LEXNAVARRA
215/2011 FORU DEKRETUA, IRAILAREN 28KOA, NAFARROAKO FORU KOMUNITATEAN LORATEGIKO ETA LORADENDAKO TEKNIKARI TITULUAREN EGITURA ETA CURRICULUMA EZARTZEN DITUENA 
BON N.º 223 - 10/11/2011
- Atariko
- 1. artikulua. Xedea.
- 2. artikulua. Identifikazioa.
- 3. artikulua. Lanbide erreferentea eta lanbide jarduera.
- 4. artikulua. Curriculuma.
- 5. artikulua. Lanbide moduluak eta prestakuntza unitateak.
- 6. artikulua. Prestakuntza zikloan sartzea.
- 7. artikulua. Ziklotik beste ikasketa batzuetara pasatzea.
- 8. artikulua. Baliozkotzeak eta salbuespenak.
- 9. artikulua. Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia.
- 10. artikulua. Irakasleak.
- 11. artikulua. Irakaslekuak eta ekipamenduak.
- Lehen Xedapen Gehigarria. Tituluaren baliokidetasunak.
- Bigarren Xedapen Gehigarria. Beste lanbide trebakuntza batzuk.
- Xedapen Iragankor Bakarra. Aurreko tituluko ikasleen eskubideak eta trantsizio prozesua.
- Xedapen Indargabetzaile Bakarra. Arauak indargabetzea.
- Azken xedapenetan lehena. Ezarpena.
- Azken xedapenetan bigarrena. Indarra hartzea.
1. ERANSKINA. LANBIDE ERREFERENTEA
2. ERANSKINA. CURRICULUMA
3. ERANSKINA. PRESTAKUNTZA UNITATEAK
4. ERANSKINA. BALIOZKOTZEAK ETA SALBUESPENAK.
5. ERANSKINA. LANBIDE MODULUEN ETA GAITASUN UNITATEEN ARTEKO KORRESPONDENTZIA
6. ERANSKINA. IRAKASLEAK
7. ERANSKINA. LEKUAK
1. Lanbide Kualifikazioei eta Lanbide Heziketari buruzko ekainaren 19ko 5/2002 Legeak Kualifikazioen Katalogo Nazionalaren definizioan aurrera egitea ahalbidetu du. Lanbide sektore edo arlo bakoitzerako kualifikazio batzuk zehaztu dira katalogoan, hiru mailatan antolatuak, eta horiexek osatzen dute lanbide heziketako tituluen curriculumaren muina.
Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoak lanbide ikasketen antolaketa eta haien egituraren eta antolamenduaren printzipio orokorrak arautzen ditu hezkuntza-sistemaren barnean. Etapa, maila eta ikasketa mota guztiak eredu koherente batean biltzen ditu, zeinean heziketa zikloek eginkizun garrantzitsuak betetzen baitituzte, lanbide gaitasunen, gaitasun pertsonalen eta gizarte gaitasunen garapenari lotuak, eta, funtsean, lanbide kualifikazioaren, lan munduan sartzearen eta helduen bizitzan parte hartzearen esparruetan kokatuak.
Ekonomia Iraunkorrari buruzko martxoaren 4ko 2/2011 Legeak, lanbide heziketari dagokionez, helburu du prestakuntzako eskaintza ekoizpen sistemak eta gizarteak eskatzen dituzten lan-gaitasunei egokitzea etengabe. Horretarako, lanbide heziketako tituluak azkar eguneratzeko eta egokitzeko sistema erabiliko du. Era berean, adierazten du beharrezkoa dela hezkuntzako administrazioak ekimen egokiak garatzea, lanbide heziketaren eskaintza gizartearen eta ekonomiaren beharrizanei egokitzeko, lurralde eremu egokietan. Bestalde, gradu ertaineko eta goi graduko zikloetan lanbide heziketako irakaskuntzan sartzeko betebeharrak aldatzen ditu.
Foru dekretu honen bitartez, Lorategiko eta Loradendako teknikari titulua eskuratzea ahalbidetzen duen erdi mailako heziketa zikloaren egitura eta curriculuma ezartzen dira. Hezkuntza sistemako lanbide heziketaren antolamendu orokorra ezartzen duen uztailaren 29ko 1147/2010 Errege Dekretuaren 8. artikulua aplikatuz, eta Nafarroako Foru Eraentza Birrezarri eta Hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoaren 47. artikuluan Nafarroako Foru Komunitateari arlo honetan ematen zaizkion eskumenak erabiliz, honako curriculum honek irailaren 10eko 1129/2011 Errege Dekretua garatzen du, Lorategiko eta Loradendako teknikari titulua ezarri eta horren gutxieneko ikasketak finkatzen dituen dekretua, hain zuzen.
Bestalde, Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza-sistemaren esparruan lanbide heziketaren antolamendua eta garapena arautzen dituen maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuak lanbide heziketako tituluetako curriculuma garatzeko eredu bat definitu du, estrategia eta arau berriak ekarri dituena enpresara hobeki egokitzeko, ikasketen antolaketa malgutzeko, ikastetxeen curriculum-autonomia areagotzeko eta ikasleei prestakuntza zabalagoa emateko.
Horregatik, Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluaren curriculuma Nafarroako Foru Komunitaterako egokitu eta garatzean, kontuan hartu dira maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretu horrek onetsi dituen diseinuari buruzko jarraibideak.
2. Arau multzo honetan, ondoko elementuak jorratzen dira, titulu honetako curriculuma osatzen dutenak: lanbide erreferentea, curriculuma, ikasketen antolaketa eta sekuentziazioa, sarbideak eta ezarpenerako baldintzak.
Titulu honen lanbide erreferenteak, arau honen 3. artikuluan aurkeztu eta 1. eranskinean garatzen denak, oinarrizko bi alderdi ditu: tituludunaren lanbide profila eta haren lan ingurunea izanen den produkzio sistema. Lanbide profilaren barnean, haren gaitasun orokorra zein den definitzen da eta erreferentzia gisa hartu diren lanbide kualifikazioak azaltzen dira. Lanbide kualifikazio hauek, hau da, lorategien eta berdeguneen instalazioa eta mantenimendua, urriaren 27ko 1228/2006 Errege Dekretuak arautua, lorategiko jarduerak, maiatzaren 28ko 715/2010 Errege Dekretuak arautua, eta kualifikazio osatu gabeak, hazien eta landareen ekoizpena mintegian, maiatzaren 28ko 715/2010 Errege Dekretuak arautua, eta baso aprobetxamenduak, otsailaren 1eko 108/2008 Errege Dekretuak arautua, jarduketa profesionaleko eremu bat dira, dauzkan eskumenek definitua. Erantsi diren lanbide moduluak euskarri gisa edukitzeaz gain, zabalera nahikoa eta beharrezko espezializazioa ditu, goi mailako teknikari honen enplegagarritasuna bermatzeko.
Produkzio sistemari dagokionez, zenbait zehaztapen ezartzen dira, Nafarroarako elementu bereizgarriekin, tituludun hauek beren lanean eta lanbidean izanen duten inguruneari buruz. Gutxienez ere bi dimentsio osagarri dituen sistema batean kokatzen da ingurune hori. Lehenbizikoa geografikoa da, tituludun hauen lanbide jarduera Estatuko eta atzerriko beste zona batzuekin loturik dagoelako eta zona horiek elkarri eragiten diotelako. Bigarrena denboraren dimentsioa da, eta lanbideak etorkizunean izanen duen bilakaerari buruzko ikuspegi prospektiboa dakar.
3. Laugarren artikulua, berari loturik dagoen 2. eranskinarekin batera, Nafarroan arautzen den titulazioaren curriculum osagaiaz ari da eta bi zatitan banaturik dago. Alde batetik, titulu honen helburuak daude eta, bestetik, lanbidearen ikaskuntzaren muina osatzen duten lanbide moduluen garapena eta iraupena. Lanbide modulu guztien curriculumak badu orientabide didaktikoen atala. Orientabide horiek moduluen ikuspuntuari, koordinazioari eta sekuentziazioari eta lan unitateen eta irakaskuntza-ikaskuntza jardueren tipologiari eta definizioari dagozkie.
4. Arau honen esparruan moduluen erreferentziazko sekuentziazioa arautzen da zikloko bi kurtsoetan, bai eta lanbide modulu bakoitza prestakuntza unitatetan zatitzeko modua ere. Zatiketa horrek, prestakuntza eskaintza arruntetan irakaskuntza-ikaskuntza jardueren antolaketa errazteaz gainera, bide ematen du lanbide prestakuntzaren beste eskaintza batzuei ekiteko; horien xedea langileen hobekuntza izan daiteke, edota gaitasuna ebaluatu eta onartzeko prozedurak eta prestakuntza eskaintzak berak bat egiten duten ibilbideen diseinua. Elementu hori 5. artikuluan eta 3. eranskinean garatzen da.
5. Sarbideei eta baliozkotzeei dagokienez, 6. artikuluak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzatik heziketa ziklo honetara sartzeko bideak arautzen ditu, 7. artikuluak zehazten du nola pasa daitekeen beste ikasketa batzuetara Lorategiko eta Loradendako teknikari titulurako heziketa zikloa amaitu eta gero, 8. artikuluak baliozkotze eta salbuespenak arautzeko esparrua definitzen du, eta 9. artikuluak (5. eranskinean garatua) lanbide moduluen eta titulu honetako kualifikazioetako gaitasun unitateen arteko korrespondentziak ezartzen ditu, haiek egiaztatu, baliozkotu edo salbuesteko.
6. Azkenik, foru dekretu honek arautzen duen azken elementua 10. eta 11. artikuluetan eta dagozkien 6. eta 7. eranskinetan deskribatzen da, heziketa ziklo hau ezartzeko baldintzez ari baitira horiek guztiak. Baldintza horiek irakasleen profilari eta behar diren irakaslekuen ezaugarriei buruzkoak dira.
Horrenbestez, Hezkuntzako kontseilariak proposaturik, eta Nafarroako Gobernuak 2011ko irailaren 28ko bilkuran hartutako erabakiarekin bat,
DEKRETATU DUT:
Foru dekretu honen xedea Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluaren egitura eta curriculum ofiziala ezartzea da, Nekazaritzako Familia Profesionalaren barnean, Nafarroako Foru Komunitatearen eremuan.
2. artikulua . Identifikazioa.
Lorategiko eta Loradendako teknikari titulua ondoko elementuen bidez identifikatzen da:
a) Izena: Lorategiak eta Loradendak.
b) Maila: 2-Erdi Mailako Lanbide Heziketa.
c) Iraupena: 2000 ordu.
d) Lanbide arloa: Nekazaritza.
e) Europako erreferentea: HNSN-3 (hezkuntzaren nazioarteko sailkapen normalizatua).
3. artikulua . Lanbide erreferentea eta lanbide jarduera.
Foru dekretu honen 1. eranskinean zehazten dira tituluaren lanbide profila, gaitasun orokorra, kualifikazioak eta gaitasun unitateak, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak, bai eta produkzio-sistemaren erreferentzia, haren Nafarroako ingurunea eta haren prospektiba ere, Nafarroako Foru Komunitatearen eremuko hezkuntza sisteman lanbide heziketaren antolaketa eta garapena arautzen dituen maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 21. artikuluan ezarritakoari jarraituz.
1. Lorategiak eta loradendak heziketa zikloaren helburu orokorrak eta hura osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2. eranskinean ageri dira.
2. Heziketa ziklo hau ematen duten lanbide heziketako ikastetxeek programazio didaktiko bat prestatuko dute, zikloko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetako bakoitzerako. Programazio hori lan unitateen bitartez garatu eta zehaztuko da.
5. artikulua . Lanbide moduluak eta prestakuntza unitateak.
1. Prestakuntza ziklo hau osatzen duten lanbide moduluak foru dekretu honen 2 B) eranskinean garatzen dira, Lorategiko eta Loradendako teknikariaren titulua ezarri zuen eta beraren gutxieneko irakaskuntzak finkatu zituen irailaren 10eko 1129/2010 Errege Dekretuaren 10. artikuluan ezarritakoarekin bat etorriz.
2. Lanbide modulu horiek bi ikasturtetan antolatuko dira, foru dekretu honen 2.B) eranskinean ezarritako denbora banaketaren arabera. Maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 16.2 artikuluan dauden arauekin bat, denbora banaketa horrek erreferentziazko balioa izanen du heziketa ziklo hau ematen duten ikastetxe guztientzat eta Hezkuntza Departamentuaren baimena beharko da hartan edozein aldaketa egiteko.
3. Lanbide moduluak foru dekretu honen 3. eranskinean ezarritako prestakuntza unitateetan antolaturik ematen ahalko dira, bizitzan zeharko prestakuntza sustatze aldera. Lanbide modulu bakoitza osatzen duten prestakuntza unitateen edukiek modulu horretako eduki guztiak bildu behar dituzte.
4. Prestakuntza unitateen ziurtapenak Nafarroako Foru Komunitatean soilik izanen du balioa. Modulu bereko prestakuntza unitate guztiak gaindituz gero, ikasleak lanbide moduluaren ziurtapenerako eskubidea izanen du. Ziurtapenak Estatu osoan izanen du balioa, heziketa zikloan sartzeko baldintza akademikoak betetzen diren bitartean.
6. artikulua . Prestakuntza zikloan sartzea.
Foru dekretu honek arautzen duen prestakuntza ziklo honetan sartzeko, hezkuntza sistemaren lanbide heziketaren antolaketa orokorra egiten duen uztailaren 29ko 1147/2011 Foru Dekretuaren 15. artikuluan ezarritako baldintzak bete beharko dira.
7. artikulua . Ziklotik beste ikasketa batzuetara pasatzea.
1. Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluak zuzeneko sarbidea ematen du erdi mailako beste edozein heziketa ziklotarako, onarpenerako ezartzen diren baldintzetan betiere.
2. Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluak goi mailako prestakuntza zikloetan sartzea ahalbideratzen du, goi mailako zikloetan sartzeko berariazko prestakuntza ikastaroa gainditu ostean, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 18.b) artikuluan ezarritako terminoetan.
3. Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluak batxilergoaren edozein modalitatetan sartzea eta gobernuak zehazten dituen batxilergoko ikasgaien baliozkotzeak egitea ahalbideratzen du, uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 34.2 artikuluan xedatutakoaren arabera.
8. artikulua . Baliozkotzeak eta salbuespenak.
1. Lorategiko teknikariko tituluan ezarrita dauden lanbide moduluen (Hezkuntza Sistemaren Antolaketa Orokorrari buruzko urriaren 3ko 1/1990 Lege Organikoaren itzalpean, zeinaren curriculuma gradu ertaineko prestakuntza zikloaren curriculuma finkatu zuen martxoaren 3ko 57/1997 Foru Dekretuak arautzen duen, Nafarroako Foru Komunitatearen eremuan Lorategiko teknikari tituluari dagokiona) eta Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluan ezarritakoen (Hezkuntzari buruzko maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoaren itzalpean, zeinaren egitura eta curriculuma foru dekretu honetan arautzen diren) arteko baliozkotzeak 4. eranskinean ageri direnak dira.
2. Lanbide moduluak beste lanbide modulu batzuekin eta gaitasun unitateekin eta batxilergoko ikasgaiekin baliozkotzeari eta salbuesteari dagokionez, irailaren 10eko 1129/2010 Errege Dekretuaren 14. artikuluan ezarritakoa eta uztailaren 29ko 1147/2011 Errege Dekretuaren 38. artikuluan agindutakoa bete beharko da.
9. artikulua . Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia.
1. Lanbide Kualifikazioei eta Lanbide Heziketari buruzko ekainaren 19ko 5/2002 Lege Organikoaren 8. artikuluan ezarritakoaren arabera egiaztaturiko gaitasun unitateen eta Lorategiko eta Loradendako teknikari titulurako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen arteko korrespondentziak, haiek baliozkotzeko edo salbuesteko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.A) eranskinean ageri dira.
2. Halaber, titulu bereko ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluen eta gaitasun unitateen arteko korrespondentziak, haiek egiaztatzeko erabiliko direnak, foru dekretu honen 5.B) eranskinean zehazten dira.
1. Heziketa ziklo honetako ikasketak osatzen dituzten lanbide moduluetan irakaslanean aritzea Bigarren Hezkuntzako katedradunei, Bigarren Hezkuntzako irakasleei eta Lanbide Heziketako irakasle teknikoei dagokie, bidezkoa denaren arabera. Foru dekretu honen 6.A) eranskinean ezarritako espezialitateetakoak izan behar dute.
2. Irakasleei eskatzen zaizkien titulazioak, oro har, otsailaren 23ko 276/2007 Errege Dekretuaren 13. artikuluan ezarritakoak dira. Dekretu horren bidez, maiatzaren 3ko 2/2006 Lege Organikoan aipatzen diren irakasle kidegoetan sartzeko eta espezialitate berriak eskuratzeko erregelamendua onesten da eta lege organiko horren hamazazpigarren xedapen iragankorrean aipatzen den sarrera araubide iragankorra arautzen da. Irakaslanari dagokionez aurrekoen baliokideak diren titulazioak, irakasleen espezialitate desberdinetarako, foru dekretu honen 6.B) eranskinean ageri dira.
3. Eskatzen diren titulazioak eta titulua osatzen duten lanbide moduluak emateko bete behar diren gainerako baldintzak, ikastetxe pribatuetako edo Hezkuntzakoak ez diren administrazioen ikastetxe publikoetako irakasleentzat, foru dekretu honen 6.C) eranskinean azaltzen dira.
11. artikulua . Irakaslekuak eta ekipamenduak.
1. Heziketa ziklo honetako ikasketak emateko behar diren irakaslekuak foru dekretu honen 7. eranskinean ezarritakoak dira.
2. Irakaslekuek azalera nahikoa izanen dute haietako bakoitzean ematen diren lanbide moduluei dagozkien irakaskuntza-jarduerak garatu ahal izateko. Gainera, ekipamenduek baldintza hauek beteko dituzte:
a) Irakaslekuaren azalera zehazteko, kontuan hartuko da zenbat lagunentzat den. Azalera nahikoa izanen da irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak behar adinako ergonomia eta mugikortasunarekin egin ahal izateko.
b) Irakaslekuetan altzari, ekipamendu eta lanerako tresna osagarrietarako nahikoa leku izanen da.
c) Irakaslekuetan erabiltzen diren makina eta ekipamenduetarako segurtasun tarte edo eremuak errespetatu beharko dira.
d) Laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak, lanpostuko segurtasunari eta osasunari buruzkoak eta gainerako arau aplikagarriak beteko dira.
3. Ikasle talde batek baino gehiagok erabiltzen ahalko dituzte irakaslekuak, heziketa ziklo eta hezkuntza etapa berekoak izan edo ez.
4. Irakaslekuek ez dute nahitaez itxituraz bereizirik egon behar.
5. Irakasleku bakoitzean behar adina ekipamendu jarri behar da, ikasleei ikaskuntzaren emaitzen lorpena eta irakaskuntzaren kalitatea bermatzeko. Gainera, ekipamenduek baldintza hauek beteko dituzte:
a) Ekipamendu, makina, eta abarrekoek ongi ibiltzeko behar duten instalazioa edukiko dute. Segurtasunari eta arriskuen prebentzioari buruzko arauak eta aplikatu behar diren gainerakoak beteko dituzte.
b) Ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak ikasle kopuruaren araberakoak izanen dira, eta ikaskuntzaren emaitzak lortzea ahalbidetuko dute, irakasleku bakoitzean ematen diren lanbide moduluetako ebaluazio irizpideak eta edukiak kontuan izanik.
6. Hezkuntza Departamentua arduratuko da irakasleku eta ekipamenduen kopurua eta ezaugarriak egokiak izan daitezen modulu bakoitzeko ikaskuntza-emaitzen araberako irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuak garatzeko, eta ikasketen eboluzioak sortzen dituen eskarietara egokitu daitezen, horrela ikasketen kalitatea bermatuko baita.
Lehen Xedapen Gehigarria. Tituluaren baliokidetasunak.
1. Irailaren 10eko 1129/2010 Errege Dekretuaren hirugarren xedapen gehigarriaren arabera, Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluak, zeinaren curriculuma foru dekretu honetan arautzen baita, eta jarraian aipatzen diren tituluek ondorio profesional berak sortuko dituzte:
a) Lorategien instalazioko eta mantenimenduko teknikari laguntzailea, nekazaritzako adarra.
b) Landare Ekoizle eta Lorezain teknikari laguntzailea, nekazaritzako adarra.
c) Landare Ekoizpeneko teknikari laguntzailea, nekazaritzako adarra.
2. Era berean, Lorategiko teknikari tituluak, martxoaren 3ko 57/1997 Foru Dekretuak arautzen duenak, Lorategiko eta Loradendako tituluaren (zeinaren curriculuma foru dekretu honetan arautzen den) ondorio profesional eta akademiko berak izanen ditu.
Bigarren Xedapen Gehigarria. Beste lanbide trebakuntza batzuk.
1. Foru dekretu honetan ezarritako prestakuntzak, lanbide modulu guztietan, produktu fitosanitarioen manipulatzaileko txartel profesionalean exijitzen den jakintza maila bermatzen du (1994ko martxoaren 8ko aginduaren itzalpean ezarria), gas toxiko edo oso toxiko gisa sailkatutakoak ez diren edo horrelakoak botatzen ez dituzten produktuak erabiltzeko, 255/2003 Errege Dekretuan xedatutakoaren arabera. Horrekin, PRE/2022/2005 aginduan ezarritako gaikuntzari egokitzen zaio.
2. Lanerako prestakuntza eta orientazioko moduluak trebakuntza ematen du laneko arriskuen prebentzioko oinarrizko jardueretarako behar diren lanbide erantzukizunak hartzeko (horiek Prebentzio Zerbitzuen Erregelamendua onesten duen urtarrilaren 17ko 39/1997 Errege Dekretuan ezarrita daude), baldin eta moduluak, gutxienez, 45 eskola ordu baditu, irailaren 10eko 1129/2010 Errege Dekretuaren hirugarren xedapen gehigarriaren 2. atalean ezarritakoarekin bat.
Xedapen Iragankor Bakarra. Aurreko tituluko ikasleen eskubideak eta trantsizio prozesua.
Martxoaren 3ko 57/1997 Foru Dekretuan araututako Lorategiko teknikari tituluari dagozkion ikasketak osorik egin ez dituztenek trantsizio epe bat izanen dute hura eskuratzeko. Nafarroako Foru Komunitateko Hezkuntza Departamentuak titulu hori eskuratzeko prozedurak erraztuko ditu, horretarako ezarriko den arau esparruan.
Xedapen Indargabetzaile Bakarra. Arauak indargabetzea.
1. Indarrik gabe utzi da martxoaren 3ko 57/1997 Foru Dekretua, Nafarroako Foru Komunitatean Lorategiko teknikari tituluari dagokion erdi mailako heziketa zikloaren curriculuma ezartzen duena, ezertan galarazi gabe foru dekretu honen xedapen iragankorrean ezarritakoa.
2. Indarrik gabe utzi dira foru dekretu honetan xedatutakoari aurka egiten dioten maila bereko edo apalagoko xedapen guztiak.
Azken xedapenetan lehena. Ezarpena.
Nafarroako Foru Komunitateko Hezkuntza Departamentuak 2011-2012 ikasturtetik aurrera ezartzen ahalko du foru dekretu honetan arautzen den curriculuma, maiatzaren 26ko 54/2008 Foru Dekretuaren 5. artikuluan ezarrita dauden eskaintza modalitateetako edozeinetan.
Azken xedapenetan bigarrena. Indarra hartzea.
Foru dekretu honek Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu eta biharamunean hartuko du indarra.
Iruñean, 2011ko irailaren 28an.-Nafarroako Gobernuko lehendakaria, Yolanda Barcina Angulo.-Hezkuntzako kontseilaria, José Iribas Sánchez de Boado.
1. ERANSKINA. LANBIDE ERREFERENTEA
A) Lanbide profila
a) Lanbide profila.
Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluaren lanbide profila zehazten duten alderdiak ondokoak dira: gaitasun orokorra, lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta gaitasun sozialak, eta Lanbide Kualifikazioen Katalogo Nazionaleko kualifikazio eta, hala badagokio, gaitasun unitateetatik titulu honetan biltzen direnen zerrenda.
b) Gaitasun orokorra.
Titulu honen gaitasun orokorra kanpoaldeko eta barnealdeko lorategiak eta kirol erabilera duten zelaiak kontserbatzea eta leheneratzea da, baita landareak ekoizteko jarduerak eta loradendako jarduerak egitea ere, makinak eta instalazioak erabiliz eta mantenduz. Ingurumeneko araudia, kalitate kontroleko araudia eta laneko arriskuak aurreikusteko araudia bete behar dira.
c) Kualifikazioak eta gaitasun unitateak.
Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluan biltzen diren kualifikazioak eta gaitasun unitateak honako hauek dira:
AGA168-2 Lorategiak eta berdeguneak jartzea eta mantentzea. Hemen ondoko gaitasun unitate hauek sartzen dira:
-UC0531-2: Barnealdeko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak instalatzea.
-UC0532-2: Barnealdeko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea.
-UC0525-2: Izurriteak, gaixotasunak, belar gaiztoak eta fisiopatiak kontrolatzea.
-UC0526-2: Traktoreak gidatzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea eta mantentzea.
AGA457-2 Loradendako jarduerak, honako gaitasun unitate hauek biltzen dituena:
-UC1468-2: Loradenda enpresen berezko jarduerak koordinatzea eta burutzea.
-UC1469-2: Lore-konposizioak egitea.
-UC1470-2: Landare-konposizioak egitea.
-UC1471-2: Lorezaintzako produktuak eta zerbitzuak saltzea eta informazioa ematea.
Osatu gabeko lanbide kualifikazioak:
AGA460-2 Haziak eta landareak mintegian ekoiztea, ondoko gaitasun unitate hauekin:
-UC1479-2: Mintegian landareak hedatzeko eragiketak egitea.
-UC1480-2: Mintegian landareak eta zohiak hedatzeko eragiketak egitea.
-UC0525-2: Izurriteak, gaixotasunak, belar gaiztoak eta fisiopatiak kontrolatzea.
-UC0526-2: Traktoreak gidatzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea eta mantentzea.
AGA343-2 Basoko aprobetxamenduak, gaitasun unitate hau barnean hartzen duena:
-UC1119-2: Zuhaitzetan garaierako lanak egitea.
d) Lanbide gaitasunak, gaitasun pertsonalak eta sozialak.
1) Lorategiko proiektuen eta paisaia leheneratzeko zuinketak egitea, planoetako jarraibideak betez.
2) Lurra aukeratutako makinekin prestatzea, ekipamenduak erregulatuz eta lanak jardunbide egokien bidez egiten direla bermatuz.
3) Substratuak prestatzea, landare-espezie bakoitzerako tresna eta bitarteko egokiak erabiliz.
4) Instalazioak, azpiegitura sinpleak eta ekipamendua muntatzea eta mantentzea, instalazio planoak eta mantenimendurako eskuliburuak interpretatuz.
5) Haziak ereiteko edota landaregaia landatzeko lanak egitea, proiektuaren zehaztasunak betez.
6) Lorategiko landare-elementuak eta bestelako elementuak kontserbatzeko eta birjartzeko lanak egitea, teknika egokiak aplikatuz.
7) Landareentzat onuragarriak eta kaltegarriak diren eragileak kuantifikatzea, ezarritako laginketa metodoak erabiliz.
8) Beharrezkoa den tratamendu fitosanitarioa prestatzea eta aplikatzea, dokumentazio teknikoa interpretatu ondoren.
9) Frutak eta haziak biltzea, landareak eta zohiak hedatzea eta lantzea, segurtasun baldintzak mantenduz eta laneko programazioa kontuan izanik.
10) Eskariak enbalatzea, etiketak jartzea eta prestatzea, bezeroari emateko eta garraiatzeko, jasotako jarraibideak betez.
11) Ekipamenduak eta makinak erabiltzea, zehaztasun teknikoak betez.
12) Ureztatze sistema erabiltzea, uraren aprobetxamendua optimizatzen eta laboreen ur-beharrizanak asetzen direla egiaztatzen.
13) Aretoak eta erakusleihoak antolatzea, irizpide teknikoak aplikatuz.
