat izan daitezke.
Modulu bakoitza emateko banatu behar den lan unitate bakoitza diseinatzean, ahal dela, aukeratutako edukiek aukera ematen dutenean, lehenago aipatu diren jarduera motak sartu eta konbinatuko dira.
Jarduera teorikoak, zenbatespenen arabera moduluaren iraupen osoaren %60 har lezaketenak, orokorrean ordubeteko saioetan talde osoarekin egitea komeni litzateke.
Interesgarria litzateke jarduera teoriko horiek egiteko balio anitzeko ikasgela horrek proiekzioko ekipamendu osoa eta arbel elektronikoa izatea; ordenagailu pertsonalak eta ekipamendu informatikoa berariazko beste gune batean kokatzen ahalko lirateke. Jarduera praktikoak honako gune hauetan eginen dira: laborategia, nekazaritzako lantegia eta finka. Komenigarria litzateke nekazaritzako laborategian landare-biologia behatu eta identifikatzeko oinarrizko teknikak jorratzeko eta lurzoruen, ongarrien eta uren oinarrizko proba analitikoak egiteko gune didaktiko baten berezko ekipamendua izatea. Nekazaritzako lantegia, modulu honi dagokionez, bereizitako gunetan antolatzen ahalko litzateke ureztapen materialak, ongarriak, lur-neurketako elementuak, topografiako gailuak, neurgailuak eta estazio meteorologikoa (hori finkan kokatzen ahalko litzateke) biltegiratu eta erakusteko. Komenigarria litzateke laborategiak zein lantegiak azalera nahikoa izatea taldeko ikasleen erdiarentzat banakako prestakuntzako eta laneko postuak eratzeko.
Komenigarria litzateke jarduera praktikoak gutxienez bi orduko saioetan egitea eta taldea hainbat lantaldetan banatu ahal izatea, eta lantalde horiei eragiketa diferenteak modu alternatiboan agindu ahal izatea.
Agronomiaren oinarriak izeneko modulua landareen hazkuntzari eta horren teknikei -modalitate eta sistema batzuetan zein besteetan- buruzko edukiak dituzten modulu guztiekin lotuta dago, modulu horietarako oinarri edo euskarria baita. Ikuspuntu didaktikotik interdependentzia berezia egonen da lehen kurtsoan ematen diren moduluekin. Horregatik, taldearen multzoan koordinaziorako tresna egokiak ezarri beharko dira.
Lanbide modulua: Zootekniaren oinarriak.
Kodea: 0405.
Iraupena: 190 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun-eta hegazti-arrazak identifikatzen ditu, eta horien kanpoko ezaugarri morfologikoak eta ekoizpen-gaitasunak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Espezie, arraza, barietate, linea, mestizo eta hibrido kontzeptuen arteko desberdintasunak ezarri ditu.
b) Abeltzaintzarako interesa duten animalien ezaugarri morfologikoak, faneroptikoak eta zoometrikoak deskribatu ditu.
c) Parametro zooteknikoak deskribatu ditu.
d) Parametro zoometrikoak neurtzeko tresnak eta metodoak erabili ditu.
e) Lortutako datu zoometrikoak interpretatu ditu.
f) Animalien ekoizpen-gaitasunak definitu ditu.
g) Morfologiaren eta funtzioaren arteko erlazioa ezarri du.
h) Animalien ongizateari buruzko legeria eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa aplikatu ditu.
2. Abereen elikadura-eta nutrizio-beharrak zehazten ditu, eta horiek asetzeko beharrezkoak diren errazioak kalkulatzen ditu abere motaren eta bere ezaugarrien arabera.
Ebaluazio irizpideak:
a) Elikagaien konposizio kimikoa deskribatu du eta konposizio hori berehalako printzipioekin eta nutrizio-printzipioekin lotu du.
b) Elikagaiak hainbat irizpide kontuan harturik sailkatu ditu.
c) Elikaduraren kontzeptua eta nutrizioarena bereizi ditu.
d) Organismoak elikagaiak nola aprobetxatzen dituen eta elikagaiak aldez aurretik egokitzeak zer-nolako eragina duen deskribatu du.
e) Digestio-aparatuko osagai anatomikoen funtzioa deskribatu du.
f) Hausnarkarien, monogastrikoen eta hegaztien anatomiaren eta digestio-fisiologiaren arteko desberdintasunak ezarri ditu.
g) Nutrizio-beharrak helburuko espeziearen arabera definitu ditu.
h) Espezie bakoitzaren barnean nutrizio-beharrak eta ekoizpen-gaitasun diferenteak bereizi ditu.
i) Errazioak kalkulatzeko lehengaiak eta elikagaiak hautatu ditu.
j) Espezierako eta bere nutrizio-beharretarako errazio egokiak zehaztu ditu.
k) Kalkuluaren azken emaitzak baloratu ditu eta aplika daitezkeen neurri zuzentzaileak identifikatu ditu.
l) Animalien elikadurak lortutako ekoizpenen kopuruan, kalitatean eta higiene eta osasuneko ezaugarrietan duen eragina baloratu du.
m) Animalien elikadurari eta elikagaien segurtasunari buruzko araudia aplikatu du.
3. Animalien ugalketa deskribatzen du, oinarri biologikoak eta lotutako teknikak kontuan hartuta.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ugaztunen eta hegaztien ugaltze-aparatuaren ezaugarri anatomikoak eta fisiologikoak deskribatu ditu.
b) Ugaltze-zikloaren fisiologia hormonala deskribatu du.
c) Araldiak detektatzeko zeinu eta prozedurak deskribatu ditu.
d) Estaltze-sistemak deskribatu ditu.
e) Ernaldia diagnostikatzeko prozedurak deskribatu ditu.
f) Erditzean jarraitu beharreko protokoloak definitu ditu.
g) Espezie batzuen zein besteen erdiondoko zainketak eta jaiotza-inguruko aldia deskribatu ditu.
h) Obulazioa, errunaldia, inkubazioa eta eklosioa deskribatu ditu.
i) Ugalketa kontrolatzeko dokumentu teknikoak diseinatu ditu.
j) Ugaltze-indizeak kalkulatu ditu.
k) Ugaltzaileak hautatzeko metodoak definitu ditu irizpide zooteknikoen eta produktiboen arabera.
l) Animalien ongizateak ugalketan duen eragin positiboa baloratu du.
4. Animaliek izaten dituzten patologia ohikoenak eta haiengan duten eragina sailkatzen ditu, eta eritasunaren kontzeptua eta sorburuak aztertzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Abeltzaintzako espezieek izaten dituzten eritasunak identifikatu ditu.
b) Eritasunak agertzea aurrez bultzatu edo eragiten duten sorburu edo kausak deskribatu ditu.
c) Eritasunak eragiten dituzten agenteak transmititzeko modua eta haien etiologia identifikatu ditu.
d) Abeltzaintzako ustiategian ohikoenak diren patologiak deskribatu ditu.
e) Sintomatologia, koadro klinikoa eta koadro patologikoa identifikatu ditu.
f) Zoonosiak, sintomatologia, koadro klinikoa eta koadro patologikoa eta diagnostiko bereizleak definitu ditu.
g) Jarduteko protokoloak hainbat patologiarekin lotu ditu.
h) Abereen saneamendu-kanpainak deskribatu ditu.
i) Osasun-maneiua ekoizpenen hobekuntza kuantitatibo eta kualitatiborako zein garrantzitsua den baloratu du.
5. Abereen bizitokiak ezaugarritzen ditu, eta ekoizpen-fasearekin eta helburuko espeziearekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ustiategiko abereen bizitokien kokalekua eta orientazioa zehaztu ditu.
b) Erabilitako materialen ezaugarriak deskribatu ditu.
c) Eraikinaren atalen xehetasunak eman ditu.
d) Giro-baldintzak definitu ditu.
e) Abereen bizitoki motak deskribatu ditu.
f) Bizitoki mota hautatu du espeziearen, ekoizpen-gaitasunaren, ustiapen-sistemaren eta ekoizpen-fasearen arabera.
g) Ekoizpen-prozesu bakoitzeko berariazko ingurumen-legeria eta hondakinen kudeaketako legeria aplikatu ditu, baita animalien ongizateari eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa ere.
6. Animalia-produktuak identifikatzen ditu, eta horien ezaugarriak eta ekoizpenaren oinarri fisiologikoak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Animalia-produktuak sailkatu ditu.
b) Esne-ekoizpenaren anatomia eta fisiologia deskribatu ditu.
c) Esne motak identifikatu ditu konposizioaren eta propietate organoleptikoen arabera.
d) Kanalean eragina izanen duten animaliaren parametro morfologikoak zehaztu ditu.
e) Arrautza osatzeko prozesua deskribatu du.
f) Arrautzaren egiturak eta konposizioa deskribatu ditu.
g) Arrautza motak eta kategoriak definitu ditu.
h) Erleen egitura anatomikoak eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ekoizpenean betetzen dituzten funtzioekin lotu ditu.
i) Ezti mota bakoitzaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ezaugarriak deskribatu ditu.
j) Koloniako kideak eta eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ekoizpenean betetzen dituzten funtzioak deskribatu ditu.
k) Trazagarritasunak eta kalitate-kontrolak abeltzaintzako produktuen higiene eta osasuneko ezaugarrietan eta ezaugarri organoleptikoetan duten garrantzia baloratu du.
7. Ekoizpen ekologikoaren oinarriak deskribatzen ditu eta abeltzaintza arruntarekin lotzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ekoizpen ekologikoaren oinarrizko kontzeptuak eta helburuak deskribatu ditu.
b) Abeltzaintzako eta nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arteko harremana ezarri du.
c) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoaren arauak definitu ditu.
d) Nekazaritza eta abeltzaintza arloan aplika daitezkeen printzipio orokorrak eta berariazkoak definitu ditu.
e) Ugaztun, hegazti eta erleen bizitokien eta hazkuntza-metodoen berariazko baldintzak deskribatu ditu.
f) Abeltzaintza ekologikoan aplika daitezkeen elikagaiak zehaztu ditu.
g) Abeltzaintza ekologikoko profilaxi-arauak eta albaitaritza-tratamenduak deskribatu ditu.
h) Abeltzaintza ekologikoaren salbuespenezko inguruabar eta arauak bereizi ditu.
i) Etxaldeetarako indarrean dagoen ekoizpen ekologikoko legeria aplikatu du.
j) Ekoizpen ekologikoa arautzen duten erakundeak identifikatu ditu.
Edukiak.
Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun-eta hegazti-arrazak identifikatzea:
-Espezie, arraza, barietate, linea, mestizo eta hibrido kontzeptuak.
-Animaliaren kanpoaldea:
Morfologia: Animalien kanpoko aldeak.
Faneroptika: Geruza bakunak eta konposatuak. Horien izenak, espezieen arabera.
Zoometria: Hanka-jarrerak, garaierak, luzerak, zabalerak, diametroak, perimetroak, pisuak, bolumenak eta indizeak. Neurtzeko tresnak eta metodoak. Fitxa zoometrikoak.
-Ekoizpen-gaitasunak: haragia, esnea, lana, artilea, larrua, arrautzak eta eztia.
-Biotipologia.
-Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun-eta hegazti-arrazak, ekoizpen-gaitasunen arabera.
-Animalien ongizateari buruzko legeria eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa.
Animalien elikadura eta nutrizioa:
-Elikagaien konposizio kimikoa. Nutrizio-printzipioak eta berehalako printzipioak.
-Elikagai motak: sailkapen-irizpideak (konposizio kimikoa, jatorria, egoera edo kontserbazio-prozedura eta bestelakoak).
-Elikadura eta nutrizioa.
-Hausnarkarien digestio-aparatua. Monogastrikoen eta hegaztien digestio-aparatua.
-Animalien organismoak elikagaiak aprobetxatzea: digestioa eta absortzioa. Hausnarkarien, monogastrikoen eta hegaztien arteko desberdintasunak.
-Abereentzako elikagaiak egokitzearen eragina.
-Animalien nutrizio-beharrak: mantentzea, hazkundea, ernaldia, edoskitzea eta ekoizpena. Errazioa: kontzeptua eta ezaugarriak. Hausnarkari, monogastriko eta hegaztientzako errazioak. Elikagaien beharren eta konposizioen taulak. Kalkulatzeko metodoak.
-Animalien elikadurari eta elikagaien segurtasunari buruzko legeria. Trazagarritasuna.
Animalien ugalketa:
-Ugaztunen eta hegaztien ugaltze-aparatuaren anatomia eta fisiologia.
-Ugalketaren endokrinologia. Ugaltze-zikloaren faseak (obulutegiaren zikloa).
-Ernalketa eta inplantazioa. Intseminazio artifiziala.
-Ernaldia. Ernaldiaren diagnostikoa.
-Erditzea eta erdiondoa. Erditze normala eta alterazioak edo distoziak. Jaiotza-inguruko zainketak.
-Obulazioa, errunaldia, inkubazioa eta eklosioa.
-Ugalketa kontrolatzeko dokumentazio teknikoa diseinatzea.
-Ugaltze-indizeak: goiztiartasuna, ugalkortasuna, araldira ez itzulitakoen tasa, ernalkortasuna, umetsutasuna, pisua jaiotzean, pisua titia kentzean eta bestelakoak.
-Animalien hautespena eta hobekuntza. Ekoizpen-gaitasunen araberako metodoak.
Animaliek izaten dituzten patologia ohikoenak sailkatzea:
-Patologiaren kontzeptua.
-Eritasunen sorburuak. Transmisioa eta kutsadura.
-Abere espezie batzuen eta besteen eritasunak: etiologia, epidemiologia, sintomatologia eta koadro klinikoa, alterazio patologikoak eta diagnostiko bereizlea.
-Abereen saneamendu-kanpainak.
-Osasun-egoerak ekoizpenean duen eragina.
-Zoonosia.
Abereen bizitokiak ezaugarritzea:
-Kokalekua eta orientazioa.
-Abereen bizitokietan erabiltzen diren materialak. Erresistentzia eta isolamendu-ahalmena. Garbitzeko eta desinfektatzeko egokitasuna.
-Eraikinaren atalak: zimenduak, hormak, trenkadak eta estalkiak.
-Bizitokiaren edo nabearen giro-baldintzak: tenperatura, hezetasuna, aireko gas kaltegarriak, argiztapena.
-Hesi perimetralak. Osasun-ibiak.
-Bakartzeko eta berrogeialdian jartzeko instalazioak. Eraikuntza-ezaugarriak helburuko espeziearen arabera.
-Txerri-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ekoizpen-fasearen arabera.
-Behi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Ardi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Ahuntz-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Zaldi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Hegazti eta untxientzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ekoizpen-fasearen arabera.
-Simaurra eta mindak biltegiratzeko eta tratatzeko instalazioak.
-Ingurumen-legeria eta ekoizpen-prozesu bakoitzaren berariazko hondakinen kudeaketari buruzkoa, animalien ongizateari eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa.
Abeltzaintzako produktuak identifikatzea:
-Abeltzaintzako produktuak sailkatzea.
-Esnea: osaera. Esnearen sailkapena eta kalitatea. Errapearen anatomia eta fisiologia: esnea ekoizteko mekanismoa.
-Haragitarako gaitasunaren parametroak: kanalaren eta haragiaren kalitatea.
-Arrautza osatzea: egitura eta osaera. Arrautzaren kalitatea. Alterazioak. Motak eta kategoriak.
-Erleen antolamendu soziala. Eztia. Osaera. Ezti motak. Sailkapena.
-Erleen anatomia eta fisiologia. Eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ekoizpena.
-Trazagarritasuna. Produktuen kalitatea.
Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoaren oinarrien deskribapena:
-Abeltzaintzako ekoizpenaren arauak.
-Ekoizpen ekologikoaren helburuak.
-Nekazaritza arloan aplika daitezkeen printzipio orokorrak eta berariazko printzipioak.
-Abereen jatorria.
-Abereen bizitokiak eta hazkuntza-metodoak.
-Elikadura eta pentsuak.
-Profilaxia eta albaitaritza-tratamendua.
-Abeltzaintza ekologikoaren berariazko kudeaketa-arazoak.
-Inguruabar katastrofikoak eta salbuespenezko ekoizpen-arauak.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honek euskarri teorikoa ematen du ikasleek arrazak identifikatzeko beharrezkoa den prestakuntza jaso dezaten, kontuan hartuta nutrizioari, ugalketari eta osasunari dagozkion alderdiak.
Modulu teorikoa da, eta alde horretatik, ia beti balio anitzeko ikasgela batean garatuko da, ikus-entzunezko baliabideak eta baliabide informatikoak erabili ahal izateko. Hala ere, gomendagarria da praktikak ikastetxeko etxaldean edo espezie bakoitzerako berariazko ustiategietan egitea. Horrela, alderdi teorikoak indartzen eta sakonago aztertzen ahalko dira.
Aipatzen deN moduluaren asmoa zootekniaren oinarriei buruzko ezagutzak eman eta finkatzea da, edo beste modu batean esanda, haien etorkizuneko prestakuntzaren abeltzaintza oinarriak. Beraz, komenigarria litzateke moduluan erabilitako kontzeptuak ahalik eta argi eta zehatzenak izatea, azkar ulertzeko, eta jakina, alderdi praktikoan ahalik eta modu eraginkorrenean aplikatu ahal izatea.
Baliteke ikasle gehienek lehenengo aldiz izatea harremana abeltzaintzako ekoizpenarekin, eta beraz, baliteke sekula entzun ez dituzten termino teknikoak erabili behar izatea. Horregatik, gehienbat modulu teorikoa den arren, gomendagarria da praktikarekin lotura ez galtzea, batez ere ikasgelan eskuratutako ezagutzak sendotu eta finkatzeko. Horregatik, eduki multzo bakoitzean jarduera praktikoak egitea gomendatzen da, edukiak ahalik eta modu eraginkorrenean bereganatu ahal izan ditzaten.
Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziazioa, hain zuzen ere jarraian azaldutako ordena bera da:
-Animalien ugalketa.
-Animalien elikadura eta nutrizioa.
-Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun-eta hegazti-arrazak identifikatzea.
-Abeltzaintzako produktuak identifikatzea.
-Animaliek izaten dituzten patologia ohikoenak sailkatzea.
-Abereen bizitokiak ezaugarritzea.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoaren oinarriak.
-Animalien ongizatea. Hondakinen kudeaketa. Lan arriskuak.
Komenigarritzat jotzen da ugalketari buruzko multzoarekin hastea, abere ekoizpenaren oinarria den aldetik. Jarraian gomendagarria litzateke animalien elikadura eta nutrizioari buruzko edukiak ikasteari ekitea, elikadura funtsezkoa baita ekoizpen prozesuan. Gainera, berariaz ekinen zaio abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari, ekoizpen arruntarekin alderatuta. Azkenik, animalien ongizatetik, hondakinen kudeaketatik eta lan arriskuetatik ondorioztatzen den araudiarekin lan eginen da. Aldi berean, edukien sekuentziazio hori animalia espezieen eta ekoizpen orientazioaren arabera taldekatzea iradokitzen da.
Gainera, modu sistematikoan eta zeharka kontuan hartuko dira etxaldeko zereginen lanari dagozkion jarrerekin lotutako edukiak, besteak beste ordena eta animalien zaintza eta mantenua, eta hondakinen eta laneko arriskuen kudeaketa.
Zikloaren helburuak lortzeko jarduera batzuk iradokitzen dira jarraian, antzeko jarduera gehiago garatzeko erreferentzia gisa har daitezkeenak:
-Abeltzaintzarako interesa duten animalien arrazak identifikatzea.
-Abereen elikadura.
-Animalien hautespena eta hobekuntza.
-Abereen ugalketa.
-Abereen osasuna.
-Abereen bizitokiak.
-Abere ekoizpenak ezaugarritzea.
Modulu honen edukiak kontuan hartuta, interesgarria litzateke ikasleek beren prestakuntza osatzeko honako jarduera osagarri hauek egitea:
-Gaiarekin zerikusia duten bideoak ikusi eta aztertzea.
-Dokumentazioa, artikuluak edo berariazko informazioa bilatu eta aztertzea, bai irakasleak emanak, bai baliabide informatikoen bitartez eskuratuak.
-Ikasleek egindako dokumentazio-gehigarriak garatu eta aztertzea eta ondorioak bilatzea.
-Abereentzako lehengaiak eta elikagaiak aukeratzea.
-Abeltzaintza ustiategietan eta ikastetxean emandako ezagutzekin zerikusia duten estamentuetan bisitak egitea.
-Espezie bakoitzeko eta ekoizpen-gaitasun bakoitzeko berariazko etxaldeetan unean uneko praktikak egitea.
Zootekniaren oinarriak funtsezkoak dira bigarren kurtsoko Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa izeneko moduluari arrakastaz ekiteko, curriculum honetako erreferentziako sekuentziaren arabera, bigarren kurtsoko aipatu moduluan ikasleek modu praktikoan eta testuinguru barnean garatu eta aplikatuko baitituzte modulu honetan eskuratutako gaitasun guztiak.
Lanbide modulua: Labore ekologikoak ezartzea.
Kodea: 0406.
Iraupena: 160 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ekoizpen arrunteko ustiategiak transformatu eta ekoizpen ekologikoko ustiategi bihurtzeko prozesua zehazten du, eta agrosistema ezaugarritzen duten parametroak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ekoizpen arrunta ekoizpen ekologiko bihurtzearen egokitasuna baloratu du.
b) Aldameneko ustiategiak ezaugarritu ditu.
c) Ustiategiaren beraren ibilbidea deskribatu du.
d) Agrosistemaren parametroen analisiak interpretatu ditu.
e) Parametroen analisien ondorio diren jardunak deskribatu ditu.
f) Ustiategiko lanabesak, ekipamenduak eta makinak identifikatu ditu.
g) Ustiategirako beharrezkoak diren besteren produktu eta zerbitzuak baloratu ditu.
h) Ziurtapen ekologikoaren prozesua interpretatu du.
i) Transformazio-prozesuan ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
2. Ustiategi ekologikoetan txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak ezartzen ditu, eta biodibertsitatearekin eta lotutako onurekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kasu bakoitzean ezarriko diren espezieen ezaugarri botanikoak identifikatu ditu.
b) Lurzoru mota ezarriko diren espezieekin erlazionatu du.
c) Txandakatze, elkartze eta polilaborantzetan erabilitako espezieak sailkatu ditu.
d) Txandakatze, elkartze eta polilaborantzek biodibertsitatearen eta lotutako onuren gainean duten eragina zehaztu du.
e) Laboreek lurzoruaren egiturari egiten dioten ekarpena identifikatu du.
f) Txandakatze, elkartze eta polilaborantzetan erabili behar diren espezieak aukeratu ditu.
g) Txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak ezartzean ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
h) Nekazaritza ekologikoari buruzko araudia aplikatu du, txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak ezartzeari dagokiona.
3. Lurra eta substratuak labore ekologikoak ezartzeko prestatzen ditu, eta lurzorua mantentzeko eta emankortasuna hobetzeko teknikak interpretatu eta aplikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ezaugarri edafikoak eta topografikoak aztertu ditu.
b) Higadura minimizatzera zuzendutako jardunak deskribatu ditu.
c) Ekoizpen ekologikoaren prozesuak aplikatzearen ondorio diren lurzoruaren emankortasunaren gaineko hobekuntzak deskribatu ditu.
d) Ureztatzeko sistema hautatu du.
e) Instalazioak muntatu aurreko lanak egin ditu.
f) Ongarriak eta behar diren medeagarriak zehaztu eta aplikatu ditu.
g) Lurra eta hazitegietako substratua laboreen arabera prestatzeko lan ekologikoak egin ditu.
h) Makinak eginen den lan ekologikoaren arabera hautatu eta erabili ditu.
i) Makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
j) Lurra eta substratuak prestatzeko lanetan ziurtapen-prozedurak baloratu ditu.
k) Lurra eta substratuak prestatzeko lanetan nekazaritza ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
4. Landaregai ekologikoa erein eta landatzen du, eta bertako baliabide fitogenetikoen erabilera justifikatzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Hazitegiak ereiteko teknikak erabili ditu.
b) Aukerei, elkartzeei eta polilaborantzei erantzungo dieten belarkiak eta barazkiak ereiteko eta landatzeko esparrua zehaztu du.
c) Abereak elikatzeko belardiak eta laboreak ereiteko eragiketak egin ditu.
d) Hazi ekologikoen dosia kalkulatu du.
e) Patroi eta barietate ekologikoak hautatu ditu.
f) Biodibertsitatea bermatuko duen fruta-arbolen saila diseinatu du.
g) Zuinkatzeko jardunak identifikatu ditu.
h) Labore ekologikoentzako lehen zaintzak deskribatu ditu.
i) Falta zena birjarri da.
j) Ereiteko eta landatzeko makinak hautatu eta erabili ditu.
k) Makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
l) Ereiteko, landatzeko eta birlandatzeko lanetan ziurtapen ekologikoaren prozedurak aztertu ditu.
m) Ereiteko, landatzeko eta birlandatzeko lanetan nekazaritza ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako ustiategiko material, tresna, lanabes eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu ditu.
b) Elektromekanika arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu du.
c) Erabilitako materialak, tresnak, makinak eta ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu ditu.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu ditu, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin ditu, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.
Edukiak.
Ekoizpen arrunteko ustiategiak transformatu eta ekoizpen ekologikoko ustiategi bihurtzea:
-Trantsizio-estrategiak.
-Inbentarioa egitea. Erabilgarri dauden baliabide naturalak eta giza baliabideak. Bioegitura. Teknoegitura.
-Prozesua planifikatzea.
-Intsumoak eta/edo kanpoko zerbitzuak baloratzea.
-Bihurketa ekoizpen ekologikoari buruzko arautegiaren arabera.
-Ziurtapen ekologikoaren prozesua.
Txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak ezartzea:
-Belar-laboreen, zurezko laboreen eta belardiko espezieen ezaugarri botanikoak.
-Txandakatzeak. Motak. Aukeratzeko faktoreak.
-Elkartzeak. Motak. Aukeratzeko faktoreak.
-Polilaborantzak. Motak. Aukeratzeko faktoreak.
-Biodibertsitatea: txandakatze, elkartze eta polilaborantzen eragina.
-Txandakatze, elkartze eta polilaborantzen onura.
-Nekazaritza ekologikoari buruzko araudia, txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak ezartzeari dagokiona.
Lurra prestatzea:
-Higadura saihesteko jardunak.
-Ureztatzeko sistema aukeratzea. Nekazaritzako ingurumen arloko parametroak.
-Lurra laboreen arabera prestatzeko lanak. Emankortasunaren hobekuntza. Garbitzeko ureztatzeak. Instalazioak muntatu aurreko lanak egitea.
-Substratu ekologikoak prestatzea.
-Lurra eta substratuak prestatzeko makinak. Erabilera eta mantentze-lanak.
-Ongarri organiko eta mineralak zehaztea eta kalkulatzea.
-Ongarriak aplikatzeko makinak. Erabilera eta mantentze-lanak.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, lurra eta substratuak prestatzeari dagokiona.
Ereitea, landatzea eta birlandatzea:
-Hazitegi ekologikoak ereitea.
-Belardietan eta barazki-eta belar-labore ekologikoetan ereiteko metodoa.
-Ereiteko garaia: ereintza biodinamikoa.
-Sustrai hutseko landarea. Sustrai-lurdun landarea.
-Patroiak eta barietateak.
-Landatzea. Biodibertsitatea. Sail landatu ekologikoa diseinatzea. Zuinketa. Landaregaia prestatzea. Botxoak irekitzea. Zurkaiztatzea. Landatzeko esparrua.
-Lehen zaintzak.
-Erein eta landatzeko makinak. Erabilera eta mantentze-lanak.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, erein, landatu eta birlandatzeari dagokiona.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako ustiategiaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Nekazaritzako ustiategia seinaleztatzea.
-Segurtasuna nekazaritzako ustiategian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinak biltzea eta hautatzea.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen helburua da ikasleek labore ekologikoak ezartzeko trebetasunak eta ekoizpen arrunteko ustiategiak transformatu eta ekoizpen ekologikoko ustiategi bihurtzeko teknikak hartzea. Modulu hau amaitzean ikasleek konturatu behar dute natura eta ingurumena errespetatzen duten laboreak ezartzea posiblea eta onuragarria dela.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, ikasleek ezagutza teoriko-praktikoak eta berariazko trebetasun, gaitasun eta teknikak eskura ditzaten. Horretarako, komenigarria litzateke balio anitzeko ikasgela bat izatea finkan bertan; horrek, neurri handi batean, eduki teorikoak eta haien aplikazio praktikoak koordinatzea erraztuko du.
Labore ekologikoak ezartzea izeneko moduluak gai hauek jorratzen ditu: ezarri beharreko laborantza ekologikoa aukeratu eta zehaztea, lurzorua eta emankortasuna hobetzea, lurzorua prestatzea eta material ekologikoa erein eta landatzea. Hedadura hori izateagatik iradokitzen da hiru multzo handitan ematea, laborantza moten arabera antolatuta:
-Barazki-labore ekologikoak ezartzea (bortxatuak eta aire zabalekoak).
-Frutagintza eta ardogintza ekologikoko laboreak ezartzea.
-Laborantza estentsibo ekologikoak (zerealak, bazkak eta belardiak) ezartzea.
Hala ere, komenigarria litzateke modulu hau hasteko aurreko epigrafean izendatu direnetarako komuna den multzo bat ematea. Multzo horretan nekazaritza tradizionalaren eta nekazaritza ekologikoaren arteko aldeak aztertuko lirateke, baita hainbat faktorek ingurumenean duten eragina ere (besteak beste ur kontsumoak, ongarrien erabilerak, laborantza hidroponikoak, produktu fitosanitarioen erabilerak eta genetikoki eraldatutako espezie eta barietateen erabilerak). Era berean, aipatu edukiak emateko ordena laborantza-aroek eta beren zikloek marka dezatela iradokitzen da.