14) Lore-konposizioak eta apaindura proiektuak egitea, landare naturalekin nahiz artifizialekin, dauden teknikak aplikatuz.
15) Bezeroari aholku teknikoa ematea, eskainitako produktuen eta zerbitzuen ezaugarriak deskribatuz, haien beharrizana justifikatuz eta enpresaren helburuak baloratuz.
16) Lorategiko eta loradendako produktuak eta zerbitzuak merkaturatzea, salmenta eta marketing teknikak aplikatuz.
17) Ekoizpen prozesuek teknologian eta antolaketan eragiten dituzten aldaketen ondorioz sortzen diren lan-egoera berriei egokitzea. "Bizitza osoan ikasteko" dauden baliabideak erabiliz eta komunikazio eta informazio teknologien bidez ezagutzak eguneratu behar dira.
18) Bere eskumeneko eremuan erantzukizunez eta autonomiaz jardun behar du, emandako lana antolatzean eta garatzean beste profesional batzuekin lan-ingurunean lankidetzan arituz edo taldeko lana eginez.
19) Jarduerari dagozkion gorabeherak modu arduratsuan konpontzea, gorabehera horiek sortu dituzten kausak identifikatuz, bere eskumeneko eta autonomiako esparruaren barnean.
20) Modu eraginkorrean komunikatzea, bere lan eremuan esku hartzen duten pertsonen autonomia eta eskumenak errespetatuz.
21) Ekoizpen prozesuan laneko arriskuak prebenitzeko eta ingurumena babesteko protokoloak eta neurriak aplikatzea, pertsonei eta laneko eta ingurumeneko ingurunean kalterik ez egiteko.
22) Kalitaterako, irisgarritasun unibertsalerako eta "guztientzako diseinuko" prozedurak aplikatzea ekoizpen prozesuetako edo zerbitzuak emateko jarduera profesionaletan.
23) Enpresa txiki bat sortzeko eta funtzionatzen jartzeko oinarrizko kudeaketa egitea eta haren jarduera profesionalean ekimena izatea.
24) Jarduera profesionaletik eratortzen diren eskubideak gauzatzea eta betebeharrak betetzea, indarrean dagoen legerian ezarritakoarekin bat etorriz, eta bizitza ekonomiko, sozial eta kulturalean aktiboki parte hartzea.
B) Produkzio sistema
a) Lanbide eta lan ingurunea.
Barneko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak jartzen, mantentzen eta hobetzen dituzten, mintegietan landareak eta zohiak ekoizten dituzten, eta loreekin eta landareekin konposizioak eta apainketak egiten dituzten enpresa publiko eta pribatuetan egiten du lan profesional honek. Gainera, horiek merkaturatzeko eta banatzeko jarduerak egiten ditu, bere kontura nahiz besteren kontura.
Era berean, izurriak hiltzeko tratamenduak ezartzeko gaitasuna dauka, araudiak araututako jardueraren arabera, eta lan arriskuak prebenitzeko legeriaren arabera.
Hauek dira jarduera eta lanpostu aipagarrienak:
-Ortuetako, mintegietako eta lorategietako langile.
-Lorezain, oro har.
-Kirol-zelaiak zaintzen dituen lorezain.
-Hiri parkeetako, lorategi historikoetako eta lorategi botanikoetako langile.
-Lorategiak eta berdeguneak instalatzen kualifikatutako langile.
-Lorategiak eta berdeguneak mantentzen eta hobetzen kualifikatutako langile.
-Lorezaintzako enpresa batean bere kontura kualifikatutako langile.
-Mintegizain.
-Mintegiko langile, oro har.
-Mintegietan landareak hedatzen kualifikatutako langile.
-Mintegietan landareak landatzen kualifikatutako langile.
-Garaieran haziak eta frutak biltzen espezializatutako langile.
-Haziak ekoizten espezializatutako langile.
-Txertatzaile.
-Mintegietako langile kualifikatu.
-Lore-saltzaile, bere kontura edo besteren kontura.
-Loradendako ofizial.
-Loradendako saltzaile.
b) Nafarroako lurralde ingurunea.
Azken urteetan, eraikuntzaren gorakadak ekarri zuen oparoaldi ekonomikoan, Nafarroan familia bateko etxebizitzen urbanizazio ugari eraiki ziren. Urbanizazio horiek lorategiak dauzkate, batzuk handiak eta batzuk txikiak.
Era berean, udalek dotazio publikoak (lorategiak, adibidez) eraikitzeko dirua zeukaten.
Ingurumenaren inguruko sentsibilitateak, gauza "berdeek" eta, finean, iraunkortasunak ekarri dute lorezaintza sektoreak gorakada handia izatea.
Jarduketa horiek lorezaintzako lanak egiten dituzten profesionalen eskaera gehitu arazi dute. Gainera, berdegune eta lorategi publiko eta pribatuen kalitatean, diseinuan, ezarpenean eta mantenimenduan exijentzia areagotu da. Horrek guztiak profesionalen eskaera gero eta handiagoa eta etengabea ekarri du. Era berean, lan hori egiteko prestakuntza eta kualifikazio egokiak behar dira.
Sektore honen barnean enpresa espezializatuen hiru azpi-sektore daude:
-Landarea ekoizten duten mintegiak. Gehienak famili enpresen esku daude, eta oso leku jakinetan saltzen dute.
-Ezarpen eta mantenimendu enpresak. Berdegune berriak ezartzeko lan-bolumena murriztu den arren, mantentze lanen eskaera ez da murriztu. Enpresa handiak sortu dira eta enpresa txikietako langileak bereganatu dituzte.
-Merkaturatzea xede duten enpresak, adibidez, lorategi-zentroak eta loradendak. Horiek, besteak beste, instalazioak handitu dituzte eta salguneak dibertsifikatu dituzte.
c) Prospektiba.
Urbanizazioak eta familia bakarreko etxebizitzak, lorategi-alde komunekin, ugaritzearen ondorioz, gero eta langile kualifikatu gehiago behar dira, horiek mantendu ahal izateko.
Gizarte ongizatearekiko kezken ondorioz, administrazio publikoek berdeguneak sortzen dituzte, aisialdirako eta zabalaldirako. Gainera, honelako espazioek belar-eremuak izaten dituzte, kirola egiteko, eta lorategiak izaten dituzte, erabiltzaileek atseden hartzeko eta ikuspegia edertzeko.
Eraikin ofizial, banketxe, bidaiari-geltoki eta bestelako leku askotan, barnealdeko lorategiak jartzen dira. Lorategi horiek, batzuetan, habitat tropikalak birsortzen dituzte. Haietan, ingurunearen baldintzak arreta handiz aztertzen eta kontrolatzen dira.
Espainian berria den arren, aireko lorezaintza gero eta zabalduago dago. Mundu osoko enpresek teilatuetan landareak aztertzen eta lantzen dituzte.
Lore-artearen sektoreak zabalaldia bizi du. Ez da batere erraza ekitaldi batean (garrantzi txikikoa izan arren) landare edota loreen apainketarik ez aurkitzea. Egun eta ospakizun jakin batzuetan, landareak eta loreak gauzarik garrantzitsuena dira eta haien kontsumoa nabarmen handitzen da.
Lorezaintzaren bultzadak, bai teknikarientzat bai zaletuentzat, landareak erostea dakar. Horren ondorioz, lorategi-zetroak eta mintegiak sarritan bisitatutako tokiak dira eta mantentze eta aholku emate lanpostuak sortzen dituzte.
Horregatik, bada, lorezaintzak, zabaltzen ari den sektorea den aldetik, lorezain kualifikatu gero eta gehiago eskatzen ditu, lorategiak jartzeko eta mantentzeko. Lorezain horiek zenbait trebetasun izan behar dituzte: ur gutxi behar duten bertako espezieekin lorategi bat jartzea, palmondoetan eta zuhaitz handietan garaierako inausketak egitea, lorategiaren eta igerilekuaren edo lorategi-espazioetan dagoen edozein instalazioren mantentze lanak egitea.
2. ERANSKINA. CURRICULUMA
A) Heziketa zikloaren helburu orokorrak
a) Planoak interpretatzea, zehaztasunak irizpide teknikoarekin aztertzea, lorezaintzako eta paisaia leheneratzeko proiektuen zuinketak egiteko.
b) Nekazaritzako jardunbide egokiaren arabera lanak egitea, ekipamenduen aukeraketa eta arauketa justifikatuz, lurra prestatzeko helburuarekin.
c) Substratuak eta haien nahasketak identifikatzea, eta landare-espezie bakoitzarekin erlazionatzea, hazkuntza-ingurua prestatzeko.
d) Dokumentazioa interpretatzea eta muntaia eta mantentze teknikak aplikatzea, instalazioak muntatzeko eta mantentzeko zehaztasunak irizpide teknikoekin aztertuz.
e) Ereite eta landatze prozedurak identifikatzea eta aplikatzea, landaregaia ezartzeko bitarteko materialak deskribatzen.
f) Mantentze teknikak identifikatzea eta aplikatzea, lorategiko landare-elementuak eta bestelako elementuak kontserbatzeko eta birjartzeko tresnak, makinak eta ekipamenduak identifikatzen eta aukeratzen.
g) Laginketa metodoak deskribatzea eta erabiltzea, kontaketa prozedurak identifikatuz, landareentzat onuragarri eta kaltegarri diren eragileak kuantifikatzeko.
h) Tratamendu fitosanitarioaren prozesua deskribatzea eta gauzatzea, dokumentazio teknikoa aztertuz eta hura prestatzeko eta aplikatzeko ekipamenduak aukeratuz.
i) Parametro teknikoak eta kalitate parametroak aztertzea, fruten eta hazien bilketa egiteko behar diren bitartekoak identifikatuz.
j) Bere eginkizunak betetzea, landareak eta zohiak hedatzeko eta hazteko lanen programazioa betez.
k) Eskariak emateko eta garraiatzeko behar diren baldintzak eta dokumentazioa aztertzea, eta produktuak biltzeko, etiketatzeko eta egokitzeko behar diren materialak eta produktuak identifikatzea.
l) Makinen eta ekipamenduen kontrol elementuak ezagutzea eta erabiltzea, eta egiten dituzten funtzioekin erlazionatzea, erabili ahal izateko.
m) Muntaia eta mantentze teknikak aplikatzea, laboreen ur-beharrizanak kalkulatuz eta beren aplikazioarekin erlazionatuz, ureztatze sistemak maneiatzeko.
n) Irizpide tekniko, praktiko eta estetikoak deskribatzea eta aplikatzea, haien xedea aztertuz, aretoak eta erakusleihoak antolatzeko.
ñ) Muntatze teknikak deskribatzea eta gauzatzea, lore-konposizioak eta apainketa proiektuak egiteko materialak eta tresnak identifikatuz.
o) Marketing teknikak deskribatzea eta haien aplikazioa justifikatzea, lorategiko eta loradendako produktuak eta zerbitzuak saltzeko.
p) Produktuen eta zerbitzuen ezaugarriak aztertzea, bezeroari aholku teknikoa emateko komunikazio tekniko egokiak erabiliz.
q) "Bizitza osoan ikasteko" dauden baliabideak aztertzea eta erabiltzea, eta ikasteko eta beren ezagutzak eguneratzeko komunikazioaren eta informazioaren teknologiak aztertzea eta erabiltzea, hobekuntza profesional eta pertsonaleko aukerak atzemanez, egoera profesional eta laboral ezberdinei egokitu ahal izateko.
r) Taldean lan egitea eta antolaketa baloratzea. Tolerantziaz eta errespetuz parte hartzea eta erabaki kolektibo edo pertsonalak hartzea, erantzukizunez eta autonomiaz jarduteko.
s) Lan prozesuak garatzean sortzen diren arazoak eta gorabeherak konpontzeko irtenbide sortzaileak hartzea eta baloratzea, jarduerako gorabeherak modu arduratsuan konpontzeko.
t) Komunikazio teknikak aplikatzea, adieraziko diren edukiei, haien xedeari eta hartzaileen ezaugarriei egokituz, prozesuaren eraginkortasuna bermatzeko.
u) Jarduera profesionalari lotutako ingurumen eta lan arriskuak aztertzea eta haiek sortzen dituzten kausekin erlazionatzea, hartu behar diren aurre-neurriak oinarritzeko helburuarekin, eta protokolo egokiak aplikatzea, norbere buruari, besteei, inguruneari eta ingurumenari kalterik ez egiteko.
v) Irisgarritasun unibertsalari eta "guztientzako diseinuari" erantzuteko behar diren teknikak aplikatzea eta aztertzea.
w) Ikaskuntza prozesuan eta erreferentziazko ekoizpen sektorean laneko kalitaterako prozedurak hobetzeko behar diren teknikak aplikatzea eta aztertzea.
x) Enpresa sorkuntzaren, enpresaren eta ekimen profesionalaren prozedurak erabiltzea enpresa txiki baten oinarrizko kudeaketa egiteko edo lan bati ekiteko.
y) Gizarteko eragile aktiboa den aldetik dituen eskubideak eta betebeharrak ezagutzea, eta herritar demokratiko gisa parte hartzeko baldintza sozialak eta lan arlokoak arautzen dituen lege-esparrua kontuan izatea.
B) Lanbide moduluak
a) Izena, iraupena eta sekuentziazioa
Lorategiko eta Lorandendako teknikariaren curriculumeko lanbide moduluen zerrenda ematen da jarraian, izena, iraupena eta denbora banaketa zehazturik.
b) Lanbide moduluen garapena
Lanbide modulua: Funts agronomikoak.
Kodea: 0404.
Iraupena: 160 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Klima eta laboreetan dituen eraginak ezaugarritzen ditu, dauzkan informazioak erabiliz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Eremu guztietako klimak sailkatu dira.
b) Zona bereizgarrien edo ezagunen mikroklima deskribatu da.
c) Nekazaritzan eragina duten meteoroak deskribatu dira.
d) Meteorologi eta klima datuak jaso dira, ekipamendu eta gailuekin.
e) Zonako klima-aldagaien serie historikotik jasotako informazioa interpretatu da.
f) Mapa meteorologikoak interpretatu dira.
g) Nekazaritzako jarduerek kliman daukaten eragina baloratu da.
2. Lurzoru motak eta haien ezaugarriak identifikatzen ditu, analisiaren bidez jasotako datuak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurraren propietate fisikoak, kimikoak eta biologikoak deskribatu dira.
b) Lur-motak ezaugarritu dira.
c) Laginak biltzeko eta egokitzeko teknikak eta metodoak deskribatu dira.
d) Teknika analitikoak ezagutu dira.
e) Analizatuko diren laginak prestatu dira.
f) Laginak analizatu dira, ezarritako protokolo analitikoak jarraituz.
g) Analisien emaitzak erregistratu eta interpretatu dira.
h) Ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira lurraren analisietan.
i) Lurraren kalitate agronomikoa hobetzen duten medeapenen ekarpenak egin beharra identifikatu da.
j) Lurra landatzeko eta bere propietateak kontserbatzeko prestatzeko egin behar diren lanak ezaugarritu dira.
3. Lurraren ezaugarri topografikoen oinarrizko irudikapena egin du, erabilitako teknikak justifikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Neurketa-unitate topografikoak ezagutu dira.
b) Mapa topografikoak eta planoak interpretatu dira.
c) Sestra-kurbak landare-espezieen landaketarekin eta lurraren higadurarekin erlazionatu dira.
d) Neurketako zenbait tresna eta gailu erabili dira.
e) Neurketaren datuak erregistratu dira.
f) Lur-zatiaren krokisa egin da, bere akotazioarekin.
g) Lur-zatiaren planoa marraztu da, zenbait eskalatan.
h) Laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
4. Espezieen ur-beharrizanak zehazten ditu, uraren, lurraren eta landarearen arteko harremana analizatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ureztatze uraren jatorria eta kalitatea baloratu dira.
b) Ura lurrean atxikitzeko gaitasuna zehaztu da.
c) Ura lurrean iragazteko abiadura kalkulatu da.
d) Lurraren geruza freatikoa baloratu da.
e) Landarearen ebapotranspirazioa zehaztu da.
f) Ureztaketaren dosiak eta maiztasuna kalkulatu dira.
g) Ureztatze sistemak deskribatu dira, lurraren, uraren, landarearen eta topografiaren ezaugarrien arabera.
h) Ingurumen araudia interpretatu da.
5. Inguruko ekosistemen ezaugarriak ezagutzen ditu, erlazio biotikoak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Inguruko ekosistemen komunitate biotikoak aztertu dira.
b) Zonako sare trofikoak definitu dira.
c) Ingurunearen fluxu energetikoa aztertu da, haren ezaugarriak zehaztuz.
d) Dauden natur baliabideak identifikatu dira.
e) Nekazaritzak eta abeltzaintzak ekosisteman duten eragina erlazionatu da.
f) Ekoizpen ekologikoak ekosisteman duen eragina baloratu da.
6. Landareen biologiaren eta nekazaritzako botanikaren oinarriak deskribatzen ditu, landare-espezieekin eta irizpide taxonomikoekin erlazionatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Landareen zelularen atalak eta funtzioak deskribatu dira.
b) Landare-ehunen motak identifikatu dira.
c) Landareen egitura, morfologia eta anatomia identifikatu dira.
d) Landarearen atalen funtzio eta ezaugarri nagusiak deskribatu dira.
e) Landareen prozesu fisiologikoak deskribatu dira.
f) Sailkapen botanikoaren klabeak erabili dira.
7. Erabiliko dituen ongarriak ezaugarritzen ditu, haien erabilera ezagutuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Landareentzako elikagaiak identifikatu dira.
b) Landareen elikaduraren desorekak deskribatu dira.
c) Ongarri moten propietateak deskribatu dira.
d) Ongarri moten garrantzia landareen garapenarekin erlazionatu da.
e) Ongarriek lurrean duten portaera eta landareari eranstea deskribatu dira.
f) Hidroponian eta fertirrigazioan erabiltzen diren ongarriak identifikatu dira.
g) Ongarrien nahasketek hidroponian eta fertirrigazioan duten garrantzia baloratu da.
Edukiak.
Klimaren eta mikroklimaren ezaugarritzea.
-Klima eta mikroklima. Motak.
-Klimaren osagaiak: tenperatura, presioa, atmosferako hezetasuna, prezipitazioak. Landareen gaineko eragina.
-Klimaren aldagaiak neurtzeko gailuak.
-Klimaren indizeak eta diagramak, esanahia.
-Eguraldi atmosferikoa.
-Meteoroak. Motak. Eragina landareetan.
-Mapa meteorologikoak: eguraldia iragartzea.
-Nekazaritzak eta abeltzaintzak kliman duten eragina. Negutegi efektua.
Lurren identifikazioa:
-Lurra, osagaiak. Lurraren profila.
-Lurraren propietate fisikoak: ehundura eta egitura.
-Lurraren propietate kimikoak:
-Lurraren propietate biologikoak: Mikrofauna.
-Lurraren gai organikoa.
-Lur motak.
-Lurzoruen analisia: laginak jasotzea, prestatzea, egitea eta interpretatzea.
-Lurraren analisietan laneko eta ingurumeneko arriskuak aurreikustea.
-Medeapenak: funtzioa. Motak: ehundurazkoak, organikoak, karezkoak.
-Lurraren lanketa: xedea, lan motak. Lurra kontserbatzeko jardunbideak eta lanak.
Lurren neurketako eta topografiako eragiketak ezaugarritzea:
-Neurketa unitateak. Eskalak.
-Lurra neurtzeko metodoak eta jardunbideak.
-Parametro topografikoak.
-Mapak eta planoak interpretatzea.
-Neurketa tresnak.
-Datuak jasotzea.
-Krokisak eta planoak egitea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea eragiketa topografikoetan.
Espezieen ur-beharrizanak zehaztea:
-Ura: jatorria eta kalitatea.
-Ura lurrean. Ura lurrean atxikitzeko indarra egiaztatzea. Geruza fratikoa.
-Ur-beharrizanak: ebapotranspirazioa. Lurreko uraren balantzea. Beharrizan garbiak eta guztirakoak.
-Ureztapenaren oinarriak eta sistemak.
-Ureztaketaren dosien eta maiztasunaren kalkulua, erabilitako parametroak.
-Uraren erabilerari buruzko ingurumen-araudia.
Inguruneko ekosistemen identifikazioa:
-Ekologiaren kontzeptua.
-Ekosistema: kontzeptua, ezaugarriak, osagaiak.
-Sare trofikoak. Ekoizle primarioak.
-Komunitateak. Populazioen dinamika.
-Energi fluxua eta materiaren zikloa.
-Nekazaritza, abeltzaintza eta ekosistemen kontserbazioa.
-Higadura.
-Ekoizpen ekologikoa. Ekosistemaren gaineko eragina.
Landareen biologiaren eta nekazaritzako botanikaren oinarrien deskribapena:
-Landareen biologiaren eta nekazaritzako botanikaren oinarriak.
-Landare-zelula.
-Landareen ehundurak.
-Landareen morfologia eta egitura.
-Prozesu fisiologikoak. Fenologia.
-Landareen taxonomia.
Ongarrien ezaugarritzea:
-Elikagaiak.
-Desorekak elikaduran.
-Ongarriak: motak, osaera, aberastasuna, formula, aurkezpena.
-Ongarrien eragina landareetan.
-Ongarriak lurrean.
-Ongarrien banaketa.
-Ongarriak hidroponian eta fertirrigazioan.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen helburua da ikasleek inguruneko klimaren, edafologiaren, topografiaren eta ureztatze uraren datuak interpretatzeko oinarrizko ezagutzak eskura ditzala, landarearen gaineko eragina baloratuz. Landareen hazkuntza sektore hauetan arautzen duten oinarrizko printzipioak ezartzen ditu modulu honek : nekazaritza, lorezaintza, basozaintza eta ingurune naturala.
Edukien sekuentziari dagokionez, iradokitzen da lehenik eta behin landareen biologiaren eta botanikaren oinarriak deskribatzen dituen blokeari ekitea. Horren ondoren, klimaren eta mikroklimaren ezaugarrien atalari heldu ahal zaio, eta laboreen ur-beharrizanekin jarraitu. Gero, ongarrien ezaugarriei buruzko blokea aztertuko litzateke. Hiru bloke horiek bata bestearen atzetik edo hirurak batera azter litezke. Lurren neurketako eta topografiako eragiketak ezaugarritzeari buruzko blokea eta Ongarriak ezaugarritzeari buruzko blokea ikasturteko azken etapan aztertuko lirateke, edozein ordenatan ere.
Esposaketa motako irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak, oinarrizko ezagutzak barneratzeko bideratuak, bestelako ekintzekin osatu ahal dira: parte hartzeko ekintzak, norbere burua aurkitzeko ekintzak, informazioa bilatzeko eta kontsultatzeko ekintzak, eztabaidak eta, beharrezkoa balitz, ikus-entzunezko eta informatikako teknologiak erabiltzen ikastea.
Honelako jarduerak planteatzea ere komeni da: aplikazio ariketak, arazoen konponketa, zenbaki-kalkuluak, grafikoen eta diagramen interpretazioa, prozedura motako edukiekin zerikusia duten gaitasun kognitiboak garatzera orientatuak, ondoko blokeetan sartzen direnak: klimaren eta mikroklimaren ezaugarritzea, lurren neurketako eta topografiako eragiketak ezaugarritzea, espezieen ur-beharrizanak zehaztea, eta ongarrien ezaugarritzea.
Zenbait eduki garatu ahal izateko (adibidez, klimaren aldagaiak neurtzeko gailuak, lurren analisiak, laginak jasotzea, prestatzea eta egitea, lurrak neurtzeko eta topografiako eragiketak, ureztatze sistemak, ongarrien aurkezpena eta banaketa etab), beharrezkoa da gorputza mugitzeko edo eskuak erabiltzeko trebezia garatzeko jarduerak egitea, teknika, material eta ekipamendu egokiekin zerikusia dutenak. Adibidez, ondoko jarduerak iradokitzen dira: meteorologia-estazioa erabiltzea, laginak hartzea eta prestatzea, nekazaritzako laborategiko probak, lurrean bertan egiten diren neurketak, ureztatze ekipamenduak eta materialak identifikatzea, ongarriak sailkatzea eta prestatzea...
Jarduera osagarri gisa, moduluarekin zerikusia duten enpresa edo erakundeetara gidatutako bisitaldiak egitea interesgarri izan liteke, ikaskuntzak integratzeko helburuarekin: meteorologia-zentroa, nekazaritzako laborategia, ongarrien fabrika, birziklatze organikoaren instalazioa, natura interpretatzeko zentroa eta abar.
Moduluaren programazioa egituratzen duen laneko gai edo unitate bakoitza amaitzean, komenigarri litzateke ikasleei berariaz diseinatutako errepaso eta errefortzu galdetegiak betetzeko eskatzea. Era berean, jarduera praktikoak eta kanpoko bisitaldiak osatzeko, ikasleek deskribapen eta balorazio txostena egin dezakete, aldez aurretik finkatutako gidoi-eskema baten arabera. Galdetegi eta txosten horiek banaka edo taldean egin daitezke, dagokien jardueraren garapen moduarekin bat etorriz eta, gainera, ebaluaziorako tresna bat gehiago izan daitezke.
Modulua eman aurretik banatu behar den lan unitate bakoitzaren diseinua egiterakoan, ahalegina eginen da (aukeratutako edukiek bide ematen badute) lehen aipatu diren jarduera motak sartzeko eta konbinatzeko.
Jarduera teorikoak, moduluaren iraupen osoaren erdia baino gehixeago izanen direnak, ordu beteko saioetan egitea komeni da, talde osoarekin batera.
Jarduera teoriko horiek erabilera anitzeko aretoan eginen dira. Interesgarria litzateke areto horretan proiekzioko ekipamendu oso eta arbel elektronikoa edukitzea; ordenagailu pertsonalak eta ekipamendu informatikoa beste espazio berezi batean jar daitezke. Jarduera praktikoak toki hauetan eginen dira: laborategian, nekazaritzako tailerrean eta finkan. Komenigarria litzateke nekazaritzako laborategiak espazio didaktiko baten berezko ekipamendua edukitzea, landare-biologia behatzeko eta identifikatzeko oinarrizko teknikak egiteko, eta lurren, ongarrien eta uren oinarrizko proba analitikoak egiteko. Nekazaritzako tailerra, modulu honi dagokionez, espazio bereiztuetan antola liteke, ureztatze materialak, ongarriak, lurrak neurtzeko elementuak, topografiako gailuak, neurgailuak eta meteorologia-estazioa biltzeko eta erakusteko (finkan jar liteke). banakako prestakuntza eta lana taldeko ikasleen erdiarentzat.
Jarduera praktikoetan, gomendagarria da gutxienez bi orduko saioak egitea eta taldea zenbait lan-taldetan banatzea. Lan-taldeei eginkizun ezberdinak aginduko zaizkie, txandaka.
Funts agronomikoen moduluak zerikusia dauka landareak landatzeari buruzko eta horretarako teknikei buruzko edukiak dauzkaten modulu guztiekin, modalitate eta sistema guztietan, haien oinarri edo euskarri delako. Ikuspegi didaktikotik, elkarmendetasun berezia egonen da lehen mailan emandako moduluekin. Horregatik, taldean koordinazio tresna egokiak ezarri behar dira.
Lanbide modulua: Tailerra eta trakzio-ekipamenduak.
Kodea: 0407.
Iraupena: 160 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ustiategiko tailerra antolatzen du, tresnen eta ekipamenduen kokalekua justifikatzen.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ustiategiko tailerreko zonak deskribatu eta seinaleztatu dira.
b) Tailerreko tresna eta ekipamendu garrantzitsuenak identifikatu dira.
c) Tresnak eta ekipamenduak dagokien lekuan jarri dira.
d) Tresnen eta ekipamenduen inbentarioa egin da, eta birjartzeko beharrizanak egiaztatu dira.
e) Tailerreko tresnen eta ekipamenduen erregistroa egin da.
f) Tailerra garbitzeko eta hondakinak kentzeko prozedurak aplikatu dira.
2. Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzen ditu, haien funtzionaltasuna eta erabilera interpretatzen.
Ebaluazio irizpideak:
a) Traktore baten eta trakzio-ekipamenduen atalak eta osagaiak identifikatu dira.
b) Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen sistemak deskribatu dira.
c) Traktore eta trakzio-ekipamendu motak deskribatu dira.
d) Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzearen orduko kostua kalkulatu da.
e) Traktorea eta trakzio-ekipamenduak aukeratu dira, ustiategiaren ezaugarrien arabera.
f) Indar-hartunea eta sistema hidraulikoa martxan jarri dira.
g) Tresnak eta makinak traktoreari erantsi zaizkio.
h) Traktoreak tresnarik gabe erabiltzeko jarduerak egin dira.
i) Traktoreak atoiekin edo tresnekin erabiltzeko jarduerak egin dira.
3. Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen oinarrizko mantentze lanak egiten ditu, protokoloak eta mantentze fitxak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Mantentze eragiketa nagusiak deskribatu eta egin dira.
b) Mantentze programako jarraibide eta oharrak interpretatu dira.
c) Ondorio tekniko eta ekonomikoak aztertu dira.
d) Oinarrizko mantentze eta konponketarako behar diren materialak eta ordezko piezak identifikatu dira.
e) Osagai eta sistema errazak muntatu eta desmuntatu dira.
f) Oinarrizko ordezkapen eta konponketak egin dira.
g) Eragiketen erregistroak bete dira.
h) Tailer espezializatu batean konpondu behar diren matxurak identifikatu dira.
4. Soldadurako eta oinarrizko mekanizatuko eragiketak egiten ditu, erabiltzen dituen materialak eta metodoak justifikatzen.
Ebaluazio irizpideak:
a) Oinarrizko mekanizatuko eragiketak egiteko gehien erabiltzen diren tresnak eta ekipamenduak identifikatu dira.
b) Nekazaritzako ustiategi bateko tailerrean erabilitako soldatze prozesuak deskribatu dira.
c) Soldatze ekipamenduak erabiliko den prozeduraren arabera ezaugarritu dira.
d) Osagaiak batu dira eta materiala birkargatu da, soldatzeko zenbait prozedura erabiliz.
e) Egindako soldadurak akatsik ez edukitzea kontrolatu da.
f) Oinarrizko mekanizatu eragiketak egin dira, tresna eta makina errazak erabiliz.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako tailerreko material, lanabes, tresna eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.
b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.
c) Erabilitako materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu dira, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.
Edukiak.
Ustiategiko tailerraren antolaketa:
-Ustiategiko tailerra.
-Tailerreko tresnak eta ekipamenduak.
-Inbentarioa.
-Tailerraren antolaketa.
-Eragiketen erregistroa.
-Hondakinak garbitu eta desagerrarazteko sistema.
Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzea:
-Traktorea eta trakzio-ekipamenduak. Funtzioak eta motak. Traktorearen atalak. Motokultorea. Moto-aitzurra.
-Prestazioak eta aplikazioak.
-Motorra, oinarrizko kontzeptuak. Motak eta sailkapena. Banaketa eta onarpen sistema. Hozte sistema. Koipeztatze sistema. Elikatze sistema.
-Sistema hidraulikoa. Transmisio sistema. Sistema elektrikoa. Kontrol elektronikoak. Segurtasun sistemak. Lastatze sistemak. Norabidea eta balaztak.
-Potentzia. Errendimenduak.
-Indar-hartunea.
-Tresnak. Motak eta aplikazioak. Aukeraketa irizpideak. Ekipamenduak eta atoiak lotzea eta egokitzea. Bestelako elementuak.
-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen kostua. Kostuen kalkulua.
-Ekipamenduen aukeraketa eta ordezkapena.
Traktorea eta trakzio-ekipamenduak mantentzea:
-Lehen mailako mantentze eragiketak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.
-Mantentzerako eta konponketarako erabili diren materialak.
-Lubrifikatzaileak. Hondakinak kentzea.
-Erregaiak. Biltegiratzea. Legeria.
-Beste konponketa eta mantentze material batzuk.
-Matxura errazak detektatu eta konpontzea.
-Elementu eta sistemak muntatzea eta desmuntatzea.
-Laneko errendimenduaren ondorio tekniko eta ekonomikoak: matxurak, erregaiaren kontsumoa, makinen eta bere osagaien bizialdi erabilgarria.
Soldadura eta oinarrizko mekanizatua:
-Oinarrizko mekanizatua eta soldadura:
-Soldaduraren atalak.
-Soldadurako eta oinarrizko mekanizatuko ekipamenduak. Aplikazioak.
-Soldadura eragiketak. Lotura motak.
-Soldaduren akatsak. Prozesuaren kontrola.
-Oinarrizko mekanizatuko eragiketak. Tresnak eta makinak.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako tailerraren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Seinaleak lantegian.
-Segurtasuna lantegian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez, ikasleek oinarrizko trebeziak barneratzen dituzte traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzeko, baita nekazaritzako tailerra antolatzeko eta mantentzeko eta soldadurako oinarrizko eragiketak egiteko.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar da, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan. Modulua ondo garatzeko, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea komeni da: bitarteko informatikoak, bideoak, proiektoreak, software ofimatikoa etab.
Moduluaren ezaugarriak kontuan izanik, eta irakaskuntza aldiak hobeto aprobetxatzeko, iradokitzen dugu saioen bi heren praktikoak izan daitezela eta nekazaritza tailerrean eman daitezela, tailerraren antolaketa, traktorearen eta trakzio-ekipamenduen mantentzea eta erabilera, eta soldadura prozesuak egiteko. Beste herena eduki teorikoak egiteko erabil daiteke, erabilera anitzeko areto batean.
Modulu hau batez ere praktikoa denez gero, irakaskuntzan batez ere aplikazio praktikoa azpimarratu beharko litzateke. Eduki praktikoak garatzerakoan, saio teorikoetan aldez aurretik izandako esperientziak oinarri izan daitezke; horrela, kontzeptuak hobeto barneratuko dira.
Edukien sekuentzian, ezagutza teorikoak eta trebezia teknikoak bereganatzea bermatu behar da (ekipamenduak eta tailerrak), jarduera errazen bidez, gero prozesu konplexuagoetan aplikatuko diren trebeziak bereganatzea ahalbideratuko dutenak. Horrenbestez, gomendagarria da edukien blokeei modu sekuentziatuan ekitea ikasturte osoan zehar, prozesu bakoitza arriskuak ekiditeko behar diren ezagutzak barneratu ondoren eginez.
Iradokitzen da edukiak bi bloke handitan egin daitezela: traktorea eta trakzio-ekipamenduak, eta tailerra eta mekanizatu eta soldadura prozesuak. Horrenbestez, sekuentziarik logikoena hau litzateke:
-Traktorea eta traktore-ekipamenduak. Traktore eta motokultore bakoitzaren elementuak identifikatzea.
-Traktorea eta motokultorea abian jartzea. Joan-etorriak eta maniobrak traktorearekin eta motokultorearekin.
-Tresnak, identifikazioa eta mantenimendua.
-Garraiorako tresnak lotzea eta arautzea.
-Tailerra. Tailerreko tresnak identifikatzea. Tailerreko tresnak identifikatzea.
-Mekanizatua: mozketa, limatzea, taladratzea eta erroskatzea.
-Soldadura prozesuak.
Lehenengo hiruhilekoan, traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzen hastea iradokitzen da, haren mende baitaude beste modulu batzuetan heldu behar zaien praktikak. Laneko arriskuak prebenitzeko eta ingurumena babesteko edukien atala zeharretara aztertuko da eduki bloke guztietan. Traktoreak eta beren ekipamenduak erabiltzean, tailerraren mantenimenduan eta soldadura eta mekanizatze prozesuetan oso presente egon behar da.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Tailerreko tresnak eta ekipamenduak identifikatzea.
-Tailerreko eragiketen erregistroa. Mekanizatua eta soldadura.
-Soldadura prozesua.
-Tailerra garbitzea eta hondakinak kentzea.
-Tresnaren ezaugarrien aukeraketa, traktorearen potentziaren arabera.
-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen aukeraketa eta ordezkapena.
-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen orduko kostuaren kalkulua.
-Traktorearen osagaien identifikazioa.
-Traktorea mantentzeko eragiketak.
Moduluaren ezaugarri batzuk, espezializatuagoa denez edo ikastetxean aplikatzea zailagoa denez, ikasgelatik kanpoko jarduerekin osatu ahal dira. Adibidez, honelakoak planteatu ahal dira:
-Nekazaritza ekipamenduetako azoketara bisitaldiak.
-ITGren erakustaldiak.
-Nekazaritzako ustiategi batera bisitaldia.
-Nekazaritzako tailer batera bisitaldia.
Ebaluazioaren bidez, moduluko ikaskuntzako emaitzak lortu diren edo ez egiaztatuko dugu. Jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izan behar da, ikasleen ikaskuntza prozesua behatuz. Programatutako prestakuntza jarduerak egiteko jarrera, trebezia eta zailtasunak baloratu behar dira.
Hori dena lortzeko, praktika saioetan sistematikoki behatu beharko dira lanaren antolaketa, proposatutako lanak egiteko eraginkortasuna eta gaitasuna, norberaren lanaren eta taldeko lanaren aurreko jarrera. Era berean, idatzizko banakako proba objektiboak eginez, eduki teorikoak eta egindako prozesuak erlazionatzeko gaitasuna baloratuko da. Ikasleek banan-banan, edo talde txikietan, saio bakoitzean planteatutako praktikak gara ditzatela saiatuko da.
Tailerra eta trakzio-ekipamenduak modulua lehen mailako Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea moduluarekin eta Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea moduluarekin koordinatu behar da, azken horietarako traktorea erabiltzea beharrezkoa baita landareak sustraitzeko prestakuntza lanak egiteko, eta lorategia mantentzeko eta hobetzeko lanetan ere bai.
Lanbide modulua: Landare-osasuneko printzipioak.
Kodea: 0409.
Iraupena: 100 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Landatutako landareen etsaiak identifikatu, kontrol-sistemen bilakaerarekin erlazionatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kalteen jatorria zehaztu da.
b) Izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak identifikatu dira.
c) Bizkarroiek egindako kaltearen eta bestelako kalteen arteko ezberdintasunak deskribatu dira.
d) Laboreen izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko estrategia nagusiak ezagutu dira.
e) Nafarroako laboreen istripu, izurrite eta gaixotasun nagusiak identifikatu dira.
2. Nahi ez den landaretza espontaneoa ezaugarritzen du, zonan dauden espezieak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nahi ez den landaretza espontaneoa definitzen duten ezaugarriak deskribatu dira.
b) Nahi ez den landaretza espontaneoak sortutako kalteak identifikatu dira.
c) Nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak baloratu dira.
d) Nahi ez den landaretza espontaneoko plantulak ezagutu dira.
e) Laboreen nahi ez den landaretza espontaneo nagusia identifikatu da.
f) Landareen bizkarroi-landareak identifikatu dira eta haien garrantzi ekonomikoa baloratu da.
g) Espezieak zehaztu dira, klabeak erabiliz.
h) Landaretza espontaneoko espezieen ezaugarri biologikoak deskribatu dira.
i) Landaretza espontaneoak laboreetan izandako eragina baloratu da.
j) Nahi ez den landaretza espontaneoaren eta labore talde nagusien arteko elkarketa identifikatu da.
k) Herbario bat egin da, nahi ez den landaretza espontaneoko espezieekin.
3. Landareentzat kaltegarria eta onuragarria den fauna zehazten du, ezaugarri biologikoak eta landareen gaineko ondorioak erlazionatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Izaki bizidun kaltegarriak eta onuragarriak sailkapen orokor batean kokatu dira.
b) Ornogabe, hegazti eta ugaztun esanguratsuenen ezaugarri morfologikoak identifikatu dira.
c) Fauna kaltegarriaren eta onuragarriaren fisiologia eta morfologia deskribatu da.
d) Landareentzat kaltegarriak eta onuragarriak diren intsektuen, nematodoen eta akaroen ordenak bereiztu dira.
e) Intsektario bat egin da, ordena bereizgarrienekin.
f) Fauna kaltegarriak (nematodoak, akaroak eta intsektuak etab) laboreetan sortzen dituen izurrite garrantzitsuenak, haien kalteak eta haien sintomak identifikatu dira.
g) Nematodoak, akaroak, intsektuak, ornogabeak, hegaztiak eta ugaztunak prebenitzeko eta kontrolatzeko metodo garrantzitsuenak deskribatu dira.
h) Nekazaritzarentzat onuragarriak diren organismo garrantzitsuenak identifikatu dira.
i) Izurritea sorrarazi ahal duen faunaren ziklo biologikoa ingurumenaren baldintzekin eta landarearen fenologiarekin erlazionatu da.
4. Landareetan eragina duten eragile onuragarriak eta gaixotasunak eta kalteak sortzen dituztenak zehazten ditu eta haien ezaugarriak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Eragile onuragarriak eta gaixotasunak eta kalteak sortzen dituztenak sailkatu dira.
b) Eragile biotiko nagusiak deskribatu dira: bakterioak, birusak eta onddoak.
c) Eragile onuragarrietan eta gaixotasunak sortzen dituztenetan eragina duten ingurumeneko baldintzak deskribatu dira.
d) Bakterioek, birusek eta onddoek sortutako gaixotasunak transmititzeko modua baloratu da.
e) Gaixotasunen sintomak eta kalteak deskribatu dira.
f) Landare bakoitzaren berezko gaixotasunak ezagutu dira.
g) Lagin batean gaixotasuna sortzen duten eragileak identifikatu dira.
h) Bakterioek, birusek eta onddoek sortutako gaixotasunak kontrolatzeko sistema nagusiak deskribatu dira.
i) Laginak biltzeko metodoa eta laginak laborategira eramateko protokoloa deskribatu dira.
5. Landareen osasun egoera zehazten du, jasotako informazioa baloratuz, ezarri den protokoloaren arabera.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurraldean seinalatutako laginketa unitateak identifikatu dira.
b) Laginak hartzeko ibilbide optimoak ezagutu dira.
c) Izurriteen eta gaixotasunen presentzia ebaluatzeko sistemak deskribatu dira. Sistema horietan oinarrituta, haiek kontrolatu beharra dagoen edo ez ondorioztatzen da.
d) Kontaketak eta lagin hartzeak egin dira, ezarritako teknika eta bitartekoekin.
e) Patologia ezezagunen laginak hartu dira laborategira bidaltzeko, ezarritako protokoloari jarraiki.
f) Eragile ez-onuragarrien presentziaren mailak interpretatu dira, eta erreferentziako balioekin erkatu dira.
g) Ingurumenaren baldintzak eta egin nahi den laginketa erlazionatu dira.
h) Dagoen fauna lagungarria zenbakotu da.
i) Eragile ez-onuragarri bakoitzaren tratamenduaren atalasea ezagutu da.
j) Koarentenako izurriteak zer diren deskribatu da.
k) Pasaporte fitosanitarioaren ezaugarriak aztertu dira.
l) Nafarroako ohar prebentiboen sistemaren esanahia deskribatu da.
m) Nafarroako ohar prebentiboen sistematik arreta egiten zaien laboreen sailkapena egin da, haiek ebaluatzeko metodorik egokienak identifikatzen.
6. Landareentzako babes metodoak ezaugarritzen ditu, eta haien osasunean dituen ondorioak baloratzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Fauna kaltegarriaren, gaixotasunen, fisiopatien eta nahi ez den landaretza espontaneoaren aurkako babes metodoak sailkatu dira.
b) Zeharkako kontroleko metodoen ezaugarriak interpretatu dira.
c) Zuzeneko kontroleko metodoen ezaugarriak interpretatu dira.
d) Borroka mekanikoko eta borroka fisikoko metodoak zerrendatu dira.
e) Izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko hazkuntzako metodoak zerrendatu dira.
f) Fauna kaltegarriaren, gaixotasunen eta nahi ez den landaretza espontaneoaren aurkako borrokan erabilitako metodo kimikoak baloratu dira.
g) Metodo biologiko eta bioteknikoak deskribatu dira.
h) Izurriteak, gaixotasunak eta nahiz ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko borroka genetikoan aplikatu beharreko metodoak deskribatu dira.
i) Borroka integratuko metodoa deskribatu da.
Edukiak.
Lantzen diren landareen etsaien identifikazioa:
-Kalteen jatorria eta kontrol sistemak.
-Bizkarroiena ez den kaltearen eta bizkarroien kaltearen definizioa.
-Laboreen izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko estrategien eboluzioa.
-Nafarroako laboreen istripu, izurrite eta gaixotasun nagusiak.
Nahi ez den landaretza espontaneoaren ezaugarritzea:
-Landaretza espontaneoa. Nahi ez den landaretza espontaneoaren definizioa eta sailkapena.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren ezaugarri biologikoak. Sakabanaketa.
-Nahi ez den landaretza espontaneoak sortutako kalteak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Nahi ez den landaretza espontaneoa zereal laboreetan, fruta-arbolen laboreetan, labore intentsiboetan eta arrozean.
-Landare inbaditzaileak. Garrantzi ekologiko eta ekonomikoa. Gaur egungo egoera.
-Landare bizkarroiak. Definizioa. Sailkapena. Landare bizkarroi garrantzitsuenak. Garrantzi ekonomikoa.
-Espezieak sailkatzeko klabeak. Klabeen erabilera. Espezierik arruntenen identifikazioa.
-Herbarioak egitea. Erabilgarritasuna. Materialak. Bilketa, egokitzapena eta mantenimendua.
Fauna kaltegarria eta onuragarria zehaztea:
-Izaki bizidunen sailkapena. Fauna kaltegarria eta onuragarria.
-Izurritea. Kontzeptua.
-Fauna kaltegarriaren eta onuragarriaren sakabanaketa portaera. Sartu den fauna inbaditzailea.
-Nematodoek eta akaroek sortutako izurriteak. Identifikazioa. Sailkapena. Biologia. Kalteak. Nematodoek eta akaroek sortutako izurriterik garrantzitsuenak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Intsektuek sortutako izurriteak. Identifikazioa. Sailkapena. Biologia. Kalteak. Intsektuek sortutako izurriterik garrantzitsuenak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Fauna onuragarria. Organismo parasitoak eta harrapariak. Biologia. Organismo onuragarrien espezierik garrantzitsuenak. Nekazaritzan duten garrantzia.
-Ornogabe, hegazti eta ugaztunik garrantzitsuenak. Sailkapena eta identifikazioa. Morfologia eta fisiologia. Nekazaritzan egiten dituzten kalterik garrantzitsuenak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Intsektarioak egitea. Ordenak sailkatzea. Ekipamenduak. Harrapatzea, egokitzea eta mantentzea.
Eragile onuragarrien eta gaixotasunak sortzen dituztenen zehaztapena:
-Eragile onuragarrien eta gaixotasunak sortzen dituztenen sailkapena.
-Eragile biotiko onuragarriak eta kaltegarriak: bakterioak, birusak eta onddoak.
-Jatorri biotikoa duen gaixotasuna: bakterioak eta birusak. Biologia. Sintomak eta kalteak. Bakterioek eta birusek sortzen dituzten gaixotasunik garrantzitsuenak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Jatorri biotikoa duten gaixotasunak: onddoak. Biologia. Sintomak eta kalteak. Onddoek sortzen dituzten gaixotasunik garrantzitsuenak. Prebentzio eta kontrol metodoak.
-Laborategiko laginen prestaketa. Jarduteko protokoloa. Emaitzen balorazioa.
Landareen osasun egoera zehaztea:
-Laginketa. Erabili behar diren teknikak.
-Kontaketak. Kontaketa guneen kokapena. Laginak hartzean jarraitu beharreko ibilbideak.
-Laginak hartzea. Landarearen laginketa: kolpaketa edo frappage, kontrol bisuala, Berlesse inbutua. Aireko laginketa: kolore-tranpak, harrapatzeko jakiak, erakargarri sexualak edo feromonak dituzten tranpak.
-Lagin patologikoen prestaketa eta laborategira eramatea.
-Presentzia mailen interpretazioa. Landareen osasun egoera.
-Atalaseak. Motak eta kontzeptuak.
-Koarentenako izurriteak eta pasaporte fitosanitarioa.
-Prebentzio oharren sistema Nafarroan.
Landareak babesteko metodoen ezaugarritzea:
-Babesteko metodoak. Sailkapena.
-Zeharkako metodoak eta zuzeneko metodoak.
-Borroka mekanikoa eta borroka fisikoa. Kontzeptuak eta definizioak. Metodorik garrantzitsuenak.
-Hazkuntzako borroka. Kontzeptuak eta definizioak. Metodorik garrantzitsuenak.
-Borroka genetikoa. Izurriteen eta gaixotasunen kontrolean genetikoki aldarazitako organismoak erabiltzearen kontzeptua, interesa eta ondorioak.
-Borroka biologikoa. Fauna lagungarria. Intsektizida biologikoak. Nafarroako laboreetan kontrol biologikoa aplikatzea.
-Borroka bioteknikoa. Kontzeptuak eta definizioak. Feromona sexualak. Gehikuntzako feromonak. Nahasketa sexuala.
-Kontrol kimikoa. Produktu kimikoen ezaugarriak. Laboreen babesa, borroka kimikoan oinarritua.
-Borroka integratua. Definizioa. Agroekosistemaren egonkortasuna. Borroka integratua ekoizpen integratuaren barnean.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honek laboreen osasun egoera ezagutzeko behar den informazioa dauka, baita babes metodoak ere. Modulu hau amaitutakoan, ikasleak fauna lagungarria eta kaltegarria identifikatzen, gaixotasunak deskribatzen, nahi ez den landaretza espontaneoa eta kalteak ezagutzen, landareen osasun egoera baloratzen eta lortu nahi diren helburuetarako babes metodorik egokienak identifikatzen jakinen du.
Modulu honetan, zenbait jarduera teoriko eta praktiko sartzen dira, modu osagarrian garatu behar direnak. Kasu askotan, jarduera praktikoak ikasgelan azaldutako ezagutza teorikoen indargarri izanen dira. Beste kasu batzuetan, edukietan eta ebaluazio irizpideetan azaldutako ezagutzak eta trebeziak eskuratzeko behar den metodologia izanen dira.
Ikastaroaren zati handi bat neguko hilabeteetan denez gero, ikasgeletan jartzeko ikus-entzunezko materiala eduki behar da. Gainera, ordenagailu areto bat eduki behar da, Interneterako konexioarekin, moduluan garrantzitsuak diren zenbait webgune kontsultatzeko. Beharrezkotzat jotzen da nekazaritzako laborategi bat, behar bezala ekipatua, edukitzea. Estereomikroskopioak, mikroskopioak eta laborategietan erabili ohi den material txikiagoa egon behar dira. Era berean, tranpen, xafla gomadunak, euli-tranpak etab edukitzea erabilgarria da, intsektuak harrapatzen lagundu ahal dutelako. Praktiken finkak irakasleei eta ikasleei zenbait labore eskaini behar dizkie (barazkiak, fruta-arbolak, estentsiboak eta abar), organismo kaltegarrien presentzia mesedetzen dutenak. Horrela, aztertu eginen dituzte, kontrolatzeko sistemak asmatu beharra erakusteko.
Iradokitzen dugu edukiak talde zoologiko eta botanikoen urtarokotasunaren arabera sekuentziatzea. Aurkezteko unean (hau da, udako azken hileetan, udazkenean eta neguan) ia independizatu ahal direnetatik hastea gomendatzen da: bakterioak, birusak, onddoak, nematodoak eta akaroak. Gero, modu mailakatuan aurrera eginen da edukietan, udaberrian hoberen ordezkatuta daudenekin (intsektuak eta nahi ez den landaretza espontaneoa), aro horretan laginketa metodoak eta izurriteen, gaixotasunen eta nahi ez den landaretza espontaneoaren identifikazioa aplikatuz, eta landareak babesteko metodoak garatuz.
Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan moduluaren helburuak lortzea ahalbideratzen duten zenbait jarduera aplikatu beharra dago. Besteak beste, honakoak gomendatzen dira:
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren laginen sailkapena.
-Herbario bat egitea, nahi ez den landaretza espontaneoko espezieekin.
-Landutako landareetan dagoen fauna lagungarria eta kaltegarria identifikatzea.
-Intsektario bat egitea, izurrite-espezierik bereizgarrienekin.
-Landareen gaixotasunak ezagutzea.
-Laboreen gorabeherak bereiztea.
-Laginketa metodoak, egindako ibilbideak eta erabilitako materialak.
-Feromonak dituzten tranpak (delta, funnel) eta janari-tranpak (euli-tranpak), xafla gomadun kromotropikoak eta nahasketa sexualeko difusoreak jartzea.
-Laboreak izurriteetatik, gaixotasunetatik eta nahi ez den landaretza espontaneotik babesteko metodoen analisia.
-Izurriteen eta gaixotasunen identifikazioa laborategian.
Moduluaren ezaugarriek ez dute errazten besteren finketan, nekazari partikularrenetan, bisitaldiak egitea. Halere, jarduera osagarri gisa gomendatzen da esperimentazio zentroetara eta abisu-estazioetara bisitaldiak egitea, haietan izurriteak eta gaixotasunak kontrolatzeko estrategiak egiten direlako eta nekazariei aholku emateko lana egiten dutelako.
Edukietako bakoitzerako ezagutzak kontrolatzeko galdetegiak egitea komenigarria da. Gainera, proposatutako jarduera praktiko bakoitzari buruzko txostenak eginen dituzte ikasleak, eta txostenak ebaluatuko dira.
Gainera, moduluaren ebaluazioaren bidez, moduluko ikaskuntzako emaitzak lortu diren edo ez egiaztatuko dugu. Zenbait ezaugarri izanen dira kontuan: jarrera, trebezia eta zailtasunen aurrean konponbideak bilatzea. Ebaluazioa jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izanen da. Ildo horretan, taldeko jarduerak eta lanaren antolaketa, baita ikasle bakoitzaren jarrera ere, baloratuko dira. Ebaluazio objektiboarekin osatuko da hori, idatzizko banakako probak eginez. Horrela, ikasgelan azaldutako eduki teorikoak eta eduki horiek gauzatzeko egiten diren prozesu praktikoak erlazionatzeko gaitasuna baloratuko da.
Landare-osasuneko printzipioen modulu hau, lehenengo mailakoa, bigarren mailako Kontrol fitosanitarioko moduluarekin erlazionatuta dago. Beraz, koordinazioa beharrezkoa da. Lehenengo modulua sarrera modukoa eta funtsezko oinarria da Kontrol fitosanitarioaren moduluan aztertzen diren edukiak ulertzeko.
Lanbide modulua: Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea.
Kodea: 0577.
Iraupena: 230 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Lorategia edo berdegunea mantentzen eta berrezartzen du, kontserbazio metodoak eta teknikak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorategia edo berdegunea osatzen duten atalak eta osagaiak deskribatu dira.
b) Mantentze eta garbitze lanak ezaugarritu dira.
c) Eginkizunen egutegia egin da, lorategiaren edo berdegunearen beharrizanen arabera.
d) Lorategietan eta berdeguneetan aplikatu behar diren lurraren lanketa zereginak egin dira (azal-aitzurketa, jorraketa, lurra estaltzea, sasiak garbitzea), teknika egokiak erabiliz.
e) Garaiko landaregaia aukeratu eta landatu da.
f) Inausketa motak espezieen eta funtzionaltasunaren arabera aplikatu dira.
g) Soropila kontserbatzeko lanak egin dira.
h) Landare hondakinak kendu edo birziklatu dira.
i) Narriatutako landare-osagaiak birjarri dira.
j) Tresnak, makinak eta ekipamenduak eginen den lanaren arabera eta zehaztapen teknikoak betez aukeratu, erabili eta mantendu dira.
k) Taldeko lana baloratu da.
l) Ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira, baita lorategien berariazko araudia ere.