Ikasleek eginen dituzte ikastetxeko finketan laborantza batzuk zein besteak ezartzeko egindako lan guztiak, hasi prozesuaren plangintzatik eta erein eta landatu arte, baita horrek dakartzan zeregin guztiak ere.
Moduluaren irakaskuntza-ikaskuntzako jarduera adierazgarri gisa honako hauek proposa litezke, besteak beste:
-Ustiategiko laborantzen datu klimatikoak, edafikoak, topografikoak eta historikoak bildu eta interpretatzea.
-Txandakatze, elkartze eta polilaborantzen balizko kasu praktikoak egitea.
-Lurzorua prestatzea laborantza ekologikoak ezartzeko.
-Laborantza ekologikoen ereintza edo landaketa diseinatzea.
-Laborantza ekologikoak erein, landatu edo birlandatzea.
-Makinak erabili eta mantentzea.
Kontuan hartuta zikloaren edukiak, eta berariaz, modulu honen edukiak, interesgarria litzateke ikasleek beren prestakuntza osatzeko alderdi praktikoak behatzea eta ikasgelan ikusitako alderdi teorikoak sakonago aztertzea. Horretarako, nekazaritzako ustiategi ekologiko batzuetan edo sektore horretako azoketan bisitak egiten ahalko lirateke.
Oso garrantzitsua da modulu hau eta bigarren kurtsoko Landare-ekoizpen ekologikoa izeneko modulua koordinatzea, azken modulu horretan ikasleek ezin izanen baitituzte laborantza jakin batzuk jorratu, besteak beste tomatea, piperra, leka, fruitu lehorren, mahastien eta beste batzuen bilketak, etab.. Izan ere, horiek lehen kurtsoko modulu honetan eman beharko dira hirugarren hiruhilekoan.
Lanbide modulua: Trakzioko lantegia eta ekipamenduak.
Kodea: 0407.
Iraupena: 190 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ustiategiko lantegia antolatzen du, eta tresnen eta ekipamenduen kokapena justifikatzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ustiategiko lantegiaren eremuak deskribatu eta seinaleztatu ditu.
b) Lantegiko tresna eta ekipamendu garrantzitsuenak identifikatu ditu.
c) Tresnak eta ekipamenduak dagokien lekuan kokatu ditu.
d) Tresnen eta ekipamenduen inbentarioa egin du, eta birjartzeko premiak egiaztatu ditu.
e) Lantegiko tresnen eta ekipamenduen erregistroa egin du.
f) Lantegia garbitzeko eta bertako hondakinak ezabatzeko prozedurak aplikatu ditu.
2. Traktorea eta trakzioko ekipamenduak erabiltzen ditu, eta horien funtzionaltasuna eta erabilera interpretatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Traktorearen eta trakzioko ekipamenduen atalak eta osagaiak identifikatu ditu.
b) Traktorearen eta trakzioko ekipamenduen sistemak deskribatu ditu.
c) Traktore motak eta trakzioko ekipamenduen motak deskribatu ditu.
d) Traktorea eta trakzioko ekipamenduak erabiltzearen orduko kostua kalkulatu du.
e) Traktorea eta trakzioko ekipamenduak ustiategiaren ezaugarrien arabera hautatu ditu.
f) Indar-hargunea eta sistema hidraulikoa abiarazi ditu.
g) Traktoreari lanabesak eta makinak akoplatu dizkio.
h) Traktoreak lanabesik gabe maneiatzeko jarduerak egin ditu.
i) Traktoreak atoiekin edo lanabesekin maneiatzeko jarduerak egin ditu.
3. Traktorearen eta trakzioko ekipamenduen oinarrizko mantentze lanak egiten ditu, protokoloak eta mantentze fitxak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Mantentze-eragiketa nagusiak deskribatu eta egin ditu.
b) Mantentze-programaren adierazpenak eta argibide teknikoak interpretatu ditu.
c) Ondorio tekniko eta ekonomikoak aztertu ditu.
d) Mantentze-lanak eta oinarrizko konponketa egiteko behar diren materialak eta ordezko piezak identifikatu ditu.
e) Elementu eta sistema sinpleak muntatzeko/desmuntatzeko lanak egin ditu.
f) Oinarrizko konponketak eta ordezpenak egin ditu.
g) Eragiketen erregistroak bete ditu.
h) Lantegi espezializatu batean konpondu behar diren matxurak identifikatu ditu.
4. Soldadura-eragiketak eta oinarrizko mekanizazio-eragiketak egiten ditu, eta erabilitako materialak eta metodoak justifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Oinarrizko mekanizazio-eragiketak egiteko gehien erabiltzen diren tresnak eta ekipamenduak identifikatu ditu.
b) Nekazaritzako ustiategi bateko lantegian erabiltzen diren soldadura-prozesuak deskribatu ditu.
c) Soldadura-ekipamenduak erabiliko den prozeduraren arabera ezaugarritu ditu.
d) Elementu-loturak eta material-birkargak egin ditu hainbat soldadura-prozedura erabilita.
e) Lortutako soldadurak akatsik ez izatea kontrolatu du.
f) Oinarrizko mekanizazio-eragiketak egin ditu tresna eta makina sinpleak erabilita.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako lantegiko material, lanabes, tresna eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu ditu.
b) Elektromekanika arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu du.
c) Erabilitako materialak, tresnak, makinak eta ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu ditu.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu ditu, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin ditu, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete du egindako eragiketetan.
Edukiak.
Ustiategiko lantegia antolatzea:
-Ustiategiko lantegia.
-Lantegiko tresnak eta ekipamenduak.
-Inbentarioa.
-Lantegiaren antolakuntza.
-Eragiketen erregistroa.
-Hondakinak garbitu eta desagerraraztea.
Traktorea eta trakzioko ekipamenduak maneiatzea:
-Traktorea eta trakzioko ekipamenduak. Eginkizunak eta motak. Traktorearen atalak. Motokultorea. Motoaitzurra.
-Prestazioak eta aplikazioak.
-Motorra, oinarrizko kontzeptuak. Motak eta sailkapena. Banaketa- eta sarrera-sistema. Hozte-sistema. Koipeztatze-sistema. Elikatze-sistema.
-Sistema hidraulikoa. Transmisio sistema. Sistema elektrikoa. Kontrol elektronikoak. Segurtasun sistemak. Lastatze-sistemak. Direkzioa eta balaztak.
-Potentzia. Errendimenduak.
-Indar-hargunea.
-Lanabesak. Motak eta aplikazioak. Aukeratzeko irizpideak. Ekipamenduak eta atoiak krokatzea eta abiaraztea. Beste elementu batzuk.
-Traktorearen eta trakzioko ekipamenduen kostua. Kostuen kalkulua.
-Ekipamenduak hautatzea eta ordeztea.
Traktorearen eta trakzioko ekipamenduen mantentze-lana:
-Lehen mailako mantentze-lanak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.
-Mantentze-lanetarako eta konponketetarako erabilitako materialak.
-Lubrifikatzaileak. Hondakinak desagerraraztea.
-Erregaiak. Biltegiratzea. Legeria.
-Konponketak eta mantentze-lanak egiteko bestelako materialak.
-Matxura sinpleak detektatu eta konpontzea.
-Elementuak eta sistemak muntatzea eta desmuntatzea.
-Laneko errendimenduaren gaineko ondorio tekniko eta ekonomikoak: matxurak, erregai-kontsumoa, makinen eta horien osagaien balio-bizitza.
Soldadura eta oinarrizko mekanizazioa:
-Oinarrizko mekanizazioa eta soldadura.
-Soldaduraren atalak.
-Soldadurako eta oinarrizko mekanizazioko ekipamenduak. Aplikazioak.
-Soldadura eragiketak. Lotura motak.
-Soldaduren akatsak. Prozesuaren kontrola.
-Oinarrizko mekanizazio-eragiketak. Tresnak eta makinak.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako lantegiaren berezko arriskuak.
-Prebentzio-baliabideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Seinaleak lantegian.
-Segurtasuna lantegian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinak biltzea eta hautatzea.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bitartez ikasleek oinarrizko trebetasunak eskuratzen dituzte traktorea eta trakzioko ekipamenduak erabiltzeko, eta nekazaritzako lantegiaren nahiz soldadurako oinarrizko eragiketen antolatze- eta mantentze-lanak egiteko.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan. Modulua behar bezala garatzeko gomendagarria litzateke informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea: baliabide informatikoak, bideoak, proiektoreak, ofimatikako softwarea, etab.
Modulu honen ezaugarriak kontuan hartuta, eta eskola-aldiak hobeto aprobetxatzeko, saioen bi heren gutxi gorabehera prakatikoak izan daitezela eta nekazaritzako lantegian eman daitezela iradokitzen da, lantegiaren antolaketa eta traktorearen nahiz trakzioko ekipamenduen mantentze-lana eta erabilera eta soldadura prozesuak egiteko. Gainerako herena balio anitzeko ikasgela batean emandako eduki teorikoak garatzeko erabiltzen ahal da.
Modulu hau batik bat praktikoa denez, irakaslanean komenigarria litzateke funtsean benetako aplikazioak azpimarratzea. Eduki praktikoak garatzeko, aurretiaz saio teorikoetan egindako esperientzia erabiltzen ahal da abiapuntu gisa, eta horrela kontzeptuak hobeto barneratuko dira.
Edukien sekuentziazioari dagokionez, komenigarria litzateke ezagutza teorikoak eta trebetasun teknikoak (ekipamenduak eta lantegia) eskuratzen direla ziurtatzea, jardun errazen bitartez, horrela gero prozesu konplexuagoetan aplikatuko diren trebetasunak apurka eskuratuko dituztelako. Beraz, gomendagarria da edukien multzoei modu sekuentziatuan ekitea kurtso osoan, eta prozesu bakoitza egitea arriskuak saihesteko beharrezkoak diren ezagutzak eskuratu ondoren.
Edukiak bi multzo handitan antolatzea iradokitzen da: traktorea eta trakziozko ekipamenduak eta lantegia eta soldadurako eta mekanizazioko prozesuak. Beraz, sekuentziarik zentzuzkoena honako hau izanen litzateke:
-Traktorea eta trakzioko ekipamenduak. Traktore eta motokultore bakoitzaren elementuak identifikatzea.
-Traktorea eta motokultorea abiaraztea. Traktorearekin eta motokultorearekin joan-etorriak eta maniobrak egitea.
-Lanabesak, identifikazioa eta mantentze-lana.
-Lanabesak krokatzea eta erregulatzea, garraiatzeko.
-Lantegia. Lantegiko tresnak identifikatzea. Lantegiko makinak identifikatzea.
-Mekanizazioa: ebakitze, karrakatze, zulatze eta hariztatzea.
-Soldadura prozesuak.
Lehenengo hiruhilekoan traktorearen eta trakzioko ekipamenduen erabilerarekin hastea iradokitzen da, horren mendean baitaude beste modulu batzuetan eginen diren praktikak. Laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumenaren babeseko edukien atalari zeharka ekinen zaio edukien multzo guztietan, eta bereziki kontuan hartu beharko da traktorea eta bere ekipamenduak erabiltzean, baita lantegiaren eta soldadura eta mekanizazio prozesuen mantentze-lanean ere.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Lantegiko tresnak eta ekipamenduak identifikatzea.
-Lantegiko eragiketen erregistroa. Mekanizazioa eta soldadura.
-Soldadura prozesua.
-Lantegiko hondakinak garbitzea eta desagerraraztea.
-Lanabesaren ezaugarriak aukeratzea traktorearen potentziaren arabera.
-Traktorea eta trakzioko ekipamenduak aukeratu eta ordeztea.
-Traktorearen eta trakzioko ekipamenduen orduko kostua kalkulatzea.
-Traktorearen elementuak identifikatzea.
-Traktorearen mantentze-lanak.
Moduluaren alderdi batzuk, espezializatuagoak direnez edo ikastetxean aplikatzeko zailak direnez, ikasgelatik kanpoko jarduerekin osatzen ahal dira. Horrela, adibidez honako hauek planteatzen ahal dira:
-Nekazaritzako ekipamenduen azoketara bisitak egitea.
-Kudeaketa Institutu Teknikoko erakustaldiak.
-Bisita nekazaritzako ustiategi batean.
-Bisita nekazaritzako lantegi batean.
Ebaluazioak moduluko ikasketaren emaitzak lortu diren egiaztatzeko balioko du. Ebaluazioak etengabea, objektiboa eta pertsonalizatua izan behar du, ikasleen ikaskuntza prozesua behatuz, eta programatutako prestakuntza-jarduera batzuk zein besteak egiteko jarrera, trebetasuna eta zailtasunak baloratuz.
Hori guztia lortzeko, praktiketako saioetan hainbat alderdi behatuko da, besteak beste lanaren antolaketa, proposatutako zereginak egiteko eraginkortasun eta trebetasuna, eta lan pertsonalari zein talde-lanari buruzko jarrera. Halaber, banakako proba objektibo idatziak eginez, aztertutako eduki teorikoak eta egindako prozesuak lotzeko gaitasuna baloratuko da. Ahal dela, ikasle bakoitzak banaka edo talde txikian garatuko ditu saio bakoitzean planteatzen diren praktikak.
Trakzioko lantegia eta ekipamenduak izeneko modulua Labore ekologikoak ezartzea izeneko moduluarekin koordinatu beharko da (biak lehen kurtsokoak dira), azken horretan beharrezkoa baita traktorea erabiltzea lurzorua prestatzearekin zerikusia duten lanak egiteko.
Lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak.
Kodea: 0408.
Iraupena: 100 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Nekazaritzako azpiegiturak instalatzen eta mantentzen ditu, eta horien ezaugarriak eta muntatzeko teknikak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ustiategirako beharrezkoak diren azpiegiturak identifikatu ditu.
b) Azpiegituren ezaugarri nagusiak eta haiek muntatzeko teknikak deskribatu ditu.
c) Lurraren topografia eta lursailaren ezaugarriak ezarri beharreko azpiegitura motarekin lotu ditu.
d) Drainatze-sistemak deskribatu ditu.
e) Azpiegiturak mantentzeko eragiketak egin ditu.
f) Azpiegitura instalatzeko eta mantentzeko oinarrizko makinak eta tresnak maneiatu ditu.
2. Ureztatzeko instalazioak muntatzen ditu, eta instalazioaren elementuak eta muntatzeko teknikak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ureztatzeko instalazioaren osagaiak eta funtzionamendua deskribatu ditu.
b) Ureztatzeko instalazio bat muntatzeko beharrezkoak diren materialak hautatu ditu.
c) Ureztatzeko proiektu baten zehaztapen teknikoak interpretatu ditu.
d) Ureztatzeko instalazio bat zuinkatu du.
e) Hainbat hodieria motatan ureztatzeko piezak eta osagarriak muntatu ditu.
f) Ureztatzeko instalazio baten funtzionamendua egiaztatu du.
g) Ureztatzeko instalazio batean hautemandako funtzionamendu-akatsak zuzendu ditu.
3. Laboreak babesteko eta behartzeko sistemak instalatzen ditu, eta ingurumen-faktoreekin eta laborantzakoekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laboreak babesteko eta behartzeko instalazioak sailkatu ditu.
b) Laboreak babesteko eta behartzeko sistemen ezaugarriak deskribatu ditu.
c) Estalki mota bakoitzaren propietateak deskribatu ditu.
d) Laboreak babesteko edo behartzeko sistema bat muntatzeko materialak eta tresnak hautatu ditu.
e) Laboreak babesteko sistema baten elementuak instalatu ditu muntatzeko zehaztapen teknikoei jarraiki.
f) Berotegi batean ingurumen-kontrola ahalbidetzen duten elementuak deskribatu ditu.
g) Ingurumen-kontroleko elementuak instalatu ditu.
4. Nekazaritzako instalazioak mantentzen ditu, haien kontserbazio eta higienerako ezarritako protokoloak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Matxura ohikoenak deskribatu eta instalazioekin lotu ditu.
b) Instalazio batean matxuratuta edo hondatuta dauden elementuak identifikatu ditu.
c) Instalazio bat mantentzeko beharrezkoak diren elementuen hornikuntza egin du.
d) Instalazio batean matxuratuta edo hondatuta dauden elementuak ordeztu ditu.
e) Oinarrizko konponketak egin ditu.
f) Instalazioa garbitzeko, desinfektatzeko, eta intsektuak eta arratoiak hitzeko produktuak hautatu ditu.
g) Instalazioa garbitzeko, desinfektatzeko, eta intsektuak eta arratoiak hitzeko produktuak gomendatutako dosietan aplikatu ditu.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako instalazioko material, tresna, lanabes eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu ditu.
b) Elektromekanika arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu du.
c) Erabilitako materialak, tresnak, makinak eta ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu ditu.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu du, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin ditu, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete du egindako eragiketetan.
Edukiak.
Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea:
-Azpiegitura motak.
-Azpiegituren ezaugarriak eta haiek muntatzeko teknikak.
-Eraikuntzako materialak: sailkapena, oinarrizko ezaugarriak, lokaletan eta nekazaritzako instalazioetan aplikatzea.
-Eraikuntzaren oinarriei buruzko nozioak: zimenduak, fabrikak, estalkiak eta aurrefabrikatuak.
-Azpiegituren kokapena: topografia.
-Drainatze-sarea. Eginkizuna.
-Berariazko makina eta tresnak.
-Azpiegituren lehen mailako mantentze-lana.
Ureztatzeko instalazioak muntatzea:
-Ureztatzeko instalazioen ezaugarriak. Emaria. Presioa.
-Ureztatzeko materiala. Hodiak. Lotura elementuak. Igorgailuak. Aukeratzeko irizpideak.
-Automatismoak.
-Igorgailuak. Kokapena. Ponpaketa multzoa. Iragazkiak. Fertirrigazio-ekipamendua.
-Ureztatzeko proiektuak. Interpretazioa.
-Instalazioaren zuinketa.
-Muntatzeko material eta tresnak.
-Ureztatzeko instalazio baten funtzionamendua egiaztatzea. Presioak eta emariak neurtzea. Ur-baliabideak eraginkortasunez erabiltzea.
Laboreak babesteko eta behartzeko sistemak instalatzea:
-Laboreak babesteko eta behartzeko instalazio motak.
-Laboreak babesteko eta behartzeko instalazioen ezaugarriak. Materialak. Dimentsioak.
-Estalkiak. Material plastikoak. Beira.
-Muntatzeko planoak eta adierazpenak interpretatzea.
-Ingurumen-kontroleko elementuak.
Nekazaritzako instalazioen mantentze-lana:
-Matxurarik ohikoenak.
-Lokal eta instalazioak konpondu eta atontzeko igeltserotza obra txikiak (morteroa, adreiluzko fabrikak, blokezkoak, entokatua, hormigoia, enkofratua, hormigoiztatzea, zolatak, elementuak paratzea).
-Iturgintzako oinarrizko instalazio- eta konponketa-eragiketak.
-Instalazio elektrikoen oinarrizko mantentze-lan eta konponketak (hartuneak, banaketa-koadroak, zirkuituak eta argien eta energia elektrikoaren elementuak).
-Matxuratutako edo hondatutako elementuak aurkitzea.
-Instalazio bateko pieza eta elementuen hornikuntza.
-Prebentziozko mantentze-lana.
-Ureztatzeko instalazioaren mantentze-lana.
-Matxuratutako edo hondatutako elementuak ordeztea. Prozedura. Tresnak.
-Konpontzeko oinarrizko elementuak.
-Garbitzeko, desinfektatzeko, eta intsektuak eta arratoiak hitzeko produktuak.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako instalazioaren berezko arriskuak.
-Prebentzio-baliabideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Nekazaritzako instalazioa seinaleztatzea.
-Segurtasuna nekazaritzako instalazioan.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinak biltzea eta hautatzea.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bitartez ikasleek oinarrizko trebetasunak eskuratzen dituzte nekazaritzako azpiegitura eta instalazioen muntaketa eta mantentze-lanen eginkizuna betetzeko.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan. Modulua behar bezala garatzeko gomendagarria litzateke informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea: baliabide informatikoak, bideoak, proiektoreak, ofimatikako softwarea, etab.
Moduluaren ezaugarriak kontuan hartuta, eta eskola-aldiak hobeto aprobetxatzeko, edukien heren bat balio anitzeko ikasgela batean emandako eskola teorikoetan erabil dadila iradokitzen da. Saio praktikoak nekazaritzako instalazioen lantegian eginen dira.
Modulu hau batik bat praktikoa denez, irakaslanean komenigarria litzateke funtsean aplikazio praktikoa azpimarratzea. Eduki praktikoak garatzeko, aurretiaz saio teorikoetan egindako esperientzia erabiltzen ahal da abiapuntu gisa, eta horrela kontzeptuak hobeto barneratuko dira.
Edukien sekuentziazioari dagokionez, komenigarria litzateke ezagutza teorikoak eta trebetasun teknikoak eskuratzen direla ziurtatzea, jardun errazen bitartez, horrela gero prozesu konplexuagoetan aplikatuko diren trebetasunak apurka eskuratuko dituztelako. Beraz, gomendagarria da edukien multzoei modu sekuentziatuan ekitea kurtso osoan, eta prozesu bakoitza egitea arriskuak saihesteko beharrezkoak diren ezagutzak eskuratu ondoren.
Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziazioa, hain zuzen ere edukien atalean ezarritako ordena bera da. Hala ere, Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea izeneko multzoa zeharka lantzea iradokitzen da. Prozesu bakoitza behar diren trebetasun eta segurtasun neurriekin eginen da, arriskuak saihesteko.
Moduluaren helburuak lortzeko aukera ematen duten irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan egin beharreko jarduerak honako hauek izanen dira:
-Azpiegitura eta instalazioak identifikatu eta ezaugarritzea.
-Instalazioak muntatzeko teknikak aplikatzea.
-Azpiegitura eta instalazioak atontzea.
-Azpiegitura eta instalazioen mantentze-lana.
-Tantakako ureztaketa instalazio txiki bat muntatzea.
-Aspertsio bidezko ureztaketa instalazio txiki bat muntatzea.
-Matxura sinpleak detektatu eta konpontzeko prozedurak.
-Instalazioak garbitu eta desinfektatzeko metodoak.
-Ekipamenduak, tresnak eta makinak maneiatzea.
-Laneko segurtasun arauak eta ingurumena babesteko arauak betetzea.
Moduluaren alderdi batzuk, espezializatuagoak direnez edo ikastetxean aplikatzeko zailak direnez, ikasgelatik kanpoko jarduerekin osatzen ahal dira. Horrela, adibidez honako hauek planteatzen ahal dira:
-Bisita Nafarroako Ubidean.
-Bisita abeltzaintza ustiategi batean.
-Bisita nekazaritzako ustiategi batean.
Ebaluazioak moduluko ikasketaren emaitzak lortu diren egiaztatzeko balioko du. Ebaluazioak etengabea, objektiboa eta pertsonalizatua izan behar du, ikasleen ikaskuntza prozesua behatuz, eta programatutako prestakuntza-jarduera batzuk zein besteak egiteko jarrera, trebetasuna eta zailtasunak baloratuz.
Hori guztia lortzeko, praktiketako saioetan hainbat alderdi behatuko da, besteak beste lanaren antolaketa, proposatutako zereginak egiteko eraginkortasun eta trebetasuna, eta lan pertsonalari zein talde-lanari buruzko jarrera. Halaber, banakako proba objektibo idatziak eginez, aztertutako eduki teorikoak eta egindako prozesuak lotzeko gaitasuna baloratuko da.
Nekazaritzako azpiegituren modulu hau zikloko beste modulu batzuekin lotzen da. Hain zuzen ere, modulu hauekin koordinatu beharko da:
-Lehen kurtsoko agronomiaren oinarriak. Modulu honetan ureztatzeko dosia eta maiztasuna kalkulatzeko ezagutzak eskuratzen dira.
-Lehen kurtsoko zootekniaren oinarriak. Modulu honetan aplikatuko dira Nekazaritzako azpiegituren moduluan aziendarentzako bizitokiei buruz eskuratutako trebetasunak.
-Labore ekologikoak ezartzea. Modulu honetan beharrezkoak dira lehen kurtsoko Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak izeneko moduluan eskuratzen diren ezagutzak eta trebetasunak, ureztatze sistemak aukeratzeko.
Lanbide modulua: Landare-osasunaren printzipioak.
Kodea: 0409.
Iraupena: 100 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Landutako landareen etsaiak identifikatzen ditu eta kontrol sistemen bilakaerarekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kalteen jatorria zehaztu du.
b) Izurriak, eritasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak identifikatu ditu.
c) Parasitoek eragindako kaltearen eta parasitoek eragin ez duten kaltearen arteko diferentziak azaldu ditu.
d) Izurriak, eritasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko estrategia nagusiak ezagutu ditu.
e) Nafarroako laborantzen ezbehar, izurrite eta eritasun nagusiak identifikatu dira.
2. Nahi ez den landaretza espontaneoa ezaugarritzen du, eta zonan dauden espezieak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nahi ez den landaretza espontaneoaren ezaugarriak azaldu ditu.
b) Nahi ez den landaretza espontaneoak sortzen dituen kalteak identifikatu ditu.
c) Nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak baloratu ditu.
d) Nahi ez den landaretza espontaneoaren plantulak ezagutu ditu.
e) Laboreetan nahi ez den landaretza espontaneoaren landare nagusiak identifikatu ditu.
f) Landareen landare parasitoak identifikatu ditu, eta horien garrantzi ekonomikoa baloratu du.
g) Espezieak gakoak erabilita zehaztu ditu.
h) Landaretza espontaneoko espezieen ezaugarri biologikoak deskribatu ditu.
i) Landaretza espontaneoak laboreen gainean duen eragina baloratu du.
j) Nahi ez den landaretza espontaneoaren eta labore talde nagusien arteko asoziazioa identifikatu du.
k) Herbario bat egin du nahi ez den landaretza espontaneoaren espezieekin.
3. Landareentzat kaltegarria eta onuragarria den fauna zehazten du, eta ezaugarri biologikoak landareen gaineko ondorioekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Izaki bizidun kaltegarriak eta onuragarriak sailkapen orokor batean kokatu ditu.
b) Ornogabe, hegazti eta ugaztun esanguratsuenen ezaugarri morfologikoak identifikatu ditu.
c) Fauna kaltegarriaren eta onuragarriaren fisiologia deskribatu du.
d) Landareentzat kaltegarriak eta onuragarriak diren intsektu, nematodo eta akaroen ordenak bereizi ditu.
e) Intsektu-bilduma bat egin du ordena bereizgarrienekin.
f) Fauna kaltegarriak (nematodoak, akaroak intsektuak, etab.) sorrarazten dituen izurrite nagusiak eta horien kalte eta sintomak identifikatu dira.
g) Nematodo, akaro, intsektu, ornogabe, hegazti eta ugaztunen prebentzio eta kontrolerako metodo nagusiak deskribatu dira.
h) Nekazaritzarako organismo onuragarri nagusiak identifikatu dira.
i) Izurritea eragin dezakeen faunaren ziklo biologikoa ingurumen-baldintzekin eta landarearen fenologiarekin lotu du.
4. Agente onuragarriak eta landareei erasaten dieten eritasunak eta kalteak eragiten dituztenak zehazten ditu, eta horien ezaugarriak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Agente onuragarriak eta eritasunak eta kalteak eragiten dituztenak sailkatu ditu.
b) Agente biotiko nagusiak deskribatu ditu: bakterioak, birusak eta onddoak.
c) Agente onuragarrietan eta eritasunak eragiten dituztenetan eragina duten ingurumen-baldintzak deskribatu ditu.
d) Bakterioek, birusek eta onddoek eragindako eritasunak transmititzeko modua baloratu du.
e) Eritasunen sintomak eta kalteak deskribatu ditu.
f) Landare bakoitzaren berezko eritasunak ezagutu ditu.
g) Lagin batean eritasunaren agente eragileak identifikatu ditu.
h) Bakterioek, birusek eta onddoek eragindako eritasunak kontrolatzeko sistema nagusiak deskribatu ditu.
i) Laginak biltzeko metodoa eta laborategira bidaltzeko jarraitu beharreko protokoloa deskribatu da.
5. Landareen osasun-egoera zehazten du, eta ezarritako protokoloaren arabera lortutako informazioa baloratzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurrean seinalatutako laginketa-unitateak identifikatu ditu.
b) Lagunak biltzeko ibilbiderik egokienak ezagutu ditu.
c) Izurrite eta eritasunak baloratzeko sistemak deskribatu ditu, horien ondorioz erabakitzen baita izurrite eta eritasunak kontrolatzeko beharra dagoen ala ez.
d) Zenbaketak eta lagin-hartzeak ezarritako teknika eta bitartekoekin egin ditu.
e) Patologia ezezagunen laginak hartu ditu, ezarritako protokoloari jarraiki laborategira bidaltzeko.
f) Onuragarriak ez diren agenteen presentzia-mailak interpretatu ditu, erreferentziako balioekin konparatuta.
g) Ingurumen-baldintzak egin behar den laginketarekin lotu ditu.
h) Dagoen fauna osagarria kuantifikatu du.
i) Agente kaltegarri bakoitzaren tratamendu-atalasea ezagutu du.
j) Berrogeialdiko izurriteak zer diren deskribatu da.
k) Pasaporte fitosanitarioaren ezaugarriak aztertu ditu.
l) Nafarroako prebentziozko abisuen sistemaren esanahia deskribatu du.
m) Nafarroako prebentziozko abisuen sistemaren bidez artatzen diren laborantzen sailkapena egin du, eta laborantza horiek ebaluatzeko metodorik egokienak identifikatu ditu.