2. Lorategia edo berdegunea ureztatzen eta ongarritzen du, landareen beharrizanak eta aplikazio teknikak analizatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Landareen beharrizanak baloratu dira.
b) Ongarriak kalkulatu dira.
c) Ongarritze teknikak deskribatu dira.
d) Medeapenak eta ongarritzea aplikatu dira.
e) Ureztatzeko, fertirrigazioko eta hidroponiako sistema erabili da.
f) Ureztapenaren eraginkortasuna egiaztatu da.
g) Substratuak ordezkatzeko lanak egin dira.
h) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
i) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
3. Lorategian edo berdegunean landareak ez diren elementuen mantentze lanak egiten ditu, erabilitako tresnak eta teknikak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Mantentze eta hobekuntza eragiketak ezaugarritu dira.
b) Tresnak egin behar den eragiketaren arabera aukeratu dira.
c) Landareak ez diren osagaiak eta lorategiko edota berdeguneko altzariak ordezkatu edo konpondu dira, taldeko lana baloratuz.
d) Lorategiko edo berdeguneko ureztatze, argiztatze eta eraikuntza sistemetako osagai narriatuak ordezkatu edo konpondu dira, ingurune artistiko eta kulturala errespetatuz.
e) Igerilekuak eta urmaelak kontserbatzeko eragiketak egin dira.
f) Tresnak eta makinak erabili eta mantendu dira, eginen den eragiketaren arabera.
g) Tokiko, ingurumeneko eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
4. Joan-etorriak egiten ditu garaieran, gorantz mugitzeko sistemak eta metodoak identifikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Erabiliko den laneko ekipamendua ezagutu eta aukeratu da.
b) Arrisku egoerak baloratu dira.
c) Zuhaitzaren adaburuan egin behar diren joan-etorriak aztertu dira.
d) Lan-eremua seinaleztatu da.
e) Adaburura igotzeko ekipamendua instalatu da.
f) Zuhaitzera igo da eta jaitsi da.
g) Materialaren egoera baloratu da, bildu eta gero.
h) Ekipamendua mantentzeko lanak egin dira.
i) Ingurumeneko araudia, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia eta eginen diren lanen berariazko araudia aplikatu dira.
5. Garaierako lanak egiten ditu, makinak, tresnak eta metodoak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Jarduketa eremuak baloratu eta markatu dira.
b) Inausketa teknikak identifikatu dira.
c) Aukeratutako adarrak inausi dira.
d) Inausketa-zauriak tratatzeko teknikak aplikatu dira.
e) Enborren eta adarren jaitsiera kontrolatua egin da.
f) Makinak eta tresnak identifikatu, aukeratu eta mantendu dira.
g) Larrialdietan jarduteko plana baloratu da.
h) Ingurumeneko araudia, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia eta egin behar diren lanen berariazko araudia aplikatu dira.
Edukiak.
Lorategia edo berdegunea mantentzea eta leheneratzea:
-Lorategiaren planoak eta krokisak. Lorategi bat mantentzeko proiektuaren dokumentazioa.
-Lorategiaren edo berdegunearen elementuak eta osagaiak. Motak. Funtzioak.
-Lorategi edo berdegune bat mantentzeko eta hobetzeko lanak. Egutegia.
-Lorategiko belarkiak. Erabilerak. Motak eta espezierik arruntenak.
-Soropilaren mantenimendua eta kontserbazioa. Ebaketa. Ertzei itxura ematea. Area pasatzea eta aireberritzea. Berrelikatzeak. Berrereiteak.
-Apaindurazko zuhaitzen inausketa. Zuhaitzen inausketako oinarrizko printzipioak. Mozketa teknikak. Formakuntza inausketa. Mantentze inausketak (segurtasun inausketa, garbiketa inausketa, murrizpen inausketa, erreformatze inausketa etab). Inausketa artifizialak etab.
-Lorategiko zuhaixkak aztertzea.
-Zuhaixken inausketa. Zuhaixka-landareak inausteko betebeharrak. Inausketa teknikak (garbiketa inausketa, formakuntza inausketa, berriztatze inausketa, loratze inausketa etab). Lore-zuhaixken inausketa: izpilikuak, forsitia, spireas, budleiak, cariopteris, tamarix, arrosadiak, hiperikoak, hortentsiak, zitisoak, etab.
-Heskaiak eskuz eta makinaz inaustea. Heskaientzat egokiak diren espezieak. Mozketako inausketa eta apainketako inausketa. Heskai formalen eta heskai libreen formakuntza inausketa eta mantentze inausketa. Heskaiak berriztatzeko inausketa.
-Birjarpenak eta birlandatzeak. Landaketaren oinarrizko teknikak. Loreontzia aldatzea. Landaketa substratuen prestaketa.
-Lurra lantzeko lanak: azal-aitzurketa, jorraketa, lurra estaltzea, sasiak garbitzea.
-Lorategiaren garbiketa: hondakinak biltzea, haizea botatzea eta ekorketa.
-Landare-hondakinak kentzea edo birziklatzea.
-Makinak, tresnak eta lanabesak: heskaiak moztekoa, soropilak moztekoa, sasiak kentzekoa, motozerrak, haize-makina, ihinztagailua, etab. Ezaugarriak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa, baita lorategien berariazko araudia.
Lorategia edo berdegunea ureztatzea eta ongarritzea:
-Lorategiko landareak ongarritzeko beharrizanak. Ongarri motak eta aplikazioa. Medeapen motak eta aplikazioa.
-Ureztapen sistemaren erabilera, ureztapenaren, fertirrigazioaren eta hidroponiaren dosiak eta maiztasuna.
-Landareen erabilera edukiontzietan. Substratuak ordezkatzea.
-Makinak, erremintak eta tresnak. Ezaugarriak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Lorategian edo berdegunean landareak ez diren elementuak mantentzea:
-Instalazioen mantenimendua. Argiztapena. Ureztapena. Iturgintza. Eraikuntza txikiak. Konponketak.
-Igerilekuen eta urmaelen kontserbazioa. Garbiketa. Materialak eta produktuak. Klorazio gazia. Depurazioaren kontrolak. Neguko mantentze lanak.
-Tresnak eta ekipamenduak. Motak. Erabilera. Mantenimendua.
-Lorategiko ekipamenduaren eta altzarien mantenimendua. Oinarrizko konponketak: margoa, soldadura, ordezko materialak eta beste.
-Tresnak eta ekipamenduak. Motak. Erabilera. Mantenimendua.
-Tokiko araudia, ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Garaierako joan-etorriak:
-Garaierako lanaren printzipio orokorrak. Zuhaitzetan lan egiteko teknikak. Gorantz mugitzeko oinarrizko teknikak.
-Zuhaitzen arriskua. Diagnosi bisuala.
-Gora igotzeko eta mozketarako ekipamenduak, tresnak eta materialak. Ezaugarriak. Kontserbazioa eta biltegiratzea.
-Lan-eremuak seinalatzea. Motak, materialak eta beste.
-Hondatxoa jaurtitzea. Gora igotzeko teknikak: prusik korapiloa, oineko presa eta beste.
-Garaieran aseguratzeko moduak. Korapiloak.
-Joan-etorriko teknikak: adaburuetako mugimenduak.
-Jaisteko mugimenduak: jaisteko gailua erabiltzea eta beste.
-Garaieran lan egiteko beste bitarteko eta ekipamendu batzuk: garabiak, saskiak eta plataforma jasotzaileak. Ezaugarriak.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Garaierako lanak:
-Garaierako inausketaren funtzioak eta helburuak. Jarduketa zonak: markatua.
-Garaierako inausketako teknikak. Adar osoak kentzea. Adarrak moztea.
-Adarrak modu gidatuan jaistea.
-Motozerra eta inausketako beste tresna batzuk garaieran erabiltzea.
-Inausketako makinak eta tresnak. Mantenimendua.
-Garaierako lanetarako segurtasuna. Larrialdietarako plana. Lehen sorospenak.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honen helburua da ikasleek lorategiak eta berdeguneak mantentzeko edota hobetzeko behar diren teknikak eta trebeziak barnera ditzatela, horretarako makinak, ekipamenduak eta tresnak autonomiaz eta segurtasunez erabiliz eta haien erabilera-mantenimendua eginez.
Modulu hau batez ere praktikoa da. Irakaskuntza antolatzen denean, alderdi praktikoak moduluari ematen zaizkion ordurik gehienak hartuko ditu, eta batez ere zentroko lorategi-aldeetan, tailerretan eta biltegietan emanen da. Moduluaren eduki teorikoak ere garrantzitsuak dira, gauzatze praktikoen oinarrizko osagarria direlako; haiei esker, ikasleek hobeto ulertu eta argudiatuko dituzte teknikak eta prozedurak. Komenigarri litzateke ikus-entzunezko bitartekoak dauzkan ikasgela batean ematea.
Edukien sekuentzia neurri handi batean landareen fisiologiak baldintzatuko du, urtaroaren eta klimaren mende dagoena. Horregatik, lorategiko landareen mantenimenduaren inguruko edukiak ikasturte osoan ematea komeni da, eginkizun bakoitza urteko garai egokian eginez. Hona eduki hauek sekuentziatzeko proposamen bat: soropila mantentzea, sasiak garbitzea, azal-aitzurketa, jorraketa, garaiko landaketak, heskaiak moztea, zuhaixkak moztea, gorantz mugitzeko teknikak, zuhaitzen inausketa eta motozerra, ongarritzea eta ureztapena. Lorategiko landare batzuk ere landu behar dira, hala nola zuhaixkak eta garaiko landareak. Ikasturte osoan zehar egitea komeni da, lan egoera zehatzak aprobetxatuz (inausketa, landaketa, ongarritzea) eta batez ere loretan edo fruituekin daudenean, une egokiena baita.
Lorategian landareak ez diren elementuak mantentzeari buruzko blokea ez dago urtaroaren arabera hain baldintzatuta; horregatik, hirugarren hiruhilekoan ematea iradokitzen dugu, ongarritzearekin eta ureztapenarekin batera.
Hala eta guztiz ere, edukien sekuentzia hau proposatzen da, egokiena delakoan, bost bloketan antolatuta:
-Lorategia edo berdegunea mantentzea eta leheneratzea.
-Garaierako joan-etorriak.
-Garaierako lanak.
-Lorategia edo berdegunea ureztatzea eta ongarritzea.
-Lorategian edo berdegunean landareak ez diren elementuak mantentzea.
Moduluaren helburuak eta edukiak sekuentziatzeko proposamena kontuan izanik, jarduera mota hau iradokitzen da:
-Lorategiaren osagaiak eta elementuak identifikatzea, baita hura mantentzeko behar diren tresnak eta makinak ere.
-Soropilak mantentzeko lanak egitea: ebaketa, area pasatzea, aireberritzea, berrereitea, berrelikatzea, itxura ematea, ongarritzea, etab.
-Heskaiak inausteko teknikak (eskuz eta makinaz): formakuntza inausketa, mantentze inausketa eta berriztatze inausketa.
-Lurra egokitzeko lanak: azal-aitzurketa, jorraketa, zulaketa, lurra estaltzea, garaiko multzoak prestatzea etab.
-Garaiko landaketak.
-Sasiak garbitzeko makina erabiltzea, sasiak garbitzeko teknikak.
-Gorantz mugitzeko oinarrizko teknikak: eustea, korapiloak, zuhaitzera igotzea, leku-aldaketak, jaistea etab.
-Zuhaitzen inausketa: mozketa teknikak, formakuntza inausketa, mantentze inausketa. Motozerra erabiltzea.
-Garaierako lanak: adarrak kentzea eta moztea, gidatutako jaitsiera, garaieran tresnak eta makinak erabiltzea.
-Zuhaixken inausketa: inausketa teknikak (garbiketa inausketa, formakuntza inausketa, berriztatze inausketa, etab). Lore-zuhaixken inausketa: izpilikuak, forsitia, spireas, budleiak, cariopteris, tamarix, arrosadiak, hiperikoak, hortentsiak, zitisoak, etab.
-Landareak birjartzea eta birlandatzeak, loreontziak aldatzea etab.
-Zuhaitzak, zuhaixkak, heskaiak, multzoak, landareak edukiontziak etab ongarritzea.
-Ureztatze instalazioa erabiltzea, egiaztapenak, konponketak eta doikuntzak.
-Landareak ez diren osagaien mantenimendua edota oinarrizko konponketak: lorategiko altzariak eta ekipamenduak (bankuak, paperontziak, urmaelak eta iturriak, igerilekuak etab), obra osagai sinpleak (horma txikiak, bideak, kutxetak, itxiturak etab).
-Zuhaixka-landareen eta garaiko landareen identifikazioa.
Modulu hau lorezaintzaren eremuan funtsezkoa denez, titulu honen irtenbide profesionaletako askorekin zerikusi handia duena, komenigarria litzateke lan-munduarekin zuzeneko harremana izatea. Horretarako, bisitaldiak egin litezke enpresetara, golf-zelaietara, sektoreko profesionalen biltzarretara eta abar.
Eskola praktikoen antolaketari dagokionez, lana banaka eta taldeka konbinatzea litzateke gomendagarriena. Mantentze tekniken ikaskuntzari banaka helduko litzaioke lehenengo fasean, harik eta ikasleek oinarrizko eskumenak bereganatu, eta gero talde txikietan lan eginen litzateke, ikaskuntza osatzeko eta taldeko lana bultzatzeko.
Modulu hau zikloko beste modulu batzuekin erlazionatzen da, bereziki Funts agronomikoak moduluarekin, ongarritze eta ureztatze gaietan. Modulu horiek koordinatu behar dira, edukiak ez errepikatzeko eta bakoitza noiz landuko den adosteko; izan ere, Funts agronomikoetan lantzen dena Lorategi eta berdeguneak mantentzea moduluan aplikatu behar da.
Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea moduluarekin koordinatu beharko da, modulu horretan ekoizten den landarea Lorategiak mantentzeko moduluan erabilgarri izan dadin. Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak moduluarekin, ureztatzearen gaia koordinatu behar da, Lorategiak mantentzeko moduluan lorategia ureztatzeko instalazioen erabileraren eta oinarrizko mantenimenduaren atala ez dadin errepikatu Azpiegituretan. Kontuan izan behar da bi modulu horiek ez direla ikasturte berean ematen. Lorategiak ezartzeari buruzko moduluan, bigarren urteko modulua den arren, espezieak identifikatzeko gaia eta ureztatzeari buruzko gaia koordinatuko dira, edukiak ez errepikatzeko.
Lanbide modulua: Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea.
Kodea: 0578.
Iraupena: 190 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Landareak hedatzen ditu, ugalketa sexualaren bidez, hazien ezaugarriak eta beharrizanak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Fruituak eta haziak bildu dira.
b) Hazien bideragarritasuna aztertu da.
c) Fruituen eta hazien konposizioak prestatzeko teknikak deskribatu dira.
d) Haziak egokitu eta biltegiratu dira.
e) Ernaldu aurreko tratamenduak egin dira.
f) Haziaren dosiak eta dentsitatea eta ereintzaren sakontasuna kalkulatu dira.
g) Hazitegi motak deskribatu dira.
h) Ereiteko teknikak deskribatu dira.
i) Hazitegiak erein dira.
j) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
k) Mintegian ekoizteko ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
2. Landareak modu asexualean hedatzen ditu, ugalketa teknikak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Hedapen asexualeko metodoak identifikatu dira: aldaxkak, probenak, txertoak, landareen zatiketa (estoloiak, urtadarrak, erraboilak, kormoak, errizomak eta bestelakoak barne) eta in vitro hazkuntza.
b) Landare ama aukeratu da hedatzeko landaregaia lortzeko.
c) Ama landarearen landaregaia lortzeko teknikak deskribatu dira.
d) Hedatu beharreko landaregaia biltegiratu da.
e) Hedatu beharreko landaregaia prestatu da.
f) Sustraitzearen ingurunea prestatu da: substratuak, edukiontziak, labore mahaiak kanpoaldean edota negutegietan.
g) Landaregaia sustraitzea errazten duten ingurumeneko faktoreak babesteko eta kontrolatzeko instalazioak erabili dira.
h) Sustraitzearen estimulatzaileak erabili dira.
i) Propaguluak hazkuntza-inguruan jarri dira.
j) Erabili beharreko hedatze mota aukeratu da, landare motaren eta urtaroaren arabera kasu bakoitzean.
k) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
l) Mintegian ekoizteko ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
3. Mintegi baten espazioak eta instalazioak ezaugarritzen ditu eta beraien erabilerarekin erlazionatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Mintegi motak deskribatu dira, zenbait irizpide erabiliz: iraupena, landareen xedea, espezializazio edota teknifikazio maila, landare mota.
b) Mintegian kokatzeko betekizunak ezarri dira: ingurune fisikoarenak eta ingurune ekonomikoarenak.
c) Mintegi batean beharrezkoak diren instalazioak deskribatu dira: administraziokoak, biltegietakoak eta hazkuntzakoak.
d) Mintegi baten makinak, ekipamenduak eta tresnak ezaugarritu dira.
e) Behar diren labore eremuak definitu dira: neurriak, banaketa, erabilerak.
f) Lehengaien, prozesuetako produktuen eta azken produktuen inbentarioa egin da.
g) Laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia eta ingurumen araudia aplikatu dira mintegiaren instalazioetan.
4. Landareen hazkuntza-ingurua prestatzen du, ekoizteko bitartekoak eta materialak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lur laginak bildu dira.
b) Mintegietan erabilitako substratu motak deskribatu dira.
c) Hazkuntza-ingurua prestatzeko materialak biltegiratu dira.
d) Hazkuntza-ingurua prestatzeko teknikak aztertu dira.
e) Substratuak nahastu dira, landareak mintegian hazteko.
f) Edukiontziak bete dira.
g) Sustraitzea bermatzen duten prestaketa lanak egin dira lurrean.
h) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
i) Mintegian ekoizteko ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
5. Landarea mintegian lantzen du eta ingurumen kontrola erabiltzen du, espezieen exijentziak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laboreen plangintza egin da: txandaketak, alternantziak eta landaketa planak.
b) Landaketa plana egin da: hasierako landaketaren zuinketa, prestaketa eta gauzapena.
c) Landaregaiaren garapen egoera egiaztatu da.
d) Birlandatzea prestatzeko lanak egin dira: berraldatzeak eta sustrai-lurrak prestatzea.
e) Landarea atera eta egokitu da.
f) Landareak ekoizteko edukiontzi motak ezaugarritu dira.
g) Landaregaia birlandatu da.
h) Mintegian landareen hazkuntza eta babes premiak aztertu dira: inausketak, babesak, zurkaiztatzeak, garbiketak, belar gaiztoen kontrola, izurriteak edota gaixotasunak.
i) Landareak beren garapenaren arabera egokitu dira.
j) Ureztapena eta ongarritzea kalkulatu eta aplikatu dira.
k) Mintegiaren ingurumen faktoreak kontrolatu dira.
l) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
m) Arauetan landaketari eta birlandaketari buruz dauden prozedurak aplikatu dira, mintegian landareak ekoizteko prozesuetarako.
n) Mintegian ekoizteko ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
6. Zohiak ekoizten ditu, hazkuntza eragiketak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zohiak ekoizteko materialak biltegiratu dira.
b) Zohien euskarriak deskribatu dira.
c) Laborearen euskarri diren mantak zabaldu dira.
d) Substratuen nahasketaren lodiera aplikatu da.
e) Zohiak ezartzeko motak deskribatu dira.
f) Belardiak zohietarako mantentzeko eragiketak egin dira.
g) Zohien plakak erauzteko edo ateratzeko sistemak aztertu dira.
h) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
i) Mintegian ekoizteko ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
7. Hazien, landareen eta zohien eskaerak prestatzen ditu, banatzeko eta garraiatzeko, eta metodoak eta teknikak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kalitate arauen arabera haziek, landareek eta zohiek aukeratuak eta merkaturatuak izateko bete behar dituzten betekizunak identifikatu dira.
b) Hazien eskaerak merkaturatzeko prestatzeko eta biltegiratzeko teknikak identifikatu dira.
c) Haziak ontziratzeko makinak kalibratu dira.
d) Haziak pisatu eta egokitu dira.
e) Haziak ontziratu eta etiketatu dira.
f) Landareen eta zohien eskaerak merkaturatzeko prestatzeko eta biltegiratzeko teknikak identifikatu dira.
g) Landareen eta zohien eskaerak egokitu eta prestatu dira.
h) Zohiak kontserbatzeko baldintzak optimizatu dira.
i) Landareen eta zohien eskaerak bildu eta etiketatu dira.
j) Tresnak eta makinak aukeratu eta erabili dira, eginen den lanaren arabera.
k) Tresnen eta makinen mantentze lanak egin dira.
l) Mintegian ekoizteko ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
Edukiak.
Landareak ugalketa sexualaren bidez hedatzea:
-Haziak eta fruituak. Identifikazioa. Bilketa garaiak eta eremuak.
-Uzta bilketa. Teknikak: lurrean eta garaieran.
-Hazien bideragarritasunaren kontrola.
-Fruituen eta hazien erloak. Materialak eta metodoak. Garbiketa eta egokitzea.
-Ernaldu aurreko tratamenduak. Letargiak eta sortasunak.
-Ereintza. Teknikak. Dosiak. Dentsitatea. Sakontasuna.
-Hazitegiak. Motak.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Landareak modu asexualean hedatzea:
-Hedapen asexualaren motak: aldaxkak, probenak, txertoak, landareen zatiketa (estoloiak, urtadarrak, erraboilak, kormoak, errizomak eta bestelakoak) eta in vitro hazkuntza.
-Ama landarearen aukeraketa. Erabilera.
-Landaregaia. Eskuraketa. Biltegiratzea eta kontserbazioa.
-Landare ugalketako teknikak, hedatu nahi den espeziearen eta urtaroaren arabera.
-Hazkuntza-inguruak: substratuak, edukiontziak, labore mahaiak kanpoaldean edota negutegietan.
-Ingurumen faktoreak babesteko eta kontrolatzeko instalazioak eta ekipamenduak, landaregaia sustraitzen den arte.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Mintegiko espazioen ezaugarritzea:
-Sailkapen irizpideak eta mintegi motak.
-Kokapenaren betekizunak: ingurune fisikoa eta ingurune ekonomikoa.
-Mintegiko instalazioak: osagarriak edo administraziokoak, makinenak, biltegiak, hazkuntzakoak eta bestelakoak.
-Hazkuntzako espazioak: neurriak, banaketa eta erabilerak.
-Lehengaien, prozesuan dauden produktuen eta azken produktuen inbentarioa.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia mintegietan.
Hazkuntza-inguruaren prestaketa:
-Laginak biltzeko prozedurak.
-Substratuak. Osagaiak. Sailkapena. Motak.
-Substratuen nahasketak. Arauak.
-Osagaien eta nahasketen biltegiratzea eta kontserbazioa.
-Hazkuntza-ingurua prestatzeko teknikak.
-Sustraitzea prestatzeko lanak.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Landarea mintegian haztea:
-Laboreen plangintza: txandaketak, alternantziak eta landaketa planak, hasierako landaketaren zuinketa, prestaketa eta gauzapena.
-Birlandaketa aurreko eragiketak: berraldatzeak eta sustrai-lurrak prestatzea.
-Landaregaiaren garapena. Egiaztapena.
-Landarea ateratzea eta egokitzea.
-Birlandaketa. Teknikak.
-Edukiontziak landareen ekoizpenean. Motak eta erabilerak.
-Mintegiko landareen beharrizanak.
-Hazkuntza lanak aireko atalean: inausketak, babesak, zurkaiztatzeak, garbiketak.
-Belar gaiztoen, izurriteen edota gaixotasunen kontrola.
-Mintegiko landareek behar dituzten babesak.
-Ongarriak eta ureztapena aplikatzea.
-Babes instalazioen ingurumen faktoreak. Kontrola.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Landaketa eta birlandaketa prozesuetan aplikatu behar den araudia.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Zohien ekoizpena:
-Materialen biltegiratzea.
-Euskarriak. Mantak.
-Zohien ezarpena. Teknikak. Motak.
-Zohien mantenimendua.
-Zohi-plakak ateratzea. Teknikak. Motak.
-Ekipamenduak, makinak, tresnak eta erremintak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Hazien, landareen eta zohien eskaerak prestatzea:
-Landaregaia ekoiztean eta merkaturatzean aplikatu behar diren kalitate arauak.
-Biltzeko eta banatzeko osagaiak.
-Haziak ontziratzeko makinak. Ezaugarriak. Kalibrazioa.
-Haziak pisatzea. Teknikak.
-Haziak ontziratzea eta etiketatzea. Teknikak. Biltegiratzea.
-Zohiak kontserbatzeko baldintzak.
-Landareak eta zohiak biltzea eta etiketatzea. Prestaketa. Teknikak. Biltegiratzea.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Ingurumeneko araudia, kalitate ziurtagiriak eta pasaporte fitosanitarioa.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honen bidez, ikasleei ondoko eginkizunetarako beharrezko prestakuntza eman nahi zaie: landareak mintegian hedatzeko funtzioa, eta haiek merkaturatzeko edo behin betiko erabilerarako (espezieen arabera) behar duten zaintza eta hazkuntza lanak egiteko.
Modulu hau batez ere praktikoa denez gero, irakaskuntzak oinarrizko ekoizpen teknika eta prozesuen aplikazio praktikoak azpimarratu behar ditu. Saio praktikoak egokitutako instalazioetan egin behar dira, hala nola mintegietan, negutegietan eta instalazio osagarrietan (materialen eta tresnen biltegian edota makineriako tailerrean). Eduki teorikoak ikasgelan garatzerakoan, saio praktikoetan aldez aurretik izandako esperientziak oinarri izan daitezke; horrela, kontzeptuak hobeto barneratuko dira.
Edukiak sekuentziatzerakoan, kontuan izan behar da ekoizpen prozesua bera urtaroak eta eguraldiak baldintzatzen dutela. Landareen egoera fisiologikoan eta lanak estali gabeko eremuetan egiteko aukeran eragina dute. Bestalde, ikastek eta kontzeptuak barneratzeko prozesurako, praktika errazetatik abiatu beharra dago, trebeziak bereganatzen joateko, gerora prozesu konplexuagoetan aplikatuko direnak. Horrenbestez, komenigarria da hedatze sexualari eta asexualari buruzko edukien blokeak aldi berean azter daitezela ikasturte osoan zehar. Prozesu bakoitza dagokion garaian eta une bakoitzeko espezie egokiekin eginen da. Gainerako edukiak hasieratik aipatutakoekin txandakatu ahal dira. Mintegiaren eremuaren ezagutzarekin has daiteke (antolaketa, instalazioak eta behar diren azpiegiturak), ikasleak urte osoan lan eginen duten eremuan koka daitezen. Gero, hazkuntza-inguruak prestatzea eta laboreak mintegi batean mantentzeko lanak, eta gero zohiak ekoizteko blokea. Azkenik, haziak, landareak eta zohiak merkaturatzeko eskaerak prestatzeko blokea dago; hau ikasleek (banaka nahiz taldean) urtean zehar egin duten lanaren azken emaitza eta lagina izan daiteke.
Sekuentzia logikoa kontuan izanik, besteak beste jarduera praktiko hauek eginen dira, eta ekoizpen prozesuen eta mantentze prozesuen artean bereiztuko dira:
-Mintegian beharrezkoak diren instalazioak, azpiegiturak, tresnak, makinak, espazioak identifikatzea.
-Mintegia mantentzeko lanak: antolaketa eta garbiketa, instalazioen mantenimendua eta babes ekipamenduak.
-Hazien bilketa, garbiketa, biltegiraketa, beharrezko tratamenduak.
-Hedatze sexual eta asexualeko prozesuak egitea urtean zehar: hazitegiak eta txertoak uda amaieran; aldaxkak, probenak, zatiketa, hazitegiak udazkenean; aldaxkak, txertoak neguan; hazitegiak, aldaxkak, probenak, zatiketa, txertoak udaberrian.
-Hazkuntza-inguruen prestaketa: nahasketak egitea, mintegiko lurra lantzea.
-Landaketak, erauzketak eta birlandatzeak.
-Laboreak mantentzeko lanak: formakuntza inausketak, berraldatzeak, belar txarren, izurriteen edota gaixotasunen kontrola, laboreen ur eta elikagai beharrizanen kontrola, ingurumen babesak eta bestelakoak.
-Materiala aukeratzea eta eskariak prestatzea.
Moduluaren ezaugarri batzuk, espezializatuagoa denez edo ikastetxean aplikatzea zailagoa denez, ikasgelatik edota mintegiko instalazioetatik kanpoko jarduerekin osatu ahal dira. Adibidez, honelakoak planteatu ahal dira:
-Inguruko mintegietara bisitaldiak, mintegi profesional baten antolaketa eta funtzionamendua bertatik bertara ezagutzeko.
-Txertoak edo in vitro hazkuntza mota batzuk (adibidez) egiten dituzten edo haziak, aldaxkak etab merkaturatzen dituzten eta hedatze teknika zehatzetan espezializatuta dauden mintegietara eta ikerketa zentroetara bisitaldiak.
-Zohiak ekoizten edota merkaturatzen dituzten enpresetara bisitaldia egitea, edo aditu profesionalen lankidetza eskatzea, ikasleei erakusteko ekoizpen prozesua, erabiltzen diren makinak, eskaeren prestaketa eta abar.
-Erakustazoketara edo mintegiko produktuak, materialak, makinak eta tresnak (substratuak, ontziak, babesak, ereiteko makinak, lorontzietan sartzeko makinak etab) hornitzen dituzten enpresetara bisitaldia.
Ebaluazioaren bidez, moduluko ikaskuntzako emaitzak lortu diren edo ez egiaztatuko dugu. Jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izan behar da. Behaketa sistematikoaren bidez, ikasleen ikaskuntza prozesuaren alderdi hauek baloratuko dira besteak beste: lanaren antolaketa, lanak egiteko eraginkortasuna eta gaitasuna, eta norberaren lanaren eta taldeko lanaren aurreko jarrera.
Ikasleek banan-banan, edo talde txikietan, saio bakoitzean planteatutako praktikak gara ditzatela saiatuko da. Ikasleak moduluarekin hobeto identifikatzeko eta parte hartze handiagoa izan dezaten, egindako prozesuen eta prozesuek denboran izandako bilakaeraren berri modu xehean ematea sustatuko da (praktiketako fitxa edo gaztigua astean behin; prozesuen eta gorabeheren erregistroa edo zerrenda). Azken produktu bat aurkeztea proposa daiteke (epe ertainean edo luzean, hiruhilekoa amaitutakoan edo ikasturtea amaitutakoan hurrenez hurren), horretarako bide ematen duten prozesuen emaitza gisa. Idatzizko banakako proba objektiboak eginez, landutako eduki teorikoak eta egindako prozesuak erlazionatzeko gaitasuna baloratu ahalko da.
Modulu honek zerikusia dauka zikloko modulu hauekin:
-Lehen mailako Funts agronomikoak. Botanikari eta klimari buruzko ezagutzak eta klimaren, lurraren, lurrak landareetan duen eraginaren, landareen elikagai eta ur beharrizanen faktoreen aldaketa ikasturteko bigarren hiruhilekoan proposatutako sekuentziaren arabera aztertu behar dira.
-Lehenengo mailako tailerrak eta trakzio-ekipamenduak, lurra lantzeko makinak erabiltzeko ezagutzak beharrezkoak izanen baitira ikasturteko bigarren hiruhilekoan.
-Lehenengo mailako landare-osasuneko printzipioak, gaixotasunen diagnostikoari eta laboreak mantentzeko tratamenduak egiteari dagokienez, ikasturteko azken hiruhilekoan eragin handiagoa baitute.
-Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea. Modulu honek behar duen landaregaia Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea moduluak hornitu ahal du. Beraz, komenigarria da ekoizpen beharrizanak planeatzea, Lorategiak eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea moduluan landare beharrizanei arreta egitearen arabera.
Lanbide modulua: Loradendak.
Kodea: 0580.
Iraupena: 60 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Loradenda bateko dependentziak eta osagaiak banatzen ditu, irizpide teknikoak, praktikoak, estetikoak eta erosotasunekoak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Loradenda bateko dependentziak ezaugarritu dira.
b) Espazioen banaketaren diseinua egin da.
c) Loradenda bateko dependentziak banatzeko aukerak grafikoki irudikatu dira.
d) Espazioak eta sekzioak egokitu dira, langileak eta bezeroak erosoago ibiltzeko.
e) Lokal komertzialaren azalera egokitu da, beharrizan funtzional eta estetikoen azterketa eginez.
f) Klimatizazio beharrizanak ebaluatu dira, espezie ezberdinen arabera.
g) Establezimenduaren zonak seinaleztatu dira.
h) Dependentzia bakoitzeko osagaiak eta altzariak deskribatu dira.
i) Erremintak eta tresnak erabili dira espazioen diseinuan eta banaketan.
j) Araudi komertziala, ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
2. Loradendako establezimenduaren eta tailerraren jarduerak antolatzen ditu, lanak deskribatuz eta antolaketa metodoak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Loradendako establezimenduko eta tailerreko jarduerak ezaugarritu dira.
b) Eguneroko lanak banatu eta kontrolatu dira, eraginkortasun irizpideekin.
c) Eskaria-enkargua izapidetzeko ezarri diren protokoloak bete dira.
d) Enkargua behar bezala egiteko behar diren datuak zehaztu dira.
e) Eskariei-enkarguei lotuta dagoen dokumentazioa bete da.
f) Loradendako establezimenduaren eta tailerraren ekipamenduak, tresnak eta materialak antolatu dira.
g) Eguneroko lanerako beharrezkoak diren teknikak, tresnak eta produktuak aukeratu dira.
h) Materialak, tresnak eta makinak aukeratu dira, eginen den lanaren arabera.
i) Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
3. Loradendako instalazio, ekipamendu, makina eta tresnen garbiketa antolatzen du eta mantentze lanak egiten ditu, mantentze protokolo eta eskuliburuak interpretatzen.
Ebaluazio irizpideak:
a) Loradenda garbitzeko plana ezarri da.
b) Garbiketarako teknikak, tresnak eta produktuak aukeratu dira.
c) Hondakinak beren izaeraren arabera sailkatu dira, birziklatzeko eta gaiaren arabera biltzeko.
d) Hondakinen bilketa eta deuseztapena kontrolatu da.
e) Loradenda bateko instalazio, ekipamendu, makina eta tresnen mantentze programa aplikatu da.
f) Mantentze lanetarako oinarrizko makinak eta tresnak erabili dira.
g) Garbiketa eta mantentze lanak loradendako berezko ekoizpen jarduerekin koordinatu dira.
h) Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
4. Lorategietan egon ohi diren lehengai, material eta produktuen biltegiraketa eta kontserbazioa kontrolatzen eta antolatzen ditu, zerikusia duten sistemak eta teknikak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Biltegiraketako sistemak eta ekipamenduak ezaugarritu dira.
b) Jasotako eskaerak, kopurua, kalitatea eta haiek jasotzeko dokumentazioa egiaztatu dira.
c) Lehengaiak, landaregaiak eta jasotako bestelako produktuak identifikatu, sailkatu, kodetu eta jarri dira.
d) Inbentarioa egin eta eguneratu da, izakinak kontrolatzeko.
e) Horniduren eskaria izapidetzeko ezarri diren protokoloak bete dira.
f) Horniduren eskariei lotuta dagoen dokumentazioa bete da.
g) Ureztaketak, ongarritzeak, inausketak, tratamendu fitosanitarioak eta behar diren beste batzuk aplikatu dira, landareak lorontzian zaintzeko, kontserbatzeko eta mantentzeko programa betez.
h) Osasun kontrolak eta behar diren eragiketak egin dira, espezieak hozkailuan kontserbatzeko eta mantentzeko programa aplikatuz.
i) Lehengaiak eta azken produktuak kontserbatu dira.
j) Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
5. Erakusleihoak eta erakusketak muntatzen ditu loradendako salmenta-aretoan, eta irizpide funtzional, estetiko eta komertzialak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Erakusleiho motak eta haiek osatzen dituzten osagaiak ezaugarritu dira.
b) Erakusleihoaren ingurumen baldintzak baloratu dira, baldintza horietara moldatzen diren espezieak aipatuz.
c) Kanpaina komertzialak identifikatu dira.
d) Erakusleihoko landare-osagaiak eta loreak ez diren apaingarriak eta girotze-elementuak ezaugarritu dira.
e) Erakusleihoko edo erakusketako zona neurtu eta egokitu da.
f) Erakusleihoaren zirriborra egin da.
g) Zirriborroan irudikatutako elementuak kokatu dira.
h) Erakutsitako produktuen egoera eta kalitatea aldian behin kontrolatu da.
i) Erakusleihoetako eta erakusketa-aretoko elementuen garbiketa, mantenimendua, kontserbazioa eta birjarpena egin dira.
j) Araudi komertziala, ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
Edukiak.
Loradenda bateko dependentziak eta osagaiak banatzea:
-Loradenda bateko dependentziak. Beharrizanak, espazioen ezaugarriak. Salmenta-gunea, laneko tailerra, biltegia, hozkailua, bulegoa, bestelako dependentziak.
-Espazioen banaketa. Irizpide funtzionalak, komertzialak eta irisgarritasunekoak. Mugikortasun murriztuko pertsonak. Sekzioak, dependentziak, pasilloak, zirkulazioa. Eskemak planoaren gainean.
-Lokalaren azalera prestatzea. Instalazioak, argiztapena, klimatizazioa, materialak, aplikazioak. Funtzionaltasun eta estetika irizpideak.
-Espazioen seinaleztapena. Helburuak, prozedurak eta elementuak. Espazioen banaketari egokitzea.
-Osagaiak eta altzariak. Egoera loradendaren barnean. Irizpide funtzional eta estetikoak. Zirriborroak. Irudikatze grafikoko programa informatikoen oinarriak.
-Araudi komertziala, ingurumena babestekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
Loradendako establezimenduko eta tailerreko jardueren antolaketa.
-Loradendako establezimenduko eta tailerreko berezko lanak.
-Eguneroko lanaren banaketa, lan ordenak: denborak, espazioak eta joan-etorriak. Lanen lehentasunak, eraginkortasun irizpideak.
-Enkarguak egiteko protokoloak; datuak biltzeko fitxa.
-Egin beharreko eginkizunei lortutako dokumentazioa. Nola bete.
-Eguneroko lanerako behar diren ekipamenduak, tresnak eta materialak.
-Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
-Loradendako establezimenduetan garbiketa eta mantenimendua.
-Loradendetako garbiketa plana. Aplikatutako teknikak. Garbiketa eta desinfekzioko tresna eta produktuak, periodikotasuna.
-Sortutako hondakinak biltzea, deuseztatzea, sailkatzea eta bideratzea.
-Loradenda bateko instalazioak, ekipamenduak, makinak eta tresnak mantentzeko programa.
-Mantentze eragiketetarako makinak eta tresnak. Erabilera.
-Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
Loradendako materialak, lehengaiak eta produktuak biltegiratzea eta kontserbatzea:
-Loradendako berezko landaregaiak: sailkapena, mota eta talde garrantzitsuenen identifikazioa.
-Loradendako material lagungarriak: ezagutzea, erabilerak.
-Biltegiratze sistemak: antolaketa, sailkapena, identifikazioa, kodetzea, espazioen optimizazioa.
-Sarbide kontrola: kopurua eta kalitatea, egiaztapenak.
-Erreklamazioak; itzulketa gaztiguak, protokoloak, jarraipena; iradokizunak.
-Izakinen kontrola. periodikotasuna, birjarpenak. Inbentarioak.
-Eskariak egiteko protokoloak.
-Eskariekin doan dokumentazioa.
-Lehengaiak eta behin betiko produktuak mantentzeko eta kontserbatzeko teknikak. Hozkailuak eta girotze ekipamenduak. Loreak eta landareak kontserbatzeko produktuak, araudi fitosanitarioa.
-Landareak lorontzian kontserbatzeko eta mantentzeko zaintzen programa: ureztatzea, ongarritzea, inaustea eta bestelako lanak.
-Espezieak hozkailuan kontserbatzeko eta mantentzeko programa: osasun kontrola.
-Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
Loradendetako salmenta-geletan erakusleihoak eta erakusketak antolatzea:
-Erakusleihoak eta erakusketak. Tipologia. Diseinua. Argiztapen eta tenperatura baldintzak. Kanpaina komertzialei egokitzea. Lan gehien dagoen datak identifikatzea eta ezaugarritzea.
-Landare-elementuak eta loreak ez diren girotze eta apaintze osagaiak. Erakusleihoaren funtsezko eta bigarren mailako ezaugarriak.
-Erakusleihoaren edo erakusketaren diseinua. Zirriborroak eta irudikapeneko beste modu erraz batzuk. Irizpide funtzional, estetiko eta komertzialak.
-Erakusleihoak eta erakusketak jartzea. Teknikak. Espazioari eta egoerari egokitzea. Fatxada eta kalea, publizitaterako osagai. Erakusgai dauden produktuen kalitatearen kontrola.
-Ikuskapena, garbiketa, kontserbazioa, mantenimendua eta birjarpena. Prozedurak, maiztasuna, materialak, tresnak.
-Araudi komertziala, ingurumena babestekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
Orientabide didaktikoak.
Ikasleek loreak eta landareak saltzeko negozio bat antolatzeko eta kudeatzeko trebeziak barneratzea da modulu honen helburua. Modulua bukatutakoan, ikasleek loradenda bateko tailerreko eta biltegiko berezko lanak egiten jakinen dute, mantentze lanak eginen dituzte, dependentziak zuhurtasunez banatuko dituzte eta erakusleihoa baldintzarik onenetan apainduko dute.
Modulu honek eduki teoriko handia du. Halere izaera praktikoa ematen saiatuko gara, loradenda bat kudeatzeko egoerak (benetakoak edo ez) erakusten dituzten jarduera teoriko eta praktikoak eginez. Hartara, erabilera anitzeko gela bat izatea komeni da, ahal bada ordenagailuekin eta marrazketa programekin, zirriborroak egiteko, proiektorearekin eta Interneteko konexioarekin. Praktikak loradendako tailerrean eginen dira.
Egokientzat proposatzen den edukien sekuentziazioa, hain zuzen ere edukien atalean ezarritakoa da, eta bost multzotan antolaturik dago:
-Loradenda bateko dependentziak eta osagaiak banatzea.
-Loradendetako salmenta-geletan erakusleihoak eta erakusketak antolatzea.
-Loradendako tailer bateko berezko lanak antolatzea.
-Loradendako establezimenduetan garbiketa eta mantenimendua.
-Loradendako materialak, lehengaiak eta produktuak biltegiratzea eta kontserbatzea.
Lehen bi blokeetan, loradenda bateko espazioak antolatzeari eta banatzeari buruzko edukiei helduko zaie. Erakusleihoko eta erakusketako espazioak bereziki aztertuko dira. Irizpide funtzionalak eta estetikoak espezienen kontserbazioaren irizpideekin uztartuko dira. Gero, establezimenduko jardueraren antolaketari eta loradendako espazioen eta produktuen mantenimenduari buruzko alderdiak aztertuko dira.
Modulu honetako edukien ikaskuntza antolatzeko, gomendagarria da ikasleentzat hurbilekoenak diren eta izaera praktikoa duten ezagutzekin hastea, errazago barnera ditzaten. Espazioen eta dependentzien gaineko sarrera teoriko labur baten ondoren, gomendagarria da establezimendu komertzialetara bisitaldi bat edo gehiago egitea eta establezimenduak ezberdinak izatea (loradendak, lorezaintza-zentroak etab), ikasleek dependentziak ikusi ahal izateko, eskola teorikoetan ikusitakoarekin alderatzeko. Gero, atal hauek dituen proiektu bat egitea proposa daiteke:
-Dependentzien, instalazioen eta ekipamenduen inguruko beharrizanak baloratzea.
-Aldian behingo jardueren programa antolatzea.
-Landaregaiaren mantenimendua.
-Lehen aipatutako espazioen mantenimendua (hau da, biltegia, salmenta-gunea, erakusleihoak, bulegoa, hozkailua, bestelako ekipamenduak etab).
-Administrazio izaerako lanak egitea, dokumentuen erregistroa, stock-en kontrola etab.
Balizko kasu praktikoa eginez, eskola teorikoetan ikasitako ezagutzak aplikatuko dira. Horrela, irakasleek erregistro sistematikoak egin ahalko dituzte, ikasle bakoitzaren ikaskuntzaren bilakaera banan-banan baloratu ahal izateko, nahikoa den denboraldi batean.
Modulua Salmenta teknikak moduluarekin (bigarren mailakoa) koordinatu beharko litzateke, bi moduluetan gara daitezkeen teknika komertzialei buruzko alderdiak baititu. Eduki horiek zein modulutan ikasi erabaki beharko litzateke.
Beharrezkoa da, bestalde, Lore-konposizioak eta landare-konposizioak moduluarekin koordinazioa egitea, loradendako tailerrean eginiko lanak modulu horren prestakuntza-edukien zati handi bat baitira. Era berean, komenigarria da Enpresa eta ekimena moduluarekin koordinatzea, bi moduluei ematen zaien ikuspegia bat etortzeko.
Modulua: Enpresa eta ekimena.
Kodea: 0583.
Iraupena: 60 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Ekimenari lotutako ahalmenak ezagutzen ditu, eta lanpostuetatik eta enpresa jardueretatik sortzen diren eskakizunak aztertzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Aintzat hartu da banakako ekimenak, sormenak, prestakuntzak eta lankidetzak duten garrantzia, enplegatu gisa nahiz enpresaburu gisa ekinbideetan arrakasta lortzeko ezinbesteko baldintzak diren aldetik.
b) "Berrikuntza" eta "nazioartekotze" kontzeptuak eta horiek gizartearen aurrerabidearekin eta pertsonen ongizatearen gehikuntzarekin duten lotura identifikatu dira.
c) Ekimenaren kultura zer den eta enpleguaren eta gizarte ongizatearen iturri gisa zer-nolako garrantzia duen aztertu da.
d) Lorategi eta loradendako eremuan abiatzen den enpresaburu baten ekimenaren nondik norakoa aztertu da.
e) "Arrisku" kontzeptua aztertu da, ekimen ororen ezinbesteko osagai gisa, eta enpresa plan baten bitartez arriskua gutxitzeko aukera ere bai.
f) "Enpresaburu" kontzeptua eta enpresa jarduera garatzeko behar diren baldintzak eta jarrerak aztertu dira.
2. Enpresa txiki bat sortzeko aukera definitzen du, ingurunearen gaineko eragina baloratuz eta balio etikoak kontuan hartuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorategi eta loradendako arloko negozio ideia zehatz bat definitu da, abiapuntutzat hartuko dena enpresa plana egiteko.
b) Enpresaren ingurune orokorraren osagai nagusiak identifikatu dira; bereziki, ingurune ekonomikoa, soziala, demografikoa, kulturala, politikoa, legezkoa, teknologikoa eta nazioartekoa.
c) Negozio ideiaren egokitasuna, ase gabeko beharrak, ideiak dakarren berrikuntza edo hobekuntza, merkatuan bete nahi den nitxoa edo hutsunea eta ideiaren esparru den sektorearen prospektiba baloratu dira, hori guztia enpresa plana egiteko abiapuntu izanen baita.
d) Aztertu da ea enpresaren jardueran zer nolako eragina duten enpresak erabiltzaileekin, hornitzaileekin, lehiakideekin eta bitartekariekin dituen harremanek, horiek baitira berariazko ingurunearen edo mikroingurunearen osagai nagusiak.
e) Lorategi eta loradenda sektoreko ETE (enpresa txiki edo ertain) batek bere mikroingurunean eta makroingurunean dituen mehatxuak eta aukerak identifikatu dira, AMIA (ahuleziak, mehatxuak, indarrak eta aukerak) azterketa baten barnean.
f) Enpresa kultura eta irudi korporatiboa zer diren eta enpresaren helburuei nola dauden loturik aztertu da.
g) Enpresen erantzukizun sozialaren fenomenoa eta enpresaren estrategiaren osagai gisa duen garrantzia aztertu dira.
h) Nekazaritzako enpresa baten balantze soziala egin da eta enpresa horien kostu sozial nagusiak deskribatu dira, bai eta sortzen dituzten onura sozialak ere.
i) Nekazaritzako arloko enpresetan, balio etiko eta sozialak kontuan hartzen dituzten jardunbideak identifikatu dira.
j) Enpresaren estrategia deskribatu da, enpresaren helburuekin lotuz, eta marketin plana zehaztu da.
3. Produkzioaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana egiten du enpresarentzat, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana ere bai.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresa bateko oinarrizko eginkizunak deskribatu dira, eta "sistema" kontzeptua aztertu da enpresari aplikatuta.
b) Fase hauek definitu dira: produkzioa edo zerbitzua, produkziorako estrategiak eta kalitaterako estrategiak.
c) Ikerketa, garapen eta berrikuntza (I+G+B) arloko ekintzen beharra baloratu da.
d) Antolaketaren eta langileriaren eredua definitu da, produkzioaren edo zerbitzuaren beharrak edo/eta merkatuaren eskakizunak kontuan harturik.
e) Horniduraren funtsezko alderdiak definitu dira: hornitzaileak aukeratzea eta materialak aukeratzea.
f) Jarduerarako egin behar diren inbertsioak identifikatu eta baloratu dira, bai eta finantzabideak ere.
g) Lorategi eta loradenda sektoreko ETE baten bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana egin da.
h) Kontabilitateko oinarrizko kontzeptuak aztertu dira.
i) Kontabilitateko informazioa aztertzeko oinarrizko teknikak deskribatu dira, batez ere enpresaren kaudimenari, likideziari eta errentagarritasunari dagokienez.
j) Ahuleziak eta indarrak aztertu dira, AMIA azterketa osatuz.
k) Produkzio planaren inguruko guztia eta bideragarritasun ekonomiko-finantzarioaren gaineko azterlana enpresa planean sartu dira.
l) Lorategi eta loradenda sektoreko ETE bat sortzeko erabakia aurrera eramatearen egokitasuna baloratu da.
4. Lorategi eta loradendako enpresa sortu eta abian jartzeko urratsak egiten ditu, forma juridikoa hautatuz eta hari lotutako legezko betebeharrak identifikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresaren forma juridiko guztiak aztertu dira.
b) Enpresaren jabeek, hautaturiko forma juridikoaren arabera, zenbaterainoko lege-erantzukizuna duten zehaztu da.
c) Enpresaren forma juridiko desberdinetarako ezarritako tratamendu fiskalak bereizi dira.
d) Indarra duen legediak ETE bat eratzeko eskatzen dituen izapideak aztertu dira.
e) Lorategi eta loradenda enpresak sortzeko eskuratzen ahal diren laguntza guzti-guztien bilaketa egin da.
f) Forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak, laguntzak eta diru-laguntzak enpresa planean sartu dira.
g) ETE bat abian jartzeko aholkularitza eta kudeaketa administratiboa enpresatik kanpo lortzeko bideak identifikatu dira.
5. ETE baten kudeaketa administratibo eta finantzarioko oinarrizko jarduerak egiten ditu, kontabilitate eta zerga betebehar nagusiak identifikatzen ditu eta agiriak betetzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Kontabilitateko informazioa erregistratzeko teknikak aztertu dira.
b) Lorategi eta loradendako enpresa baten zerga betebeharrak definitu dira.
c) Zerga egutegiko zerga motak bereizi dira.
d) Lorategi eta loradendako sektoreko ETE batentzat merkataritzako eta kontabilitateko oinarrizko agiriak bete dira (fakturak, albaranak, eskabide orriak, kanbio letrak, txekeak eta beste batzuk), eta agiri horiek enpresan egiten dituzten zirkuituak deskribatu dira.
Edukiak.
Enpresa ekimena:
-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak lorategi eta loradenda arloan.
-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.
-Ekintzaileen jarduna, lorategi eta loradenda arloko ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.
-Ekimenaren arriskua.
-"Enpresaburu" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.
Enpresa eta bere ingurunea:
-Enpresa plana: negozio ideia nekazaritzako enpresa baten arloan.
-Lorategi eta loradenda arloko ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.
-Lorategi eta loradenda arloko ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.
-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.
-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.
-Marketing plana.
Enpresako produkzioaren, antolaketaren eta giza baliabideen plana, eta bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana:
-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.
-Produkzio prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.
-Lorategi eta loradenda arloko ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa.
-Inbertsio plana. Finantzaketa plana.
-Errentagarritasun atalasea.
-Kontabilitatearen kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.
-Kontabilitateko informazioa aztertzea.
-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.
-Enpresa plana: produkzio plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.
Enpresa bat sortu eta abian jartzea:
-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.
-Forma juridikoa hautatzea.
-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.
-Enpresa bat eratzeko administrazio izapideak.
-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.
-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.
Administrazio eginkizunak:
-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.
-Enpresen zerga betebeharrak.
-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.
-Lorategi eta loradenda enpresa baten kudeaketa administratiboa.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak lortzen dituzte beren ekimena garatzeko enpresaren esparruan, hala autoenpleguan nola inoren konturako lanean erantzukizunak eta eginkizunak beren gain hartzeko garaian.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar litzateke, bereziki azpimarratuz, azken horretan, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoa, ondokoak direla medio:
-Lorategi eta loradenda sektoreari buruzko informazio iturriak erabiltzea.
-Kasu praktikoen eta talde-dinamiken bitartez, ekintzaileen jarrerak ulertu eta baloratzea, eta lorategi eta loradenda sektorean haien beharra norainokoa den zehaztea.
-Enpresaburuekin, enpresa elkarte eta sindikatuen ordezkariekin eta administrazioekin harremanak izatea, jarduera osagarrien bidez (solasaldiak, bisitak etab.), ikasleen espiritu ekintzailea eta sektorearen ezagutza sustatzeko.
-Sektoreko ETEentzako kudeaketa administratiboko programak erabiltzea.
-Lorategi eta loradenda sektorearekin zerikusia duen enpresa plan baten proiektua egitea, negozioa abian jartzearen alderdi guztiak biltzen dituena: bideragarritasuna, produkzioaren eta giza baliabideen antolaketa, merkataritzako ekintza, administrazio eta finantza kontrola, eta gizarte erantzukizunaren justifikazioa.
"Enpresa eta ekimena" moduluaren garapenean edukiek duten hurrenkera sekuentziazio irizpide logikoen ondorio da, eta honela banatu liteke ikasturteko hiru hiruhilekoen artean:
-Ikasleek ez dute ezagutzen lan eginen duten sektorearen errealitatea. Horregatik, hasierako jarduerek sektore horretara hurbildu behar dituzte eta lanbide jardueran behar diren ekintzarako gaitasunak zein diren erakutsi behar diete.
-Hurrengo urratsean, ikasleei negozioaren ideia definitzeko erronka ezartzen ahal zaie. Horretarako, inguruko mehatxuak eta aukerak baloratu behar dituzte eta enpresaren helburuak planteatu, bai eta horiek lortzeko estrategiak eta ekintzak ere.
-Helburuak eta horiek lortzeko bideak definiturik, ikasleek enpresa plana egin dezakete, enpresa eratzeko prozesuan aurrera jarraitu ala ez erabakitzeko.
-Aurrera eginez gero, ikasleek enpresarentzako forma juridiko egokiena hautatzearekin zerikusia duten jarduerak egin behar lituzkete, eta enpresaren kudeaketa administratiboari dagozkion alderdi nagusiak ezagutu.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Autodiagnostikorako hainbat motatako testak egitea, ondokoak baloratzeko: negozio ideiaren inguruko proiektuaren heldutasun maila, ekintzaile baten gaitasun eta trebetasun orokorrak, eta produktua edo zerbitzua salduko den merkatuari buruzko ezagutza.
-Bai enpresa barnean bai gizarte ingurunean praktika onak aplikatzeari buruz ikertzea.
-Enpresa plana egitea, ondoko jarduketen bitartez:
Planaren helburuak ezartzea.
Ekintzailearen gaitasunak eta kualifikazioak identifikatzea enpresa proiektuari dagokionez. Behar izanez gero, prestakuntza planifikatzea.
Produktuaren edo zerbitzuaren oinarrizko ezaugarriak, asetzen dituen beharrak, berezitasunak, xede duen merkatua, bezeroengana iristeko erabiliko diren bideak eta beste datu interesgarri batzuk deskribatzea.
Merkatuaren azterketa egitea: eskariaren analisirako inkesta prestatzea eta lortzen diren datuak aztertzea. Inguruko lehia aztertzea. Produktu edo zerbitzu bera merkaturatzen duten enpresen zerrenda eta konparazio-azterketa egitea.
Marketin plana egitea, banaketa bideak, prezio politikak eta sustapen estrategiak azalduz.
Produkzio prozesua diseinatzea: beharko diren azpiegitura eta instalazioen azterlana egitea, fabrikazioaren edo zerbitzuaren prozesua diseinatzea, horniduraren aurreikuspena egitea eta izakinak baloratzeko metodo desberdinekin ariketak egitea.