6. Landareak babesteko metodoak ezaugarritzen ditu, eta haien osasunaren gaineko ondorioak baloratzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Fauna kaltegarriaren, eritasunen, fisiopatien eta nahi ez den landaretza espontaneoaren kontra babesteko metodoak sailkatu ditu.
b) Zeharkako kontroleko metodoen ezaugarriak interpretatu ditu.
c) Zuzeneko kontroleko metodoen ezaugarriak interpretatu ditu.
d) Borroka mekanikoko eta borroka fisikoko metodoak zenbatu ditu.
e) Izurriak, eritasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko metodo kulturalak zenbatu ditu.
f) Fauna kaltegarriaren, eritasunen eta nahi ez den landaretza espontaneoaren kontra borrokatzeko erabiltzen diren metodo kimikoak baloratu ditu.
g) Metodo biologikoak eta bioteknikoak deskribatu ditu.
h) Izurriteak, eritasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko borroka genetikoan aplika daitezkeen metodoak deskribatu dira.
i) Borroka integratuaren metodoa deskribatu du.
Edukiak.
Landatutako landareen etsaiak identifikatzea:
-Kalteen jatorria eta kontrol sistemak.
-Parasitoek eragindako kaltea eta parasitoek eragin ez dutena definitzea.
-Izurriak, eritasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko estrategien bilakaera.
-Nafarroako laboreen ezbehar, izurrite eta eritasun nagusiak.
Nahi ez den landaretza espontaneoa ezaugarritzea:
-Landaretza espontaneoa. Nahi ez den landaretza espontaneoa definitu eta sailkatzea.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren ezaugarri biologikoak. Barreiatzea.
-Nahi ez den landaretza espontaneoak eragindako kalteak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Zereal laboreen, fruta laboreen, labore intentsiboen eta arrozaren nahi ez den landaretza espontaneoa.
-Landare inbaditzaileak. Gizartean eta ekonomian duten garrantzia. Gaur egungo egoera.
-Landare parasitoak. Definizioa. Sailkapena. Landare parasito nagusiak. Ekonomian duten garrantzia.
-Espezieak sailkatzeko gakoak. Gakoak maneiatzea. Espezierik ohikoenak identifikatzea.
-Herbarioak egitea. Erabilgarritasuna. Materialak. Biltzea, egokitzea eta mantentzea.
Fauna kaltegarria eta onuragarria zehaztea:
-Izaki bizidunen sailkapena. Fauna kaltegarria eta onuragarria.
-Izurritea. Kontzeptua.
-Fauna kaltegarriaren eta onuragarriaren barreiadura-portaera. Sartutako fauna inbaditzailea.
-Nematodoek eta akaroek eragindako izurriteak. Identifikazioa. Sailkapena. Biologia. Sintomak. Kalteak. Nematodoek eta akaroek eragindako izurrite nagusiak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Intsektuek eragindako izurriteak. Identifikazioa. Sailkapena. Biologia. Sintomak. Kalteak. Intsektuek eragindako izurrite nagusiak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Fauna onuragarria. Organismo parasitoak eta harrapariak. Biologia. Organismo onuragarrien espezie nagusiak. Nekazaritzan duten garrantzia.
-Ornogabe, hegazti eta ugaztun esanguratsuenak. Sailkapena eta identifikazioa. Morfologia eta fisiologia. Nekazaritzan eragiten dituzten kalte nagusiak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Intsektu-bildumak egitea. Ordenak sailkatzea. Ekipamenduak. Harrapatzea, egokitzea eta mantentzea.
Agente onuragarriak eta eritasunak eragiten dituztenak zehaztea:
-Agente onuragarrien eta eritasunak eragiten dituztenen sailkapena.
-Agente biotiko onuragarriak eta kaltegarriak: bakterioak, birusak eta onddoak.
-Jatorri biotikoa duen eritasuna: bakterioak eta birusak. Biologia. Sintomak eta kalteak. Bakterioek eta birusek eragindako eritasun nagusiak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Jatorri biotikoa duten eritasunak: onddoak. Biologia. Sintomak eta kalteak. Onddoek eragindako eritasun nagusiak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Laborategiko laginak prestatzea. Jarduteko protokoloa. Emaitzen balorazioa.
Landareen osasun-egoera zehaztea:
-Laginketa. Erabili behar diren teknikak.
-Zenbaketak. Zenbaketa-puntuak aurkitzea. Laginak hartzean jarraitu beharreko ibilbideak.
-Laginak hartzea. Landarearen laginketa: jotzea edo frappage-a, begizko kontrola, Berlesse inbutua. Aireko laginketa: kolore-tranpak, elikagai-amuak, substantzia erakargarri sexualak edo feromonak dituzten tranpak.
-Lagin patologikoak prestatzea eta laborategira bidaltzea.
-Presentzia-mailak interpretatzea. Landareen osasun-egoera.
-Atalaseak. Motak eta kontzeptuak.
-Berrogeialdiko izurriteak eta pasaporte fitosanitarioa.
-Nafarroako prebentziozko abisuen sistema.
Landareak babesteko metodoak ezaugarritzea:
-Babesteko metodoak. Sailkapena.
-Zeharkako metodoak eta zuzeneko metodoak.
-Borroka mekanikoa eta borroka fisikoa. Kontzeptuak eta definizioak. Metodo nagusiak.
-Borroka kulturala. Kontzeptuak eta definizioak. Metodo nagusiak.
-Borroka genetikoa. Izurrite eta eritasunen kontrolean genetikoki eraldatutako organismoak erabiltzearen kontzeptua, interesa eta ondorioak.
-Borroka biologikoa. Fauna osagarria. Intsektizida biologikoak. Kontrol biologikoa Nafarroako laboreetan aplikatzea.
-Borroka bioteknikoa. Kontzeptuak eta definizioak. Feromona sexualak. Agregazio feromonak. Nahasmen sexuala.
-Kontrol kimikoa. Produktu kimikoen ezaugarriak. Borroka kimikoan oinarritzen den laboreen babesa.
-Borroka integratua. Definizioa. Agrosistemaren egonkortasuna. Borroka integratua ekoizpen integratuaren barnean.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honek biltzen duen prestakuntza beharrezkoa da laboreen osasun-egoera nahiz dauden babes-metodoak ezagutzeko. Modulua bukatzean, ikasleek gai izan beharko dute fauna osagarria eta kaltegarria identifikatzeko, eritasunak deskribatzeko, nahi ez den landaretza espontaneoa eta kalteak ezagutzeko, baita landareen osasun-egoera baloratzeko eta lortu nahi diren helburuak lortzeko babes-metodorik egokienak identifikatzeko ere.
Modulu honek modu osagarrian egin behar diren jarduera teoriko eta praktiko batzuk hartzen ditu. Kasu askotan jarduera praktikoak eskoletan azaldutako eduki teorikoen indargarri gisa erabiltzen ahalko dira, eta beste kasu batzuetan, edukietan eta ebakuazio-irizpideetan adierazitako ezagutza eta trebetasunak eskuratzeko beharrezkoa den metodologia gisa.
Kurtsoaren zati handi bat neguko hilabeteetan egiten denez, eskoletan erakusteko ikus-entzunezko materiala izan behar da eskura, baita Interneterako sarbidea duten ordenagailuen gela bat, moduluan interesgarriak diren Web guneak kontsultatzeko. Beharrezkotzat jotzen da behar bezala hornitutako nekazaritzako laborategia eskura izatea, estereomikroskopioekin, mikroskopioekin eta laborategian erabiltzen ohi den era askotako materialarekin. Halaber, erabilgarritzat jotzen dira tranpen, xafla gomaztatuen, euliak harrapatzekoen, etab.en bilduma on bat, horiek intsektuak harrapatzeko oso erabilgarriak direlako. Praktiketarako finkak irakasleen eta ikasleen eskura jarri behar ditu mota askotako laboreak (baratzezaintzakoak, frutagintzakoak, estentsiboak, etab.). Horiek organismo kaltegarrien presentzia bideratu behar dute, eta organismo horiek aztertuz agertuko da kontrolatzeko sistemak sortzeko beharra.
Edukiak talde zoologiko eta botanikoen urtarokotasunaren arabera sekuentziatzea iradokitzen da. Aurkezten diren unean ia-ia, hau da, udako azken hilabeteetan independizatzen ahal direnekin hastea iradokitzen da (bakterioak, birusak, onddoak, nematodoak eta akaroak), eta gero apurka aurrera egitea udaberrian hobeto agertzen direnei buruzko edukiekin (intsektuak eta nahi ez den landaretza espontaneoa). Urtaro horretan aplikatuko dira laginketako metodoak, izurrite, eritasun eta nahi ez den landaretza espontaneoaren identifikazioa, eta landareak babesteko metodo batzuk zein besteak garatuko dira.
Irakaskuntza-ikaskuntzako prozesuan moduluaren helburuak lortu ahal izateko jarduera batzuk aplikatu beharko dira. Gomendagarriak dira honako hauek, besteak beste:
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren laginak sailkatzea.
-Herbario bat egitea nahi ez den landaretza espontaneoaren espezieekin.
-Landutako landareen gainean dagoen fauna osagarria eta kaltegarria identifikatzea.
-Intsektu-bilduma bat egitea izurrite-espezierik adierazgarrienekin.
-Landareen eritasunak ezagutzea.
-Laboreen ezbeharrak bereiztea.
-Laginketako metodoak, egindako ibilbideak eta erabilitako materialak.
-Feromonazko tranpak (delta, funnel) eta elikagaizkoak (euliak harrapatzekoak), xafla gomaztatu kromotropikoak eta nahasmen sexualeko difusoreak jartzea.
-Laboreak izurrien, eritasunen eta nahi ez den landaretza espontaneoaren aurka babesteko metodoen azterketa.
-Izurrite eta eritasunak laborategian identifikatzea.
Moduluaren ezaugarriak ez dira egokienak nekazari partikularren finketara bisitak egiteko; hala ere, jarduera osagarri gisa izurriteen eta eritasunen kontrolerako estrategiak garatzen dituzten eta nekazarien aholkularitzarako lana egiten duten esperimentazio zentroetara eta abisu-estazioetara bisitak egitea gomendatzen da.
Komenigarria da ezagutzen kontrolerako galdetegiak egitea kurtsoko eduki bakoitzerako. Proposatzen den jarduera praktiko bakoitzerako, gainera, ikasleek jarduera horiei buruzko txostenak eginen dituzte, eta txosten horiek ere ebaluatu eginen dira.
Gainera, moduluko ebaluazioak ikasketaren emaitzak lortu diren egiaztatzeko balioko du. Kontuan hartuko da hainbat alderdi, besteak beste jarrera, trebetasuna eta eragozpenak konpontzeko gaitasuna, eta horiek ebaluazio etengabe, objektibo eta pertsonalizatuan oinarrituko dira. Ildo horretan, taldeko jarduerak eta lanaren antolaketa baloratuko dira, baita ikasleen banakako jarrerak ere. Ebaluazio objektiboarekin osatuko da, banakako proba idatzien bidez. Proba horietan ikasgelan azaldutako eduki teorikoak eduki horiek gauzatzean garatzen diren prozesu praktikoekin lotzeko gaitasuna baloratuko da.
Azkenik, ezinbestekoa da modulu hau Agrosistemaren osasun-maneiua izeneko moduluarekin koordinatzea, bi moduluetan ematen diren edukietako batzuk antzekoak direlako.
Lanbide modulua: Enpresa eta ekimena.
Kodea: 0415.
Iraupena: 60 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ekimenari lotutako ahalmenak ezagutzen ditu, eta lanpostuetatik eta enpresa jardueretatik sortzen diren eskakizunak aztertzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Aintzat hartu du banakako ekimenak, sormenak, prestakuntzak eta lankidetzak duten garrantzia, enplegatu gisa nahiz enpresaburu gisa ekinbideetan arrakasta lortzeko ezinbesteko baldintzak diren aldetik.
b) "Berrikuntza" eta "nazioartekotzea" kontzeptuak eta horiek gizartearen aurrerabidearekin eta pertsonen ongizatearen gehikuntzarekin duten lotura identifikatu ditu.
c) Ekimenaren kultura zer den eta enpleguaren eta gizarte ongizatearen iturri gisa zer-nolako garrantzia duen aztertu du.
d) Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektorean abiatzen den enpresaburu baten ekimenaren nondik norakoa aztertu du.
e) "Arriskua" kontzeptua aztertu du, ekimen ororen ezinbesteko osagai gisa, eta enpresa plan baten bitartez arriskua gutxitzeko aukera ere bai.
f) "Enpresaburua" kontzeptua eta enpresa jarduera garatzeko behar diren baldintzak eta jarrerak aztertu ditu.
2. Enpresa txiki bat sortzeko aukera definitzen du, ingurunearen gaineko eragina baloratuz eta balio etikoak kontuan hartuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloko negozio ideia zehatz bat definitu du, abiapuntutzat hartuko dena enpresa plana egiteko.
b) Enpresaren ingurune orokorraren osagai nagusiak identifikatu ditu; bereziki, ingurune ekonomikoa, soziala, demografikoa, kulturala, politikoa, legezkoa, teknologikoa eta nazioartekoa.
c) Negozio-ideiaren egokitasuna, ase gabeko beharrak, ideiak dakarren berrikuntza edo hobekuntza, merkatuan bete nahi den nitxoa edo hutsunea eta ideiaren esparru den sektorearen prospektiba baloratu ditu, hori guztia enpresa plana egiteko abiapuntu izanen baita.
d) Aztertu du ea enpresaren jardueran zer-nolako eragina duten enpresak erabiltzaileekin, hornitzaileekin, lehiakideekin eta bitartekariekin dituen harremanek, horiek baitira berariazko ingurunearen edo mikroingurunearen osagai nagusiak.
e) Nekazaritzako ekologikoaren arloko ETE (enpresa txiki edo ertain) batek bere mikroingurunean eta makroingurunean dituen mehatxuak eta aukerak identifikatu ditu, AMIA (ahuleziak, mehatxuak, indarrak eta aukerak) azterketa baten barnean.
f) Enpresa-kultura eta irudi korporatiboa zer diren eta enpresaren helburuei nola dauden loturik aztertu du.
g) Enpresen erantzukizun sozialaren fenomenoa eta fenomeno horrek enpresaren estrategiaren osagai gisa duen garrantzia aztertu ditu.
h) Nekazaritza ekologikoaren arloko enpresa baten balantze soziala egin du eta enpresa horien kostu sozial nagusiak deskribatu ditu, baita sortzen dituzten onura sozialak ere.
i) Nekazaritza ekologikoaren arloko enpresetan, balio etiko eta sozialak kontuan hartzen dituzten jardunbideak identifikatu ditu.
j) Enpresaren estrategia deskribatu du, enpresaren helburuekin lotuz, eta marketin plana zehaztu du.
3. Ekoizpenaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana egiten du enpresarentzat, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana ere bai.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresa bateko oinarrizko eginkizunak deskribatu ditu, eta "sistema" kontzeptua aztertu du enpresari aplikatuta.
b) Fase hauek definitu ditu: ekoizpena edo zerbitzugintza, ekoizpenerako estrategiak eta kalitaterako estrategiak.
c) Ikerketa, garapen eta berrikuntza (I+G+B) arloko ekintzen beharra baloratu du.
d) Antolaketaren eta langileriaren eredua definitu du, ekoizpenaren edo zerbitzuaren beharrak edo/eta merkatuaren eskakizunak kontuan harturik.
e) Horniduraren funtsezko alderdiak definitu ditu: hornitzaileak eta materialak aukeratzea.
f) Jarduerarako egin behar diren inbertsioak identifikatu eta baloratu ditu, bai eta finantzabideak ere.
g) Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektoreko ETE baten bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana egin du.
h) Kontabilitateko oinarrizko kontzeptuak aztertu ditu.
i) Kontabilitateko informazioa aztertzeko oinarrizko teknikak deskribatu ditu, batez ere enpresaren kaudimenari, likideziari eta errentagarritasunari dagokienez.
j) Ahuleziak eta indarrak aztertu ditu, AMIA azterketa osatuz.
k) Ekoizpen planaren inguruko guztia eta bideragarritasun ekonomiko-finantzarioaren gaineko azterlana enpresa planean sartu ditu.
l) Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloko ETE bat sortzeko erabakia aurrera eramatearen egokitasuna baloratu du.
4. Nekazaritzako ekoizpen ekologikoko enpresa bat sortu eta abian jartzeko urratsak egiten ditu, forma juridikoa hautatuz eta hari lotutako legezko betebeharrak identifikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresaren forma juridiko guztiak aztertu ditu.
b) Enpresaren jabeek, hautaturiko forma juridikoaren arabera, zenbaterainoko lege-erantzukizuna duten zehaztu du.
c) Enpresaren forma juridiko desberdinetarako ezarritako tratamendu fiskalak bereizi ditu.
d) Indarra duen legeriak ETE bat eratzeko eskatzen dituen izapideak aztertu ditu.
e) Nekazaritzako ekoizpen ekologikoko enpresak sortzeko eskuratzen ahal diren laguntza guzti-guztien bilaketa egin du.
f) Forma juridikoaren hautapena, administrazio tramiteak, laguntzak eta diru-laguntzak enpresa planean sartu ditu.
g) ETE bat abian jartzeko aholkularitza eta kudeaketa administratiboa enpresatik kanpo lortzeko bideak identifikatu ditu.
5. ETE baten kudeaketa administratibo eta finantzarioko oinarrizko jarduerak egiten ditu, kontabilitate eta zerga betebehar nagusiak identifikatzen ditu eta agiriak betetzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kontabilitateko informazioa erregistratzeko teknikak aztertu ditu.
b) Nekazaritza ekologikoaren arloko enpresa baten zerga betebeharrak definitu dira.
c) Zerga egutegiko zerga motak bereizi ditu.
d) Nekazaritza ekologikoaren arloko ETE batentzat merkataritzako eta kontabilitateko oinarrizko agiriak bete ditu (fakturak, albaranak, eskabide orriak, kanbio letrak, txekeak eta beste batzuk), eta agiri horiek enpresan egiten dituzten zirkuituak deskribatu ditu.
Edukiak.
Enpresa ekimena:
-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloan.
-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.
-Ekintzaileen jarduna, nekazaritza ekologikoaren arloko ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.
-Ekimenaren arriskua.
-"Enpresaburua" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.
Enpresa eta bere ingurunea:
-Enpresa plana: negozio ideia nekazaritza ekologikoaren arloko enpresa batean.
-Nekazaritza ekologikoaren arloko ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.
-Nekazaritza ekologikoaren arloko ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.
-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.
-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.
-Marketin plana.
Enpresako ekoizpenaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana:
-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.
-Ekoizpen-prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.
-Nekazaritza ekologikoaren arloko ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa.
-Inbertsio plana. Finantzaketa plana.
-Errentagarritasun atalasea.
-"Kontabilitatea" kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.
-Kontabilitateko informazioa aztertzea.
-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.
-Enpresa plana: ekoizpen plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.
Enpresa bat sortu eta abian jartzea:
-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.
-Forma juridikoa hautatzea.
-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.
-Enpresa bat eratzeko administrazio tramiteak.
-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.
-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio tramiteak, eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.
Administrazio eginkizunak:
-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.
-Enpresen zerga betebeharrak.
-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.
-Nekazaritza ekologikoaren arloko enpresa baten administrazio kudeaketa.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak lortzen dituzte beren ekimena garatzeko enpresaren esparruan, hala autoenpleguan nola inoren konturako lanean erantzukizunak eta eginkizunak beren gain hartzeko garaian.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, azken horretan irakaskuntza-ikaskuntzako prozesu osoa bereziki azpimarratuz, ondokoak direla medio:
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektoreari buruzko informazio iturriak erabiltzea.
-Kasu praktikoen eta talde-dinamiken bitartez, ekintzaileen jarrerak ulertu eta baloratzea, eta nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektorean haien beharra norainokoa den zehaztea.
-Enpresaburuekin, enpresa elkarte eta sindikatuen ordezkariekin eta administrazioekin harremanak izatea, jarduera osagarrien bidez (solasaldiak, bisitak, etab.), ikasleen espiritu ekintzailea eta sektorearen ezagutza sustatzeko.
-Sektoreko ETEentzako kudeaketa administratiboko programak erabiltzea.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektorearekin zerikusia duen enpresa plan baten proiektua egitea, negozioa abian jartzearen alderdi guztiak biltzen dituena: bideragarritasuna, ekoizpenaren eta giza baliabideen antolaketa, merkataritzako ekintza, administrazio eta finantza kontrola, eta erantzukizun sozialaren justifikazioa.
"Enpresa eta ekimena" moduluaren garapenean edukiek duten hurrenkera sekuentziazio irizpide logikoen ondorio da, eta honela banatu liteke ikasturteko hiru hiruhilekoen artean:
-Ikasleek ez dute ezagutzen lan eginen duten sektorearen errealitatea. Horregatik, hasierako jarduerek sektore horretara hurbildu behar dituzte eta lanbide jardueran behar diren ekintzarako gaitasunak zein diren erakutsi behar diete.
-Hurrengo urratsean, ikasleei negozioaren ideia definitzeko erronka ezartzen ahal zaie. Horretarako, inguruko mehatxuak eta aukerak baloratu behar dituzte eta enpresaren helburuak planteatu, bai eta horiek lortzeko estrategiak eta ekintzak ere.
-Helburuak eta horiek lortzeko bideak definiturik, ikasleek enpresa plana egin dezakete, enpresa eratzeko prozesuan aurrera jarraitu ala ez erabakitzeko.
-Aurrera eginez gero, ikasleek enpresarentzako forma juridiko egokiena hautatzearekin zerikusia duten jarduerak egin behar lituzkete, eta enpresaren kudeaketa administratiboari dagozkion alderdi nagusiak ezagutu.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Autodiagnostikorako hainbat motatako testak egitea, ondokoak baloratzeko: negozio-ideiaren inguruko proiektuaren heldutasun maila, ekintzaile baten gaitasun eta trebetasun orokorrak, eta produktua edo zerbitzua salduko den merkatuari buruzko ezagutza.
-Bai enpresa barnean bai gizarte ingurunean praktika onak aplikatzeari buruz ikertzea.
-Enpresa plana egitea, ondoko jarduketen bitartez:
Planaren helburuak ezartzea.
Ekintzailearen gaitasunak eta kualifikazioak identifikatzea enpresa proiektuari dagokionez. Behar izanez gero, prestakuntza planifikatzea.
Produktuaren edo zerbitzuaren oinarrizko ezaugarriak, asetzen dituen beharrak, berezitasunak, xede duen merkatua, bezeroengana iristeko erabiliko diren bideak eta beste datu interesgarri batzuk deskribatzea.
Merkatuaren azterketa egitea: eskaria aztertzeko inkesta prestatzea eta lortzen diren datuak aztertzea. Inguruko lehia aztertzea. Produktu edo zerbitzu bera merkaturatzen duten enpresen zerrenda eta konparazio-azterketa egitea.
Marketin plana egitea, banaketa bideak, prezio politikak eta sustapen estrategiak azalduz.
Ekoizpen-prozesua diseinatzea: beharko diren azpiegitura eta instalazioen azterlana egitea, fabrikazioaren edo zerbitzugintzaren prozesua diseinatzea, horniduraren aurreikuspena egitea eta izakinak baloratzeko metodo desberdinekin ariketak egitea.
Egindako proiektuaren arabera enpresan beharko diren lanpostuak identifikatzea, bakoitzaren eginkizunak azaltzea eta hori guztia grafikoki adieraztea organigrama batean.
Hasierako inbertsioa osatzen ahal duten oinarrizko kontzeptuak eta horiek finantzatzeko eskura dauden bideak jakinik, haien aurreikuspena egitea, proposaturiko enpresa proiektuaren beharrak asetzeko.
Salerosketa kasuak garatzea, enpresa jarduerarako oinarrizko agiriak erabiliz: eskabidea, albarana, faktura, txekea eta ordainagiria.
Emaitza desberdinak dituzten egoera-balantzeak aztertzea.
Zailtasun maila desberdinetako egoera-balantzeak egin eta finantza-adierazleen bitartez aztertzea.
AMIA sistemaren bidez zenbait egoera aztertzea, gero sistema hori enpresa proiektuari aplikatzeko.
-Forma juridiko bakoitzaren alde onak eta txarrak identifikatzea, prestatu den enpresa proiektuari aplikatzeko.
-Enpresa planean eragina duten eraketa eta administrazio tramite berariazkoak eta orokorrak banan-banan azaltzea.
-Nahitaezkoak diren kontabilitate eta zerga betebeharrak identifikatzea.
-Zergen arloan Estatuko arauek Nafarroako Foru Komunitatekoekin dituzten desberdintasunak azaltzea.
Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.
Gomendagarria da, halaber, ikasleak taldekatzearen teknika erabiltzea proposaturiko jarduerak egiteko eta, bidezkoa bada, ikasleen azalpen jarduerak egiteko. Teknika horrek talde-lanaren estrategiak aplikatzea ahalbidetuko luke. Estrategia horiek aztergai izanen dira "Lanerako prestakuntza eta orientazioa" moduluan.
Bestalde, "Lanerako prestakuntza eta orientazioa" eta "Enpresa eta ekimena" moduluek elkarrekin lotura estua dute, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak, gastu sozialak eta beste gai batzuk azaltzen dituzten edukietan, hain zuzen ere. Hortaz, bikoizketak saihestearren, bi lanbide modulu horiek ematen dituzten irakasleen arteko koordinazioa beharrezkoa litzateke.
Azkenik, komenigarria litzateke koordinazioa izatea "Enpresa eta ekimena" moduluko irakasleen eta irakasle teknikoen artean, ondoko gaietan, adibidez:
-Enpresaburuekin harremanak izatea, ikasleek hurbiletik ezagutu ahal izateko beren prestakuntzaren helburu den eta ziur aski lana emanen dien sektorearen errealitatea.
-Ikasleek enpresa plana egiteko eskatzen dituzten datuak ematea: ekoizpen-prozesua, instalazioa, enpresa hornitzaileen zerrendak, materialen prezioak eta beste batzuk.
Lanbide modulua: Landare-ekoizpen ekologikoa.
Kodea: 0410.
Iraupena: 200 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Lurzorua maneiatzeko eragiketak egiten ditu, eta haren egonkortasunaren oinarriak eta uraren optimizazioa deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurzoruaren emankortasuna eta egitura mantentzeko eta hobetzeko lanak deskribatu ditu.
b) Agrosistemaren ezaugarriekin bat datorren lurzorua maneiatzeko sistema aukeratu du.
c) Beharrezkoak diren lanak egin ditu laborearen, maldaren, lurzoruaren egoera fisikoaren eta nahi ez den landaretza espontaneoaren arabera.
d) Labore ekologikoetan erabiltzen diren estalki bizigabeak eta bizidunak definitu ditu.
e) Estalkiak maneiatu ditu eta lurzoruaren ezaugarri fisiko eta biologikoen hobekuntzarekin erlazionatu ditu.
f) Uraren eta mantenugaien aprobetxamendua estalkiekin erlazionatu du.
g) Lurzorua maneiatzeko berariazko tresna, ekipamendu eta makinak erabili ditu.
h) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
i) Lurzorua maneiatzeko lanetan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
j) Lurzorua maneiatzeko lanetan nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
2. Konposta egiten du, eta ustiategiko hondakin organikoen transformazio-prozesuak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Dauden konpost-makinak identifikatu ditu.
b) Konpostajean erabiltzen diren materialak identifikatu ditu.
c) Konpostaje-prozesuan esku hartzen duten faktoreak aztertu ditu.
d) Konpostaje-sistemak deskribatu ditu.
e) Konpostajean erabiltzen diren materialen nahasketak egin ditu.
f) Konposta iraultzeko eragiketak egin ditu, eta hartzidurekin erlazionatu ditu.
g) Konposta egiteko berariazko tresna, ekipamendu eta makinak erabili ditu.
h) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
i) Konposta egiteko lanetan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
j) Konposta egiteko lanetan nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
3. Laboreak behar dituzten mantenugaiez hornitzen ditu, eta horien ondorioak lurzoruaren emankortasuna mantentzearekin edo areagotzearekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laboreen behar nutritiboak identifikatu ditu.
b) Ongarri berde motak deskribatu ditu.
c) Ongarri berdea aukeratu du laborearen ezaugarriak kontuan hartuta.
d) Ongarri berdea une egokian gehitu du.
e) Laborearen eta lurzoruaren emankortasunaren arabera eman behar den materia organikoa eta ongarri minerala hautatu ditu.
f) Larreratutako animalien deiekzioetatik datozen mantenugaien ekarpena zehaztu du.
g) Ongarri organiko eta mineralen dosiak kalkulatu ditu.
h) Ongarritzeko eragiketak une egokian egin ditu.
i) Ongarritzeko erabiltzen diren berariazko tresna, ekipamendu eta makinak erabili ditu.
j) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
k) Laboreen nutrizioan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
l) Laboreen nutrizioan nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
4. Ureztatzeko sistema maneiatzen du, eta horren ondorioak lurzoruaren higadurarekin, mikrobio-aktibitatearekin eta laboreen behar hidrikoekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurzoruko biodibertsitatea areagotzeko ura zein garrantzitsua den ezagutu du.
b) Lurzoruko makrofaunaren, mikrofaunaren eta floraren aktibitatea ureztatzeko urarekin erlazionatu du.
c) Ureztatzeak lurzoruaren higaduran duen eragina baloratu du.
d) Ureztatzeko lanak egin ditu sistema kontrolatzeko elementuak manipulatuta.
e) Laboreen, belardien eta hazitegien behar hidrikoak beteta daudela egiaztatu du.
f) Ureztatzeko sistema maneiatzeko lanetan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
g) Ureztatzeko sistema maneiatzeko lanetan nekazaritzak ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
5. Laboreen eta hazitegien laborantza-eragiketak egiten ditu, eta agrosistemaren iraunkortasuna eta osasuna aztertzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Txertatzeko eta inausteko hainbat teknika deskribatu ditu.
b) Txertatzeko lanak egin ditu hainbat teknika erabilita.
c) Inausteko eragiketak egin ditu hainbat labore-espezietan hainbat teknika erabilita.
d) Bakantzeko, kimu berriak inausteko, udako kimaketa egiteko eta zurkaiztatzeko eragiketak deskribatu ditu.
e) Bakantzeko, kimu berriak inausteko, udako kimaketa egiteko eta zurkaiztatzeko eragiketak egin ditu.
f) Inausketen, belar-kentzeen, bakantzeen eta kimu berriak inausteen hondarrak aprobetxatzeko teknikak deskribatu ditu.
g) Laboreak behartzeko azpiegituren ingurumen-parametroak kontrolatu ditu.
h) Laborantza-eragiketetan erabiltzen diren berariazko tresna, ekipamendu eta makinak erabili ditu.
i) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
j) Laborantza-eragiketetan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
k) Laborantza-eragiketetan nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
6. Landare-produktu ekologikoen uzta biltzen du, eta eragiketak ekoizpen ekologikoari buruzko araudiarekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Heldutasun-egoera zehazteko metodoak ezagutu ditu.
b) Uzta biltzeko edo aprobetxatzeko une optimoa zehaztu du.
c) Biltzeko teknikak laborearen arabera aplikatu ditu.
d) Uzta biltzeko eta garraiatzeko erabiltzen diren edukigailuak eta ontziak hautatu ditu.
e) Uztaren hondarrak aprobetxatzeko sailkatu ditu.
f) Biltzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko erabiltzen diren tresnak, ekipamenduak eta makinak erabili ditu.
g) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
h) Landare-produktu ekologikoak biltzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko lanetan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
i) Landare-produktu ekologikoak biltzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko lanetan nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
7. Landare-produktu ekologikoak biltegiratzen ditu, eta egokitzeko, kontserbatzeko eta garraiatzeko teknikak justifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Haziak egokitzeko teknikak deskribatu ditu.
b) Landare-produktu ekologikoak biltegiratu aurretik egokitzeko teknikak aplikatu ditu.
c) Hainbat landare-produktu ekologiko biltegiratzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko sistemak ezagutu ditu.
d) Egokitzeko eta biltegiratzeko erabiltzen diren edukigailuak eta ontziak hautatu ditu.
e) Biltegiratzeko instalazioen ingurumen-kontrolak egin ditu.
f) Biltegiratzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko erabiltzen diren tresnak, ekipamenduak eta makinak erabili ditu.
g) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
h) Landare-produktu ekologikoak biltegiratzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko lanetan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
i) Landare-produktu ekologikoak biltzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko lanetan nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, ingurumen-araudia eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa aplikatu ditu.
8. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako ustiategi ekologikoko material, tresna, lanabes eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu ditu.
b) Elektromekanika arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu du.
c) Erabilitako materialak, tresnak, makinak eta ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu ditu.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu ditu, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin ditu, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete du egindako eragiketetan.
Edukiak.
Lurzorua maneiatzea:
-Higadura. Iragazte-lubakiak. Landare-azpiegiturak.
-Landare-estalkiak eta bizigabeak.
-Kontserbazio-laborantza.
-Lurreztatzeak, ondoztatzeak eta lur-kentzeak.
-Lurzoruaren egitura eta ura eta emankortasuna.
-Lurzorua maneiatzeko berariazko tresna, ekipamendu eta makinak. Erabilera. Mantentze-lana.
-Lurzorua maneiatzeari buruzko nekazaritzako ekoizpen ekologikoko araudia.
Konpostaren ekoizpena:
-Konposta.
-Konpost-makinak.
-Konposta egiteko erabiltzen diren materialak.
-Konpostajean esku hartzen duten faktoreak.
-Konposta egiteko prozesua.
-Konposta egiteko berariazko tresna, ekipamendu eta makinak. Erabilera. Mantentze-lana.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, konposta egiteari dagokiona.
Laboreen nutrizioa:
-Laboreen nutrizio-beharrak.
-Ongarri berdeak. Gehitzeko teknikak.
-Materia organikoa gehitzeko beharrak.
-Ongarritze minerala.
-Hosto-ongarritzea.
-Laboreen nutrizioko berariazko tresna, ekipamendu eta makinak. Erabilera. Mantentze-lana.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, laboreen nutrizioari dagokiona.
Ureztapena maneiatzea:
-Ureztatzeko sistemen abantailak eta eragozpenak.
-Lurzoruko ura eta bizia.
-Ureztapenaren higadura-ondorioa.
-Ureztapenaren programazioa laborearen arabera.
-Ureztapena aplikatzea. Fertirrigazioa.
-Ureztapena landareetan aplikatu dela egiaztatzea.
-Ureztapenari buruzko nekazaritzako ekoizpen ekologikoko araudia.
Laborantza-eragiketak:
-Txertatzea. Oinarriak. Motak.
-Inausketa: printzipio orokorrak. Formazio begetatiboak eta fruitu-emaileak. Motak. Inausketa biodinamikoa.
-Zurkaiztatzea. Zurkaitzak. Motak.
-Bakantzea. Kimu berriak inaustea, udako kimaketa.
-Landare-hondarren aprobetxamendua.
-Laboreak behartzeko azpiegituretan ingurumen-parametroak kontrolatzea.
-Laborantza-eragiketen berariazko tresna, ekipamendu eta makinak.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, laborantza-eragiketei dagokiena.
Landare-produktu ekologikoak biltzea:
-Heldutasun-egoera zehazteko metodoak.
-Biltzeko lanetan erabiltzen diren edukigailuak eta ontziak.
-Landare-produktu ekologikoak garraiatzea.
-Biltzeko lanetako berariazko tresna, ekipamendu eta makinak. Erabilera. Mantentze-lana.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, biltzeko, ontziratzeko eta garraiatzeko lanei dagokiena.
Landare-produktu ekologikoak biltegiratzea:
-Hazi ekologikoak egokitzeko teknikak.
-Landare-produktu ekologikoak egokitzeko teknikak.
-Landare-produktu ekologikoak biltegiratzeko sistemak.
-Egokitzeko eta biltegiratzeko berariazko tresna, ekipamendu eta makinak. Erabilera. Mantentze-lana.
-Biltegiratzeari buruzko nekazaritzako ekoizpen ekologikoko araudia.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako ustiategi ekologikoaren berezko arriskuak.
-Prebentzio-baliabideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Nekazaritzako ustiategi ekologikoa seinaleztatzea.
-Segurtasuna nekazaritzako ustiategi ekologikoan.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinak biltzea eta hautatzea.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek landare-ekoizpen ekologikoa egiteko berariazko ezagutza, trebetasun, gaitasun eta teknikak eskuratu behar dituzte. Modulu hau amaitzean ikasleak gai izan beharko du lurzorua maneiatzeko, lurzoruaren emankortasuna hobetzeko, konposta egiteko eta laborantza-eragiketak egiteko, baita produktu ekologikoen uzta, garraio eta biltegiratze lanak egiteko ere.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, ikasleek oinarriko ezagutza teorikoak eta berariazko trebetasun, gaitasun eta teknikak eskura ditzaten. Horretarako, komenigarria litzateke balio anitzeko ikasgela bat izatea finkan bertan; horrek, neurri handi batean, eduki teorikoak eta haien aplikazio praktikoak koordinatzea erraztuko du. Ikus-entzunezko baliabideak eta Internet erabiltzea funtsezkoa izanen da nekazaritza ekologikoaren sektoreko teknika, labore eta aurrerapenei buruzko lanak egiteko.
Edukien sekuentzia urteko nekazaritza egutegiak baldintzatzen du. Horregatik, modulu hau hiru multzo handitan egituratzen da, nekazaritzako ekoizpen moten arabera:
-Labore estentsiboak (zerealak eta larreak).
-Fruta-laboreak eta mahastiak.
-Barazki-laboreak.
Arrazoi horregatik beragatik, lehen kurtsoko Labore ekologikoak ezartzea izeneko moduluaren orientabide didaktikoetan aipatu zen bezala, ez dira landuko modulu horretan eman diren laboreak.
Multzo bakoitza lantzeko ematen diren orduen bolumena laboreek eskualdean duten garrantziaren mendean egonen da, eta zati bakoitza ezinbestean moduluko orduen ehuneko hogeita bostekoa izanen da gutxienez.
Edukien antolaketari dagokionez, gomendatzen da hasieran lehen kurtsoko Labore ekologikoak ezartzea izeneko moduluaren oinarri nagusiak berriro hartzea. Jarraian, lehen hiruhilekoan, labore estentsiboetako ereintzari buruzko eduki guztiak landuko dira, baita fruta-laboreetako eta mahastietako inausketa sistemak, eta azkenik, barazki-laboreetako udazkeneko eta neguko laboreak ere (kruzifero, kardua, ziazerba, ilarra, borraja eta zerba).
Azkenik, bigarren hiruhilekoan, edukiak honako atal hauetan antolatuta emanen dira:
-Laborantza estentsiboen mantentze-lana, izurriteak, eritasunak eta bilketak.
-Nutrizio-beharrak, behar hidrikoak eta izurrite eta eritasunen aurkako babes-beharrak fruta-laboreetan eta mahastietan.
-Barazki-laboreak: patata, tipula, alkatxofa, meloia, baratxuria, letxuga, eskarola, zainzuria, kalabazina, etab.
Moduluaren irakaskuntza-ikaskuntzako jarduera adierazgarri gisa honako hauek proposa litezke, besteak beste:
-Lurzorua hobetzeko lanak egitea.
-Konposta sorrarazten duten hondar organikoak egokitzea.
-Ongarritze-dosia kalkulatzea.
-Ureztapena maneiatzea.
-Laborantza-eragiketak egitea.
-Nekazaritzako produktu ekologikoak bildu, garraiatu eta biltegiratzea.
-Makinak maneiatzea.
-Nekazaritzako ustiategi ekologiko batzuetan edo sektore horretako azoketan bisitak egitea.
Praktiketako finkaren funtzionamendu egokirako, mantentze-lanerako eta ekoizpenerako beharrezkoak diren lan guztiak, errazenetik konplexuenera, zikloko ikasle guztiek eginen dituzte. Horrela, ikasleek moduluaren helburuak lortuko dituzte landare-ekoizpen ekologikoan beren jarduera langile autonomo gisa edo besteren kontura egiteko.
Modulu honek lotura estua du lehen kurtsoko Agronomiaren oinarriak izeneko moduluarekin, curriculumeko erreferentziako sekuentziaren arabera. Ikasleek oinarrizko ezagutzak eskuratuko dituzte Landare-ekoizpen ekologikoa izeneko moduluari arrakastaz ekiteko. Gomendagarria litzateke, beraz, eduki horiek irakatsi aurreko koordinazioa, zein sakontasun maila lortu den zehazteko. Modulu honi esker eduki horiek guztiak taldekatzen ahalko dira, baita ekoizpen ekologikoetan eta landare-produktu ekologikoetan aplikatu ere.
Lanbide modulua: Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa.
Kodea: 0411.
Iraupena: 130 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Animaliak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzeko maneiatzen ditu, ezarritako arauak eta protokoloak interpretatuta.
Ebaluazio irizpideak:
a) Animalien portaerari buruzko oinarrizko nozioak deskribatu ditu.
b) Maneiatzeko sistema hautatu du animaliaren espeziearen, arrazaren, sexuaren eta adinaren arabera.
c) Animaliak identifikatzeko sistemak eta erregistroak deskribatu ditu.
d) Animaliak hartzean eta bidaltzean gaineratzen den dokumentazioak araudia betetzen duela egiaztatu du.
e) Animalien osasuna eta ongizatea bermatu du haiek kargatu, deskargatu eta garraiatu dituenean.
f) Ustiategira iritsi diren animaliak bakartu eta berrogeialdian jarri ditu, eta eritasunik ohikoenen sintomak detektatu ditu.
g) Instalazioen ingurumen-baldintzak egiaztatu ditu.
h) Animaliak espeziearen, arrazaren, sexuaren, adinaren eta ekoizpen-xedearen arabera taldekatzeko irizpideak definitu ditu.
i) Abeltzaintza arrunta ekologiko bihurtzeko prozedurak eta animaliak maneiatzeko eta ustiategira egokitzeko lanetako ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
j) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa aplikatu ditu.
2. Abereak elikatzeko eragiketak egiten ditu, ekoizpen ekologikoaren arauak interpretatuta.
Ebaluazio irizpideak:
a) Hornikuntza-beharrak ezarri ditu.
b) Elikagaiak prestatzeko, nahasteko eta banatzeko erabiltzen diren makinen funtzionamendua deskribatu du.
c) Elikagaiak aldez aurretik egokitu ditu.
d) Errazioak eman eta banatu ditu.
e) Makinen lehen mailako mantentze-lanak eta garbiketak egin ditu.
f) Elikadurak abereen osasun-egoeran duen eragina baloratu du, adina eta ekoizpen-egoera kontuan hartuta.
g) Elikadura kontrolatzeko beharrezkoak diren datuak erregistratu ditu.
h) Abeltzaintza arrunta ekologiko bihurtzeko prozedurak eta abereak elikatzeko eragiketetako ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
i) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa aplikatu ditu.
3. Abereen larreratzea maneiatzen du, eta ingurunearen iraunkortasuna eta ekosistemaren hobekuntza baloratzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Abere-zamaren kontzeptua deskribatu du.
b) Larrearen eta bazkaren nutrizio-kalitatea baloratu du.
c) Belardiak ingurunea mantendu eta hobetuko duen larreratzearen bidez modu iraunkorrean ustiatzeko metodoak deskribatu ditu.
d) Lursailak aprobetxamendurako egokitu ditu.
e) Larreratzeko jarduerak egin ditu.
f) Landaretza espontaneoa erabili du abereak larreratze bidez elikatzeko.
g) Uztondoak eta labore ekologikoen hondarrak erabili ditu.
h) Abeltzaintza arrunta ekologiko bihurtzeko prozedurak eta abereen larreratzea maneiatzeko lanetako ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
i) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa aplikatu ditu.
4. Animalien ugalketa maneiatzeko eragiketak egiten ditu, eta ekoizpen ekologikoaren prozesu integralarekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ugaltze-bermeak eskaintzen dituzten bertako arrazak hautatu ditu.
b) Araldia hautemateko eta estaltzeko eragiketak egin ditu.
c) Animalia ernaldian kontrolatu du.
d) Erditze-gelen baldintzak egiaztatu ditu.
e) Erditzean eta erdiondoan protokolo-jardunak egin ditu.
f) Ugalketa maneiatzeko lanetan ziurtapen ekologikoaren prozedurak interpretatu ditu.
g) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa aplikatu ditu.
5. Animaliak eta horien produktuak ekologikoki ekoizteko eragiketak egiten ditu, berariazko legeria interpretatuta.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ingurumen-erresistentzia handiena eskaintzen duten bertako arrazak aukeratu ditu.
b) Hazteko, aurrerakoak hazteko eta gizentzeko eragiketak deskribatu ditu espeziearen arabera.
c) Jezteko ekipamenduak, biltegiratze-tangak eta bestelako instalazioak prestatu eta egokitu ditu.
d) Jezteko errutina egin du, erraperako eta lortutako esnerako higiene eta segurtasunik handiena zainduz.
e) Arrautza ekologikoak biltzeko, sailkatzeko, garraiatzeko eta biltegiratzeko eragiketak banan-banan aipatu ditu.
f) Ilea mozteko eragiketak egin ditu.
g) Produktu ekologikoak lortzeko higiene-eta osasun-arazo nagusiak deskribatu ditu.
h) Simaur ekologikoa lortzeko eragiketak egin ditu.
i) Abeltzaintza arrunta ekologiko bihurtzeko prozedurak eta animaliak eta horien produktuak ekologikoki ekoizteko eragiketetako ziurtapen-prozedurak aztertu ditu.
j) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa aplikatu ditu.
6. Animalien osasun-egoera kontrolatzen du, eta abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko legeriarekin bateragarriak diren tratamenduak eta osasun-protokoloak justifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Abeltzainaren saneamendu-kanpainetako jarduna definitu du.
b) Bizitokietako ingurumen-parametroak eta bizitokien desinfekzioa, eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko lanak kontrolatu ditu, osasun-arazoak agertzea prebenitzeko.
c) Printzipio aktibo naturalek eta sendagaiek aplikatzekoa den araudia betetzen dutela egiaztatu du.
d) Abeltzaintza ekologikoan baimendutako printzipio aktibo naturalak eta sendagaiak aplikatu ditu.
e) Osasun-produktua eta hori erabiltzeko gomendatutako emateko bidea identifikatu ditu.
f) Animalia eriak edo susmagarriak bakartzeko eta berrogeialdian jartzeko baldintzak definitu ditu, sintomak detektatu ostean.
g) Abeltzaintza ekologikoan baimendutako farmakoak biltegiratzeko eta kontserbatzeko baldintzak deskribatu ditu.
h) Ezarritako erregistroak bete ditu, albaitaritzako sendagaiak arautzen dituen araudiaren arabera.
i) Kentzeko aldiak aplikatu ditu.
j) Animalien osasun-kontrolean ziurtapen ekologikoaren prozedurak interpretatu ditu.
k) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa aplikatu ditu.
7. Erlauntzak ekologikoki maneiatzeko eragiketak egiten ditu, eta produktuak lortzearekin eta polinizazioa hobetzearekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Erleen jatorria deskribatu du.
b) Erlezaintzako ekoizpen ekologikorako erlauntza motak, tresnak eta oinarrizko ekipamenduak zehaztu ditu.
c) Erlategia ezarritako lekuan kokatu du.
d) Erlezaintza ekologikoan profilaxiko eta osasun-tratamenduko eragiketak egin ditu.
e) Elikadura artifizialerako eskatutako baldintzak eta baimendutako elikagaiak deskribatu ditu.
f) Eztia ateratzeko eta erlezaintzako beste produktu batzuk biltzeko prozesuak deskribatu ditu.
g) Eztia atera du eta beste produktu batzuk bildu ditu.
h) Erlauntzak eta erlezaintzako produktuak garraiatzeko eta biltegiratzeko prozesuak ezaugarritu ditu.
i) Erlezaintza-jarduerak ingurumenean eragindako onura baloratu du.
j) Abeltzaintza arrunta ekologiko bihurtzeko prozedurak eta erlauntzak ekologikoki maneiatzeko lanetako ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
k) Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa aplikatu ditu.
8. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategi ekologikoko abereak, materialak, tresnak, lanabesak eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu ditu.
b) Elektromekanika arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu du.
c) Erabilitako abereak, materialak, tresnak, makinak eta ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu ditu.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena, desinfekzioa eta garbitasuna aintzat hartu ditu, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin ditu, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete du egindako eragiketetan.
Edukiak.
Animaliak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzea:
-Animalien portaera. Izaera.
-Animalien maneiu segurua. Eusteko eta immobilizatzeko teknikak.
-Animalien identifikazioa: sistemak eta erregistroak.
-Animaliak hartzeko eta bidaltzeko dokumentazioa.
-Animalien zamalanak eta garraioa.
-Animaliak hartzean bakartzeko eta berrogeialdian jartzeko sistemak. Jarduteko protokoloak. Osasun-hutsaldia.
-Animaliak taldekatzea espeziearen, arrazaren, sexuaren, adinaren eta ekoizpen-helburuaren arabera.
-Abeltzaintzako instalazioen ingurumen-baldintzak.
-Abeltzaintza arrunteko ustiategiak abeltzaintza ekologikoko ustiategi bihurtzea.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa.
-Animalien ongizatearen ikuspuntuak. Animalien ongizatearen neurketa.
Abere ekologikoen elikadura:
-Hornikuntza. Jatorria eta kalitatea. Erostea eta biltegiratzea.
-Elikagaiak prestatzeko, nahasteko eta banatzeko makinak eta ekipamenduak. Lehen mailako mantentze-lana.
-Elikagaiak egokitzea.
-Animalien elikadura ekologikoa. Pentsu ekologikoak.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa.
Larreratzea maneiatzea:
-Abere-zama. Kontzeptua. Belar-, zuhaixka-eta zuhaitz-baliabideak baloratzea.
-Larrearen eta bazkaren nutrizio-kalitatea. Belardietako landaretza. Larra daitezkeen eta larratu ezin diren espezieei buruzko oinarrizko edukiak.
-Aldi baterako belardiak eta belardi iraunkorrak. Mantentze-lana. Larreen egutegia eta zonifikazioa.
-Larreratzeko teknika eta sistemak. Saroian gaua egitea. Transhumantzia. Lugorriak. Alfer-lurrak. Ingurunearen kontserbazioa.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa.
Ugalketaren maneiu ekologikoa:
-Bertako arrazak ugalketan.
-Araldia eta estaltzea. Araldia sorrarazteko metodoak. Detektatzea. Estaltzeen eta progenitoreen loteak eta erregistroa. Ugalketarako laguntza.
-Ernaldiaren maneiua. Detektatzea. Bizitokiak eta elikadura egokitzea.
-Erditzearen eta erdiondoaren maneiua. Erditze gelak. Erditzea gainbegiratzea eta laguntzea. Jaioberrien lehen zaintzak.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa.
Animalien eta horien produktuen ekoizpen ekologikoa:
-Bertako arrazak. Ingurunera egokitzea. Ezaugarriak eta ekoizpen-indizeak.
-Inkubagailuak. Erregulazioa, erabilera eta mantentze-lana.
-Hazkuntza, aurrerakoen hazkuntza eta gizentzea maneiatzea. Edoskitzea. Bizitokiak eta elikadura egokitzea.
-Lotetan taldekatzea. Loteak kalkulatzea eta ekoizpena denboran banatzea.
-Jezteko instalazioak eta ekipamenduak prestatzea eta egokitzea. Ekipamenduak garbitu eta desinfektatzea. Parametroak erregulatzea.
-Jezteko errutina. Esnearen kalitatean duen eragina eta mastitisa.
-Arrautzak biltzea, sailkatzea eta biltegiratzea. Errunaldiaren kurbak eta serieak. Garraiatzea, garbitzea, desinfektatzea.
-Simaur ekologikoa ekoiztea. Biltegiratzea eta banatzea.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa.
-Ilea mozteko teknikak.
Abereen osasun-egoeraren kontrol ekologikoa:
-Abeltzainaren jarduketa saneamendu kanpainetan.
-Prebentzioa. Jarduteko metodo eta protokoloak. Garbitzea, desinfektatzea, intsektuak eta arratoiak hiltzea. Baimendutako produktuak. Erregistroak.
-Erresistentzia naturala. Larrekotasuna. Bertako arrazak.
-Homeopatia. Fitoterapia. Oligoterapiak.
-Abeltzaintza ekologikoan baimendutako farmakoak. Biltegiratzea eta kontserbatzea. Erregistroak.
-Hondakinak eta kentzeko aldiak.
-Konstanteen bilketa. Eritasunen aurreko jardunak. Tratamenduak eman eta aplikatzeko bideak. Bakartzea eta berrogeialdia. Kontrol fitxak.
-Osasun-dokumentuak. Jatorri-eta osasun-gidak.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa.
Erlauntzen maneiu ekologikoa:
-Bihurketa-aldia.
-Erlauntzak. Motak.
-Erleen antolamendu soziala.
-Erlauntzen kokapena.
-Erlezaintzako eragiketak. Egutegia. Ekoizpena. Transhumantzia.
-Osasuna: prebentzioa eta tratamenduak.
-Erlezaintza ekologikoan baimendutako sendagaiak.
-Garbiketa eta desinfekzioa. Baimendutako produktuak. Erregistroak.
-Erlezaintzako produktuak. Ateratzea. Biltzea. Garraiatu eta biltegiratzea.
-Erlezaintzako ekoizpenaren ingurumen-onurak.
-Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia eta animalien ongizateari buruzkoa.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Abeltzaintzako ustiategi ekologikoaren berezko arriskuak. Zoonosia.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategi ekologikoa seinaleztatzea.
-Segurtasuna nekazaritza eta abeltzaintzako ustiategi ekologikoan.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek behar adinako ezagutza eta trebetasunak eskuratu behar dituzte beren jarduera abereen eta abere-produktu ekologikoen ekoizpenaren arloan garatzeko, irizpide batzuk eta autonomia kontuan hartuta, ikuspuntua autoenpleguan nahiz besteren konturako enpleguko erantzukizunak eta eginkizunak hartzean jarrita.
Gaitasun hori eskuratu beharko dute abere espezieei eta beraiengandik eratorritako produktuei dagokienez. Beraz, edukiak eta ikaskuntzaren emaitzak eta horiei lotutako ebaluazio-irizpideak apurka sekuentziatuko dira abere espezieen eta horien produktuen arabera taldekatuta (haragitarako behiak, esnetarako behiak, haragitarako eta esnetarako ardiak eta ahuntzak, txerriak, haragitarako eta erruteko hegaztiak, erlezaintza eta untxizaintza), kontuan hartuta oso diferenteak direla abereen portaera eta maneiua, elikadura eta ugalketa, baita abereen eta beren produktuen ekoizpena, espezie bakoitzaren osasuna, ekoizpen-orientazioak eta arriskuen prebentzioaren eta ingurumen-babesaren alderdi batzuk ere.
Espezieei eta beren produktuei buruzko edukiak emateko ordena ikastetxearen baliabideen eta espezien egutegiaren mendean (ekoizpen- nahiz ugalketa-egutegia, alegia) egonen dira. Horretarako, komenigarria litzateke haragitarako eta erruteko hegaztizaintza, erlezaintza, untxizaintza eta haragitarako ardi eta ahuntz-azienda edo txerri-azienda eskura izatea.
Nolanahi ere, ikastetxean ez dauden espezieekin etxaldeetan egiteko jarduerak planteatuko dira, abereen eta produktuen arabera, ekoizpen-eredu gisa erabiltzeko moduko arorik interesgarrienean, batez ere espeziearen eta arrazaren ezaugarriengatik urtaroen araberakoak direnetan.
Halaber, elikaduraren banaketarekin eta larreratzearekin zerikusia duten eduki guztiak larreetako baliabideen urteko zikloari jarraituz emanen dira, eta batez ere, baliabide horien ekoizpen eta aprobetxamendurik handieneko sasoietan, horiek izanen baitira unerik onenak larreratzearen oinarrizko kontzeptuak azaldu eta barneratzeko, adibidez abere-zama, larreratzeko teknika eta sistemak eta larrearen eta bazkaren nutrizio-kalitatea.
Larreetako baliabide eta ikastetxean ekoiztutako abereen kontsumorako labore asko aukeratzeko, zuzenean Labore ekologikoak ezartzea eta Landare-ekoizpen ekologikoa izeneko moduluetako arduradunaren laguntza baliatuko da, horiekin lotura estua dagoelako elikadurari dagokionez.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar da, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan, baina betiere arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten eduki teoriko eta praktikoetatik abiatuta, bai ikasleei bai abereei aplikatuta. Halaber, ingurumen-babesa ere aztertuko da.
Kontzeptu eta jarrera horiek barneratu eta gero, ikaskuntzaren emaitzak lortzeko proposatzen diren jarduerak diseinatzean kontuan hartuko da kontzepturik teorikoenak eman ondoren ikasleek ahalik eta denbora luzeena egon daitezela abereak egunero maneiatzen, abeltzaintza ekologikoaren eguneroko zereginaren berezko lan guzti-guztiak egiten.
Ikasleek arduratu beharko dute ustiategiaren mantentze-lanaz, ikastetxeko abere-espezieekin. Kontzepturik teorikoenak gauzatu beharko dituzte abereekiko harreman zuzen horren bitartez, eta aldi berean, abeltzaintzako ustiategi ekologiko batean egin beharreko zereginak txandaka antolatzeko beharrezkoak diren trebetasunak eskuratuko dituzte.
Ikastetxean ez dauden espezieen kasuan, bisitak eginen dira erreferentziazko ustiategi profesionaletan, garrantziaren arabera aukeratutako uneetan. Bertan, profesionalek ikastetxean azaldu diren kontzeptuak nola aplikatzen dituzten tokian bertan egiaztatzeaz gain, (maneiua, elikadura, ugalketa, jeztea...), hainbat jarduera ikusteko nahiz horietan parte hartzeko aukera izanen dute. Hain zuzen ere, beste modu batean ez lukete aukera hori izanen.
Ikus-entzunezko baliabideak eta Internet erabiliz, eta abeltzaintzako eta abeltzaintza ekipamenduko azoketara bisitak eginez, ikasleen prestakuntza osatu eginen da lehenago aipatu diren jarduerekin gutxien estali diren alderdietan.
Modulu honek lotura estua du lehen kurtsoko Zootekniaren oinarriak izeneko moduluarekin, curriculumeko erreferentziako sekuentziaren arabera. Ikasleek eskuratuta izanen dituzte abere-espezieen ezaugarri morfologiko eta fisiologikoei buruzko oinarrizko ezagutzak, Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa izeneko moduluari arrakastaz ekiteko beharrezkoak. Gomendagarria litzateke, beraz, eduki horiek irakatsi aurreko koordinazioa, zein sakontasun maila lortu den zehazteko. Modulu honi esker eduki horiek guztiak taldekatzen ahalko dira, baita abeltzaintzako ekoizpenetan eta abeltzaintza-produktu ekologikoetan aplikatu ere.
Lanbide modulua: Agrosistemaren osasun-maneiua.
Kodea: 0412.
Iraupena: 110 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak zehazten ditu, eta agrosistemaren oreka eta laboreen osasuna baloratzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Txandakatze, elkartze eta polilaborantzek agrosistemaren osasunean duten eragina ezagutu du.
b) Laboreetan izurriteen, eritasunen eta nahi ez den landaretzaren eragina murriztuko duten txandakatzeak hautatu ditu.
c) Izurriteen, eritasunen eta nahi ez den landaretzaren eragina murriztuko duten elkartzeak eta polilaborantzak identifikatu ditu.
d) Labore-nahasteak deskribatu ditu, eta izurrite eta eritasunen murrizketan duten eragina baloratu du.
e) Lurzoruko izurriteak kontrolatzeko erabilitako landareen eragina baloratu du.
f) Mikrobio-biziak lurzoruaren osasunean duen eragina deskribatu du.
g) Alelopatia positiboen edo negatiboen presentzia baloratu du, txandakatzea ezartzeko.