Egindako proiektuaren arabera enpresan beharko diren lanpostuak identifikatzea, eta bakoitzaren eginkizunak azaltzea, eta hori guztia grafikoki adieraztea organigrama batean.
Hasierako inbertsioa osatzen ahal duten oinarrizko kontzeptuak eta horiek finantzatzeko eskura dauden bideak jakinik, haien aurreikuspena egitea, proposaturiko enpresa proiektuaren beharrak asetzeko.
-Salerosketa kasuak garatzea, enpresa jarduerarako oinarrizko agiriak erabiliz: eskabidea, albarana, faktura, txekea eta ordainagiria.
Emaitza desberdinak dituzten egoera balantzeak aztertzea.
Zailtasun maila desberdinetako egoera balantzeak egin eta finantza adierazleen bitartez aztertzea.
AMIA sistemaren bidez zenbait egoera aztertzea, gero sistema hori enpresa proiektuari aplikatzeko.
-Forma juridiko bakoitzaren alde onak eta txarrak identifikatzea, prestatu den enpresa proiektuari aplikatzeko.
-Enpresa planean eragina duten eraketa eta administrazio izapide berariazkoak eta orokorrak banan-banan azaltzea.
-Nahitaezkoak diren kontabilitate eta zerga betebeharrak identifikatzea.
-Zergen arloan Estatuko arauek Nafarroako Foru Komunitatekoekin dituzten desberdintasunak azaltzea.
Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.
Gomendagarria da, halaber, ikasleak taldekatzearen teknika erabiltzea proposaturiko jarduerak egiteko eta, kasua bada, ikasleen azalpen jarduerak egiteko. Teknika horrek talde-lanaren estrategiak aplikatzea ahalbidetuko luke. Estrategia horiek aztergai izanen dira "Lanerako prestakuntza eta orientazioa" moduluan.
Bestalde, Lanerako prestakuntza eta orientazioa eta Enpresa eta ekimena izeneko moduluek elkarrekin lotura estua dute, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak, gizarte gastuak eta beste gai batzuk azaltzen dituzten edukietan, hain zuzen ere. Hortaz, bikoizketak saihestearren, bi lanbide modulu horiek ematen dituzten irakasleen arteko koordinazioa beharrezkoa litzateke.
Azkenik, komenigarria litzateke koordinazioa izatea "Enpresa eta ekimena" moduluko irakasleen eta irakasle teknikoen artean, ondoko gaietan, adibidez:
-Enpresaburuekin harremanak izatea, ikasleek hurbiletik ezagutu ahal dezaten beren prestakuntzaren helburu den eta ziur aski lana emanen dien sektorearen errealitatea.
-Ikasleek enpresa plana egiteko eskatzen dituzten datuak ematea: produkzio prozesua, instalazioa, enpresa hornitzaileen zerrendak, materialen prezioak eta beste batzuk.
Lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak.
Kodea: 0408.
Iraupena: 110 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Nekazaritzako azpiegiturak instalatzen eta mantentzen ditu, ezaugarriak eta muntatzeko teknikak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ustiategi baterako behar diren azpiegiturak identifikatu dira.
b) Azpiegituren ezaugarririk garrantzitsuenak eta haiek muntatzeko teknikak deskribatu dira.
c) Lurraren topografia eta lur-zatiaren ezaugarriak jarri beharreko azpiegitura motarekin erlazionatu dira.
d) Drainatze sistemak deskribatu dira.
e) Azpiegituren mantentze eragiketak egin dira.
f) Azpiegitura instalatzeko eta mantentzeko oinarrizko makinak eta tresnak erabili dira.
2. Ureztatze instalazioak muntatzen ditu, instalazioaren elementuak eta muntaiaren teknikak identifikatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ureztatzearen instalazioaren osagaiak eta haren funtzionamendua deskribatu dira.
b) Ureztatze instalazio bat muntatzeko behar diren materialak aukeratu dira.
c) Ureztatze proiektu baten zehaztapen teknikoak interpretatu dira.
d) Ureztatze instalazio baten zuinketa egin da.
e) Ureztatze piezak eta osagarriak muntatu dira tutueria mota ezberdinetan.
f) Ureztatze instalazio baten funtzionamendua egiaztatu da.
g) Ureztatze instalazio baten funtzionamenduan detektatutako akatsak zuzendu dira.
3. Babes eta behartze sistemak instalatzen ditu, ingurumen eta hazkuntza faktoreekin erlazionatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laboreak babesteko eta behartzeko instalazioak sailkatu dira.
b) Babes eta behartze sistemen ezaugarriak deskribatu dira.
c) Gainalde moten propietateak deskribatu dira.
d) Babes edo behartze sistema bat muntatzeko materialak eta tresnak aukeratu dira.
e) Babes sistema baten elementuak instalatu dira, muntaiaren zehaztapen teknikoak betez.
f) Negutegi batean ingurumen kontrola ahalbideratzen duten elementuak deskribatu dira.
g) Ingurumen kontroleko elementuak instalatu dira.
4. Nekazaritzako instalazioak mantentzen ditu, haien kontserbazio eta higienerako ezarritako protokoloak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Instalazioetan ohikoen diren matxurak deskribatu eta zerrendatu dira.
b) Instalazio bateko elementu matxuratu edo kaltetuak identifikatu dira.
c) Instalazio bat mantentzeko behar diren elementuak hornitu dira.
d) Instalazio bateko elementu matxuratu edo kaltetuak ordezkatu dira.
e) Oinarrizko konponketak egin dira.
f) Garbiketa, desinfekzio, desintsektazio eta arratoiak hiltzeko produktuak aukeratu dira.
g) Garbiketa, desinfekzio, desintsektazio eta arratoiak hiltzeko produktuak aplikatu dira, gomendatutako dosietan.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako instalazioko material, lanabes, tresna eta makinak erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.
b) Elektromekanikaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.
c) Erabilitako materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu da, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.
Edukiak.
Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea:
-Azpiegitura motak.
-Azpiegiturak muntatzearen ezaugarriak eta teknikak.
-Azpiegituren kokapena: topografia.
-Eraikuntzako materialak: sailkapena, oinarrizko ezaugarriak, aplikazioak nekazaritzako lokal eta instalazioetan.
-Eraikuntza funtsei buruzko nozioak: zimenduak, fabrikak, gainaldeak eta prefabrikatuak.
-Drainadura sarea. Funtzioa.
-Berariazko makina eta tresnak.
-Azpiegituren lehen mailako mantenimendua.
Ureztatzeko instalazioen muntaia:
-Ureztatze instalazioen ezaugarriak. Emaria. Presioa.
-Ureztatze-materiala. Hodiak. Lotura elementuak. Emisoreak. Aukeratzeko irizpideak.
-Automatismoak.
-Ureztapen-burua. Kokapena. Ponpaketa taldea. Iragazkiak. Fertirrigazio ekipamendua.
-Ureztatze proiektuak. Interpretazioa.
-Instalazioaren zuinketa.
-Materialak eta muntatzeko tresnak.
-Ureztatze instalazio baten funtzionamendua egiaztatzea. Presioen eta emarien neurketa. Ur baliabideen erabilera eraginkorra.
Laboreak babesteko eta behartzeko sistemak instalatzea:
-Babes eta behartze instalazioen motak.
-Babes eta behartze instalazioen ezaugarriak. Materialak. Dimentsioak.
-Gainaldeak. Material plastikoak. Beira.
-Planoen interpretazioa eta muntatzeko argibideak.
-Ingurumena kontrolatzeko elementuak.
Nekazaritzako instalazioen mantenimendua.
-Matxurarik arruntenak.
-Igeltserotza obra txikiak, lokalak eta instalazioak konpontzeko edo egokitzeko (mortairua, adreiluzko fabrikak, blokezkoak, zuriberritzea, hormigoia, enkofratzea, hormigoiztatzea, zolatak, elementuak "hartzea").
-Iturgintzako instalazio eta konponketako oinarrizko eragiketak.
-Instalazio elektrikoko mantenimenduko eragiketak eta oinarrizko konponketak (hartuneak, banaketa koadroak, zirkuituak, eta argiztapen eta indar osagaiak).
-Matxuratutako edo narriatutako elementuen kokapena.
-Instalazio bateko piezak eta elementuak hornitzea.
-Prebentziozko mantenimendua.
-Ureztaketa instalazioaren mantentzea.
-Matxuratutako edo narriatutako elementuen ordezkapena. Prozedura. Tresnak.
-Konponketarako oinarrizko elementuak.
-Garbiketarako, desinfekziorako, eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko produktuak.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako instalazioaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Nekazaritzako instalazioaren seinaleztapena.
-Nekazaritzako instalazioaren segurtasuna.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez, ikasleek oinarrizko trebeziak bereganatzen dituzte, nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak muntatzeko eta mantentzeko funtzioa betetzeko.
Metodologia teoriko-praktikoa erabili behar da, bereziki azken hori azpimarratuz, irakaskuntza-ikaskuntza prozesu osoan. Modulua ondo garatzeko, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzea komeni da: bitarteko informatikoak, bideoak, proiektoreak, software ofimatikoa etab.
Moduluaren ezaugarriak kontuan izanik, eta ikasketa-denboraldiak hobeto aprobetxatu ahal izateko, edukien herena erabilera askotako areto batean eskola teorikoak emateko izatea iradokitzen da. Saio praktikoak nekazaritzako instalazioen tailerrean eginen dira.
Modulu hau batez ere praktikoa denez gero, irakaskuntzan batez ere aplikazio praktikoa azpimarratu beharko litzateke. Eduki praktikoak garatzerakoan, saio teorikoetan aldez aurretik izandako esperientziak oinarri izan daitezke; horrela, kontzeptuak hobeto barneratuko dira.
Edukien sekuentzian, ezagutza teorikoak eta trebezia teknikoak bereganatzea bermatu behar da, jarduera errazen bidez, gero prozesu konplexuagoetan aplikatuko diren trebeziak bereganatzea ahalbideratuko dutenak. Horrenbestez, gomendagarria da edukien blokeei modu sekuentziatuan ekitea ikasturte osoan zehar, prozesu bakoitza arriskuak ekiditeko behar diren ezagutzak barneratu ondoren eginez.
Ziklo honen ezaugarriak kontuan izanik, ureztatze instalazioen muntaiaren eduki-blokearekin hastea proposatzen da. Izan ere, bigarren mailako modulua denez gero, Lorategiak ezartzeari buruzko moduluan (bigarren mailakoa) aztertzen diren edukiekin bateratu ahal da. Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea blokea zeharka ematea proposatzen da, prozesu bakoitza beharrezko diren trebeziekin eta segurtasun neurriekin eginez, arriskuak ekiditeko.
Moduluaren helburuak lortzeko aukera ematen duten irakaskuntza-ikaskuntzako prozesuko jarduerak honako hauek izanen dira:
-Azpiegiturak eta instalazioak identifikatzea eta ezaugarritzea.
-Instalazioak muntatzeko teknikak aplikatzea.
-Azpiegiturak eta instalazioak egokitzea.
-Ihinztaduraren bidezko ureztatze instalazio txiki bat muntatzea.
-Tantakako ureztatze instalazio txiki bat muntatzea.
-Azpiegiturak eta instalazioak mantentzea.
-Matxura errazak detektatu eta konpontzeko prozedurak.
-Instalazioak garbitzeko eta desinfektatzeko metodoak.
-Ekipamenduak, tresnak eta makinak erabiltzea.
-Laneko segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak betetzea.
Moduluaren ezaugarri batzuk, espezializatuagoa denez edo ikastetxean aplikatzea zailagoa denez, ikasgelatik kanpoko jarduerekin osatu ahal dira. Adibidez, honelakoak planteatu ahal dira:
-Nafarroako kanalera bisitaldia.
-Abeltzaintzako ustiategi batera bisitaldia.
-Nekazaritzako ustiategi batera bisitaldia.
Ebaluazioaren bidez, moduluko ikaskuntzako emaitzak lortu diren edo ez egiaztatuko dugu. Jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izan behar da, ikasleen ikaskuntza prozesua behatuz. Programatutako prestakuntza jarduerak egiteko jarrera, trebezia eta zailtasunak baloratu behar dira.
Hori dena lortzeko, praktika saioetan sistematikoki behatu beharko dira lanaren antolaketa, proposatutako lanak egiteko eraginkortasuna eta gaitasuna, norberaren lanaren eta taldeko lanaren aurreko jarrera. Era berean, idatzizko banakako proba objektiboak eginez, eduki teorikoak eta egindako prozesuak erlazionatzeko gaitasuna baloratuko da.
Bigarren mailako Nekazaritzako azpiegiturak eta instalazioak modulua bigarren mailako Lorategiak eta berdeguneak ezartzea moduluarekin koordinatu behar da. Izan ere, lehenengoan ureztatze sistemak modu orokorrean aztertuko dira, eta Lorategiak eta berdeguneak ezartzeari buruzko moduluan lorezaintzako berariazko materialean sakonduko da.
Azkenik, matxurarik arruntenenen atalean, nekazaritzako instalazioen mantenimenduari buruzko edukien barnean, enpresaren instalazioekin eta azpiegiturekin zerikusia dutenei heltzea iradokitzen da. Lorategi-eremuen berezko konponketak lehen mailako Lorategiak eta berdeguneak mantentzea moduluan eta bigarren mailako Lorategiak eta berdeguneak ezartzea moduluan aztertuko dira.
Lanbide modulua: Kontrol fitosanitarioa.
Kodea: 0479.
Iraupena: 90 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Aplikatu behar diren produktu kimiko fitosanitarioak zehazten dira, haien ezaugarri teknikoak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Produktu kimiko fitosanitarioaren kontzeptua definitu da.
b) Produktu kimiko fitosanitarioak sailkatu dira.
c) Produktu kimiko fitosanitarioen propietate orokorrak ezaugarritu dira.
d) Formulatuen ezaugarririk garrantzitsuenak ezagutu dira.
e) Erabili nahi diren formulatuak aukeratu dira.
f) Formulatuen arteko balizko batera ezintasunak eta produktuak nahasteko aukera baloratu dira.
g) Ekintza-motak eta aukeragarritasuna definitu dira.
h) Formulatuen etiketak eta segurtasuneko fitxa teknikoa aztertu dira.
i) Produktu fitosanitarioen etiketen piktogramak ezagutu dira.
j) Arrisku esaldiak eta zuhurtzia aholkuak identifikatu dira.
k) Produktu kimikoen aukeraketan ingurumeneko eta hazkuntzako baldintzak baloratu dira.
l) Indarrean dagoen legeria fitosanitarioa aplikatu da.
m) Produktu fitosanitarioen merkaturatzea eta erabilera eta haien hondakinak zaintzeko planak definitu dira.
2. Produktu kimiko fitosanitarioak biltegiratzen eta manipulatzen ditu, ezarritako arauak eta protokoloak interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Produktu kimiko fitosanitarioen garraioak eta biltegiratzeak bete beharreko baldintzak deskribatu dira.
b) Garraiobidean produktu kimiko fitosanitarioak jarri dira.
c) Produktu kimiko fitosanitarioen garraioaren dokumentazioa eta mugimenduen liburu ofiziala bete dira.
d) Produktu kimiko fitosanitarioak biltegian jarri dira, oinarrizko araudia betez.
e) Ustiategitik produktu fitosanitarioak kentzeko bete beharreko prozedurak ezaugarritu dira.
f) Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzean edota biltegiratzean, istripuz isurtzen badira, egin beharreko jarduketak deskribatu dira.
g) Segurtasuneko errutinak eta nekazaritzako jardunbide egokia kontuan izan dira.
h) Produktu kimiko fitosanitarioak ezarritako protokoloa betez manipulatu dira.
i) Produktu kimiko fitosanitarioen erabilerako araudia, ingurumeneko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira biltegiratzean eta erabileran.
3. Metodo fisikoak, mekanikoak, hazkuntzakoak, biologikoak edota bioteknikoak erabiltzen ditu, agindutako teknikak deskribatuz eta erabiliz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Metodo fisikoak, mekanikoak, hazkuntzakoak, biologikoak edota bioteknikoak aplikatzearen komenigarritasuna ezagutu da.
b) Erabiliko den metodo fisikoa, mekanikoa, hazkuntzakoa, biologikoa edota bioteknikoa aukeratu da.
c) Produktu biologiko edota bioteknikoak aplikatzeko baldintzak baloratu dira.
d) Metodo mekanikoa eta hazkuntzakoa aplikatzeko unerik egokienak baloratu dira.
e) Metodo fisikoak, mekanikoak, hazkuntzakoak, biologikoak edota bioteknikoak aplikatzerakoan materialak, tresnak eta ekipamenduak erabili dira.
f) Aplikazioen kostuak kalkulatu dira.
g) Erabilitako metodo fisikoen, mekanikoen, hazkuntzakoen, biologikoen edota bioteknikoen eraginkortasuna baloratu da.
h) Eremuko koadernoan egindako eragiketak idatzi dira.
i) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
4. Produktu kimiko fitosanitarioak prestatzen ditu, ezarritako protokoloari jarraiki.
Ebaluazio irizpideak:
a) Produktu kimiko fitosanitarioen prestaketan erabilitako materialak eta ekipamenduak aukeratu dira.
b) Aukeratutako produktuaren ezaugarriak, etiketan azaltzen direnak, arretaz interpretatu dira.
c) Formulatuko kantitatea kalkulatu da, tratamenduaren dosien arabera.
d) Banakako babes ekipamenduak erabili dira.
e) Erabiliko den formulatu nahasketa egin da.
f) Ontzi hutsak deuseztatu dira, kudeaketa sistemak erabiliz.
g) Produktu fitosanitarioak eta izurriteak hiltzeko bestelako produktuak erabiltzeari dagozkien egindako eragiketak datu erregistroan idatzi dira.
h) Ingurumeneko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia, produktu kimiko fitosanitarioei buruzkoa, bete dira.
5. Produktu kimiko fitosanitarioak aplikatzen ditu, makinak eta ekipamenduak aukeratuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Produktu kimiko fitosanitarioen aplikazioan erabilitako materialak, ekipamenduak eta makinak aukeratu dira.
b) Aplikazioan eragina izan dezaketen baldintza meteorologikoak aurreikusi dira.
c) Makinak eta ekipamenduak erregulatu eta kalibratu dira.
d) Aplikatutako tratamenduen kostua kalkulatu da.
e) Banakako babes ekipamenduak erabili dira.
f) Produktu kimiko fitosanitarioen aplikazioan makinak eta ekipamenduak erabili dira.
g) Makina eta ekipamenduak garbiketa eta mantentze lanak egin dira, zehaztapen teknikoen arabera.
h) Egin diren tratamendu kimikoen eraginkortasuna baloratu da.
i) Tratamenduetan erabilitako datak, eginkizunak, epeak eta bitartekoak jasotzen dituzten fitxak eta dokumentazioa egin dira.
j) Ingurumeneko araudia, produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeko araudia, elikagaien segurtasuneko araudia, eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia bete dira.
6. Produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzetik ondorioztatzen diren arriskuak ezagutzen ditu, haien osaeraren eta ekintza mekanismoen arabera, pertsonengan eta ingurunean dituzten kalteak analizatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Produktu kimiko fitosanitario baten arriskugarritasunean eragina duten faktoreak aztertu dira.
b) Produktu fitosanitarioen aurreko esposaketaren baldintzak eta pertsonen osasunean duten eragina deskribatu dira.
c) Produktu fitosanitarioen taldeen arriskugarritasuna ezaugarritu da.
d) Produktu kimiko fitosanitarioek pertsonen osasunean duten eragina deskribatu da.
e) Produktu kimiko fitosanitarioek nekazaritzan duten eragina azaldu da.
f) Produktu kimiko fitosanitarioek ingurumenarentzat dakarten arriskua ezaugarritu da.
g) Tratamenduen aplikaziotik eratortzen den arriskua gutxitzeko neurriak deskribatu dira.
h) Nekazaritzako produktuetarako eta abereentzako pentsuetarako trazabilitate printzipioak deskribatu dira.
7. Laneko arriskuei aurrea hartzeko arauak eta ingurumena babestekoak betetzen ditu; arriskuak eta horiei aurrea hartzeko neurri eta ekipamenduak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Nekazaritzako ustiategiko material, lanabes, tresna eta makinak (produktu fitosanitarioen aplikazioarekin zerikusia dutenak) erabiltzearen arrisku desberdinak eta arriskugarritasun maila identifikatu dira.
b) Aplikazio fitosanitarioaren arloko lanak egitean hartu behar diren segurtasun neurriak eta banakako nahiz taldeko babes neurriak zein diren zehaztu da.
c) Produktu fitosanitarioekin erabilitako materialak, erremintak, makinak eta laneko ekipamenduak erabiltzean gerta daitezkeen istripuen kausarik ohikoenak identifikatu dira.
d) Instalazio eta ekipamenduen ordena eta garbitasuna aintzat hartu da, arriskuei aurrea hartzeko lehenbiziko faktore gisa.
e) Sortutako hondakinak sailkatu egin dira, gaika biltzeko.
f) Laneko arriskuei aurrea hartzeko eta ingurumena babesteko araudia bete da egindako eragiketetan.
Edukiak.
Produktu kimiko fitosanitarioen aukeraketa:
-Produktu kimiko fitosanitarioen definizioa. Produktu kimiko fitosanitarioen sailkapenak.
-Produktu kimiko fitosanitarioen ezaugarriak. Osaera eta formulazioa. Aurkezpena. Ekintza-motak eta aukeragarritasuna. Toxikotasuna.
-Formulatuak. Aukeraketa. Vademecun-aren erabilera. Produktu fitosanitarioen erregistroa. Nahasketak. Bateraezintasunak.
-Produktu kimiko fitosanitarioen etiketa. Etiketaren egitura. Arrisku adierazleak eta sinboloak. Arrisku esaldiak eta zuhurtzia aholkuak. Fitxa teknikoak eta segurtasun fitxak.
-Araudi fitosanitarioa.
-Produktu fitosanitarioen Europako erregistro bakarra. Landare Osasuneko Legea.
-Fitosanitarioen eta haien hondakinen merkaturatzearen eta erabileraren zaintza planak.
Produktu kimiko fitosanitarioen biltegiratzea eta manipulazioa:
-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeko arau orokorrak. Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeko dokumentuak.
-Biltegiaren ezaugarri teknikoak. Biltegiratze zonak.
-Produktuak biltegiratzeko arauak. Izurriteak hiltzeko produktu arriskutsuen mugimenduen liburu ofiziala (MLO).
-Ustiategitik produktu fitosanitarioak kentzeko arauak.
-Produktu kimiko fitosanitarioen manipulazioa. Segurtasun errutinak. Nekazaritzako jardunbide egokia. Produktu fitosanitarioen manipulatzaile txartela.
-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzean edota biltegiratzean istripuak gertatzen direnerako larrialdi neurriak.
-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeari, biltegiratzeari eta manipulatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
Metodo fisikoen, mekanikoen, hazkuntzakoen, biologikoen edota bioteknikoen aplikazioa:
-Metodoaren balorazioa eta aukeraketa.
-Metodo fisikoak. Gogoeta orokorrak. Solarizazioa. Biofumigazioa. Lurrinaren bidezko desinfekzioa. Belarra termikoki kentzea. Estaldura inerteak.
-Metodo mekanikoak. Orokortasunak. Ebaketa eta lanketa.
-Hazkuntzako metodoak. Laboreen txandaketa. Aldakuntza ereinaldian edo landaketa aldian. Bilketa goiztiarra. Bitarteko ostalariak kentzea. Harrapatzeko erabiltzen diren laboreak. Hazkuntza lanak.
-Metodo biologikoak. Parasitoideak, parasitoak eta harrapariak. Parasitoide, parasito eta harrapari espezie garrantzitsuenak. Nafarroako laboreetan borroka biologikoa aplikatzea. Borroka autozida; arrak antzutzea. Intsektizida biologikoak. Mikroorganismo entomopatogenoak.
-Metodo bioteknikoak. Funtsa. Erabilitako materialak. Tranpak. Motak. Erabiltzeko denboraldia. Harrapaketen interpretazioa. Erabilpen protokoloa.
-Material, tresna eta ekipamenduak.
-Etsai naturalen aplikazio teknikak.
-Kostuen kalkulua.
-Lortutako emaitzen balorazioa.
-Datuen erregistroa.
Produktu kimiko fitosanitarioen prestaketa:
-Laboreak babesteko ekipamendua. Sailkapena. Ezaugarriak. Motak. Ihinztagailuen funtsezko osagaiak. Hautseztagailuak. Mikro-pikorren banagailuak eta defentsa fitosanitarioko bestelako teknika eta ekipamenduak.
-Tratamenduko formulatuko kopurua kalkulatzea. Nahasketak.
-Babes pertsonaleko ekipamenduak. Babes ekipamendua hautatzea. Araudia.
-Tratamendu-likidoen prestaketa. Prestatzeko prozedurak.
-Ontzi hutsak deuseztatzea. Urberritze hirukoitza. Kudeaketa sistemak. Araudia.
-Ustiategiko liburua.
-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatzeari eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
Produktu kimiko fitosanitarioen aplikazioa:
-Makinen eta ekipamenduen aukeraketa.
-Baldintza meteorologikoak tratamenduan zehar.
-Makinak eta ekipamendua arautzea eta kalibratzea (dosifikatuta).
-Tratamenduaren kostuen kalkulua.
-Banakako babes ekipamenduen erabilera.
-Prestaketa eta aplikazioko jardunbidea.
-Ekipamenduen mantenimendua eta kontserbazioa. Makinen eta ekipamenduen garbiketa.
-Lortutako emaitzen balorazioa.
-Fitxak egitea eta egindako eragiketak idaztea.
-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatzeari eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
Produktu kimiko fitosanitarioen erabileratik eratortzen diren arriskuak:
-Produktu kimiko fitosanitarioen toxikotasuna. Intoxikazio motak. Produktu fitosanitarioen ondoriozko intoxikazioen kausa orokorrak.
-Produktu kimiko fitosanitario baten arriskugarritasunean eragina duten faktoreak. Produktu kimiko fitosanitarioen propietate fisiko-kimikoak. Klimako baldintza meteorologikoak produktua erabiltzen denean. Faktore fisiologikoak. Produktu fitosanitarioen absortzio bideak eta erabiltzeko baldintzak.
-Produktu kimiko fitosanitarioen hondakinak. Kontzeptu orokorrak. Araudia.
-Produktu kimiko fitosanitarioen sintomak eta osasunean dituzten ondorioak. Intoxikazio kasuetan izan beharreko jokabidea: lehen sorospenak.
-Nekazaritzarentzako arriskuak. Fitotoxikotasuna. Hondakinen sorrera.
-Ingurumenarentzako arriskuak. Faunarentzako arriskuak. Airearentzako, lurrarentzako eta urarentzako arriskuak.
-Produktu kimikoen bidezko tratamenduan zuzeneko zerikusia ez duten izakien babesa.
-Produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
-Trazabilitatearen printzipioak. Elikagaien eta pentsuen higienearen inguruan dauden betekizunak.
Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea:
-Nekazaritzako ustiategiaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Nekazaritzako ustiategia seinaleztatzea.
-Nekazaritzako ustiategiaren segurtasuna.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa. Araudia.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea. Araudia.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honek metodo fisikoen, mekanikoen, hazkuntzakoen, biologikoen eta bioteknikoen eta produktu kimiko fitosanitarioen aukeraketa eta aplikazio funtzioak betetzeko behar den prestakuntza dauka.
Edukien sekuentzia edukien atalean ezarritako eskemaren arabera gara daiteke, bloke hauetan antolatuak:
-Produktu kimiko fitosanitarioen definizioa eta ezaugarriak.
-Biltegiraketa eta manipulazioa.
-Metodo fisikoen, mekanikoen, hazkuntzakoen, biologikoen eta bioteknikoen aplikazioa.
-Produktu kimiko fitosanitarioen prestaketa eta aplikazioa.
-Eratorritako arriskuak eta laneko arriskuei aurrea hartu eta ingurumena babesteko neurriak.