2. Azpiegitura ekologikoak instalatzen ditu, eta horien ondorioak agrosistemaren orekarekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Heskai motak, horien osaera eta lursailetako banaketa ezaugarritu ditu.
b) Heskaiek eta beste azpiegitura batzuek biodibertsitatea mantentzeari ekartzen dizkioten onurak baloratu ditu.
c) Heskaien propietateak baloratu ditu, laboreen izurriteen harrapari eta parasitoideen elikadura-iturri eta babesleku gisa.
d) Heskaiak osatzen dituzten espezieek laboreen gainean duten eragina seinalatu du.
e) Heskaiak diseinatu ditu, behar diren landare-espezieen nolakotasunak kontuan hartuta.
f) Laboreen osasuna babesteko heskaiak landatu ditu.
g) Fitoparasitoaren eta fauna osagarriaren arteko orekan eragina duten azpiegitura ekologiko ez-begetalak identifikatu ditu.
h) Ezarritako laboreetarako egokienak diren azpiegitura ekologikoak eraikitzeko eta muntatzeko eragiketak egin ditu.
i) Tresna, ekipamendu eta makinak erabili ditu ezarritako prozeduren arabera.
j) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
k) Azpiegitura ekologikoak instalatzeko lanetan ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
3. Landaretza espontaneoa maneiatzen du, eta agrosistemaren orekan eta laborearekiko oreka mantentzean duen eragina baloratzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Landaretza espontaneoa egoteak agrosistemarentzat duen ondorio onuragarria ezaugarritu du.
b) Nahi ez diren belarren presentzian eragina duten baldintzak deskribatu ditu.
c) Landaretza espontaneoaren hazien barreiadura kontrolatu du.
d) Ereiteko, birlandatzeko eta laboratzeko tekniken maneiua landaretza espontaneoaren lehia murriztearekin erlazionatu du.
e) Alelopatiek landaretza espontaneoaren kontrolean duten ondorio positiboa eta negatiboa identifikatu du.
f) Ongarri berde, lur-estalki eta medeagarri organiko gisa ereindako landareek landaretza espontaneoaren kontrolean duten eragina baloratu du.
g) Landaretza espontaneoaren kontrolean abereak erabiltzearen ekarpena deskribatu du.
h) Landaretza espontaneoa fisikoki eta mekanikoki kontrolatzeko tresnak, ekipamenduak eta makinak erabili ditu.
i) Tresna, ekipamendu eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
j) Egindako lanetan ekoizpen ekologikoaren neurriak aplikatu ditu.
4. Agrosistemaren osasun-oreka mantentzeko metodo fisikoak eta biologikoak aplikatzen ditu, eta ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aztertzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Agrosistemarentzat kaltegarriak diren agenteen populazioak orekatzen dituzten metodo fisikoak eta biologikoak deskribatu ditu.
b) Metodo fisikoak hautatu ditu agente kaltegarriaren, baldintza meteorologikoen eta laborearen egoera fenologikoaren arabera.
c) Metodo biologikoak hautatu ditu agente kaltegarriaren presentzia-mailaren arabera.
d) Feromonak espezie kaltegarrien arabera hautatu ditu.
e) Tranpen dentsitatea eta kokalekua zehaztu du laborearen eta espezie kaltegarriaren arabera.
f) Hautatutako tranpak eta bitarteko fisikoak instalatu ditu.
g) Lurzorua solarizazio, biofumigazio edo termoterapia bidez desinfektatu du.
h) Harrapariak eta parasitoideak askatu ditu.
i) Egindako eragiketak eta erabilitako bitartekoak erregistratu ditu.
j) Metodo fisikoak eta biologikoak aplikatzeko lanetan ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
k) Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
5. Tratamendu fitosanitarioak ekoizpen ekologikoaren printzipioen arabera egiten ditu, eta erabili beharreko bitartekoak eta makinak justifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Bioprestakinen, landare-aterakinen eta produktu mineralen bidezko tratamenduak ezaugarritu ditu.
b) Esku hartzeko atalase ekologikoa eta produktu fitosanitario ekologikoak erabiltzeko baldintzak baloratu ditu.
c) Produktu fitosanitario ekologikoak laborearen osasun-balorazioaren arabera hautatu ditu.
d) Produktu fitosanitario ekologikoak indarrean dagoen legeriaren arabera garraiatu eta biltegiratu ditu.
e) Landareen aterakinak prestatu ditu.
f) Tratamendurako makinak, lanabesak edo tresnak hautatu ditu.
g) Tratamendu fitosanitarioa zehaztutako dosietan prestatu du.
h) Tratamendua zehaztapen teknikoetan gomendatutako dosiekin eta arreta-neurriekin aplikatu du.
i) Hondakinak desagerrarazi ditu eta tratamenduan erabilitako makina, lanabes edo tresnak garbitu eta mantendu ditu.
j) Egindako eragiketak eta erabilitako bitartekoak erregistratu ditu.
k) Tratamendu fitosanitarioak egitean ziurtapen-prozedurak interpretatu ditu.
l) Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia aplikatu du.
6. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako ustiategi ekologikoko material, tresna, lanabes eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu ditu.
b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu du.
c) Erabilitako materialak, tresnak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu ditu.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu ditu, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin ditu, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete du egindako eragiketetan.
Edukiak.
Txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak zehaztea:
-Txandakatzeak. Sistema ekologikoan landaretza espontaneoa, izurriteak eta eritasunak kontrolatzearen gaineko ondorioa.
-Polilaborantzak: landaretza espontaneoa, izurriteak eta eritasunak kontrolatzearen gaineko ondorioa.
-Barietateen eta laboreen nahastea.
-Lurzoruko izurriteak kontrolatzeko landareak lantzea.
-Mikrobio-bizia. Lurzoruaren osasun-egoeraren gaineko ondorioak.
-Alelopatiak: laboreen gaineko ondorioa.
Azpiegitura ekologikoak instalatzea:
-Heskaiak: sailkapena eta onurak. Ezarpena.
-Heskaien diseinua: osaera, ezarpena.
-Azpiegitura ekologikoak. Motak eta onurak:
Urmaelak: motak eta ezaugarriak.
Habia artifizialak: motak eta ezaugarriak.
Babeslekuak: motak eta ezaugarriak.
Espezie ostalariak, helburua.
-Eraikitzeko eta muntatzeko teknikak.
-Tresnak, ekipamenduak eta makinak erabiltzea. Mantentze-lana.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
landaretza espontaneoa maneiatzea:
-Landaretza espontaneoak agrosistemaren gainean dituen ondorio onuragarriak.
-Nahi ez diren belarren presentzian eragina duten baldintzak.
-Nahi ez diren belarrak kontrolatzeko metodoak:
Prebentiboak.
Laborantzakoak.
Biologikoak.
Fisikoak.
-Alelopatiak: landaretza espontaneoaren gaineko ondorioa.
-Tresnak, ekipamenduak eta makinak erabiltzea. Mantentze-lana. Lan mekanikoetarako lanabesak.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Metodo fisikoak eta biologikoak aplikatzea:
-Tranpak. Motak. Erabiltzeko garaiak. Kokatzea. Instalatzea. Mantentze-lana.
-Hesiak.
-Feromonak. Ezaugarriak. Sailkapena. Amuak. Erabilera.
-Lurzoruak desinfektatzea. Solarizazioa.
-Borroka biologikoa. Harrapariak. Parasitoideak. Askatzea.
-Aplikatzeko materialak eta tresnak.
-Dokumentazio teknikoa diseinatzea eta betetzea.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Tratamendu fitosanitarioak ekoizpen ekologikoan:
-Produktu fitosanitario ekologikoak. Landare-jatorriko substantziak.
-Egosteak eta beratzeak.
-Produktu mineralak.
-Araudiak baimendutako produktu kimikoak.
-Atalase ekologikoak.
-Tratamenduak: dosiak, gastua eta aplikatzeko prozedurak. Hondakinen maneiua.
-Erabilitako produktuak garraiatu eta biltegiratzea.
-Aplikatzeko makinak, lanabesak eta tresnak. Erabilera. Mantentze-lana.
-Babes pertsonaleko ekipamenduak.
-Dokumentazio teknikoa diseinatzea eta betetzea.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako ustiategi ekologikoaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Nekazaritzako ustiategi ekologikoa seinaleztatzea.
-Segurtasuna nekazaritzako ustiategi ekologikoan.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleak gai izan beharko du nekazaritzako ustiategi baten osasun-egoera kudeatzeko, egoera hori kaltetzen ahal duten agenteen prebentzio eta/edo kontrolerako teknika ekologikoak erabiliz, eta modu horretan agrosistemaren orekan eta laboreen osasunean lagunduz.
Edukien sekuentziazioari dagokionez, irakasleak komenigarritzat jotzen duen moduan lantzen ahal dira, eta ez da beharrezkoa moduluko edukien atalean agertzen diren ordenari egokitzea.
Modulu hau garatzeko metodologia teoriko-praktikoa erabili behar da. Hala ere, hau bezalako moduluetan metodologia praktikoa oso garrantzitsua da. Edukiak jarduera praktikoen bidez aurkezteak ikasleei lagundu egiten die beren kabuz prozesu oso berriak bizitzen, berriak ez soilik beraientzat, baizik eta horrelako jarduerarekin zerikusia duten pertsona gehienentzat ere. Arestian aipatu denagatik bereziki interesgarria da irakasleak ikasleentzat diseinatzen dituen jardueretako bakoitza aurretiaz egin ahal izatea eta emaitza espero zena dela egiaztatu ahal izatea. Aurreko hori kontuan hartu ezean, ezagunak ez diren teknika berriek, batzuetan, ustekabeko emaitzak sortzen ahal dituzte, eta emaitza horien ondorioz sinesgaiztasuna eta konfiantzarik eza sortzen ahal da jarduera horiek egiten dituzten ikasleen artean.
Ikasleek modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortu ahal izan ditzaten, jarduera asko programatzen ahal dira, eta horietako batzuk honako hauek dira:
-Laboreen eta polilaboreen txandaketak diseinatzea, ikastetxeko instalazioetan (praktiketako finka) Labore ekologikoak ezartzea eta Landare-ekoizpen ekologikoa izeneko moduluetako eskoletan gauzatu ahal izateko. Gero, modulu hori egiten ari diren ikasleek izurrite eta eritasunen eragina baloratuko dute txandaketa hori konfiguratzen duen alternatiban.
-Laboreen txandaketaren barnean, ongarri berdearen praktika sartzea eta ongarri horrek landare arrotzen kontrolaren gainean duen eragina baloratzea.
-Ikastetxearen praktiketako finkan heskaiak instalatzea, gaitasun ekologiko diferenteak dituzten espezieak erabiliz, eta gerora, heskai horiek lortu nahi diren helburuei dagokienez duten funtzionaltasuna baloratzea.
-Hegazti intsektujaleentzat habiak egin eta instalatzea.
-Labore jakin baterako, ereintza dosi diferenteak egitea eta dosi horien eta landaretza espontaneoaren ugalketaren arteko harremana behatzea.
-Lur-estalki batzuk eta besteak egitea produktu ekologiko diferenteak lantzeko prozesuan. Gerora, lortu beharreko helburuak (landare arrotzen kontrola, uraren aurrezpena, etab.) baloratzea.
-Laboreen jorraketa fisiko eta mekanikorako erabiltzen diren lanabesak maneiatzea, sasiak kentzeko makinak, lurra bibrazio bidez lantzeko makinak, mahats-orpoen arteko kultibadoreak, zuhaitz arteko kultibadoreak, kontrol termikoko ekipamenduak, etab.
-Lortutako emaitzak baloratzea aurretiaz solarizazio teknikoa egin deneko labore bateko patogenoen murrizketari dagokionez.
-Laginketako hainbat teknika erabiltzea izurrite eta eritasunak zein mailatan dauden zehazteko (feromonak, tranpa kromotropikoak, janari-amuak, intsektu-bildumak, eboluzionarioak, mahuka entomologikoak, etab.).
-Fauna osagarria identifikatzea ikastetxeko praktiketako finkako hainbat labore, heskai eta landaretza espontaneotan.
-Eskuratutako fauna osagarria (harraparia eta parasitoak) askatzea aurretiaz detektatutako izurriteak kontrolatzeko.
-Tratamendu fitosanitarioak egitea hainbat motatako produktu ekologikoekin, praktiketako finkan detektatzen diren izurriteen eta eritasunen kontrolerako, esku hartzeko atalase ekologikoa gainditu ondoren.
-Hegazti intsektujaleek naturan duten elikadurari buruzko dokumentalen emanaldiak eta fauna osagarriaren identifikazio eta biologia.
Jarduerak programatzean kontuan hartu behar da bigarren kurtsoko modulua izanik ikasleek Lantokietako prestakuntza izeneko modulua hirugarren kurtsoan egin behar dutela, eta aldi horretan, udaberria amaituta egonik, agrosistemaren osasun-egoera diagnostikatu eta kudeatzeko aukera gehienak daudela. Beraz, hezkuntzaren aldetik erakargarriak diren laboreak, egoerak, izurriteak, fauna osagarria, tratamendu ekologikoak, etab. aurkitzeko gai izan beharko dugu, ikasturteko lehenengo bi hiruhilekoetan (irailetik apirilera) ematen ahal daitezkeenak.
Azkenik, modulu honek lotura estua du lehen kurtsoko Landare-osasuneko printzipioak eta Labore ekologikoak ezartzea izeneko moduluekin, modulu horiek konpartitzen dituzten edukietako batzuk antzekoak direlako, eta bereziki, modulu honetarako gomendatzen diren jardueretako batzuek ez dutelako behar bezala funtzionatuko diseinuan moduluetako irakasleek modu aktiboan parte hartu ez badute. Gomendagarria litzateke, beraz, eduki horiek irakatsi aurreko koordinazioa, zein sakontasun maila lortu den zehazteko. Halaber, ildo berean, bigarren kurtsoko Landare-ekoizpen ekologikoa izeneko moduluarekin koordinatu beharko da.
Modulua: Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea.
Kodea: 0413.
Iraupena: 70 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzeko modua ezaugarritzen du, eta merkaturatze-bideak aztertzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzearen kontzeptua definitu du.
b) Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzearen berezitasunak deskribatu ditu.
c) Merkatu-azterketa bat egiteko etapak banan-banan aipatu ditu.
d) Merkatu-azterketetan lortutako datuak interpretatu ditu.
e) Nekazaritzako produktu ekologikoetan erabiltzen diren merkaturatze-bideak deskribatu ditu.
f) Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzeko agenteak identifikatu ditu.
g) Kontratazio-zentroen eta merkatuen ezaugarri esanguratsuak deskribatu ditu.
h) Nekazaritzako produktu ekologikoen salerosketa egiteko moduak definitu ditu.
i) Ordaintzeko moduak deskribatu ditu.
j) Nekazaritzako produktu ekologikoen merkaturatzea arautzen duen araudia identifikatu eta interpretatu du.
2. Nekazaritzako produktu ekologikoak sustatzeko eta saltzeko teknikak hautatzen ditu, eta dauden aldaerak aztertzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Bezeroen erosteko jokabidean eta motibazioan esku hartzen duten aldagaiak deskribatu ditu.
b) Produktuaren edo zerbitzuaren ezaugarriak ezagutzeak salmentan duen eragina baloratu du.
c) Sustapen-eta publizitate-teknikak identifikatu ditu.
d) Azoketako eta gainerako ekitaldietako sustapena eta salmenta baloratu ditu.
e) Nekazaritzako produktu ekologikoen sustapenean esku hartzen duten parametroak definitu ditu.
f) Nekazaritzako produktu ekologikoak sustatzeko eta saltzeko teknologia berriak erabili ditu.
g) Ordaintzeko bideak deskribatu ditu eta produktuaren sustapenean duten eragina azaldu du.
3. Produktuak saltzeko egokitzen ditu, eta erabiltzen dituen teknikak eta prozedurak justifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Produktuak salmentarako egokitzeko etapak identifikatu ditu.
b) Produktua egokitzeko eragiketak egin ditu.
c) Gehien erabiltzen diren ontziak, enbalajeak, errotuluak eta etiketak deskribatu ditu.
d) Ontziratzeko materialen eta ontziratutako produktuen artean dauden bateraezintasunak aztertu ditu.
e) Produktua ontziratu eta enbalatu du produktuak eta merkaturatzeko moduak hala eskatzen dutenean.
f) Etiketetan eta errotuluetan jarri behar den nahitaezko informazioa eta informazio osagarria identifikatu ditu.
g) Produktua indarrean dagoen araudiari jarraiki etiketatu du.
h) Nekazaritzako produktu ekologikoak saltokian bertan erakusgai jarri ditu.
i) Produktu ekologikoak egokitzeko lanetan ziurtapen-prozedurei jarraitu die.
4. Nekazaritzako produktu ekologikoen prezioa kalkulatzen du, ekoizpen-prozesua eta merkaturatzekoa aztertuta.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kostu mota guztiak identifikatu ditu.
b) Kostuan eta mozkinean eragina duten aldagaiak zehaztu ditu.
c) Ekoizpen-kostuak kalkulatzeko metodoa deskribatu du.
d) Nekazaritzako produktu ekologikoaren kostu-dokumentua egin du.
e) Formula eta kontzeptu hauek interpretatzea: interesa, deskontua eta merkataritzako marjinak.
f) Produktu-unitateko ekoizpen-kostua zehaztu du.
g) Ezarritako mozkin jakin bat duen nekazaritzako produktu ekologikoaren prezioa finkatu du.
h) Kostuak aldatu direnean prezioak eguneratu ditu.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Establezimenduko material, tresna, lanabes eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu ditu.
b) Hartu beharreko segurtasun-neurriak, eta norbera eta taldea babestekoak deskribatu ditu.
c) Erabilitako materialak, tresnak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu ditu.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu du, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin ditu, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete du egindako eragiketetan.
Edukiak.
Merkaturatze-sistemak:
-Merkaturatzea. Kontzeptua. Produktu ekologikoen berezitasunak.
-Merkatu-azterlanak. Informazioa bilatzea eta lortzea. Informazioa aztertzea. Bezeroenganako orientazioa.
-Merkaturatze-bideak.
-Merkaturatze-agenteak.
-Kontratazio-zentroak eta merkatuak.
-Salerosketa-moduak. Ordaintzeko moduak.
-Merkaturatzea aukeratzeko irizpideak.
-Merkaturatzeari buruzko araudia.
Sustapen eta salmentako teknikak:
-Bezeroen kontsumo-interesak baldintzatzen dituzten aldagaiak.
-Produktuaren ezaugarriak bezeroari aurkeztea.
-Sustapen eta publizitateko teknikak.
-Azokak eta ekitaldiak.
-Publizitatea salmenta-gunean.
-Sustapenean eta salmentan teknologia berriak aplikatzea. Denda birtualak.
-Segurtasuna eta ordaintzeko bideak.
-Datuak Babesteari buruzko Lege Organikoa.
Produktuak saltzeko egokitzea:
-Egokitzea. Prozedura produktuaren arabera.
-Baimendutako ontziak eta enbalajeak ezaugarritzea. Materialak. Ontziratze-materialen eta produktuen arteko bateraezintasunak.
-Produktu ekologikoak ontziratzeko eta enbalatzeko prozedura.
-Etiketatzea. Etiketatzeko materialak. Etiketa motak. Nahitaezko eta aukerako informazioa. Indarra duen araudia.
-Produktuak saltokian bertan erakustea.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, ingurumen-araudia eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa, produktuak egokitzeari dagokiona.
Nekazaritzako produktu ekologikoen prezioak ezartzea:
-Kostuak. Motak.
-Intsumoen kostua kalkulatzea. Dokumentu-erregistroa.
-Kontsumoak kontrolatzea.
-Kostu-dokumentua. Marjinak eta deskontuak.
-Prezioak ezartzea.
-Prezioak kalkulatzea.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Saltokiaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Seinaleak saltokian.
-Segurtasuna saltokian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bitartez ikasleak nekazaritzako produktu ekologikoak marketin teknikak erabiliz merkaturatu eta sustatzearekin lotuta dauden gaitasunak eskuratzeko gai izanen dira.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar da, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan.
-Orokorrean merkaturatzeari informazio iturriak erabiltzea, eta bereziki nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzeari buruzkoak. Internet informazio-iturri ona da, eta behar den bezala erabilita, laguntza handia izan daiteke marketinaren tekniketan hasi diren ikasleentzat.
-Talde-lanak, merkaturatzeari lotutako proiektu batzuen benetako kasuak aztertzeko. Kasu horietatik abiatuta, talde bakoitzak nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzearekin zerikusia duen proiektu propio bat sortuko du.
-Hainbat motatako programa informatikoak erabiltzea, adibidez testu-prozesadoreak, kalkulu-orriak, datu-baseak, diseinu grafikoa, argazkien edizioa, etab.
-Jarduera arruntak egitea eskuzko gaitasun eta trebetasunak erabiliz, produktuak salmentarako egokitzearekin zerikusia duten edukiak lantzeko unean.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Benetako merkatu-azterlan baten azterketatik abiatuta, nekazaritzako produktu ekologiko jakin bat ekoiztearen bideragarritasun komertzialari buruzko merkatu-azterlana egitea.
-Eskualdean nekazaritzako produktuak eta nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzen dituzten merkatu garrantzitsu batzuetan bisita egitea.
-Nekazaritzako produktu ekologiko baten sustapen eta publizitate kanpaina bat fase guztietan planifikatzea, eta honako hauek diseinatu eta lantzea: logotipoak, leloak, irratiko iragarkiak, sustapen-kartelak, liburuxkak, iragarkiak, etab.
-Nekazaritzako produktu ekologikoen sustapen eta salmentarako Web gune diferenteak aztertzea.
-Nekazaritzako produktu ekologikoak sustatzen eta/edo saltzen direneko azoketan eta bestelako ekitaldietan bisita egitea.
-Aldian-aldian, ikastetxeak praktika egiteko dituen nekazaritza instalazioetan, lantzen eta biltzen diren nekazaritzako produktu ekologikoak egokitzea. Kasu bakoitzean egokitzeko teknika diferenteak erabiliko dira ontzi, errotulu edota etiketak erabiliz, eta errotulu edota etiketa horietan indarreko araudiaren arabera agertu beharreko nahitaezko informazioa eta informazio osagarria jarriko da. Produktuak egokitu ondoren, ikastetxean aukeratutako saltoki batean erakusgai jarri beharko dira, ikastetxea bisitatzera joaten diren guraso eta irakasleek erosi ahal izan ditzaten.
-Ikastetxearen instalazioetan lortu diren nekazaritzako produktu ekologikoen prezioa kalkulatzea, kostuen mota diferenteak ebaluatzea eta egokiak diren mozkinak esleitzea.
Oso garrantzitsua da irakasleak ikasleek modulua garatzean egiten diren jarduera bakoitzean modu aktiboan parte hartzen dutela egiaztatzea, bereziki ikasleak taldekatzeko teknika erabiltzen denean.
Azkenik, ezinbestekoa da modulu hau eman behar duten irakasleen eta Enpresa eta ekimen sortzailea izeneko modulua ematen dutenen arteko koordinazioa, bi moduluetan ematen diren edukietako batzuk antzekoak direlako. Halaber, garrantzitsua da Landare-ekoizpen ekologikoa eta Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa izeneko moduluekiko koordinazioa. Izan ere, Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea izeneko moduluan produktuak salmentarako egokitzeko jarduera praktikoak egiteko, egokitu beharreko landare-produktuak zein abeltzaintzako produktuek Landare-ekoizpen ekologikoa eta Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa izeneko moduluetan lortutako produktuetatik eratorriak izan behar dute.
Lanbide modulua: Lorezaintza ekologikoko oinarrizko teknikak.
Kodea: NA13.
Iraupena: 70 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Lorategi ekologikoa identifikatzen du, eta lorezaintza ekologikoan erabiltzen diren landare-espezie batzuk zein besteak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorezaintza arruntaren ingurumen eragina baloratu da.
b) Lorezaintza ekologikoaren kontzeptua deskribatu du.
c) Lorezaintza ekologikoarekin bateragarriak diren lorategien motak identifikatu ditu.
d) Lorezaintza ekologikoan erabiltzen diren zuhaitz eta zuhaixken ezaugarriak identifikatu ditu.
e) Lorezaintzan erabiltzen diren landare bizikorren, urteko landareen eta landare tapizante eta/edo igokarien ezaugarriak deskribatu ditu.
f) Lorezaintza ekologikoan erabiltzen diren soropil-alternatibak baloratu ditu.
2. Lorategi ekologikoak ezartzeko teknikak erabiltzen ditu, eta jarduera hori egiteko beharrezkoak diren urratsak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorategi ekologiko baten hornitze-planoak interpretatu ditu.
b) Lorategia osatuko duten elementuen kokalekua lurzoruan zuinkatu du.
c) Lurzorua eta edukiontziak prestatu ditu, eta horretarako makina eta teknika egokiak erabili ditu, eta lorezaintza ekologikoarekin bateragarriak diren substratuak ere bai.
d) Lorategi ekologikoen berezko eraikin, instalazio eta ekipamenduak egin ditu.
e) Lorezaintza ekologikoarekin bat datozen irizpideen arabera aukeratutako landare-elementuak erein eta landatu ditu.
f) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu ditu, eginen den lanaren arabera.
g) Ingurumen-araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu ditu.
3. Lorategi ekologikoaren mantentze eta lehengoratze teknikak erabiltzen ditu eta erabilitako prozedurak zehazten ditu.
a) Lorategiko izurrite eta eritasunen kontrol ekologikoa egin du.
b) Lorategiaren ongarritze ekologikoa egin du lorezaintza ekologikoko berezko ongarriak erabiliz.
c) Zuhaitz eta zuhaixkak moztu ditu lorezaintza ekologikoarekin bateragarriak diren tekniken bidez.
d) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu ditu, eginen den lanaren arabera.
e) Ingurumen-araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu ditu.
4. Bertako landareak zabaltzen ditu hainbat ugalketa metodo erabiliz, eta metodo horietako bakoitzaren berezitasunak zehazten ditu.
a) Landaregaiaren bideragarritasuna aztertu du.
b) Landaregaia bildu, egokitu eta biltegiratu du.
c) Ernaldu aurreko tratamenduak egin ditu, beharrezkoa izan denean.
d) Zabalpenerako erabiltzen diren substratuen ezaugarriak aztertu ditu.
e) Hazitegiak eta sustraitzearen inguruneak prestatu ditu.
f) Hazitegiak erein ditu eta propaguluak hazkuntza-inguruan jarri ditu.
g) Mintegian laborantza-lanak egin ditu, landarea behar bezala hazteko.
h) Tresnak eta makinak erabili ditu, eginen den lanaren arabera.
i) Tresnen eta makinen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu.
Edukiak.
Lorategi ekologikoa identifikatzea:
-Lorategi ekologikoa. Kontzeptua. Lorategi ekologikoen motak. Lorategi naturala. Inguruneari egokitutako lorategia. Xerolorezaintza.
-Lorezaintzaren ingurumen eragina.
-Lorezaintza ekologikorako egokiak diren espezieak. Bertako landareak erabiltzen dituen lorezaintza.
-Zuhaitzak.
-Zuhaixkak, heskaiak.
-Bizikorrak.
-Tapizante eta/edo igokariak.
-Soropilen alternatibak lorezaintza ekologikoan.
-Urteko landareak.
Lorategi ekologikoak ezartzeko teknikak erabiltzea:
-Lorategien hornitze-planoak interpretatzea.
-Lorategiaren osagaiak zuinkatzea.
-Lurra eta edukiontziak prestatzea.
-Zohikatza ez diren substratuak erabiltzea.
-Lorategi ekologikoetako eraikinak, instalazioak eta ekipamenduak.
-Landare-elementuak erein eta landatzea.
-Ingurumen-araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Lorategi ekologikoaren mantentze eta lehengoratze teknikak erabiltzea:
-Lorezaintzako izurrite eta eritasunen maneiu ekologikoa:
Lorategiei eragiten dieten ohiko patogenoak.
Lorezaintzako izurrite eta eritasunen prebentziorako metodoak.
Lorategiko izurrite eta eritasunen kontrol biologikoa.
Lorategiaren erabilera ekologikoarekin bateragarriak diren produktu fitosanitarioak erabiltzea.
Borroka ekologikoko beste estrategia batzuk. Tranpak, beratzeak, infusioak, hartzidurak, egosteak, espezieen elkarketa, landare usaintsuak erabiltzea.
-Ongarritzea lorategi ekologikoetan:
Lorategi ekologikoaren ongarritzearen kudeaketa.
Ongarri natural mineralak.
Ongarri organikoak. Abeltzaintza ekologikoko simaurrak, mindak, lurrustelak, lonbrikulturatik datozen humusak, bestelako ongarri organiko naturalak.
Lorezaintza ekologikoan ongarriak aplikatzea.
-Zuhaitzak eta zuhaixkak inaustea:
Inausketaren bidez lortu nahi diren helburuak.
Lorategi ekologikoetako zuhaitz eta zuhaixken inausketa kudeatzeko plana.
Lorezaintza ekologikoarekin bateragarriak inausketa motak.
Inausketa egitea.
Inauste hondarrak maneiatzea.
Inausketako tresnak, ekipamendua eta segurtasuna.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Bertako landareak hedatzea lorategi ekologikoan erabiltzeko:
-Bertako landareak ugalketa sexualaren bidez hedatzea:
Haziak eta fruituak. Identifikatzea. Biltzea.
Hazien bideragarritasunaren kontrola.
Ernaldu aurreko tratamenduak.
Ereiteko teknikak. Hazitegiak.
-Bertako landareak ugalketa begetatiboaren bidez hedatzea:
Ugalketa begetatiboaren printzipioak.
Ama landareak aukeratzea. Maneiu ekologikoa.
Landaregaia. Lorbidea. Biltegiratzea eta kontserbazioa.
Hedatze begetatiboko metodoak.
-Landarea mintegian haztea:
Hazkuntza-inguruaren prestaketa. Zohikatza ez diren substratuak.
Landaregaiaren garapena.
Ekoizpen ekologikoarekin bateragarriak diren ongarriak, ureztaketa eta laborantza-lanak.
Landarea ateratzea eta egokitzea.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantentze-lana.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumen-araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen helburua da ikasleak ohar daitezela lorezaintzaren jarduera natura errespetatuta egin daitekeela, produktu kimiko toxikorik erabili gabe eta erabiltzaileen osasunari nahiz gure ingurunearen zaintzari lotutako onurak sortuz.
Hasieran, modulu honetan lorezaintza arruntarekin zerikusia duten alderdi jakin batzuk aztertuko dira eta alderdi horiek ingurumenean dituen ondorioak aztertuko dira: ur gehiegi kontsumitzea, espezie arrotzak erabiltzea, pestizida eta ongarri mineral arruntak erabiltzea, etab. Halaber, lorezaintza arruntak sortzen duen ingurumen eragina ere aztertuko da. Modu horretan lorezaintza arruntak sortzen dituen onura eta kalteei buruzko eztabaida sorrarazi nahi da. Sortzen den giro horretan ikasleak lorezaintza ekologikoaren eragin aringarri eta onuragarriak baloratzeko gai izanen dira. Prozesu hori amaitutakoan hasten ahalko gara berariazko gaitasun, trebetasun, ahalmen eta teknikak garatzen.
Teknika horiek eskuratzeko, metodologiak teoriko-praktikoa izan behar du, baina lortu nahi diren ikaskuntza-emaitzak kontuan hartuta, eskola praktikoek garrantzi handiagoa izan beharko dute. Horretarako komenigarriak lirateke, zikloaren berezko instalazioez gain, honako hauek eskura izatea: lorategi-azalera bat, lorategia jartzeko lursail bat eta neurri egokiak izanen dituen berotegi bat, landareak hazteko.
Lorategi-azalera, ikasleek lorezaintza ekologikoan erabiltzen diren espezieak identifikatu ahal izan ditzaten erabiliko da. Azalera horretan lorategi ekologikoaren mantentze-lan eta lehengoratzearekin zerikusia duten praktika guztiak eginen dira. Kurtso bakoitzean, komenigarria litzateke lorategia ezartzeko lursail berri bat eskura izatea, bertan lorategi ekologikoaren ezarpenarekin zerikusia duten jarduerak egiteko. Lursail berri hori mantentze-lanetako praktiketarako erabili beharreko azalerari gehituko zaio. Landareak ekoizteko berotegian, lorezaintza ekologikorako landareen hedapenari buruzko praktikak eginen dira.
Multzo tematikoak argi definituta dauden arren, ez da gomendatzen modu sekuentzialean lantzea; aitzitik, aldi berean ematea iradoki nahi da. Horren arrazoia da multzo bakoitzaren barnean kurtso osoan egin behar diren hainbat praktika sartzen dela. Hortaz, bai espezieak identifikatzea, lorategia ezartzea eta jada ezarrita dauden lorategien mantentze-lana, bai landareak hedatzea, kurtso osoan aldi berean garatu behar diren prozesuak dira. Oso garrantzitsutzat jotzen da -eta horregatik bereziki azpimarratzen da- ikasleek prozesu osoa egin dezatela lorategi bat sortzeko fase guztietan, gutxienez 50 m²-ko lursail batetik abiatuta. Prozesu horretan, eskuratu dituzten ezagutza osoak erabiliko dituzte, eta kurtsoa amaitzean, lorategiaren ezarpenari buruzko hasierako proiektuan aurreikusitako helburu guztiak agerrarazteko gai izan direla egiaztatzen ahalko dute.
Modulu honetan garatuko diren irakaskuntza-ikaskuntza jarduera praktikoak jarraian adierazten diren proposamenei buruzkoak izan daitezke:
-Printzipio ekologikoen bidez diseinatutako lorategien irudiak proiektatzea.
-Lorezaintza ekologikoari lotutako praktikak egiten direneko ikastetxearen instalazioetan dauden espezieak identifikatzea.
-Modulu honetan eskuratutako ikaskuntzak gehitzeko asmoz, lorategiaren proiektua egin liteke. Proiektu horretan ikasleek honako fase hauek garatuko dituzte:
Egokiak diren neurketak egitea eta lorategia osatuko duten elementuen kokalekua lurzoruan zuinkatu eta kokatzea.
Lorezaintza ekologikoarekin bateragarriak diren eraikin txikiak, instalazioak eta/edo ekipamendua (urmael txikiak, gunera sarritan etortzen diren hegazti espezieentzako habiak, bertako espezieekin egindako espezie anitzeko heskaiak, etab.) egitea.
Lorategiaren proiektuan aurreikusita dauden espezieak erein eta landatzea.
-Lorategi ekologiko bat kontserbatu eta lehengoratzea.
-Bertako espezie diferenteak ekoiztea, gerora lorategi ekologikoen proiektuetan erabiltzeko.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzen eta ebaluazio-irizpideen ondorioz egiten diren praktikez gain, komenigarria litzateke inguruan lorezaintza ekologikoaren printzipioekin diseinatu eta kudeatutako gune batean bisita egitea.
Lanbide modulua: Lanerako prestakuntza eta orientazioa.
Kodea: 0414.
Iraupena: 90 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Enplegu aukerak hautatzen ditu, laneratzeko bideak eta ikasteko alternatibak identifikatuz bizitzan zehar.
Ebaluazio irizpideak:
a) Norberaren nortasuna, asmoak, jarrerak eta prestakuntza baloratu ditu erabakiak hartzeko.
b) Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikarientzako enplegu eta lan sorgune nagusiak identifikatu ditu tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.
c) Tituluaren profilarekin zerikusia duen lanbide jarduerarako zer-nolako gaitasunak eta jarrerak eskatzen diren zehaztu du.
d) Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten prestakuntza- eta lanbide-ibilbideak identifikatu ditu.
e) Etengabeko prestakuntzak laneratu ahal izateko eta ekoizpen-prozesuaren eskakizunetara moldatzeko gakoa den aldetik duen garrantzia baloratu du.
f) Lana bilatzeko prozesuan zein teknika erabiltzen diren zehaztu du.
g) Tituluarekin zerikusia duten lanbide sektoreetan autoenplegurako dauden aukerak aurreikusi ditu.
2. Talde-lanaren estrategiak aplikatzen ditu eta estrategia horien eraginkortasuna eta eragimena baloratzen ditu erakundearen helburuei begira.
Ebaluazio irizpideak:
a) Talde lanaren onurak baloratu ditu Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren profilarekin zerikusia duten lan egoeretan.
b) Egiazko lan egoera batean eratzen ahal diren lantaldeak identifikatu ditu.
c) Lantalde eraginkorraren ezaugarriak zehaztu ditu eraginkortasunik gabeko lantaldeen aldean.
d) Lanbide sektorean lantaldearen funtzionamendua hobetzeko behar diren gizarte trebetasunak baloratu ditu.
e) Lantaldeetan erabiltzen diren agiriak identifikatu ditu: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
f) Lantaldeko kideen eginkizunen eta iritzien aniztasun beharrezkoa positiboki baloratu du.
g) Taldeko kideen artean gatazkak sortzen ahal direla eta hori erakundeen ezaugarrietako bat dela aitortu du.
h) Gatazka motak eta horien iturriak identifikatu ditu, baita gatazkak konpontzeko prozedurak ere.
3. Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak erabili eta betebeharrak bete egiten ditu, eta badaki horiek bereizten lan kontratuetan eta hitzarmen kolektiboetan.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lan zuzenbideko kontzeptu nagusiak identifikatu ditu.
b) Enpresaburu eta langileen arteko harremanetan esku hartzen duten erakunde nagusiak bereizi ditu.
c) Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak eta betebeharrak zehaztu ditu.
d) Kontratazio mota nagusiak sailkatu ditu eta zenbait kolektiboren kontratazioa sustatzeko neurriak identifikatu ditu.
e) Indarra duen legedian lana eta familiako bizitza ongi uztartzeko ezarrita dauden neurriak baloratu ditu.
f) Soldaten ordainagiria aztertu du eta hura osatzen duten elementu nagusiak identifikatu ditu, tartean langilearen kotizazio oinarriak eta langileari eta enpresaburuari dagozkien kuotak daudela.
g) Lan harremanak aldatzearen, etetearen eta amaitzearen arrazoiak eta ondorioak identifikatu ditu.
h) Gatazka kolektiboetako neurriak eta gatazkak ebazteko prozedurak aztertu ditu.
i) Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikari tituluarekin zerikusia duen lanbide sektoreari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo batean itundutako lan baldintzak zehaztu ditu.
j) Lanaren antolaketaren ingurune berriak bereizten dituzten ezaugarriak identifikatu ditu.
4. Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoeretan zer nolako babesak dauden zehaztea eta prestazio motak identifikatzea.
Ebaluazio irizpideak:
a) Gizarte Segurantzaren eginkizuna baloratu du, herritarren bizi kalitatea hobetzeko zutabe nagusia den aldetik.
b) Gizarte Segurantzaren sistemako araubideak identifikatu ditu.
c) Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoerak banan-banan aipatu ditu.
d) Enpresaburuak eta langileak Gizarte Segurantzaren sistemaren barnean dituzten betebeharrak identifikatu ditu.
e) Inguruko herrialde nagusietan Gizarte Segurantzaren arloan dauden aldeak identifikatu ditu.
f) Gizarte Segurantzaren sistemako prestazioak sailkatu ditu eta baldintzak identifikatu ditu.
g) Legezko langabezia egoerak zehaztu ditu zenbait kasu praktikotan.
h) Ikasleen ezaugarriei dagozkien langabezia prestazioen iraupena eta zenbatekoa kalkulatu ditu, kotizaziopeko oinarrizko prestazioak eta laguntzako prestazioak bereiziz.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua identifikatzen du eta prebentzioaren kulturak enpresako arlo eta jarduera guztietan duen garrantzia baloratzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko araudia identifikatu du.
b) Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubide eta betebehar nagusiak zein diren zehaztu du.
c) Lan baldintzen eta langilearen osasunaren arteko lotura azaldu du.
d) Izan daitezkeen arrisku faktore ohikoenak sailkatu ditu.
e) Arrisku faktoreen ondorioz gerta daitezkeen lanbide kalteak (lan istripuak eta lanbide eritasunak) sailkatu eta deskribatu ditu.
6. Enpresan laneko arriskuen prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten eragileak identifikatzen ditu, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideei jarraituz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresan prebentzioa kudeatzeko moduak sailkatu ditu, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideen arabera.
b) Prebentzioan parte hartzen duten eragile guztien erantzukizunak identifikatu ditu.
c) Arriskuen prebentzioaren arloan langileek enpresan ordezkaritza izateko bideak zein diren zehaztu du.
d) Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak identifikatu ditu.
7. Bere jardueraren arriskuak ebaluatzen ditu, lan baldintzak eta bere lan inguruneko arrisku faktoreak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritza ekologikoaren arloko enpresen sektoreko jarduerak dituen arrisku faktoreak eta horietatik etor daitezkeen kalteak identifikatu ditu.
b) Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren lan inguruneetan ohikoenak diren arrisku egoerak sailkatu ditu.
c) Enpresako arriskuen ebaluazioa egin du, arriskuak identifikatu eta baloratu ditu, prebentzio neurriak proposatu ditu eta horien eraginkortasunaren jarraipena eta kontrola egin ditu.
d) Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten lan inguruneetan prebentzioari begira garrantzia duten lan baldintzak zein diren zehaztu du.
8. Enpresa txiki bateko arriskuei aurrea hartzeko plana egiten parte hartzen du, lan inguruneko arrisku egoeren azterketatik abiaturik, eta prebentzio neurriak aplikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren lanbide sektorearekin zerikusia duen lantoki bateko prebentzio planaren edukia definitu du.
b) Aintzat hartu du garrantzitsua dela enpresan prebentzio plana izatea, larrialdietan egin beharreko jarduketen sekuentzia barne duena.
c) Enpresa txiki eta ertain batentzako larrialdi eta ebakuazio plana proiektatu du.
d) Kalteak beren sorburuan saihesteko eta saihestezinak diren ondorioak leuntzeko aplikatu behar diren prebentzio eta babes neurriak definitu ditu.
e) Mota guztietako segurtasun seinaleen esanahia eta eremua aztertu ditu.
f) Larrialdietan jarduteko protokoloak aztertu ditu.
g) Larritasun maila desberdinetako biktimak daudenean zaurituak larritasunaren arabera sailkatzeko teknikak identifikatu ditu.
h) Lehen sorospenetarako oinarrizko teknikak identifikatu ditu, istripuaren lekuan aplikatu behar direnak kalte mota desberdinei aurre egiteko. Halaber, botika kutxaren osagaiak eta erabilera azaldu ditu.
i) Langilearen osasuna zaintzeko betekizunak eta baldintzak eta horiek prebentzio neurri gisa duten garrantzia zehaztu ditu.
Edukiak.
Lan bilaketa aktiboa:
-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.
-Erabakiak hartzeko prozesua.
-Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren lanbide sektorea definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz Estatu mailan.
-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.
-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.
-Etengabeko prestakuntzak Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea.
-Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako erakundeen identifikazioa.
-Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariarekin zerikusia duten prestakuntza ibilbideak identifikatzea tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.
-Lana bilatzeko teknikak eta tresnak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.
-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.
Gatazkaren kudeaketa eta lantaldeak:
-Talde-lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektoreko lantalde motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.
-Lantalde eraginkorraren ezaugarriak.
-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.
-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.
-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.
-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.
Lan kontratua:
-Lan zuzenbidea.
-Banakako lan harremanen azterketa.
-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.
-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.
-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.
-Soldataren ordainagiria.
-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.
-Langileen ordezkaritza.
-Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren lanbide eremuari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo baten azterketa.
-Lan gatazka kolektiboak.
-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, urrutiko lana eta beste batzuk.
-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.
Gizarte Segurantza, lana eta langabezia:
-Gizarte Segurantzaren sistema, elkartasun sozialaren oinarrizko printzipio gisa.
-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.
-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.
-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.
-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.
-Langabezia babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.
Laneko segurtasun eta osasunaren arau esparrua eta oinarrizko kontzeptuak:
-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.
-Lanaren eta osasunaren arteko loturaren balorazioa.
-Lanbide arriskua. Arrisku faktoreen azterketa.
-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.
Prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten agenteak eta haien erantzukizunak:
-Prebentzioaren kudeaketaren antolaketa enpresan.
-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.
-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.
Arrisku profesionalen ebaluazioa:
-Enpresako arriskuen ebaluazioa, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.
-Berariazko arriskuak sektoreko industrian.
-Segurtasun baldintzei lotutako arriskuen azterketa.
-Inguruneko baldintzei lotutako arriskuen azterketa.
-Baldintza ergonomiko eta psikosozialei lotutako arriskuak aztertzea.
-Arriskuaren balorazioa.
Arriskuen prebentzioaren plangintza eta prebentzio eta babes neurrien aplikazioa enpresan:
-Prebentzioaren plangintza enpresan. Prebentzio plana eta horren edukia.
-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.
-Banakako eta taldeko prebentzio eta babes neurriak.
-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektoreko ETE batentzako larrialdi plana egitea.
-Larrialdietan jarduteko protokoloa.
-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. Oinarrizko kontzeptuak eta aplikazioa.
-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikei buruz.
-Langileen osasuna zaintzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak eta jarrerak berenganatzen dituzte lan munduan sartzeko eta beren lanbide karrera berdintasun baldintzetan garatzeko, nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren sektorean, hala Espainiako lurraldean nola Europan.
Edukien hurrenkerari dagokionez, kontuan izanik ikastetxeak egokienak iruditzen zaizkion erabakiak hartzeko eskumena duela, lan arloko legediari eta Gizarte Segurantzari buruzko edukiak jorratu litezke lehenik, ikasleak motibatu ohi dituztelako.
Jarraian laneko segurtasunaren eta osasunaren inguruko edukiak aurkez litezke, eta gero gatazkaren kudeaketari eta lantaldeei ekin. Azkenik lan bilaketari buruzko multzoa jorratu liteke, ikasleak lan merkatuan sartu aurreko urrats gisa.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Norberaren izaerari eta gizarte trebetasunen garapenari buruzko orientazio probak eta dinamikak egitea, prestakuntzaren eta asmoen arteko koherentzia pertsonala egiaztatzeko.
-Norberaren karrera planifikatzea: epe ertain eta luzerako lan helburuak ezartzea, beharrekin eta lehentasunekin bateragarriak. Helburu errealistak ezartzea, oraingo prestakuntzarekin eta proiektatuarekin koherenteak, eta nork bere ikaskuntzaren ardura hartzea.
-Lana bilatzen laguntzen ahal diguten bitartekoak eta erakundeak identifikatzea, bai gure ingurune hurbilenean, bai Europan, horretarako tresna egokiak erabiliz (Eures sarea, Europass, Ploteus eta beste batzuk).
-Lana bilatzeko behar den dokumentazioa garatzea: curriculum vitae-a, lan elkarrizketak, test psikoteknikoak eta beste batzuk.
-Jardueraren bat bakarka eta taldean egitea eta emaitzak konparatzea.
-Gatazka egoera bat simulatzea eta konponbide desberdinak aurkeztea.
-Sektoreko langileei eragiten dien lan arloko araudia identifikatzea.
-Langileen Estatutuaren edukia zikloari dagokion sektoreko hitzarmen kolektibo batekin alderatzea.
-Negoziazio kolektiboko prozesu bat simulatzea, langileen eta enpresaburuen interesak bateratzeko bide gisa.
-Zailtasun maila desberdinetako soldata ordainagiriak egitea.
-Gizarte Segurantzak babesten dituen egoerak identifikatzea.
-Zikloa eginda eskuratzen ahalko diren lanpostu ohikoenetan gerta daitezkeen arrisku egoerak aztertzea, aurreneurriak proposatzea eta ezarri beharreko aurreneurrien plangintza diseinatzea, hori guztia indarra duen araudiari jarraituz.
-Sektoreko enpresak ikusteko bisitak programatu eta egitea, ikasleek ekoizpen sektorearen errealitatea ezagutu ahal dezaten.
Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.
Lanerako prestakuntza eta orientazioa eta "Enpresa eta ekimena" izeneko moduluen edukietako batzuk elkarri estu lotuta daude. Ekintzaileen ezaugarrien azterketa, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak eta gizarte gastuak, besteak beste, bi moduluetan aztertzen dira kontrako ikuspegietatik begiratuta, eta hori ikasleentzat guztiz baliagarria izan daiteke ekintzaile gisa edo inoren konturako langile gisa lan munduan ongi moldatzeko.
Halaber, arreta eman beharko litzaioke lantegi, laborategi eta abarretan ematen diren moduluekiko loturari, lan osasunaren eta segurtasunaren arloko prestakuntza osatze aldera.
Lanbide modulua: Lantokietako prestakuntza.
Kodea: 0416.
Iraupena: 370 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Nekazaritza ekologikoaren arloko enpresaren egitura eta antolamendua identifikatzen ditu, eta enpresak eskaintzen dituen produktu eta zerbitzuen ekoizpenarekin eta merkaturatzearekin lotzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresaren antolamendu egitura eta enpresako arlo bakoitzaren eginkizunak identifikatu dira.
b) Enpresaren sare logistikoa osatzen duten elementuak identifikatu dira: hornitzaileak, bezeroak, ekoizpen sistemak, biltegiratzea eta beste batzuk.
c) Ekoizpen-prozesuko lan prozedurak eta teknikak identifikatu dira.
d) Langileen gaitasunak ekoizpen jardueraren garapenarekin erlazionatu ditu.
e) Sareko elementu bakoitzak enpresaren jardueraren garapenerako duen garrantzia interpretatu du.
f) Merkatuaren ezaugarriak, bezero eta hornitzaile mota eta horiek enpresaren jardueraren garapenean izan dezaketen eragina erlazionatu ditu.
g) Jarduera honetan ohikoenak diren merkaturatze-bideak identifikatu ditu.
h) Enpresaren egituraren alde onak eta txarrak azaldu ditu, bestelako enpresa erakundeekin konparatuta.
2. Bere lanbide jardueran ohitura etiko eta lan ohitura egokiak aplikatzen ditu, lanpostuaren ezaugarrien eta enpresan ezarritako prozeduren araberakoak.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ondokoak ezagutu eta justifikatu ditu:
-Lanpostuak langileari eskatzen dizkion jarrera eta denbora.
-Lanposturako behar diren jarrera pertsonalak (puntualtasuna, enpatia, besteak beste) eta profesionalak (ordena, garbitasuna, segurtasuna, ardura, besteak beste).
-Lanbide jardueran arriskuei aurrea hartzeko beharrezkoak diren jarrerak eta babes pertsonaleko neurriak.
-Lanbide jardueraren kalitateari dagozkion jarrera eskakizunak.
-Lantaldearekiko harremanei eta enpresan ezarritako harreman hierarkiari buruzko jarrerak.
-Lan esparruan egindako jardueren dokumentazioarekin zerikusia duten jarrerak.
-Laneratzeko eta lan munduan berriz sartzeko prestakuntza beharrak profesionalaren jardunbide egokiaren esparru zientifiko eta teknikoan.
b) Lanbide jardueran laneko arriskuei aurrea hartzeko aplikatu behar diren arauak eta Laneko Arriskuei Aurrea Hartzeko Legearen funtsezko alderdiak identifikatu ditu.
c) Norbanakoak babesteko ekipamenduak erabili ditu, lanbide jardueraren arriskuen arabera eta enpresaren arauak betez.
d) Egindako jardueretan ingurumenaren errespetuzko jarrera argia agertu du eta hari lotutako barne eta kanpo arauak aplikatu ditu.
e) Lanpostua edo jarduera egiten den eremua ongi antolatua, garbi eta oztoporik gabe eduki du.
f) Jasotako jarraibideak interpretatu eta bete ditu, eta esleitutako lanaren ardura hartu du.
g) Egoera bakoitzean arduradunarekin eta taldekideekin komunikazio eta harreman eraginkorrak ezarri du eta tratu atsegin eta adeitsua eman du.
h) Taldeko gainerako kideekin koordinaturik lan egin du eta gertatzen den aldaketa, behar garrantzitsu edo ustekabeko ororen berri eman die.
i) Norberaren jardueraren garrantzia aintzat hartu du eta enpresaren ekoizpen-prozesuen garapenean esleitutako zereginen aldaketetara moldatu eta eginkizun berrietan integratu beharra baloratu du.
j) Konpromiso arduratsua hartu du zeregin eta jarduera guztietan arauak eta prozedurak aplikatzeko.
3. Labore ekologikoak ezartzeko eragiketak egiten ditu, txandakatzeak, elkartzeak eta polilaborantzak ezartzen ditu eta ustiategiko ekipamenduak eta makina erabiltzen ditu ezarritako argibideen arabera.
Ebaluazio irizpideak:
a) Labore tradizionala transformatu eta ekologiko bihurtzeko prozesua baloratu du.
b) Lurraren ezaugarri edafikoak eta geologikoak, higadura saihesteko hartutako neurriak eta ezarritako drainatze-sistema interpretatu ditu.
c) Ustiategiko txandakatzeen diseinua eta elkartzeen eta polilaborantzen ezarpena eta agrosistemaren orekan duten eragina baloratu ditu.
d) Lurra eta hazitegietako substratua laboreen arabera prestatzeko lan ekologikoak egin ditu.
e) Landaregai ekologikoa erein, landatu eta birlandatu du.
f) Makinak, lanabesak, tresnak eta ekipamenduak garbitu eta mantendu ditu.
g) Egindako lanen eta erabilitako bitartekoen kontrol-fitxak bete ditu, eman dizkioten argibideen arabera.
h) Enpresak ekoizpen ekologikoaren gainean hartu dituen neurriak baloratu ditu.
i) Labore ekologikoak ezartzean laneko arriskuak prebenitzeko plana aplikatu du.
4. Ereintza eta sail landatu ekologikoetan laborantza-eragiketak egiten ditu, eta ekoizpen eta ziurtapen ekologikoaren irizpideak aplikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurzorua egonkortzeko eta ura optimizatzeko maneiu-eragiketak egin ditu.
b) Konposta egin du ustiategiko hondakin organikoekin.
c) Lurzoruaren emankortasuna kontserbatzeko edo areagotzeko eragiketak egin ditu.
d) Ureztatzeko sistema irizpide ekologikoekin maneiatu du.
e) Agrosistemaren iraunkortasunari eta osasunari mesede egiten dioten laborantza-eragiketak egin ditu.
f) Landare-produktu ekologikoen uzta bildu du.
g) Landare-produktu ekologikoak biltegiratu ditu.
h) Landare-produktu ekologikoak merkaturatu ditu.
i) Makinak, lanabesak, tresnak eta ekipamenduak garbitu eta mantendu ditu.
j) Egindako lanen eta erabilitako bitartekoen kontrol-fitxak bete ditu, eman dizkioten argibideen arabera.
k) Enpresek ekoizpen ekologikoaren gainean hartu dituzten neurriak baloratu ditu.
l) Ereintza eta sail landatu ekologikoetan egindako laborantza-eragiketetan laneko arriskuak prebenitzeko plana aplikatu du.
5. Agrosistemaren osasun-maneiuko eragiketak egiten ditu, eta nekazaritza ekologikoaren teknikak, metodoak eta ekipamenduak identifikatu eta erabiltzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Azpiegitura ekologikoak ezartzeko eta mantentzeko eragiketak egin ditu.
b) Enpresak agrosistemaren osasun-oreka mantentzeko aplikatutako kontrol fisiko, kultural eta biologikoko metodoak ezagutu ditu.
c) Ezarritako kokalekuetan tranpak eta bestelako hesi fisikoak jarri ditu eta horien mantentze-lanak egin ditu eman dizkioten argibideen arabera.
d) Harrapariak eta parasitoideak askatu ditu aldez aurreko argibideei jarraiki.
e) Landareen aterakinak prestatu ditu argibideei jarraiki.
f) Abereak maneiatu ditu ustiategiko landaretza espontaneoa janarazteko.
g) Tratamendu fitosanitario ekologikoak aplikatzeko beharrezkoak diren ekipamenduak hautatu ditu.
h) Tratamendu fitosanitario ekologikoak prestatu, dosifikatu eta aplikatu ditu.
i) Tratamenduak egin ondoren ekipamenduak garbitzeko eta hondakinak kanporatzeko eragiketak egin ditu, indarrean dagoen araudian agindutako prozedurei jarraiki.
j) Egindako lanen eta erabilitako bitartekoen kontrol-fitxak bete ditu, eman dizkioten argibideen arabera.
k) Tratamendu fitosanitario ekologikoak aplikatzean ekoizpen ekologikoaren eta laneko arriskuen prebentzioko neurriak eta prozedurak aplikatu ditu.
6. Abereak ekologikoki maneiatzen ditu, eta aurrez ezarritako elikadurako, ekoizpeneko, ugalketako eta osasuneko prozedurak eta teknikak aplikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Abereak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzeko enpresan ezarritako arauak eta protokoloak identifikatu ditu.
b) Espezieak markatzeko eta identifikatzeko eragiketak egin ditu, ekoizpen ekologikoaren prozedurei jarraiki.
c) Hornikuntza-eragiketak eta abereak elikatzekoak egin ditu ustiategian erabilgarri dauden bitartekoak erabilita, aldez aurreko argibideei jarraiki.
d) Ustiategiko animalien larreratzea maneiatu du, eman dizkioten argibideei jarraiki.
e) Animaliak ugaltzeko prozesua kontrolatu du eta ezarritako erditzeko eta erdiondoko protokoloa baloratu du.
f) Abeltzaintzako espezieei dagozkien hazteko, aurrerakoak hazteko eta gizentzeko eragiketak egin ditu eman dizkioten argibideen arabera.
g) Abereak ezarritako protokoloari jarraiki jetzi ditu.
h) Erlauntzak maneiatzeko eta erlezaintzako produktuak lortzeko eragiketak egin ditu.
i) Ustiategiko prebentzioko eta osasun-kontroleko metodo ekologikoak identifikatu ditu.
j) Abeltzaintzako produktu ekologikoak merkaturatu ditu.
k) Abereak maneiatzean ekoizpen ekologikoaren neurriak eta prozedurak, osasunekoak, animalien ongizateari dagozkionak eta laneko arriskuen prebentziokoak aplikatu ditu.
7. Laboreak behartzeko sistemak eta nekazaritzako eta abeltzaintzako azpiegiturak eta instalazioak muntatu eta mantentzen ditu, argibideak eta dokumentazio teknikoa interpretatuta.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ustiategiko laboreak behartzeko sistemak, azpiegiturak eta instalazioak deskribatu ditu.
b) Ureztatzeko instalazioa zehaztapen teknikoen arabera muntatu du.
c) Babes sistema baten egitura eta estalkia muntatu ditu, jasotako jarraibideen arabera.
d) Laboreak behartzeko instalazioaren ingurumen-kontroleko tresnak ezarritako argibide edo prozeduren arabera erabili ditu.
e) Abeltzaintzako instalazioen ingurumen-baldintzak argibideei jarraiki kontrolatu ditu.
f) Abeltzaintzako instalazioak jarduteko protokoloaren arabera garbitu eta desinfektatu ditu.
g) Laboreak behartzeko sistemen eta nekazaritzako eta abeltzaintzako azpiegitura eta instalazioen lehen mailako mantentze-lanak egin ditu, ezarritako prozeduren eta argibideen arabera.
h) Laboreak behartzeko sistemak eta nekazaritzako eta abeltzaintzako azpiegiturak eta instalazioak muntatzeko eta mantentzeko lanetan ekoizpen ekologikoaren neurriak eta prozedurak eta laneko arriskuen prebentziokoak aplikatu ditu.