Modulu honetan, zenbait jarduera teoriko eta praktiko sartzen dira, modu osagarrian garatu behar direnak. Kasu batzuetan, jarduera praktikoak ikasgelan azaldutako ezagutza teorikoen indargarri izanen dira. Beste kasu batzuetan, edukietan eta ebaluazio irizpideetan azaldutako ezagutzak eta trebeziak eskuratzeko behar den metodologia izanen dira. Ekoizpen-ingurunearen eta ikastetxearen ezaugarri bereziei egokitzea komeni da. Moduluaren egiturak praktiketako finkan jarduera praktiko jakin batzuk egitea eskatzen du, lekuan bertan beraren ezaugarri funtsezkoak erakusteko helburuarekin (produktuen prestaketa, makinen erregulazioa, aplikaziorako baldintzak etab). Material eta kontzeptu batzuk azaltzeko (produktu fitosanitarioak, etiketak, lehen sorospenak, dosien kalkuluak, etab) beharrezkoa da ikasgelan-tailerrean edo laborategian parte hartzea.
Horrela, modulu honetako helburuak lortzeko, besteak beste, jarduera hauek egitea iradokitzen da:
-Produktu kimiko fitosanitarioak identifikatzea.
-Etiketak eta fitxa teknikoak interpretatzea.
-Garraio eta biltegiratze baldintzen analisia.
-Material, tresna eta ekipamenduen erabilera.
-Metodo fisikoen, mekanikoen, hazkuntzakoen, biologikoen eta bioteknikoen identifikazioa.
-Formulatuko kopurua kalkulatzea.
-Banakako babes ekipamenduen erabilera.
-Ontzi hutsak deuseztatzea.
-Makinak eta ekipamenduak erregulatu eta erabiltzea.
-Egindako eragiketen erregistroa.
-Produktu kimiko fitosanitarioek osasunean eta ingurumenean dituzten eraginen analisia.
-Elikagaien eta abereen pentsuen higienerako trazabilitate plana.
-Produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeko araudia, elikagaien segurtasuneko araudia, ingurumeneko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia betetzea.
Baliteke beharrezkoa izatea kanpoko profesionalek parte hartzea, urtero ematen diren zenbait araudiren unean uneko egoera azaltzeko. Araudi horiek Europako agintariek ematen dituzten eta nahitaez bete behar diren zuzentarauen arabera ematen dira.
Ebaluazioan, kontuan izan behar da ikasleen parte hartze aktiboa, irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan funtsezko betekizuna den aldetik. Ebaluazioaren bidez, ikaskuntzako emaitzak lortu diren edo ez egiaztatuko dugu. Zenbait ezaugarri izanen dira kontuan: jarrera, trebezia eta zailtasunen aurrean konponbideak bilatzea. Ebaluazioa jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izanen da. Ildo horretan, taldeko jarduerak eta lanaren antolaketa, baita ikasle bakoitzaren jarrera ere, baloratuko dira. Ebaluazio objektiboarekin osatuko da hori, idatzizko banakako probak eginez. Horrela, ikasgelan azaldutako eduki teorikoak eta eduki horiek gauzatzeko egiten diren prozesu praktikoak erlazionatzeko gaitasuna baloratuko da.
Modulu hau Landare-osasuneko printzipioen moduluarekin (lehen mailakoa) lotuta dago. Beraren osagarria da, izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak ebaluatzeari dagokionez eta borroka kimikoari dagokionez, batez ere.
Lanbide modulua: Lorategiak eta berdeguneak ezartzea.
Kodea: 0576.
Iraupena: 200 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Barnealdeko lorategiko, kanpoko lorategiko edo berdeguneko osagaien zuinketa egiten du, neurketa motak eta markaketa teknikak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorategiaren edo berdegunearen planoen osagaiak, proiektua osatzen dutenak, interpretatu eta identifikatu dira.
b) Lurraren ezaugarri topografikoak eta azaleraren ezaugarriak aztertu dira.
c) Zuinketan erabili diren tresnak eta bitarteko materialak identifikatu eta aplikatu dira.
d) Lurrean neurketak egin dira.
e) Lorategiko edo berdeguneko osagaiei dagozkien guneak markatu dira.
f) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
g) Gogoa erakutsi da baliabide materialetan eta prozesuen antolaketan berrikuntzak sartzeko.
2. Lurra eta edukiontziak prestatzen ditu, erabilitako baliabideak eta bitartekoak erabiliz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lurra garbitu da eta sasiak kendu dira.
b) Lur-mugimenduak egin dira.
c) Instalazioak muntatu aurreko lanak egin dira.
d) Lurra prestatzeko lanak deskribatu eta egin dira.
e) Lurra egokitu da.
f) Beharrezko ongarriak eta medeapenak zehaztu eta aplikatu dira.
g) Lorezaintzan erabiltzen diren edukiontzi eta substratu motak identifikatu dira.
h) Edukiontziak beren substratu edo nahaskinekin bete dira.
i) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
j) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
3. Lorezaintzako eraikuntza eta instalazio txikiak egiten ditu, instalazioaren osagaiak edo elementuak bereiztuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Barneko eta kanpoko ureztapena, drainadura, saneamendua eta edateko ura instalatu dira.
b) Lorategiko argiztapeneko eta ur-bultzaketako osagaiak deskribatu dira.
c) Eraikuntza materialak identifikatu dira.
d) Mortairuak egin dira.
e) Eraikuntza txikiak eta altzarien elementuak egin dira, baita zuzenketa eta nibelazioa ere.
f) Lorategian landareak ez diren elementuak, ekipamenduak eta altzariak identifikatu dira.
g) Belarraren aurkako sarea jarri da.
h) Sistema hidroponikoa instalatu da.
i) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
j) Tokiko, ingurumeneko eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
k) Gizartearen ingurumen eta kultur ondarea errespetatu da.
4. Landaregaia ereiten eta landatzen da, jaiotza eta sustraitzea bermatzen duten lanak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Soropil eta tapizante espezie eta barietateak identifikatu dira.
b) Soropil eta tapizante espezie eta barietateen exijentziak aztertu dira.
c) Soropilen eta tapizanteen hazien nahasketak deskribatu dira.
d) Haziaren dosiak modu homogeneoan banatu dira.
e) Espezie estoloniferoen landareak banatu dira.
f) Landareak modu homogeneoan banatu dira.
g) Zohiak jarri dira.
h) Erneketa eta sustraitzea bermatzen dituzten lanak egin dira.
i) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
j) Ingurumeneko legeriaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
5. Zuhaitzak, zuhaixkak eta landareak landatzen ditu, elkartutako teknikak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zuhaitz, zuhaixka eta landare espezie eta barietateak identifikatu dira.
b) Zuhaitz, zuhaixka eta landare espezie eta barietateen exijentziak aztertu dira.
c) Egiaztatu da landareek kalitate eta egokitasun baldintzak betetzen dituztela.
d) Landareak biltegiratzeko edo landatzeko egokitu dira.
e) Landaketa metodoak deskribatu dira.
f) Zuloak prestatu dira, behar diren neurriekin.
g) Ongarriak eta ezarpen ura eman dira.
h) Tutorea espeziearen arabera jarri da.
i) Falta zena birjarri da.
j) Tresnak eta makinak aukeratu, erabili eta mantendu dira, eginen den lanaren arabera.
k) Ingurumeneko legeriaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira, baita lorategien berariazko araudia ere.
Edukiak.
Barne edo kanpoko lorategiaren edo berdegunearen osagaien zuinketa:
-Lorategi motak. Ezaugarriak.
-Lorategi edo berdegunearen planoen interpretazioa. Eskalak, kotak, legenden interpretazioa. Plano motak, plano orokorra, ureztatze planoa, landaketen planoa, egoera planoa, koten planoa, obren planoa, xehetasun planoa etab.
-Maldak.
-Eskuairak. Markak. Taketak. Sokak. Markatzaileak. Zinta metrikoak. Prisma optikoa. Nibela.
-Neurketak. Kubikazioak.
-Markaketa. Teknikak.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Lurra eta edukiontziak prestatzea:
-Lurra egokitzea. Garbiketa. Sasiak kentzea.
-Lur mugimenduak.
-Instalazio eta azpiegituretarako egokitzea.
-Lurreko sakoneko eta azaleko lanak, zenbait tresnarekin.
-Kanpoko eta barneko lorezaintzako ongarriak.
-Medeapen motak.
-Kanpoko eta barneko lorategietako edukiontzien motak eta ezaugarriak.
-Substratuen aukeraketa.
-Makinak eta tresnak. Mantenimendua.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Barneko eta kanpoko lorategien eraikuntzak, instalazioak eta ekipamenduak:
-Lorategien drainadura.
-Ureztapenaren instalazioa.
-Saneamenduko eta edateko uraren hornidurako sareak. Elementuak eta osagaiak.
-Lorategiaren argiztapena. Motak eta ezaugarriak.
-Iturriak. Ur-ponpak.
-Eraikuntzako materialak. Adreiluak, baldosak, agregatuak.
-Eraikuntza elementuak. Bideak, horma txikiak, hesi arrokaiak, kutxetak.
-Eraikuntza teknikak. Lurra prestatzea, trazatzea, indusketa, trinkotzea. Zuzenketa. Nibelazioa.
-Landareak ez diren elementuak. Ekipamendua eta altzariak. Paperontziak, bankuak, lore-askak. Instalatzea.
-Belarraren aurkako sareak. Instalatzea.
-Sistema hidroponikoa instalatzea.
-Makinak, tresnak eta lanabesak. Mantenimendua.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Landaregaia ereitea eta landatzea:
-Soropil eta tapizante espezie eta barietateak. Betebeharrak.
-Hazien nahasketak.
-Haziak ereitea. Zopozar-landareak. Tapizanteak. Homogeneotasuna.
-Landareen zatiketa. Herrestadarrak.
-Soropila landareetan oinarrituta. Landaketa. Teknikak.
-Soropila zohietan oinarrituta.
-Erein edo landatu ondoko lanak. Area pasatzea. Alperra pasatzea. Ureztatzea.
-Makinak eta tresnak. Mantenimendua.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Zuhaitzak, zuhaixkak eta landareak landatzea:
-Landaregaia. Kalitate indizeak. Betebeharrak.
-Zuhaitz espezieak identifikatzea, koniferoak eta hostozabalak.
-Landareak garraiatzea eta biltegiratzea. Egokitzea.
-Landareak landatzeko egokitzea.
-Zuhaitzak eta zuhaixkak sustrai hutsean landatzea, sustrai-lurra eta edukiontzia. Metodoak. Teknikak.
-Ongarriak eta ezarpen ura.
-Zurkaiztatzea. Zurkaiztatze motak, lurpeko ainguraketa eta kableak. Materialak.
-Hutsarteak betetzea.
-Makinak eta tresnak. Mantenimendua.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Orientabide didaktikoak.
Barneko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak ezartzeko funtzioa betetzeko behar den prestakuntza dauka lanbide modulu honek. Amaitzen duenean, ikaslea gai izanen da lorategiko edo berdeguneko osagaien zuinketa egiteko, lurra, substratuak eta edukiontziak prestatzeko eta egokitzeko, lorategiko eraikuntzak egiteko, makinak erabiltzeko eta mantentzeko, eta espezie apaingarriak eta zopozar-belarrak ereiteko eta landatzeko.
Modulua praktikoa da batik bat. Lorategi bat jartzeko behar diren benetako lanak egitean oinarritzen da. Eduki teorikoak ikasgelan azalduko dira, ikus-entzunezko bitartekoen laguntzarekin. Ikasleek jarduera praktikoak egiten lagunduko dieten galdetegiak eta ariketak landuko dituzte. Saio praktikoak ikastetxeko lorategi-aldeetan eginen dira. Kasu batzuetan (adibidez koniferoak eta hostozabalak aztertzean eta identifikatzean), inguruko parke eta lorategietan.
Lorategiak eta berdeguneak ezartzeari buruzko moduluko edukiak bost bloke tematikotan banatu dira. Batetik, asteko bederatzi orduetan, curriculumaren erreferentziazko ordu-banaketaren arabera, eduki teoriko eta praktikoen arteko banaketa orekatua lortu behar da. Bestalde, jarduera praktikoak urteko sasoirik egokienetan egon behar dira, eta azkenik, eguraldia ere oso kontuan hartu beharra dago.
Moduluaren sekuentziazioa lorategi bat jartzeko egin beharreko lanen araberakoa izanen da. Horregatik, ikastaroaren hasieran lorategiko elementuen zuinketaren inguruko edukien blokea aztertuko da, gero lurra prestatuko da, ureztapena ezarriko da, soropila ereinen da, hostozabalak identifikatuko dira (hostoak erori baino lehen), kalitatea, koniferen identifikazioa, eta landaketak. Bukatzeko, lorategietako eraikuntzak, instalazioak eta ekipamenduak eginen dira.
Ezarri diren edukien garapenarekin bat etorriz, hona hemen egin behar diren jardueretarako proposamen batzuk:
-Planoen interpretazioa: eskalak erabiltzea, legendak interpretatzea, plano motak.
-Zuinketa teknikak: lerrokaduren trazadura, zuinketa triangeluarra, angelu baten zuinketa.
-Neurketak, azaleren kalkulua. Kubikazioak.
-Ureztapenaren instalazioa.
-Lurraren prestaketa, sakoneko eta azaleko lanak.
-Ongarriak eta medeapenak aplikatzea.
-Soropilak ereitea eta landatzea: nibelatzea, ereintza, zohiak jartzea, area pasatzea, alperra pasatzea, ureztatzea.
-Zuhaitz hostozabalak eta koniferoak identifikatzeko irteerak.
-Nahasketen eta substratuen prestakuntza.
-Zuhaitzen eta zuhaixken landaketak eta birlandatzeak.
-Makinak erabiltzea eta mantentzea: lurpea lantzeko makina, lurra lantzeko makina, arantzadun area, ongarritzeko makina, moto-aitzurra, alperra, lurra zulatzeko makina.
-Eraikuntza txikiak, horma txikiak, bideak eta zoladura duten eremuak.
-Lorategiko altzariak eta ekipamendua jartzea: bankuak, paperontziak, urmael prefabrikatuak, iturriak etab.
Lorategiak eta berdeguneak ezartzeko modulua Lorategiko eta Loradendako teknikari tituluko bereizgarrienetako bat da. Horregatik, lanbide hori garatzea erraztu ahal duten azken aurrerapen eta tekniken informazio zehatza eta sakona behar da. Sektoreko langileekin harremana izan behar da. Horretarako, ondoko jarduerak egitea iradokitzen da:
-Ereite hidraulikoko bisitaldi praktikoa, ikasleek malda handiko lurretan landare-estalki bat nola jarri ikus dezaten.
-Eraikitzen ari diren lorategietara edo lorategi-eremuetara bisitaldia.
-Lorezaintza zentro batera bisitaldia, landareen kalitatea aztertzeko helburuarekin.
Modulu honetan, tituluko modulu hauekin koordinazioa egin beharra dago:
-Lehen mailako Funts agronomikoak. Planoei, neurketei, eskalei, kotei eta ongarritzeari buruzko edukiak kontuan izan behar dira, ez errepikatzeko.
-Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak. Ureztatze instalazioen gaian, edukiak ez errepikatzeko koordinazioa egin behar da. Berez lorategia ureztatzeko instalazio bat egitea da helburua, Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak moduluan irakasten diren edukietan oinarrituta.
-Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea. Modulu honetan, zuhaixka espezieak identifikatzeko edukiei heldu nahi zaie. Zuhaitzak, berriz, Lorategiak eta berdeguneak jartzeari buruzko moduluan aztertzen dira, ikasleei lana errazteko eta moduluen betebeharrak betetzeko.
-Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea, lehen maila. Ahal den neurrian landarez hornitzeko koordinatuko da.
Lanbide modulua: Lore-konposizioak eta landare-konposizioak.
Kodea: 0579.
Iraupena: 110 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Lore-konposizioekin eta landareekin konposizioen zirriborroak egiten ditu, teknika artistikoak erabiliz, irizpide estetiko, ekonomiko eta funtzionalekin.
Ebaluazio irizpideak:
a) Loradenden oinarri historiko, artistiko eta sozialak deskribatu dira.
b) Kolorearen, argiaren eta formaren teoriaren funtsak deskribatu dira.
c) Estilo artistiko eta konposizioaren estilo nagusiak ezaugarritu dira.
d) Konposizioen oinarrizko alderdi estetikoak ezaugarritu dira: forma, ehundura, argiztapena, proportzioa, oreka, mugimendua, fondoa.
e) Esku hutsezko marrazketaren oinarrizko materialak, teknikak eta prozedurak erabili dira.
f) Irudikapen lau eta bolumetrokorako, oinplanoetarako, altxaerarako, sekzioetako eta perspektibetarako metodo garrantzitsuenak erabili dira.
g) Beste irudikapen teknika batzuk erabili dira: programa informatikoak, maketak, collageak, panelak etab.
h) Gaitasun artistiko eta sortzailea, garbitasuna eta irudikatze argia garatu dira.
i) Planoen eta marrazkien irudikapenean, ezarrita dauden arau konbentzionalak erabili dira.
j) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
2. Lore-konposizioak egiten ditu, muntaiaren faseak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Moztutako loretarako eta berde apaingarri gisa erabiltzen diren espezie garrantzitsuenak ezaugarritu dira: izaera, esanahia eta funtzioa edo erabilera.
b) Landaregaia lehortzeko, liofilizatzeko eta desnaturalizatzeko metodorik garrantzitsuenak ezaugarritu dira.
c) Lore-eraikuntzako metodorik garrantzitsuenak deskribatu dira, material inerteetan oinarrituta.
d) Lore-konposizioak egiteko tresna, material eta osagarri garrantzitsuenak aukeratu dira.
e) Konposizioa osatzen duten euskarri, egitura eta finkatze osagaiak eta ontziak eta apainketako eta betetzeko materialak aukeratu dira.
f) Egiaztatu da landaregaia egoera onean dagoela eta kalitate irizpideak betetzen dituela. Lore-konposizioetan erabiltzeko aukeratu, prestatu eta egokitu da.
g) Hozkailuak eta landaregaia mantentzeko eta kontserbatzeko prozedurak ezaugarritu dira.
h) Konposizioak egiteko oinarrizko teknikak, haien oinarrizko egitura eta muntatzeko sekuentzia deskribatu dira.
i) Lore-konposizioen oinarrizko formak sailkatu dira, prestatzeko teknikaren, formaren eta erabileraren arabera.
j) Lore-konposizioak jartzeko balizko lekuak ezaugarritu dira: neurriak, forma, apainketa-estiloa, erabilera, kolorea eta argiztapena, antolaketa.
k) Konposizioaren osagaiak ezarri dira, kopurua eta material mota aukeratu eta jarri dira, definitutako oinarrizko teknikak aplikatuz.
l) Behin betiko produktua aurkeztu da, konposizioa osatzen duten apainketa elementuak, biltzeko materialak eta paketatzeko materialak eginez eta jarriz.
m) Materialak egokitzeko makinak eta tresnak erabili dira.
n) Lore-konposizioa behin betiko atontzeko edo kontserbatzeko teknikak edo produktuak aplikatu dira.
o) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
3. Landareekin konposizioak egiten ditu, estetika teknikak aldez aurretik ezarritako diseinuarekin erlazionatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Zonaren barnealdean erabiltzen diren landare espezierik garrantzitsuenen tipologia eta morfologia deskribatu dira.
b) Landare-konposizioek barnealdeko giroetan betetzen dituzten funtzioak definitu dira.
c) Egiaztatu da landareek kalitate irizpideak betetzen dituztela.
d) Barnealdeko landareak hazteko eta mantentzeko oinarrizko beharrizanak ezaugarritu dira.
e) Landare-konposizioen osagarriak deskribatu dira: ontziak, lore-askak, osagarriak, materialak, koloreak, ehundurak, formak, tamainak.
f) Landare-konposizioen estilo artistikoak deskribatu dira, haien proportzioa, forma, kolorea, ehundura eta tamaina kontuan izanik.
g) Landare-konposizioak jartzeko balizko lekuak ezaugarritu dira: neurriak, forma, apainketa-estiloa, erabilerak, kolorea eta argiztapena, antolaketa.
h) Ezartzeko substratuak, edukiontziak eta drainatze sistemak aukeratu dira.
i) Konposizioa osatzen duten landaregaiak ezarri dira, irizpide artistiko eta teknikoak erabiliz.
j) Apainketako eta dekorazioko elementuak erabili dira.
k) Apaingarriak egiteko prozesua deskribatu da.
l) Konposizioa girotu eta aurkeztu da.
m) Lore-konposizioa behin betiko atontzeko edo kontserbatzeko teknikak edo produktuak aplikatu dira.
n) Konposizioa mantentzeko eta kontserbatzeko beharrizanak deskribatu dira.
o) Loradendako tailerreko tresnak, ekipamenduak eta makinak erabili dira.
p) Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
4. Ekitaldi, ekimen, zeremonia eta ospakizun zehatzetarako konposizioak egiten ditu, teknika artistikoak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lore eta landare konposizioak erabiltzen diren ekitaldi, ekimen, zeremonia eta ospakizunik garrantzitsuenak deskribatu dira.
b) Gertakari berezietarako konposizio mota nagusiak egin dira.
c) Gabonetako lore-konposizio eta motiboak egin dira.
d) Hiletetarako konposiziorik garrantzitsuenak egin dira.
e) Ezkontzetarako lore-apainketak egin dira.
f) Apaindura pertsonal garrantzitsuenak egin dira: buruan jartzeko, "corsageak", "boutonniereak".
g) Erdiko mahaietarako ezaugarriak deskribatu dira.
h) Tokiko eta eskualdeko ospakizun, jai eta tradizioetarako konposizioak egin dira.
i) Beste herrialde batzuek lore eta landare konposizioekin apainketak egiteko dauzkaten balio eta ohitura kulturalak identifikatu dira.
j) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
5. Espazio zabalak landare eta loreekin apaintzen ditu, eta apainketa proiektua burutzeko faseak deskribatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Apainketa proiektua interpretatu da.
b) Gelako espazio eta ingurune ezaugarriak analizatu dira: dimentsioak, apainketa estiloa, argiztapena, erabilera edo funtzioa.
c) Zuinketa egin da.
d) Ureztatze, drainatze, elektrizitate eta argiztapen sistemetarako behar diren materialak aukeratu dira.
e) Ureztatze eta drainatze sistemak, sistema elektrikoa eta argiztapen sistema ezarri dira.
f) Proiektuan aipatzen diren eta beharrezkoak diren landare eta lore espezieak eta kopurua, substratuak eta apainketa elementuak aukeratu dira.
g) Landare eta apainketa elementuak, lore edota landare konposizioak banatu, muntatu edo ezarri dira, diseinua edo proiektua kontuan izanik.
h) Apaindutako eremua behin betiko atontzeko edo kontserbatzeko teknikak edo produktuak aplikatu dira.
i) Espazioan proiektuaren landare eta apainketa elementuak mantentzeko eta kontserbatzeko beharrizanak deskribatu dira.
j) Behar diren tresna, ekipamendu eta makinak erabili dira.
k) Ingurumena babesteko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
Edukiak.
Lore eta landare konposizioen zirriborroak egin dira:
-Oinarri historiko eta sozialak.
-Kolorearen teoria.
-Argia. Argi-iluna.
-Arte eta konposizio estiloak.
-Konposizioen oinarrizko ezaugarri estetikoak.
-Marrazki tekniko eta artistikoaren oinarriak.
-Forma, espazioa, perspektiba, sakontasuna eta simetria.
-Irudikatze laua eta bolumetrikoa: oinplanoak, altxaera, sekzioak, perspektibak.
-Bestelako irudikatze teknikak: programa informatikoak, maketak, collageak, panelak.
-Planoen eta marrazkien irudikapenean ezarritako arau konbentzionalak.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Lore-konposizioak egitea:
-Espezieen nomenklatura eta identifikazioa moztutako loreentzat.
-Lehortzeko, liofilizatzeko eta desnaturalizatzeko teknikak.
-Konposizioetako loreak eta bestelako osagaien izaera, esanahia eta funtzioa.
-Lore eta landare artifizialak.
-Loradendetako oinarrizko tresna, material eta osagarriak.
-Euskarriko, egiturako eta eusteko elementuak.
-Apainketako eta betetzeko landareak ez diren elementuak.
-Landaregaiaren kalitatea.
-Materiala aukeratzea, prestatzea eta egokitzea.
-Materiala mantenimendua eta kontserbazioa. Hozkailuak, ingurumen ezaugarriak, kontrola.
-Konposizioan elementuak muntatzeko oinarrizko teknikak.
-Lore-konposizioen formak: egiteko teknikaren arabera eta erabileraren arabera.
-Lorez apainduko diren espazioen ezaugarriak: neurriak, forma, apainketa-estiloa, erabilera, kolorea eta argiztapena.
-Konposizioen proportzioa eta antolaketa espazioan.
-Biltze eta paketatze materialak.
-Tresnak eta makinak erabiltzea.
-Edukiontziak eta ontziak.
-Apainketako elementuak.
-Muntatzeko teknikak.
-Paketatzea.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Landare-konposizioak egitea:
-Barnealdeko landareak; nomenklatura eta identifikazioa, tipologia eta morfologia. Barnealdeko giroetako funtzioak.
-Barnealdeko landareen kalitate irizpideak.
-Barnealdeko landareak hazteko eta mantentzeko oinarrizko beharrizanak.
-Landare-konposizioen osagarriak: edukiontziak, ontziak, lore-askak, osagarriak, materialak, koloreak, ehundurak, formak, tamainak.
-Barnealdeko landare-konposizioen estilo artistikoak espazio ezberdinetan. Konposiziorako irizpideak: forma, proportzioa, neurriak, antolaketa.
-Landare-konposizioetarako substratuak.
-Landare-konposizioak egiteko berariazko materialak erabiltzea.
-Landare-elementuak ezartzea. Birlandatzeak.
-Apainketako artea.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Ekitaldietarako eta bestelakoetarako konposizioak egitea:
-Ekitaldiak, zeremoniak eta lore eta landare konposizioak eta apaingarriak erabiltzen diren bestelako ekimenak.
-Konposizio motak eta konposizio teknikak.
-Gabonetako apainketa landare eta loreekin.
-Hiletetarako konposizioak.
-Ezkontzetarako apainketa.
-Kapela motak, "corsageak" eta "boutonniereak".
-Erdiko mahaiak.
-Bestelako konposizioak tokiko eta eskualdeko jai eta ospakizunetarako.
Espazio handiak lore eta landareekin apaintzea:
-Apainketa proiektuak interpretatzea.
-Espazioko eta ingurumeneko ezaugarriak: dimentsioak, apainketa estiloa, argiztapena, erabilera edo funtzioa.
-Zuinketa.
-Ureztatze eta drainatze sistemak barnealdean.
-Espazioen argiztapena. Sistema elektrikoa.
-Apainketako elementuak.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honen bidez, ikasleei oinarrizko prestakuntza eman nahi zaie loradenda bateko berezko lanak bete ditzaten, batez ere lore eta landareekin apainketa egiteko. Modulua bukatzean, ikaslea gai izanen da landaregaiak eta landarezkoak ez diren materialak (naturalak, lehorrak eta artifizialak), eta loradendako oinarrizko tresnak eta osagarriak identifikatzeko eta erabiltzeko; lore eta landareekin moldaketa eta konposizio motak egiteko oinarrizko teknikak aplikatuko ditu; eta erabiltzen diren espazio eta ekitaldietan apainketak eta apaintze proiektuak eginen ditu.
Modulu honetan, jarduerek izaera praktikoa, teorikoa eta manipulatiboa dute batez ere. Teknikan sakontzea eta trebeziak hobetzea nahi da, ikasle bakoitzaren kualitate pertsonaletatik abiatuz, diseinurako eta konposizioak egiteko estiloari, estetikari, irudimenari, sormenari, eta gaitasunari dagokienez. Hartara, proposatzen diren praktika gehienak banaka egitea saiatuko da. Ikasleek azaldu zaizkien teknikak erakuts ditzatela eta praktikan jar ditzatela izanen da metodologia. Betiere prozesu errazetatik hasiko da, eta gero prozesu berriago eta konplexuagoak eginen dira; azken horiek irudimena, sormena eta eskuak erabiltzeko gaitasuna eskatuko dituzte.