Lanbide modulu hau lagungarria da tituluko gaitasunak eta zikloko helburu orokorrak osatzeko, bai ikastetxean lortutakoak bai bertan nekez lor daitezkeenak.
3. ERANSKINA. PRESTAKUNTZA UNITATEAK
A) Nola antolatu diren moduluak prestakuntza unitateetan
0404 lanbide modulua: Agronomiaren oinarriak (160 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0404-UF01(NA) | Agrosistemak | 20 |
| 0404-UF02(NA) | Klima eta landareen ureztatze premiak | 50 |
| 0404-UF03(NA) | Lurra eta nekazaritzako ongarritzea | 50 |
| 0404-UF04(NA) | Lurren neurketa eta nekazaritzako topografiaren oinarriak | 40 |
0405 lanbide modulua: Zootekniaren oinarriak (190 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0405-UF01(NA) | Arrazak eta beren ekoizpenak ezaugarritzea | 50 |
| 0405-UF02(NA) | Animalien elikadura eta nutrizioa | 30 |
| 0405-UF03(NA) | Animalien ugalketa | 30 |
| 0405-UF04(NA) | Animalien patologiaren oinarriak abeltzaintzako ustiategietan | 20 |
| 0405-UF05(NA) | Abereen bizitokiak | 20 |
| 0405-UF06(NA) | Animalien ongizatea. Hondakinen kudeaketa. Laneko arriskuen prebentzioa | 20 |
| 0405-UF07(NA) | Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoaren oinarriak | 20 |
0406 lanbide modulua: Labore ekologikoak ezartzea (160 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0406-UF01(NA) | Ustiategiak landare-ekoizpen ekologikorako bihurtzea | 40 |
| 0406-UF02(NA) | Baratzezaintza ekologiko orokorra | 40 |
| 0406-UF03(NA) | Frutagintza eta mahastizaintza ekologikoa | 40 |
| 0406-UF04(NA) | Labore ekologiko estentsiboak | 40 |
0407 lanbide modulua: Trakzioko lantegia eta ekipamenduak (190 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0407-UF01(NA) | Nekazaritzako ustiategiko lantegiaren antolaketa | 20 |
| 0407-UF02(NA) | Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzea eta mantentzea | 50 |
| 0407-UF03(NA) | Nekazaritzako makinak. Erabilera eta mantentze lanak. Erregulazioak | 60 |
| 0407-UF04(NA) | Soldadura eta oinarrizko mekanizazioa | 60 |
0408 lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak (100 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0408-UF01(NA) | Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea | 20 |
| 0408-UF02(NA) | Ureztatzeko instalazioak muntatzea | 20 |
| 0408-UF03(NA) | Laboreak babesteko eta behartzeko sistemak instalatzea | 20 |
| 0408-UF04(NA) | Nekazaritzako instalazioen mantentze-lana | 40 |
0409 lanbide modulua: Landare-osasuneko printzipioak (100 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0409-UF01(NA) | Laboreetan eragina duen nahi ez den landaretza espontaneoaren kontrola | 20 |
| 0409-UF02(NA) | Laboreetan eragina duten izurriteak eta eritasunak kontrolatzea | 30 |
| 0409-UF03(NA) | Laboreen osasun egoera zehazteko metodologia eta tresna | 20 |
| 0409-UF04(NA) | Laboreen izurriteak, eritasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak | 30 |
0415 lanbide modulua: Enpresa eta ekimena (60 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0415-UF01(NA) | Enpresa ekimena: negozio ideiak | 20 |
| 0415-UF02(NA) | Enpresaren azterketa ekonomiko-finantzarioa | 20 |
| 0415-UF03 (NA) | Enpresa abian jartzea | 20 |
0410 lanbide modulua: Landare-ekoizpen ekologikoa (220 h) .
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0410-PU01 (NA) | Lurzoruaren maneiua eta behar hidrikoak | 40 |
| 0410-PU02 (NA) | Konposta eta laboreen nutrizioa egitea | 40 |
| 0410-PU03 (NA) | Labore estentsibo ekologikoen ekoizpena | 40 |
| 0410-PU04 (NA) | Fruta-labore eta mahasti ekologikoen ekoizpena | 50 |
| 0410-PU05 (NA) | Barazki-laboreen ekoizpena | 50 |
0411 lanbide modulua: Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa (130 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0411-UF01(NA) | Behi, ardi, ahuntz eta zaldi aziendaren haragiaren ekoizpena | 30 |
| 0411-UF02(NA) | Txerri, hegazti eta untxien haragi ekologikoaren ekoizpena | 30 |
| 0411-UF03(NA) | Esne ekologikoaren ekoizpena | 30 |
| 0411-UF04(NA) | Arrautza ekologikoen ekoizpena | 20 |
| 0411-UF05(NA) | Ezti ekologikoaren ekoizpena | 20 |
0412 lanbide modulua: Agrosistemaren osasun-maneiua (110 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0412-UF01(NA) | Nekazaritza ekologikoko txandakatze, elkartze eta polilaborantzak | 20 |
| 0412-UF02(NA) | Nekazaritzako ustiategi ekologikoetan azpiegitura ekologikoak instalatzea | 20 |
| 0412-UF03(NA) | Nekazaritzako ekoizpen ekologikoan izurriteak eta eritasunak prebenitu eta kontrolatzeko metodoak | 30 |
| 0412-UF04(NA) | Tratamendu fitosanitarioak nekazaritzako ekoizpen ekologikoan | 20 |
| 0412-UF05(NA) | Nekazaritzako ustiategi ekologikoetan landaretza espontaneoa maneiatzea | 20 |
0413 lanbide modulua: Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea (70 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0413-UF01(NA) | Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzeko sistemak eta sustatzeko eta saltzeko teknikak | 50 |
| 0413-UF02(NA) | Nekazaritzako produktu ekologikoak saltzeko egokitzea | 20 |
NA13 lanbide modulua: Lorezaintza ekologikoko oinarrizko teknikak (60 h)
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| NA13-PU01 | Lorategi ekologikoak ezartzea | 20 |
| NA13-PU02 | Lorategi ekologikoaren mantentze-lan eta lehengoratzea | 20 |
| NA13-PU03 | Bertako landareak hedatzea lorategi ekologikoetan | 20 |
0414 lanbide modulua: Lanerako prestakuntza eta orientazioa (90 h).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0414-UF01(NA) | Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila | 30 |
| 0414-UF02(NA) | Lan harremanak eta Gizarte Segurantza | 40 |
| 0414-UF03(NA) | Laneratzea eta gatazken ebazpena | 20 |
B) prestakuntza unitateen garapena
| Lanbide modulua: Agronomiaren oinarriak. Kodea: 0404. Iraupena: 160 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Agrosistemak.
Kodea: 0404 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Zelula eta landare-ehunak.
-Landareen morfologia eta egitura.
-Prozesu fisiologikoak. Fenologia.
-Landare-taxonomia. Landare espezieen identifikazioa.
-Ekologia kontzeptua.
-Ekosistema: kontzeptua, ezaugarriak, osagaiak.
-Sare trofikoak. Ekoizleak eta kontsumitzaileak.
-Komunitateak. Populazioen dinamika.
-Energia-fluxua eta materiaren zikloa.
-Sistema naturalak eta agrosistemak.
-Nekazaritza, abeltzaintza eta ekosistemen kontserbazioa.
-Ekoizpen ekologikoa.
Prestakuntza unitatea: Klima eta landareen ureztatze-premiak.
Kodea: 0404 - UF02 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Elementu klimatikoak: tenperatura, presioa, atmosferako hezetasuna, prezipitazioak. Landareen gaineko eragina.
-Klima motak, mikroklimak.
-Aldagai klimatikoak neurtzeko gailuak.
-Indize eta diagrama klimatikoak, esanahia.
-Eguraldi atmosferikoa.
-Meteoroak. Motak. Eragina landareetan.
-Mapa meteorologikoak: eguraldia iragartzea.
-Nekazaritzako eta abeltzaintzako jarduerek kliman duten eragina. Negutegi efektua.
-Lurzoruko ura. Mugimendua. Puntu garrantzitsuak. Ura lurzoruan atxikitzeko indarra egiaztatzea. Geruza freatikoa. Lurzoruko uraren balantzea.
-Landareen ur beharrizanak. Beharrizan garbiak eta osoak.
-Ura: jatorria eta kalitatea.
-Ureztapenaren oinarriak.
-Ureztatzeko dosia eta maiztasuna kalkulatzea, erabilitako parametroak.
-Ureztatzeko sistemak.
-Ingurumenari buruzko araudia, uraren erabilerari dagokiona.
Prestakuntza unitatea: Lurra eta nekazaritzako ongarritzea.
Kodea: 0404 - UF03 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Lurzorua osatzen duten elementuak. Lurraren profila.
-Lurzoruaren propietate fisikoak: ehundura eta egitura.
-Lurzoruaren propietate kimikoak.
-Lurzoruaren propietate biologikoak. Flora eta fauna edafikoak.
-Lurzoruaren materia organikoa.
-Lurzoru motak.
-Lurzoruen analisia: laginak hartzea, prestatzea eta bidaltzea, lekuan bertan probak egitea eta emaitzak interpretatzea.
-Laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioa lurzoruaren analisietan.
-Medeatzeak: funtzioa, ehundurazkoak, organikoak, karezkoak.
-Lurzoruaren laborantza: xedea, labore motak.
-Lurrak kontserbatzeko jardunbideak.
-Elementu nutritiboak, motak.
-Nutrizio-desorekak.
-Ongarriak: motak, osaera, aberastasuna, formula, aurkezpena.
-Ongarrien eragina landareetan eta lurzoruan.
-Ongarrien banaketa.
-Ongarriak hidroponian eta fertirrigazioan.
Prestakuntza unitatea: Lurren neurketa eta nekazaritzako topografiaren oinarriak.
Kodea: 0404 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Neurri-unitateak. Eskalak.
-Lur-neurketako metodo eta jardunak.
-Parametro topografikoak.
-Mapak eta planoak interpretatzea.
-Neurtzeko tresnak.
-Datu bilketa.
-Krokisak eta planoak egitea.
-Laneko eta ingurumeneko arriskuei aurrea hartzea eragiketa topografikoetan.
| Lanbide modulua: Zootekniaren oinarriak. Kodea: 0405. Iraupena: 190 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Arrazak eta beren ekoizpenak ezaugarritzea.
Kodea: 0405 - UF01 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Espezie, arraza, barietate, linea, mestizo eta hibrido kontzeptuak.
-Animaliaren kanpoaldea:
Morfologia: animalien kanpoko aldeak.
Faneroptika: geruza bakunak eta konposatuak. Horien izenak, espezieen arabera.
Zoometria: hanka-jarrerak, garaierak, luzerak, zabalerak, diametroak, perimetroak, pisuak, bolumenak eta indizeak. Neurtzeko tresnak eta metodoak. Fitxa zoometrikoak.
-Ekoizpen-gaitasunak: haragia, esnea, lana, artilea, larrua, arrautzak eta eztia.
-Biotipologia.
-Abeltzaintzarako interesa duten ugaztun-eta hegazti-arrazak, ekoizpen-gaitasunen arabera.
-Abeltzaintzako produktuak sailkatzea.
-Esnea: osaera. Esnearen sailkapena eta kalitatea. Errapearen anatomia eta fisiologia: esnea ekoizteko mekanismoa.
-Haragitarako gaitasunaren parametroak: kanalaren eta haragiaren kalitatea.
-Arrautza osatzea: egitura eta osaera. Arrautzaren kalitatea. Alterazioak. Motak eta kategoriak.
-Erleen antolamendu soziala. Eztia. Osaera. Ezti motak. Sailkapena.
-Erleen anatomia eta fisiologia. Eztiaren eta erlezaintzako beste produktu batzuen ekoizpena.
-Trazagarritasuna. Produktuen kalitatea.
Prestakuntza unitatea: Animalien elikadura eta nutrizioa.
Kodea: 0405 - UF02 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Elikagaien konposizio kimikoa. Nutrizio-printzipioak eta berehalako printzipioak.
-Elikagai motak: sailkapen-irizpideak (konposizio kimikoa, jatorria, egoera edo kontserbazio-prozedura eta bestelakoak).
-Elikadura eta nutrizioa.
-Hausnarkarien digestio-aparatua. Monogastrikoen eta hegaztien digestio-aparatua.
-Animalien organismoak elikagaiak aprobetxatzea: digestioa eta absortzioa. Hausnarkarien, monogastrikoen eta hegaztien arteko desberdintasunak.
-Abereentzako elikagaiak egokitzearen eragina.
-Animalien nutrizio-beharrak: mantentzea, hazkundea, ernaldia, edoskitzea eta ekoizpena. Errazioa: kontzeptua eta ezaugarriak. Hausnarkari, monogastriko eta hegaztientzako errazioak. Elikagaien beharren eta konposizioen taulak. Kalkulatzeko metodoak.
-Animalien elikadurari eta elikagaien segurtasunari buruzko legeria. Trazagarritasuna.
Prestakuntza unitatea: Animalien ugalketa.
Kodea: 0405 - UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Ugaztunen eta hegaztien ugaltze-aparatuaren anatomia eta fisiologia.
-Ugalketaren endokrinologia. Ugaltze-zikloaren faseak (obulutegiaren zikloa).
-Ernalketa eta inplantazioa. Intseminazio artifiziala.
-Ernaldia. Ernaldiaren diagnostikoa.
-Erditzea eta erdiondoa. Erditze normala eta alterazioak edo distoziak.
-Obulazioa, errunaldia, inkubazioa eta eklosioa.
-Ugalketa kontrolatzeko dokumentazio teknikoa diseinatzea.
-Ugaltze-indizeak: goiztiartasuna, ugalkortasuna, araldira ez itzulitakoen tasa, ernalkortasuna, umetsutasuna, pisua jaiotzean, pisua titia kentzean eta bestelakoak.
-Animalien hautespena eta hobekuntza. Ekoizpen-gaitasunen araberako metodoak.
Prestakuntza unitatea: Animalien patologiaren oinarriak abeltzaintzako ustiategietan.
Kodea: 0405 - UF04 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Patologiaren kontzeptua.
-Eritasunen sorburuak. Transmisioa eta kutsadura.
-Abere espezie batzuen eta besteen eritasunak: etiologia, epidemiologia, sintomatologia eta koadro klinikoa, alterazio patologikoak eta diagnostiko bereizlea.
-Abereen saneamendu-kanpainak.
-Osasun-egoerak ekoizpenean duen eragina.
-Zoonosia.
Prestakuntza unitatea: Abereen bizitokiak.
Kodea: 0405 - UF05 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Kokalekua eta orientazioa.
-Abereen bizitokietan erabiltzen diren materialak. Erresistentzia eta isolamendu-ahalmena. Garbitzeko eta desinfektatzeko egokitasuna.
-Eraikinaren atalak: zimenduak, hormak, trenkadak eta estalkiak.
-Bizitokiaren edo nabearen giro-baldintzak: tenperatura, hezetasuna, aireko gas kaltegarriak, argiztapena.
-Hesi perimetralak. Osasun-ibiak.
-Bakartzeko eta berrogeialdian jartzeko instalazioak. Eraikuntza-ezaugarriak helburuko espeziearen arabera.
-Txerri-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ekoizpen-fasearen arabera.
-Behi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Ardi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Ahuntz-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Zaldi-aziendarentzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ustiapen-sistemaren arabera.
-Hegazti eta untxientzako bizitokiak. Eraikuntza-ezaugarriak eta instalazioak ekoizpen-fasearen arabera.
-Simaurra eta mindak biltegiratzeko eta tratatzeko instalazioak.
-Ingurumen-legeria eta ekoizpen-prozesu bakoitzaren berariazko hondakinen kudeaketari buruzkoa, animalien ongizateari eta osasunari buruzkoa eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa.
Prestakuntza unitatea: Animalien ongizatea. Hondakinen kudeaketa. Laneko arriskuen prebentzioa.
Kodea: 0405 - UF06 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Animalien ongizateari eta osasunari buruzko legeria.
-Ingurumen arloko legeria.
-Ekoizpen-prozesu bakoitzaren hondakinen kudeaketari buruz indarrean dagoen berariazko legeria.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoaren oinarriak.
Kodea: 0405 - UF07 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Abeltzaintzako ekoizpenaren arauak.
-Ekoizpen ekologikoaren helburuak.
-Nekazaritza arloan aplika daitezkeen printzipio orokorrak eta berariazko printzipioak.
-Abereen jatorria.
-Abereen bizitokiak eta hazkuntza-metodoak.
-Elikadura eta pentsuak.
-Profilaxia eta albaitaritza-tratamendua.
-Abeltzaintza ekologikoaren berariazko kudeaketa-arazoak.
-Inguruabar katastrofikoak eta salbuespenezko ekoizpen-arauak.
| Lanbide modulua: Labore ekologikoak ezartzea. Kodea: 0406. Iraupena: 160 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Ustiategiak landare-ekoizpen ekologikorako bihurtzea.
Kodea: 0406 - UF01 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Ustiategi ekologikoaren kontzeptuaren definizioa.
-Ustiategi ekologikoaren ezaugarriak.
-Ekologiko bihurtzeko prozesuaren etapak.
-Ekoizpen ekologiko bihurtzeko erregelamenduak.
-Eraldatzeko prozesuetarako laguntzak.
Prestakuntza unitatea: Baratzezaintza ekologiko orokorra.
Kodea: 0406 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Baratzezaintzako txandakatze, elkartze eta polilaborantzak.
-Landareen oinarrizko beharrizanak.
-Ekoizpen sistemak hazitegietan, labore behartuetan eta aire zabalean.
-Haziak ezagutu eta identifikatzea.
-Baratzeko landareak ezagutu eta identifikatzea.
-Familien arabera sailkatzea.
-Aprobetxamenduen arabera sailkatzea (sustraiak, zurtoinak, hostoak eta fruitua).
-Eraginpeko eremuko laboreek ekonomian duten garrantzia.
-Barazki-ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Prestakuntza unitatea: Frutagintza eta mahastizaintza ekologikoa.
Kodea: 0406 - UF03 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Fruta-ekoizpeneko sistemak.
-Mahasti-ekoizpeneko sistemak.
-Ureztatze eta drainatze sistemak frutagintzan eta mahastizaintzan.
-Patroi eta barietateak hautatzeko irizpideak.
-Fruta-arbolen espezieak ezagutu eta identifikatzea.
-Fruituak ezagutu eta identifikatzea.
-Hostoak ezagutu eta identifikatzea.
-Fruktifikazio-organoak.
-Fruta-arboletan gehien erabiltzen diren patroien ezaugarriak.
-Mahasti-patroien ezaugarriak.
-Eratze-sistemak fruta-arboletan.
-Eratze-sistemak mahastietan.
-Fruta-arbolen izurrite eta eritasunak.
-Mahastien izurrite eta eritasunak.
Prestakuntza unitatea: Labore ekologiko estentsiboak.
Kodea: 0406-UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Labore estentsiboetan erabili beharreko txandakatzeak.
-Txandakatze bat aukeratzeko irizpideak.
-Gutxieneko laborantza labore estentsiboetan.
-Eraginpeko eremurako labore estentsiboak aukeratzea.
-Labore estentsiboetako ekoizpen-sistemak.
-Haziak ezagutu eta identifikatzea.
-Landareak ezagutu eta identifikatzea.
-Izurrite eta eritasunik garrantzitsuenak.
| Lanbide modulua: Trakzioko lantegia eta ekipamenduak. Kodea: 0407. Iraupena: 190 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako ustiategiko lantegiaren antolaketa.
Kodea: 0407 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Ustiategiko lantegia.
-Lantegiko tresnak eta ekipamenduak.
-Inbentarioa.
-Lantegiaren antolakuntza.
-Eragiketen erregistroa.
-Hondakinak garbitu eta desagerraraztea.
-Nekazaritzako lantegiaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Seinaleak lantegian.
-Segurtasuna lantegian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
-Matxura sinpleak detektatu eta konpontzea.
-Elementuak eta sistemak muntatzea eta desmuntatzea.
-Laneko errendimenduaren gaineko ondorio tekniko eta ekonomikoak: matxurak, erregaiaren kontsumoa, makinen eta bere osagaien bizialdi erabilgarria.
Prestakuntza unitatea: Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzea eta mantentzea.
Kodea: 0407 - UF02 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Traktorea eta trakzioko ekipamenduak. Funtzioak eta motak. Traktorearen zatiak. Motokultoreak eta moto-aitzurrak.
-Prestazioak eta aplikazioak.
-Motorra, oinarrizko kontzeptuak. Motak eta sailkapena. Banaketa- eta sarrera-sistema. Hozte sistema. Koipeztatze sistema. Elikatze sistema.
-Traktorearen eta trakzioko ekipamenduen kostua. Kostuen kalkulua.
-Sistema hidraulikoa. Transmisio sistema. Sistema elektrikoa. Kontrol elektronikoak. Segurtasun sistemak. Lastatze sistemak. Direkzioa eta balaztak.
-Potentzia. Errendimenduak.
-Indar-hargunea.
-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen lehen mailako mantentze-eragiketak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.
-Mantentze-lanetarako eta konponketetarako erabilitako materialak.
-Lubrifikatzaileak. Hondakinak kentzea.
-Erregaiak. Biltegiratzea. Legeria.
-Konponketak eta mantentze-lanak egiteko bestelako materialak.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako makinak. Erabilera eta mantentze lanak. Erregulazioak.
Kodea: 0407 - UF03 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
-Lanabesak. Motak, aplikazioak. Aukeraketa irizpideak. Ekipamenduak eta atoiak lotzea eta egokitzea. Bestelako elementuak.
-Ekipamenduak hautatzea eta ordeztea.
-Lehen mailako mantentze-lanak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.
-Mantentze-lanetarako eta konponketetarako erabilitako materialak.
-Makinen berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
Prestakuntza unitatea: Soldadura eta oinarrizko mekanizatua.
Kodea: 0407 - UF04 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
-Oinarrizko mekanizazioa eta soldadura.
-Soldaduraren atalak.
-Soldadurako eta oinarrizko mekanizazioko ekipamenduak. Aplikazioak.
-Soldadura eragiketak. Lotura motak.
-Soldaduren akatsak. Prozesuaren kontrola.
-Oinarrizko mekanizazio-eragiketak. Tresnak eta makinak.
-Soldaduraren eta mekanizazioaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
| Lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak. Kodea: 0408. Iraupena: 100 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea.
Kodea: 0408 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Eraikuntzako materialak: sailkapena, oinarrizko ezaugarriak, aplikazioak nekazaritzako lokal eta instalazioetan.
-Eraikuntzaren oinarriei buruzko nozioak: zimenduak, fabrikak, gainaldeak, aurrefabrikatuak.
-Azpiegitura motak.
-Azpiegituren ezaugarriak eta haiek muntatzeko teknikak.
-Azpiegituren kokapena: topografia.
-Drainatze-sarea. Funtzioa.
-Berariazko makina eta tresnak.
-Azpiegituren lehen mailako mantentze-lana.
-Nekazaritzako instalazioaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Segurtasun fitxak.
Prestakuntza unitatea: Ureztatzeko instalazioak muntatzea.
Kodea: 0408 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Ureztatze instalazioen ezaugarriak. Emaria. Presioa.
-Ureztatze-materiala. Hodiak. Lotura elementuak. Emisoreak. Aukeratzeko irizpideak.
-Automatismoak.
-Ureztapen-burua. Kokapena. Ponpaketa taldea. Iragazkiak. Fertirrigazio ekipamendua.
-Ureztatzeko proiektuak. Interpretazioa.
-Instalazioaren zuinketa.
-Muntatzeko material eta tresnak.
-Ureztatzeko instalazio baten funtzionamendua egiaztatzea. Presioen eta emarien neurketa. Ur baliabideen erabilera eraginkorra.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
Prestakuntza unitatea: Laboreak babesteko eta behartzeko sistemak instalatzea.
Kodea: 0408 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Laboreak babesteko eta behartzeko instalazio motak.
-Babes eta behartze instalazioen ezaugarriak. Materialak. Dimentsioak.
-Gainaldeak. Material plastikoak. Beira.
-Muntatzeko planoak eta adierazpenak interpretatzea.
-Ingurumen-kontroleko elementuak.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako instalazioen mantentze-lana.
Kodea: 0408 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Matxurarik ohikoenak.
-Lokal eta instalazioak konpondu eta atontzeko igeltserotza obra txikiak (morteroa, adreiluzko fabrikak, blokezkoak, entokatua, hormigoia, enkofratua, hormigoiztatzea, zolatak, elementuak paratzea).
-Iturgintzako oinarrizko instalazio eta konponketa eragiketak.
-Instalazio elektrikoen oinarrizko mantentze-lan eta konponketak (hartuneak, banaketa-koadroak, zirkuituak eta argien eta energia elektrikoaren elementuak).
-Matxuratutako edo hondatutako elementuak aurkitzea.
-Instalazio bateko pieza eta elementuen hornikuntza.
-Prebentziozko mantentze-lana.
-Ureztatzeko instalazioaren mantentze-lana.
-Matxuratutako edo hondatutako elementuak ordeztea. Prozedura. Tresnak.
-Konpontzeko oinarrizko elementuak.
-Garbitzeko, desinfektatzeko, eta intsektuak eta arratoiak hitzeko produktuak.
-Nekazaritzako instalazioaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Nekazaritzako instalazioa seinaleztatzea.
-Segurtasuna nekazaritzako instalazioan.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
| Lanbide modulua: Landare-osasuneko printzipioak. Kodea: 0409. Iraupena: 100 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Laboreetan eragina duen nahi ez den landaretza espontaneoaren kontrola.
Kodea: 0409 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren definizioa.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren sailkapena.
-Nahi ez den landaretza espontaneoak sortutako kalteak eta ezaugarri biologikoak.
-Nafarroako laboreei elkartutako landare espezie nagusiak.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren plantulak ezagutzea.
-Nahi ez den landaretza espontaneoa identifikatzeko klabeak erabiltzea.
-Landare inbaditzaileak.
-Landare parasitoak.
-Herbario bat egitea.
Prestakuntza unitatea: Laboreetan eragina duten izurriteak eta eritasunak kontrolatzea.
Kodea: 0409 - UF02 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Izaki bizidunen sailkapena.
-Izurritearen eta eritasunaren definizioa.
-Organismo onuragarriaren definizioa.
-Nematodoak eta akaroak.
-Intsektuak.
-Ornogabe, hegazti eta ugaztun esanguratsuenak.
-Bakterioak eta birusak.
-Onddoak.
-Intsektu-bildumak egitea.
-Laborategiko laginak prestatzea.
Prestakuntza unitatea: Laboreen osasun egoera zehazteko metodologia eta tresnak.
Kodea: 0409 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Laginketaren garrantzia laboreen osasuna kontrolatzean.
-Laginak hartzean jarraitu beharreko ibilbideak.
-Laginak hartzea.
-Presentzia-mailak interpretatzea. Atalaseak.
-Lagin patologikoak prestatzea eta laborategira bidaltzea.
-Berrogeialdiko izurriteak. Pasaporte fitosanitarioa.
-Nafarroako prebentzio oharren sistema.
Prestakuntza unitatea: Laboreen izurriteak, eritasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak.
Kodea: 0409 - UF04 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Laboreak babesteko metodo garrantzitsuenen sailkapena.
-Zuzeneko metodoak eta zeharkako metodoak.
-Borroka mekanikoa eta borroka fisikoa.
-Borroka kulturala.
-Borroka genetikoa.
-Borroka biologikoa.
-Borroka bioteknikoa.
-Kontrol kimikoa.
-Borroka integratua.
| Lanbide modulua: Enpresa eta ekimena. Kodea: 0415. Iraupena: 60 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Enpresa ekimena: negozio ideiak.
Kodea: 0415 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloan.
-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.
-Ekintzaileen jarduna, nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloko ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.
-Ekimenaren arriskua.
-"Enpresaburua" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.
-Enpresa plana: negozio-ideia nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloan.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloko ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloko ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.
-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.
-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.
-Marketin plana.
Prestakuntza unitatea: Enpresaren azterketa ekonomiko-finantzarioa.
Kodea: 0415 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.
-Ekoizpen-prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloko ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa. Inbertsio plana. Finantzaketa plana.
-Errentagarritasun atalasea.
-"Kontabilitatea" kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.
-Kontabilitateko informazioa aztertzea.
-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.
-Enpresa plana: ekoizpen plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.
Prestakuntza unitatea: Enpresa bat abian jartzea.
Kodea: 0415 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.
-Forma juridikoa hautatzea.
-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.
-Enpresa bat eratzeko administrazio tramiteak.
-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.
-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio tramiteak, eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.
-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.
-Enpresen zerga betebeharrak.
-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoaren arloko enpresa baten administrazio kudeaketa.
| Lanbide modulua: Landare-ekoizpen ekologikoa. Kodea: 0410. Iraupena: 200 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Lurzoruaren maneiua eta behar hidrikoak.
Kodea: 0410 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Lurzoruaren analisi bat interpretatzea.
-Lurzoruaren eginkizuna eta portaera.
-Lurzoruaren laborantza.
-Landare-estalkiak.
-Uraren zikloa.
-Ureztatzeko sistemak.
-Urari eta lurzoruari buruzko araudi ekologikoa.
-Lurzoruen ehundurak. Lurzoruen egiturak.
-Uraren kalitatea. Laboreen ur-beharra.
-Baliabide hidrikoen aprobetxamendua.
Prestakuntza unitatea: Konposta eta laboreen nutrizioa egitea.
Kodea: 0410 - UF02 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Mantenugaiak laboreetan.
-Laboreek mantenugaiak xurgatzea.
-Materia organikoa konpostatzea.
-Konposta egiteko lehengaiak.
-Konposta maneiatzea.
-Intsumoak berritzea.
-Elementu ongarriak, makro eta mikroelementuak.
-Ongarri berdeak.
Prestakuntza unitatea: Labore estentsibo ekologikoen ekoizpena.
Kodea: 0410 - UF03 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Zerealak maneiatu eta ekoiztea.
-Bazkak maneiatu eta ekoiztea.
-Lekaleak maneiatu eta ekoiztea.
-Ongarri-beharrak.
-Ur-beharrizanak.
-Zerealen izurrite eta eritasunak.
-Bazken izurrite eta eritasunak.
-Lekaleen izurrite eta eritasunak.
-Babes fitosanitarioa.
-Uzta bilketa.
-Zerealak biltegiratzea.
-Bazkak biltegiratzea.
Prestakuntza unitatea: Fruta-labore eta mahasti ekologikoen ekoizpena.
Kodea: 0410 - UF04 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Hezurdunen fruta-arbolak maneiatu eta ekoiztea.
-Pipitadunen fruta-arbolak maneiatu eta ekoiztea.
-Fruitu lehorrak maneiatu eta ekoiztea.
-Ardotarako mahatsak maneiatu eta ekoiztea.
-Jateko mahatsak maneiatu eta ekoiztea.
-Landatzeko sistemak.
-Eratze sistemak.
-Izurrite eta eritasunak ezagutu eta tratatzea.
-Tratamendu fitosanitarioak aukeratu eta erabiltzea.
-Eraketako inausketak.
-Fruktifikazio-inausketak.
-Uzta biltzeko sistemak.
-Patroi eta barietateak aukeratzea.
Prestakuntza unitatea: Barazki-laboreen ekoizpena.
Kodea: 0410 - UF05 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Plastikopeko barazki-laboreak maneiatu eta ekoiztea.
-Aire zabaleko barazki-laboreak maneiatu eta ekoiztea.
-Baratzeko produktuen uzta bildu osteko maneiua.
-Inausketak eta zurkaiztatzeak.
-Ereintzak.
-Landaketak.
-Izurrite eta eritasunak detektatu eta identifikatzea.
-Izurrite eta eritasunak kontrolatzea.
-Eraginpeko eremurako laborantza-zikloak.
-Industriarako laboreen maneiua.
-Freskoen merkaturako laboreen maneiua.
-Ongarritzea eta intsumoak berritzea.
| Lanbide modulua: Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa. Kodea: 0411. Iraupena: 130 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Behi, ardi, ahuntz eta zaldi aziendaren haragiaren ekoizpena.
Kodea: 0411 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Animaliak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzea. Animalien portaera. Animalien eta instalazioen maneiua.
-Identifikatzea, dokumentatzea, garraiatzea eta hartzea.
-Abeltzaintza arrunteko ustiategiak abeltzaintza ekologikoko ustiategi bihurtzea.
-Araudia: abeltzaintza ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Abere ekologikoen elikadura. Elikagaien hornikuntza, prestaketa, nahasketa, banaketa eta egokitzapena.
-Elikagaiak nahastu, banatu eta egokitzeko ekipamenduak eta makinak. Mantentze-lana.
-Animalien elikadura ekologikoa. Pentsu ekologikoak.
-Larreratzea maneiatzea. Abere-zama eta belar-, zuhaixka-eta zuhaitz-baliabideen balorazioa.
-Larrearen eta bazkaren nutrizio-kalitatea.
-Larreratzeko teknika eta sistemak. Ingurunearen kontserbazioa.
-Bertako arrazak. Ezaugarriak eta ekoizpen- nahiz ugalketa-indizeak.
-Ugalketaren maneiu ekologikoa.. Araldia eta estaltzea. Estaltze-loteak. Ernaldiaren, erditzearen eta erdiondoaren maneiua.
-Animalien eta horien produktuen ekoizpen ekologikoa.
-Hazkuntza, aurrerakoen hazkuntza eta gizentzea maneiatzea. Loteak.
-Artilearen eta simaurraren ekoizpena.
-Abereen osasun-egoeraren kontrol ekologikoa.
-Bertako arrazak eta erresistentzia naturala.
-Prebentzioko eta jarduerako metodo eta protokoloak.
-Abeltzaintza ekologikoan tratamendu baimenduak aplikatzea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea.
Prestakuntza unitatea: Txerri, hegazti eta untxien haragi ekologikoaren ekoizpena.
Kodea: 0411 - UF02 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Animaliak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzea. Animalien portaera. Animalien eta instalazioen maneiua.
-Identifikatzea, dokumentatzea, garraiatzea eta hartzea.
-Abeltzaintza arrunteko ustiategiak abeltzaintza ekologikoko ustiategi bihurtzea.
-Araudia: abeltzaintza ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Abere ekologikoen elikadura. Elikagaien hornikuntza, prestaketa, nahasketa, banaketa eta egokitzapena.
-Elikagaiak nahastu, banatu eta egokitzeko ekipamenduak eta makinak. Mantentze-lana.
-Animalien elikadura ekologikoa. Pentsu ekologikoak.
-Larreratzea maneiatzea. Abere-zama eta belar-, zuhaixka-eta zuhaitz-baliabideen balorazioa.
-Larrearen eta bazkaren nutrizio-kalitatea.
-Larreratzeko teknika eta sistemak.
-Ingurunearen kontserbazioa.
-Bertako arrazak. Ezaugarriak eta ekoizpen- nahiz ugalketa-indizeak.
-Ugalketaren maneiu ekologikoa. Araldia eta estaltzea. Estaltze-loteak. Ernaldiaren, erditzearen eta erdiondoaren maneiua.
-Animalien eta horien produktuen ekoizpen ekologikoa.
-Inkubagailuak. Erregulazioa, erabilera eta mantentze-lana.
-Hazkuntza, aurrerakoen hazkuntza eta gizentzea maneiatzea. Loteak.
-Abereen osasun-egoeraren kontrol ekologikoa.
-Bertako arrazak eta erresistentzia naturala.
-Prebentzioko eta jarduerako metodo eta protokoloak.
-Abeltzaintza ekologikoan tratamendu baimenduak aplikatzea.
-Araudia: ekoizpen ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea.
Prestakuntza unitatea: Esne ekologikoaren ekoizpena.
Kodea: 0411 - UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Animaliak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzea. Animalien portaera. Animalien eta instalazioen maneiua.
-Identifikatzea, dokumentatzea, garraiatzea eta hartzea.
-Abeltzaintza arrunteko ustiategiak abeltzaintza ekologikoko ustiategi bihurtzea.
-Araudia: abeltzaintza ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Abere ekologikoen elikadura. Elikagaien hornikuntza, prestaketa, nahasketa, banaketa eta egokitzapena.
-Nahastu, banatu eta egokitzeko ekipamenduak eta makinak. Mantentze-lana.
-Animalien elikadura ekologikoa. Pentsu ekologikoak.
-Larreratzea maneiatzea. Abere-zama eta belar-, zuhaixka-eta zuhaitz-baliabideen balorazioa.
-Larrearen eta bazkaren nutrizio-kalitatea.
-Larreratzeko teknika eta sistemak.
-Ingurunearen kontserbazioa.
-Bertako arrazak. Ezaugarriak eta ekoizpen- nahiz ugalketa-indizeak.
-Ugalketaren maneiu ekologikoa. Araldia eta estaltzea. Estaltze-loteak. Ernaldiaren, erditzearen eta erdiondoaren maneiua.
-Animalien eta horien produktuen ekoizpen ekologikoa.
-Hazkuntza eta aurrerakoen hazkuntza maneiatzea. Loteak.
-Jezteko instalazioak eta ekipamenduak prestatzea eta egokitzea. Ekipamenduak garbitu eta desinfektatzea. Parametroak erregulatzea.
-Jezteko errutina. Esnearen kalitatean duen eragina eta mastitisa.
-Simaur ekologikoa ekoiztea.
-Abereen osasun-egoeraren kontrol ekologikoa.
-Bertako arrazak eta erresistentzia naturala.
-Prebentzioko eta jarduerako metodo eta protokoloak.
-Abeltzaintza ekologikoan tratamendu baimenduak aplikatzea.
-Araudia: ekoizpen ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea.
Prestakuntza unitatea: Arrautza ekologikoen ekoizpena.
Kodea: 0411 - UF04 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Animaliak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzea. Animalien portaera. Animalien eta instalazioen maneiua.
-Identifikatzea, dokumentatzea, garraiatzea eta hartzea.
-Abeltzaintza arrunteko ustiategiak abeltzaintza ekologikoko ustiategi bihurtzea.
-Araudia: abeltzaintza ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Abere ekologikoen elikadura. Elikagaien hornikuntza, prestaketa, nahasketa, banaketa eta egokitzapena.
-Nahastu, banatu eta egokitzeko ekipamenduak eta makinak. Mantentze-lana.
-Animalien elikadura ekologikoa. Pentsu ekologikoak.
-Ugalketaren maneiu ekologikoa. Estaltze-loteak.
-Bertako arrazak. Ezaugarriak eta ekoizpen- nahiz ugalketa-indizeak.
-Animalien eta horien produktuen ekoizpen ekologikoa.
-Inkubagailuak. Erregulazioa, erabilera eta mantentze-lana.
-Hazkuntza eta aurrerakoen hazkuntza maneiatzea. Loteak.
-Arrautzak biltzea, sailkatzea eta biltegiratzea. Garraiatzea, garbitzea, desinfektatzea. Errunaldiaren kurbak eta serieak.
-Simaur ekologikoa ekoiztea.
-Abereen osasun-egoeraren kontrol ekologikoa.
-Bertako arrazak eta erresistentzia naturala.
-Prebentzioko eta jarduerako metodo eta protokoloak.
-Abeltzaintza ekologikoan tratamendu baimenduak aplikatzea.
-Araudia: ekoizpen ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea.
Prestakuntza unitatea: Ezti ekologikoaren ekoizpena.
Kodea: 0411 - UF05 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Animaliak ekoizpen ekologikoaren sistemara egokitzea. Animalien portaera. Animalien eta instalazioen maneiua.
-Identifikatzea, dokumentatzea, garraiatzea eta hartzea.
-Abeltzaintza arrunteko ustiategiak abeltzaintza ekologikoko ustiategi bihurtzea.
-Araudia: abeltzaintza ekologikoa eta animalien ongizatea.
-Erlauntzak. Motak.
-Erleen antolamendu soziala.
-Erlauntzen kokapena.
-Erlezaintzako eragiketak. Egutegia. Ekoizpena. Transhumantzia.
-Osasuna: prebentzioa eta tratamenduak.
-Erlezaintza ekologikoan baimendutako sendagaiak.
-Garbiketa eta desinfekzioa. Baimendutako produktuak. Erregistroak.
-Erlezaintzako produktuak. Ateratzea. Biltzea. Garraiatu eta biltegiratzea.
-Erlezaintzako ekoizpenaren ingurumen-onurak.
-Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea.
| Lanbide modulua: Agrosistemaren osasun-maneiua. Kodea: 0412. Iraupena: 110 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Nekazaritza ekologikoko txandakatze, elkartze eta polilaborantzak.
Kodea: 0412 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Txandakatzeak. Sistema ekologikoan landaretza espontaneoa, izurriteak eta eritasunak kontrolatzearen gaineko ondorioa.
-Polilaborantzak: landaretza espontaneoa, izurriteak eta eritasunak kontrolatzearen gaineko ondorioa.
-Barietateen eta laboreen nahastea.
-Lurzoruko izurriteak kontrolatzeko landareak lantzea.
-Mikrobio-bizia. Lurzoruaren osasun-egoeraren gaineko ondorioak.
-Alelopatiak: laboreen gaineko ondorioa.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako ustiategi ekologikoetan azpiegitura ekologikoak instalatzea.
Kodea: 0412 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Heskaiak: sailkapena eta onurak. Ezarpena.
-Heskaien diseinua: osaera, ezarpena.
-Azpiegitura ekologikoak. Motak eta onurak.
-Urmaelak: motak eta ezaugarriak. Habia artifizialak: motak eta ezaugarriak. Babeslekuak: motak eta ezaugarriak. Espezie ostalariak.
-Eraikitzeko eta muntatzeko teknikak.
-Tresnak, ekipamenduak eta makinak erabiltzea. Mantentze-lana.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako ekoizpen ekologikoan izurriteak eta eritasunak prebenitu eta kontrolatzeko metodoak.
Kodea: 0412-UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Tranpak. Motak. Erabiltzeko garaiak. Kokatzea. Instalatzea. Mantentze-lana.
-Hesiak.
-Feromonak. Ezaugarriak. Sailkapena. Amuak. Erabilera.
-Lurzoruak desinfektatzea. Solarizazioa. Biofumigazioa.
-Borroka biologikoa. Harrapariak. Parasitoideak. Askatzea.
-Aplikatzeko materialak eta tresnak.
-Dokumentazio teknikoa diseinatzea eta betetzea.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Prestakuntza unitatea: Tratamendu fitosanitarioak nekazaritzako ekoizpen ekologikoan.
Kodea: 0412 - UF04 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Atalase ekologikoak.
-Produktu fitosanitario ekologikoak. Landare-jatorriko substantziak.
-Egosteak eta beratzeak.
-Produktu mineralak.
-Araudiak baimendutako produktu kimikoak.
-Tratamenduak: dosiak, gastua eta aplikatzeko prozedurak. Hondakinen maneiua.
-Erabilitako produktuak garraiatu eta biltegiratzea.
-Aplikatzeko makinak, lanabesak eta tresnak. Erabilera. Mantentze-lana.
-Babes pertsonaleko ekipamenduak.
-Dokumentazio teknikoa diseinatzea eta betetzea.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako ustiategi ekologikoetan landaretza espontaneoa maneiatzea.
Kodea: 0412 - UF05 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Landaretza espontaneoak agrosistemaren gainean dituen ondorio onuragarriak.
-Landare arrotzen presentzian eragina duten baldintzak.
-Nahi ez diren belarrak kontrolatzeko metodo ekologikoak.
-Alelopatiak: landaretza espontaneoaren gaineko ondorioa.
-Tresnak, ekipamenduak eta makinak erabiltzea. Mantentze-lana. Lan mekanikoetarako lanabesak.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
| Lanbide modulua: Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea. Kodea: 0413. Iraupena: 70 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzeko sistemak eta sustatzeko eta saltzeko teknikak.
Kodea: 0413 - UF01 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Merkaturatzea. Kontzeptua. Produktu ekologikoen berezitasunak.
-Merkatu-azterlanak. Informazioa bilatzea eta lortzea. Informazioa aztertzea.
-Bezeroenganako orientazioa.
-Merkaturatze-bideak.
-Merkaturatze-agenteak.
-Kontratazio-zentroak eta merkatuak.
-Salerosketa-moduak. Ordaintzeko moduak.
-Merkaturatzea aukeratzeko irizpideak.
-Merkaturatzeari buruzko araudia.
-Bezeroen kontsumo-interesak baldintzatzen dituzten aldagaiak.
-Produktuaren ezaugarriak bezeroari aurkeztea.
-Sustapen eta publizitateko teknikak.
-Azokak eta ekitaldiak.
-Publizitatea salmenta-gunean.
-Sustapenean eta salmentan teknologia berriak aplikatzea. Denda birtualak.
-Segurtasuna eta ordaintzeko bideak.
-Datuak Babesteari buruzko Lege Organikoa.
-Kostuak. Motak. Intsumoen kostua kalkulatzea. Agiri-erregistroa.
-Kontsumoak kontrolatzea.
-Kostu-dokumentua. Marjinak eta deskontuak.
-Prezioak ezartzea. Prezioen kalkulua.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako produktu ekologikoak saltzeko egokitzea.
Kodea: 0413 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Egokitzea. Prozedura produktuaren arabera.
-Baimendutako ontziak eta enbalajeak ezaugarritzea. Materialak. Ontziratze-materialen eta produktuen arteko bateraezintasunak.
-Produktu ekologikoak ontziratzeko eta enbalatzeko prozedura.
-Etiketatzea. Etiketatzeko materialak. Etiketa motak. Nahitaezko eta aukerako informazioa. Indarra duen araudia.
-Produktuak saltokian bertan erakustea.
-Ekoizpen ekologikoari buruzko araudia, ingurumen-araudia eta laneko arriskuen prebentzioari buruzkoa, produktuak egokitzeari dagokiona.
| Lanbide modulua: Lorezaintza ekologikoko oinarrizko teknikak. Kodea: NA13. Iraupena: 70 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Lorategi ekologikoak ezartzea.
Kodea: NA13 - UF01.
Iraupena: 30 ordu.
-Lorategi ekologikoa. Kontzeptua. Lorategi ekologikoen motak.
-Lorezaintzaren ingurumen eragina.
-Lorezaintza ekologikorako egokiak diren espezieak. Bertako landareak erabiltzen dituen lorezaintza.
-Soropilen alternatibak lorategi ekologikoetan.
-Lorategien hornitze-planoak interpretatzea.
-Lorategiaren osagaiak zuinkatzea.
-Lurra eta edukiontziak prestatzea.
-Zohikatza ez diren substratuak erabiltzea.
-Lorategi ekologikoetako eraikinak, instalazioak eta ekipamenduak.
-Landare-elementuak erein eta landatzea.
-Ingurumen-araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Lorategi ekologikoaren mantentze-lan eta lehengoratzea.
Kodea: NA13 - UF02.
Iraupena: 20 ordu.
-Lorategiei eragiten dieten ohiko patogenoak.
-Lorezaintzako izurrite eta eritasunen prebentziorako metodo ekologikoak.
-Lorategiko izurrite eta eritasunen kontrol biologikoa.
-Lorategiaren erabilera ekologikoarekin bateragarriak diren produktu fitosanitarioak erabiltzea.
-Borroka ekologikoko beste estrategia batzuk. Tranpak, beratzeak, infusioak, hartzidurak, egosteak, espezieen elkarketa, landare usaintsuak erabiltzea.
-Lorategi ekologikoaren ongarritzearen kudeaketa.
-Ongarri natural mineralak.
-Ongarri organikoak. Abeltzaintza ekologikoko simaurrak, mindak, lurrustelak, lonbrikulturatik datozen humusak, bestelako ongarri organiko naturalak.
-Lorezaintza ekologikoan ongarriak aplikatzea.
-Lorategi ekologikoetako zuhaitz eta zuhaixken inausketa kudeatzeko plana.
-Lorezaintza ekologikoarekin bateragarriak inausketa motak.
-Inausketa egitea.
-Inauste hondarrak maneiatzea.
-Inausketako tresnak, ekipamendua eta segurtasuna.
-Nekazaritzako ekoizpen ekologikoari buruzko araudia.
Prestakuntza unitatea: Bertako landareak hedatzea lorategi ekologikoetan.
Kodea: NA13 - UF03.
Iraupena: 20 ordu.
-Bertako landareak ugalketa sexualaren bidez hedatzea.
-Haziak eta fruituak. Identifikatzea. Biltzea.
-Hazien bideragarritasunaren kontrola.
-Ernaldu aurreko tratamenduak.
-Ereiteko teknikak. Hazitegiak.
-Bertako landareak ugalketa begetatiboaren bidez hedatzea.
-Ama landareak aukeratzea. Maneiu ekologikoa.
-Landaregaia. Lorbidea. Biltegiratzea eta kontserbazioa.
-Hedatze begetatiboko metodoak.
-Landarea mintegian haztea.
-Hazkuntza-inguruaren prestaketa. Zohikatza ez diren substratuak.
-Landaregaiaren garapena.
-Ekoizpen ekologikoarekin bateragarriak diren ongarri, ureztaketa eta laborantza-lanak.
-Landarea ateratzea eta egokitzea.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantentze-lana.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumen-araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
| Lanbide modulua: Lanerako prestakuntza eta orientazioa. Kodea: 0414. Iraupena: 90 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila.
Kodea: 0414 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.
-Lanaren eta osasunaren arteko loturaren balorazioa.
-Lanbide arriskua. Arrisku faktoreen azterketa.
-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.
-Prebentzioaren kudeaketaren antolaketa enpresan.
-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.
-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.
-Enpresako arriskuen ebaluazioa, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.
-Segurtasun eta ingurumen baldintzei, baldintza ergonomikoei eta psikosozialei lotutako arriskuen azterketa.
-Arriskuaren balorazioa.
-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.
-Banakako eta taldeko prebentzio eta babes neurriak.
-Prebentzio plana eta horren edukia.
-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.
-ETE batentzako larrialdi plana egitea.
-Larrialdietan jarduteko protokoloa.
-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. Oinarrizko kontzeptuak.
-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikak aplikatzeari buruz.
-Langileen osasuna zaintzea.
Prestakuntza unitatea: Lan harremanak eta Gizarte Segurantza.
Kodea: 0414 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Lan zuzenbidea.
-Banakako lan harremanen azterketa.
-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.
-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.
-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.
-Soldataren ordainagiria.
-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.
-Langileen ordezkaritza.
-Lanbide esparru jakin batean aplikatu behar den hitzarmen kolektiboaren azterketa.
-Lan gatazka kolektiboak.
-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, urrutiko lana eta beste batzuk.
-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.
-Gizarte Segurantzaren sistema, elkartasun sozialaren oinarrizko printzipio gisa.
-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.
-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.
-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.
-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.
-Langabezia babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.
Prestakuntza unitatea: Laneratzea eta gatazken ebazpena.
Kodea: 0414 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.
-Erabakiak hartzeko prozesua.
-Lanbide sektore jakin bat definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz estatu mailan.
-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.
-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.
-Etengabeko prestakuntzak lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea. Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako erakundeak identifikatzea.
-Tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako prestakuntza ibilbideak identifikatzea.
-Lana bilatzeko teknikak eta tresnak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.
-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.
-Talde-lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.
-Lantalde motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.
-Lantalde eraginkorraren ezaugarriak.
-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.
-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.
-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.
-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.
4. ERANSKINA. BALIOZKOTZEAK ETA SALBUESPENAK.
1/1990 Lege Organikoaren babesean ezarritako lanbide moduluen eta 2/2006 Lege Organikoaren babesean Nekazaritzako Ekoizpen Ekologikoko teknikariaren tituluan ezarritakoen arteko baliozkotzeak.
| HEZIKETA ZIKLOKO LANBIDE MODULUAK (LOGSE 1/1990) | HEZIKETA ZIKLOKO LANBIDE MODULUAK (2/2006 HLO) |
| Agroteknologia | 0404 Agronomiaren oinarriak |
| Familiako nekazaritzako ustiategia antolatzea eta kudeatzea | 0413 Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea 0415 Enpresa eta ekimena |
| Nekazaritzako instalazioak | 0408. Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak |
5. ERANSKINA. LANBIDE MODULUEN ETA GAITASUN UNITATEEN ARTEKO KORRESPONDENTZIA
A) Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia, horiek baliozkotzeko.
| EGIAZTATUTAKO GAITASUN UNITATEAK | BALIOZKOTZEN AHAL DIREN LANBIDE MODULUAK |
| UC0716-2: Ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta laboreak ezartzea | 0406. Labore ekologikoak ezartzea |
| UC0723-2: Abeltzaintzako ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta larreak eta belar-laboreak ezartzea | 0406. Labore ekologikoak ezartzea |
| UC0717-2: Ustiategi ekologikoetan zorua maneiatzea eta lantzeko eta biltzeko lanak egitea | 0410. Landare-ekoizpen ekologikoa |
| UC0724-2: Abeltzaintza ekologikoan elikatzeko larreak eta belar-laboreak ekoizteko eta biltzeko lanak egitea | 0410. Landare-ekoizpen ekologikoa 0412. Agrosistemaren osasun-maneiua |
| UC0718-2: Agrosistemaren osasun-egoera kontrolatzea eta maneiatzea | 0412. Agrosistemaren osasun-maneiua 0409. Landare-osasunaren printzipioak |
| UC0526-2: Traktoreak gidatzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea eta mantentzea | 0407. Trakzioko lantegia eta ekipamenduak 0408. Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak |
| UC0006-2: Abeltzaintzako ustiategiko instalazioak, makinak eta ekipamenduak muntatzea eta mantentzea | 0407. Trakzioko lantegia eta ekipamenduak |
| UC0725-2: Ustiategi ekologikoetan azienda arrazionalki maneiatzeko eragiketak egitea UC0726-2 Animalia eta animalia-produktu ekologikoak ekoiztea | 0405. Zootekniaren oinarriak 0411. Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa |
| 0404 Agronomiaren oinarriak izeneko lanbide modulua baliozkotuko da tituluaren barnean dauden gaitasun unitate guztiak ziurtatuta daudenean. | |
B) Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia, horiek baliozkotzeko.
| GAINDITUTAKO LANBIDE MODULUAK | EGIAZTATZEN AHAL DIREN GAITASUN UNITATEAK |
| 0404. Agronomiaren oinarriak 0406. Labore ekologikoak ezartzea | UC0716-2: Ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta laboreak ezartzea UC0723-2: Abeltzaintzako ustiategi ekologikoetan lurra prestatzea eta larreak eta belar-laboreak ezartzea |
| 0410. Landare-ekoizpen ekologikoa | UC0717-2: Ustiategi ekologikoetan zorua maneiatzea eta lantzeko eta biltzeko lanak egitea |
| 0409. Landare-osasunaren printzipioak 0410. Landare-ekoizpen ekologikoa 0412. Agrosistemaren osasun-maneiua | UC0717-2: Ustiategi ekologikoetan zorua maneiatzea eta lantzeko eta biltzeko lanak egitea UC0718-2: Agrosistemaren osasun-egoera kontrolatzea eta maneiatzea UC0724-2: Abeltzaintza ekologikoan elikatzeko larreak eta belar-laboreak ekoizteko eta biltzeko lanak egitea |
| 0407. Trakzioko lantegia eta ekipamenduak 0408. Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak | UC0006-2: Abeltzaintzako ustiategiko instalazioak, makinak eta ekipamenduak muntatzea eta mantentzea UC0526-2: Traktoreak gidatzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea eta mantentzea |
| 0405. Zootekniaren oinarriak 0411. Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa | UC0725-2: Ustiategi ekologikoetan azienda arrazionalki maneiatzeko eragiketak egitea UC0726-2 Animalia eta animalia-produktu ekologikoak ekoiztea |
6. ERANSKINA. IRAKASLEAK
A) Irakaslana.
| LANBIDE MODULUA | IRAKASLEEN ESPEZIALITATEA | KIDEGOA |
| 0404. Agronomiaren oinarriak | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0405. Zootekniaren oinarriak | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0406. Labore ekologikoak ezartzea | -Nekazaritzako ekoizpeneko eragiketak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0407. Trakzioko lantegia eta ekipamenduak | -Nekazaritzako ekoizpeneko eragiketak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0408. Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak | -Nekazaritzako ekoizpeneko eragiketak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0409. Landare-osasunaren printzipioak | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0410. Landare-ekoizpen ekologikoa | -Nekazaritzako ekoizpeneko eragiketak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0411. Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa | -Nekazaritzako ekoizpeneko eragiketak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0412. Agrosistemaren osasun-maneiua | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0413 Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0414. Laneko prestakuntza eta orientazioa | -Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Hezkuntzako irakaslea. Bigarren Hezk. |
| 0415. Enpresa eta ekimena | -Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| NA13. Lorezaintza ekologikoko oinarrizko teknikak | -Nekazaritzako ekoizpeneko eragiketak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
B) Irakaslanari dagokionez baliokideak diren titulazioak.
| KIDEGOAK | ESPEZIALITATEAK | TITULAZIOAK |
| Bigarren Hezkuntzako irakasleak | Laneko prestakuntza eta orientazioa | -Enpresa Zientzietako diplomaduna -Lan Harremanetako diplomaduna -Gizarte Laneko diplomaduna -Gizarte Hezkuntzako diplomaduna -Kudeaketa eta Administrazio Publikoko diplomaduna |
| Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Nekazaritzako Ingeniari Teknikoa -Basogintzako Ingeniari Teknikoa |
C) Ikastetxe pribatuetarako behar diren titulazioak.
| BALIOZKOTZEN AHAL DIREN | TITULAZIOAK |
| 0404. Agronomiaren oinarriak 0405. Zootekniaren oinarriak 0409. Landare-osasunaren printzipioak 0412. Agrosistemaren osasun-maneiua 0413 Nekazaritzako produktu ekologikoak merkaturatzea 0414. Laneko prestakuntza eta orientazioa 0415. Enpresa eta ekimena | -Lizentziaduna, ingeniaria, arkitektoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo irakaslanari dagokionez baliokideak diren beste titulu batzuk |
| 0406. Labore ekologikoak ezartzea 0407. Trakzioko lantegia eta ekipamenduak 0408. Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak 0410. Landare-ekoizpen ekologikoa 0411. Abeltzaintzako ekoizpen ekologikoa NA13. Lorezaintza ekologikoko oinarrizko teknikak | -Lizentziaduna, ingeniaria, arkitektoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo beste titulu baliokide batzuk -Diplomaduna, ingeniari teknikoa, arkitekto teknikoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo beste titulu baliokide batzuk |
7. ERANSKINA. LEKUAK
Irakaslekua:
| Balio anitzeko gela |
| Laborategia |
| Nekazaritzako lantegia |
| Makinen biltegia |
| Fitosanitarioen biltegia |
| Berotegiko azalera |
| Finka: aire zabaleko laboreen azalera (1) |
| Abereen bizitokiak (1) (2) |
| (1) Gune hau ez da nahitaez ikastetxean egon behar. (2) Abere-espezieen arabera alda daiteke. |
Iragarkiaren kodea: F1116086