Ahal den guztietan benetako kasuak landu behar dira. Garrantzitsua da ikasgela-tailer bat edukitzea, harraskarekin eta loradendako mahai garaiekin, loradendako material, tresna eta osagarriekin, lore lehorrekin eta lore freskoekin, barneko landareekin, lore-askekin, substratuekin, ureztagailuekin etab. Era berean, apaindu, lorategitu eta mantendu beharreko espazioak eduki behar dira.
Edukirik teorikoenak garatzeko, euskarri grafikoak edukitzeko ahalegina eginen da, irudiak, marrazkiak, zirriborroak eta abarrekoak erabiliz. Izan ere, ikusmena (kolorea, forma, bolumena, ehundura, argia etab) funtsezko zentzumena da, eta modulu honetan hezi eta bultzatu behar da.
Halaber, loradendetan erabiltzen diren materialekin zerikusia duten katalogoak, aldizkariak, liburuak eta bestelako dokumentuak edukitzea, lore-artearen azken joeren proposamenekin, edukitzea komeni da. Ikasleei Interneten erabilera proposatuko zaie, moduluarekin erlazionatutako alderdi guztiei buruzko informazioa eskuratzeko.
Edukien sekuentzia egiterakoan, ikaskuntza prozesua kontuan izanen da. Beharrezkoa da konposizioen lehen blokeak loreekin eta landareekin aztertzea, landuko den materiala ezagutzeko (barneko loreak eta landareak batik bat) eta haien ezaugarriak eta portaerak, egokitzapena eta kontserbazioa ezagutzeko, baita erabiltzen diren gainerako gai ez-materialak ere (osagarriak, tresnak etab). Gero, konposizioak egiteko oinarrizko teknikei helduko zaie, teknika, funtzioa, forma eta erabilera txandakatuz. Azkenik, lore-konposizio konplexuenak egiteko teknikak irakatsiko dira: materiak gehiago eta egitura konplexuak erabiliko dira, gertakari berezietan erabiltzen direnak (ezkontzak, hiletak eta abarrekoak).
Lore-konposizioen eta landare-konposizioen zirriborroak egiteko edukien blokea ikasturte hasieratik bertatik landu ahalko da, eduki teorikoetan eta zirriborro, marrazki eta planoen gauzatze praktikoan ikasturte osoan zehar aurrera eginez, gainerako bloketako praktikekin txandakatuz.
Sekuentzia hori, trebeziak lantzean oinarritzen dena, kontuan izanik, ikaskuntza praktika eta prozesuak proposatuko dira, batez ere banakakoak, alderdi hauetan:
-Loradendetan erabiltzen diren loreak, barneko landareak, tresnak, materialak eta osagarriak identifikatzea.
-Apainketa proiektu txiki bat egitea, landare eta lore konposizioekin, diseinuaren oinarrizko kontzeptuak praktikan jartzeko helburuz. Planoak eta zirriborroak eginen dira.
-Lore-konposizio errazak egitea, oinarrizko teknikak praktikan jartzeko: lore freskoen, lehorren edota artifizialen sortak eta loreen oinarrizko konposizioak.
-Landare-konposizio errazak egitea.
-Konposizio garrantzitsuagoak egitea: Gabonetakoak, hiletetakoak, ezkontzetakoak.
-Beste ospakizun batzuetarako konposizioak eta apainketak: maiteminduen eguna, urtebetetzeak, jaiotzak, jaiegunak, urteurrenak, konferentziak, kongresuak, espazio publikoak edo pribatuak etab.
-Aukeratutako espazio bat apaintzea, proposamen-zirriborro batean oinarrituta, loreen eta landareen konposizioekin.
Proposamen horiek guztiak ikastetxetik kanpoko jarduerekin osatu ahal dira, ikasleei loradendako jardueren ikuspegi gaurkotua eta zabala izatea laguntzen diena:
-Loreak eta loradendako materiala banatzen dituen biltegi batera eta barneko landareen eta osagarrien biltegi batera bisitaldia.
-Lore-artearekin zerikusia duten erakusketa edo ekitaldietara bisitaldia.
Bukatzeko, eta ikasturte osoko laburpen gisa, apainketa oso bat egitea proposatuko da. Apainketa horretan, urte osoan ikasitako trebeziak eta diseinu eta prestatze teknikak erabiliko dira.
Ebaluazioan, lore eta landare konposizioetan aplikatu beharreko oinarrizko teknikak eta kontzeptuak barneratu diren egiaztatuko da. Jarraitua, objektiboa eta pertsonalizatua izan behar da, ikaskuntza prozesua behatuz. Konposizioen proposamenak egiteko zailtasunak detektatu behar dira, eta trebezien bilakaera eta hobekuntza baloratu behar dira.
Era berean, egindako praktikak modu sistematikoan behatuz, ikasleek hainbat alderditan duten jarrera baloratuko da: interesa, ahalegina, ekimena, elkarlana, erantzukizuna, puntualtasuna, ordena eta garbitasuna. Bankako idatzizko proba objektiboak eginez, ikasleek loradendako oinarrizko eginkizunetan jakin, aplikatu, interpretatu eta erlazionatu beharreko kontzeptuak, printzipio orokorrak eta egitateak barneratu dituzten baloratuko da.
Modulu honek zerikusi berezia dauka zikloko modulu hauekin:
-Lorategiak eta lorategi-eremuak ezartzea. Landareak eta loreak identifikatzeari eta landareekin apainketa proiektu bat egiteari dagokienez: planoak egitea, apainketarako proposamena, ezarpen prozesua eta mantentzea (substratuak, ongarriak, ureztatzea). Horrenbestez, modulu horrekin (bigarren mailan ere ematen dena) koordinatuko da alderdi horiek noiz eta nola aztertu, errepikakorrak izan ez daitezen. Aitzitik, denbora faltagatik gutxi garatuko liratekeen gaiak osatu eta sakondu ahal izatea nahi da koordinazioaren bidez.
-Salmenta teknikak loradendan, bigarren mailakoa. Materialak ezagutzea, arreta ematea, egitea, enkarguak banatzea etab. Hauek loradendako berezko lanak osatzen dituzte, Lore-konposizioak eta landare-konposizioak modulu honetan aztertuak.
-Loradendak, lehen mailakoa. Modulu horrekin ikastaroan aztertutako gaiak koordinatuko dira, modulua hasteko orduan loradendan aztertu behar diren eginkizunen oinarrizko jakintza izateko helburuarekin.
Lanbide modulua: Lorategiko eta loradendako salmenta teknikak.
Kodea: 0581.
Iraupena: 70 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Bezeroei arreta ematen die, jarduketa protokoloak eta eskainitako produktu eta zerbitzuak deskribatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Bezeroaren aurrean agertu behar diren trebetasun sozialak deskribatu dira.
b) Balizko bezeroaren portaera aztertu da.
c) Balizko bezeroarengandik bere premiei buruzko informazioa lortu da.
d) Enpresak eskaintzen dituen produktu, zerbitzu eta bermeen ezaugarriak zehaztu dira.
e) Loradendako eta lorezaintzako salmenta katalogo eta liburuxka garrantzitsuenak erabili dira, eta enpresak egiten dituen lanen berri eman da.
f) Loradendako eta lorategiko produktu eta zerbitzuei buruzko aholku eman da, baita bezeroen atxikimendua bermatzeko teknikak ere.
g) Enpresa batean eskariak sartzeko bideak identifikatu dira.
h) Beste kultura batzuetako pertsonekiko harremanak dakarren aberastasun pertsonala baloratu da.
2. Aurrekontuak egiten ditu, produktuen eta zerbitzuen kostuak eta egiteko tresnak analizatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorategiak, terrazak, barnealdeko lorategi-aldeak, ekitaldietarako apainketak, haien espazioak eta elementuak neurtu dira.
b) Unitateko prezioak eta prezio banakatuak deskribatu dira, eta neurketen egoera eta horien baloraziorako beharrezkoak diren xehetasunak azaldu dira.
c) Produktu eta materialen prezioak atera dira.
d) Prezio banakatuak kalkulatu dira.
e) Lan-eskuari dagozkion tarifak aplikatu dira.
f) Aurrekontua egin da programa espezifikoak erabiliz.
g) Teknologia berrien potentziala ezagutu da, kontsultarako eta laguntzarako tresna diren aldetik.
h) Ingurumenaren eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu da.
3. Salmenta prozesua burutzen du, eta eginkizun horretan kobrantzarako eta produktuak aurkezteko prozedura deskribatzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Bezeroari kobratzeko moduak identifikatu dira.
b) Fakturazio eta kobrantza prozesuen ezaugarriak zehaztu dira.
c) Faktura, albarana eta emate-orria bete dira, datu guztiak adieraziz.
d) Fakturaren kobrantza egin da, ordaintzeko hainbat bide edo formula erabiliz.
e) Fakturazioa kudeaketa integratuko sistemekin erlazionatu da.
f) Dirua itzultzeko edo aldatzeko eragiketak egin dira, enpresaren baldintzak aplikatuz.
g) Fitxategia egin da kutxako dokumentaziorako.
h) Kutxako kontaketa eta itxiera prozesua deskribatu da.
i) Kutxako gaztigua bete da.
j) Ingurumen araudia, laneko arriskuei aurrea hartzekoa eta datuak babestekoa aplikatu dira.
4. Produktu edo zerbitzuen banaketa antolatzen du, eta horretarako erabili behar diren prozedurak azaltzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Eskabideak inprimaki batean idatzi dira eta eskaria jaso duen pertsonaren datuak bertan jarri dira.
b) Eskabidearen arabera, banaketarako garraiobide egokienak eta horien ezaugarriak deskribatu dira, eta emateko epea zehaztu da.
c) Produktuak eramanen dituen ibilgailuak bete behar dituen baldintzak betetzea eta barnean eduki behar dituen gauza guztiak edukitzea zein garrantzitsua den baloratu da.
d) Banatu beharreko produktuan ibilgailuan sartu dira, ez kaltetzeko moduan eta garraiatzeko ahalik eta hobekien antolatuz.
e) Edozein euskarritan, planoak, mapak eta kale izendegiak erabili dira helbideak bilatzeko.
f) Ibilbideak antolatu dira, garraiatutako produktuen beharrizanak eta eraginkortasun irizpideak kontuan izanik.
g) Eskabideak egiaztatu dira, inprimakiekin eta hartu izanaren agiriekin erkatuz.
h) Produktua edo zerbitzuak ematean kalitate kontrola baloratu da.
i) Ingurumen araudia, laneko arriskuei aurrea hartzekoa eta datuak babestekoa aplikatu dira.
5. Salmenta ondoko zerbitzuan bezeroen erreklamazioak, kexak eta iradokizunak jasotzen ditu, eta jarduteko irizpide eta prozedurak ezagutzen dituela erakusten du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Gatazkak eta erreklamazioak konpontzeko teknikak deskribatu dira, enpresako politika aplikatuz.
b) Indarra duen legediak erreklamazioen zein alderditan duen eragina ezagutu da.
c) Erreklamazioak aurkezteko prozedura deskribatu da.
d) Konponbide errazeko erreklamazioa egiten duen bezeroari prozeduraren ordez eskaintzen ahal zaizkion aukerak identifikatu dira.
e) Erreklamazioari buruzko informazioa jakinarazi da, aldez aurretik ezarritako ordena hierarkikoaren arabera.
f) Informazioa antolatzen duten eskuko informazio-sistemek eta informazio-sistema informatikoek zerbitzuaren kalitate-kontrolerako duten garrantzia baloratu da.
g) Salmenta ondoko jarraipenari buruzko informazioa, gorabeherei buruzkoa eta bezeroen eskaera eta erreklamazioei buruzkoa erregistratu da, zerbitzuaren kalitatea hobetzeko eta bezeroaren atxikimendua areagotzeko.
h) Ingurumen araudia, laneko arriskuei aurrea hartzekoa, kontsumoari buruzkoa eta datuak babestekoa aplikatu dira.
Edukiak.
Loradenda bateko dependentziak eta osagaiak banatzea:
-Loradenda bateko dependentziak.
-Osagaiak eta altzariak. Egoera loradendaren barnean.
-Espazioen banaketa. Irizpide funtzional eta komertzialak. Eskemak planoaren gainean.
-Espazioen seinaleztapena. Espazioen banaketari egokitzea.
-Lokalaren azalera prestatzea.
-Araudi komertziala, ingurumena babestekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
Bezeroentzako arreta:
-Komunikazioaren osagaiak. Pertsonen arteko komunikazioa hobetzen duten trebetasun pertsonalak eta sozialak.
-Bezeroen portaerak.
-Enpresak eskaintzen dituen produktu eta zerbitzuen ezaugarriak. Produktua, eskainitako bermeak eta egindako lanak bereiztea. Katalogo eta eskuliburuen erabilera.
-Aholkua ematean jarduteko eredua: entzute aktiboa, bezeroaren beharrizanak zehaztea, berariazko informazio teknikoa.
-Eskariak sartzeko bideak (azokak, erakusketak, publizitate kanpainak, bisitaldi presentzialak, telefonoa, sektoreko erakundeak).
-Bezeroak atxikitzeko estrategiak, enpresako politika, deskontu-bonoak, bezeroentzako txartelak etab. Eroslearengandik bezeroarenganako prozesua.
Aurrekontuak egitea:
-Lorategia eta terraza neurtzea, barnealdeko lorategiak, ekitaldietarako apainketak, espazioak eta osagaiak.
-Aurrekontuaren elementuak. Unitateko prezioak eta prezio banakatuak. Kalkulua.
-Kostu zuzenak eta zeharkakoak.
-Produktu edo zerbitzu bakoitza prestatzeko epea kalkulatzea. Materialen prezioen eta lanorduen tarifak, lan kategorien arabera.
-Aurrekontuak egiteko baliabideak, programa informatikoak.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
-Mantentze lanen aurrekontua. Egin beharreko lanen deskribapena, maiztasuna, eta kostua, materialetan eta lan-eskuan.
Salmenta prozesuaren amaiera:
-Fakturatzeko eta kobratzeko prozedurak, fakturatzeko metodoak.
-Faktura eta albarana, beharrezko datuak; fakturazioaren araudia.
-Fakturazioa eta kudeaketa integratuko sistemak. Prozesu informatikoak.
-Bezeroari kobratzeko moduak: eskudirutan, kreditu eta zordunketa txartelak, taloiak.
-Ordaintzeko moduak, hornitzaileak.
-Diru itzulketak eta aldaketak, produktu eta zerbitzuen itzulketak eta aldaketak, enpresaren baldintzak.
-Kutxako kontaketa eta itxiera prozesuaren etapak, kutxako zenbatekoaren dotazioa, kutxako liburuak, kutxako dokumentazioa egitea eta artxibatzea.
-Ingurumen araudia, laneko arriskuei aurrea hartzekoa eta datuak babestekoa.
Produktu edo zerbitzuen banaketa antolatzea:
-Eskaera formalizatzea: bideak, dokumentuak, elkartutako datuak.
-Produktua bezeroari bere helbidean emateko inprimakia, betetzea.
-Garraiobideak: sailkapena, ezaugarriak, eraginkortasuna.
-Produktua garraiorako egokitzea: produktuarentzako garrantzia, materialak, biltzeko moduak, identifikazioa.
-Garraio baldintzak, iraupena, tenperatura, hezetasuna, argia. Segurtasuna garraioan.
-Mapa, plano eta kale-izendegien erabilera. Ibilbideen antolaketa.
-Produktua bezeroari eman zaiola egiaztatzea, ziurtatzeko prozedurak.
-Emandako produktuaren edo zerbitzuaren ematearen kalitate kontrola, saldu ondoko ikuskapena, erregistro sistematikoa; ikus-entzunezko euskarriak.
-Ingurumen araudia, laneko arriskuei aurrea hartzekoa eta datuak babestekoa.
Salmenta ondoko zerbitzuan erreklamazio, kexa edo iradokizunak jasotzea:
-Gatazka eta erreklamazioak: kontzeptuak, ezberdintasunak; enpresaren politika, aplikazioa.
-Gatazka eta erreklamazioei aurre egiteko teknikak, kortesia arauak; kontsumitzaileak babesteko araudia.
-Erreklamazioak egiteko prozedura. Erreklamazioen kudeaketa, datuak biltzeko dokumentazioa; erreklamazio orria, aurrekontua, faktura, kutxako tiketa.
-Erreklamazioen kudeaketan tresna informatikoak erabiltzea. Izapidetzea, txostenak egitea, erabakitzeko prozesua.
-Salmenta ondoko jarraipena. Gogobetetze inkestak, estatistikak, ondorioak, kexak eta erreklamazioak kalitatea hobetzeko tresna diren aldetik.
-Ingurumen araudia, laneko arriskuei aurrea hartzekoa, kontsumoarena eta datuak babestekoa.
Orientabide didaktikoak.
Lanbide modulu honek lorategiko eta lorezaintzako salguneetan bezeroei arreta, informazioa eta aholkua emateko behar den prestakuntza eskaintzen du. Modulu hau bukatzean, ikasleak aholku emateko, produktua saltzeko, aurrekontuak egiteko, produktua edo zerbitzua banatzeko, eta emandako zerbitzua hobetzeko erreklamazioak, kexak edo iradokizunak egiteko gai izan behar du.
Proposatzen den edukien sekuentzia, onena delakoan, edukien atalean ezarritako ordenarekin bat dator. Izan ere, lorezaintzako zentro batean edo loradenda batean benetako salmenta prozesuak gertatzen diren moduan planteatzen da modulu honen egitura. Horrenbestez, antzeztutako simulazioak egitea iradokitzen da, eta ikasleak saltzaile nahiz erosle papera bete dezala. Jarduera hauek ikus-entzunezko euskarriarekin grabatuko dira, ikasle-taldeak beren artean komentatu ahal izateko. Horretarako, ikasgela-tailer bat erabil daiteke, eta bertan lorezaintzako komertzio baten itxura ematen duten osagai guztiak jarri. Bloke hauek pertsonen arteko komunikazio prozesuei buruzkoak dira. Arestian proposatutako ordenan azter daitezke, haien asimilazioa mailakatua eta oso modu praktikoan egin dadin.
Aurrekontuen blokea modu teorikoagoan eta besteengandik bereiztuta egin daiteke, berariazko programa informatikoak erabiliz eta aplikazio praktikoko adibideak gauzatuz.
Moduluaren helburuak eta edukiak sekuentziatzeko proposamena kontuan izanik, jarduera mota hau iradokitzen da:
-Komunikazioko eta irudi pertsonaleko prozesuen deskribapena, analisia eta aplikazioa.
-Salmenta teknikak aplikatzea lorategiko eta loradendako produktu eta zerbitzuetan.
-Bezeroek egiten dituzten kexa edo erreklamazioen aurreko jarduketen identifikazioa, azterketa eta prozedurak.
-Lorategiko eta loradendako produktu eta zerbitzuen aurrekontuak egitea.
Modulu hau lehenengo mailako Loradendak moduluarekin koordinatu beharko litzateke; izan ere, aholku egokiak eman ahal izateko, ezinbestekoa da aldez aurretik salgunean eskaintzen diren produktu eta zerbitzuen ezaugarriak jakitea. Era berean, interesgarria litzateke Lore-konposizioak eta landare-konposizioak moduluarekin koordinatzea, loradendako tailerrean egiten diren lanak eta erabiltzen diren materialak aurrekontuak egiteko oinarria baitira.
Lanbide modulua: Lanerako Prestakuntza eta Orientazioa.
Kodea: 0582.
Iraupena: 90 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Enplegu aukerak hautatzen ditu, laneratzeko bideak eta ikasteko alternatibak identifikatuz bizitzan zehar.
Ebaluazio irizpideak:
a) Norberaren nortasuna, asmoak, jarrerak eta prestakuntza baloratu dira erabakiak hartzeko.
b) Lorategiko eta Loradendako teknikarientzako enplegu eta lan sorgune nagusiak identifikatu dira tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.
c) Tituluaren profilarekin zerikusia duen lanbide jarduerarako zer-nolako gaitasunak eta jarrerak eskatzen diren zehaztu da.
d) Lorategiko eta Loradendako teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten prestakuntza eta lanbide ibilbideak identifikatu dira.
e) Etengabeko prestakuntzak laneratu ahal izateko eta produkzio prozesuaren eskakizunetara moldatzeko gakoa den aldetik duen garrantzia baloratu da.
f) Lana bilatzeko prozesuan zein teknika erabiltzen diren zehaztu da.
g) Tituluarekin zerikusia duten lanbide sektoreetan autoenplegurako dauden aukerak aurreikusi dira.
2. Talde-lanaren estrategiak aplikatzen ditu eta estrategia horien eraginkortasuna eta eragimena baloratzen ditu erakundearen helburuei begira.
Ebaluazio irizpideak:
a) Talde-lanaren onurak baloratu dira Lorategiko eta Loradendako teknikariaren profilarekin zerikusia duten lan egoeretan.
b) Egiazko lan egoera batean eratzen ahal diren lantaldeak identifikatu dira.
c) Lantalde eraginkorraren ezaugarriak zehaztu dira eraginkortasunik gabeko lantaldeen aldean.
d) Lanbide sektorean lantaldearen funtzionamendua hobetzeko behar diren gizarte trebetasunak baloratu dira.
e) Lantaldeetan erabiltzen diren agiriak identifikatu dira: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
f) Lantaldeko kideen eginkizunen eta iritzien aniztasun beharrezkoa positiboki baloratu da.
g) Taldeko kideen artean gatazkak sortzen ahal direla eta hori erakundeen ezaugarrietako bat dela onartu da.
h) Gatazka motak eta horien iturriak identifikatu dira, bai eta gatazkak konpontzeko prozedurak ere.
3. Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak erabili eta betebeharrak bete egiten ditu, eta badaki horiek bereizten lan kontratuetan eta hitzarmen kolektiboetan.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lan zuzenbideko kontzeptu nagusiak identifikatu dira.
b) Enpresaburu eta langileen arteko harremanetan esku hartzen duten erakunde nagusiak bereizi dira.
c) Lan harremanetatik sortzen diren eskubideak eta betebeharrak zehaztu dira.
d) Kontratazio mota nagusiak sailkatu dira eta zenbait kolektiboren kontratazioa sustatzeko neurriak identifikatu dira.
e) Indarra duen legedian lana eta familiako bizitza ongi uztartzeko ezarrita dauden neurriak baloratu dira.
f) Soldaten ordainagiria aztertu da eta hura osatzen duten elementu nagusiak identifikatu dira, tartean langilearen kotizazio oinarriak eta langileari eta enpresaburuari dagozkien kuotak daudela.
g) Lan harremanak aldatzearen, etetearen eta amaitzearen arrazoiak eta ondorioak identifikatu dira.
h) Gatazka kolektiboetako neurriak eta gatazkak ebazteko prozedurak aztertu dira.
i) Lorategiko eta Loradendako teknikariaren tituluarekin zerikusia duen lanbide sektoreari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo batean itundutako lan baldintzak zehaztu dira.
j) Lanaren antolaketaren ingurune berriak bereizten dituzten ezaugarriak identifikatu dira.
4. Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoeretan zer nolako babesak dauden zehazten du eta prestazio motak identifikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Gizarte Segurantzaren eginkizuna baloratu da, herritarren bizi kalitatea hobetzeko zutabe nagusia den aldetik.
b) Gizarte Segurantzaren sistemako araubideak identifikatu dira.
c) Gizarte Segurantzaren sistemak estaltzen dituen egoerak banan-banan aipatu dira.
d) Enpresaburuak eta langileak Gizarte Segurantzaren sistemaren barnean dituzten betebeharrak identifikatu dira.
e) Inguruko herrialde nagusietan Gizarte Segurantzaren arloan dauden aldeak identifikatu dira.
f) Gizarte Segurantzaren sistemako prestazioak sailkatu dira eta baldintzak identifikatu dira.
g) Legezko langabezia egoerak zehaztu dira zenbait kasu praktikotan.
h) Ikasleen ezaugarriei dagozkien langabezia prestazioen iraupena eta zenbatekoa kalkulatu dira, kotizaziopeko oinarrizko prestazioak eta laguntzako prestazioak bereiziz.
5. Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau esparrua identifikatzen du eta prebentzioaren kulturak enpresako arlo eta jarduera guztietan duen garrantzia baloratzen du.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko araudia identifikatu da.
b) Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubide eta betebehar nagusiak zein diren zehaztu da.
c) Lan baldintzak eta langilearen osasuna erlazionatu dira.
d) Izan daitezkeen arrisku faktore ohikoenak sailkatu dira.
e) Arrisku faktoreen ondorioz gerta daitezkeen lanbide kalteak (lan istripuak eta lanbide eritasunak) sailkatu eta deskribatu dira.
6. Enpresan laneko arriskuen prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten eragileak identifikatzen ditu, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideei jarraituz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresan prebentzioa kudeatzeko moduak sailkatu dira, laneko arriskuei aurrea hartzeko araudian ezarritako irizpideen arabera.
b) Prebentzioan parte hartzen duten eragile guztien erantzukizunak identifikatu dira.
c) Arriskuen prebentzioaren arloan langileek enpresan ordezkaritza izateko bideak zein diren zehaztu da.
d) Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak identifikatu dira.
7. Bere jardueraren arriskuak ebaluatzen ditu, lan baldintzak eta bere lan inguruneko arrisku faktoreak aztertuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorategiko eta Loradendako sektoreko jarduerak dituen arrisku faktoreak eta horietatik etor daitezkeen kalteak identifikatu dira.
b) Lorategiko eta Loradendako teknikariaren lan inguruneetan ohikoenak diren arrisku egoerak sailkatu dira.
c) Enpresako arriskuen ebaluazioa egin da, arriskuak identifikatu eta baloratu dira, prebentzio neurriak proposatu dira eta horien eraginkortasunaren jarraipena eta kontrola egin dira.
d) Lorategiko eta Loradendako teknikariaren lanbide profilarekin zerikusia duten lan inguruneetan prebentzioari begira garrantzia duten lan baldintzak zein diren zehaztu da.
8. Enpresa txiki bateko arriskuei aurrea hartzeko plana egiten parte hartzen du, lan inguruneko arrisku egoeren azterketatik abiaturik, eta prebentzio neurriak aplikatzen ditu.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lorategiko eta Loradendako teknikariaren lanbide sektorearekin zerikusia duen lantoki bateko prebentzio planaren edukia definitu da.
b) Aintzat hartu da garrantzitsua dela enpresan prebentzio plana izatea, larrialdietan egin beharreko jarduketen sekuentzia barne duena.
c) Enpresa txiki edo ertain batentzako larrialdi eta ebakuazio plana proiektatu da.
d) Kalteak beren sorburuan saihesteko eta saihestezinak diren ondorioak leuntzeko aplikatu behar diren prebentzio eta babes neurriak definitu dira.
e) Mota guztietako segurtasun seinaleen esanahia eta eremua aztertu dira.
f) Larrialdietan jarduteko protokoloak aztertu dira.
g) Zaurituak larritasunaren arabera sailkatzeko teknikak identifikatu dira.
h) Lehen sorospenetarako oinarrizko teknikak identifikatu dira, istripuaren lekuan aplikatu behar direnak kalte mota desberdinei aurre egiteko. Halaber, botika kutxaren osagaiak eta erabilera identifikatu dira.
i) Langilearen osasuna zaintzeko betekizunak eta baldintzak eta horiek prebentzio neurri gisa duten garrantzia zehaztu dira.
Edukiak.
Lan bilaketa aktiboa:
-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.
-Erabakiak hartzeko prozesua.
-Lorategiko eta Loradendako teknikariaren lanbide sektorea definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz estatuan.
-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.
-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.
-Etengabeko prestakuntzak Lorategiko eta Loradendako teknikariaren lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea.
-Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako erakundeak identifikatzea.
-Lorategiko eta Loradendako teknikariarekin zerikusia duten prestakuntza ibilbideak identifikatzea tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako eremuetan.
-Lana bilatzeko teknikak eta erremintak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.
-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.
Gatazkaren kudeaketa eta lantaldeak:
-Talde lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.
-Lorategiko eta Loradendako sektoreko lan talde motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.
-Lan talde eraginkorraren ezaugarriak.
-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.
-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.
-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.
-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.
Lan kontratua:
-Lan zuzenbidea.
-Banakako lan harremanen azterketa.
-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.
-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.
-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.
-Soldataren ordainagiria.
-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.
-Langileen ordezkaritza.
-Lorategiko eta Loradendako teknikariaren lanbide eremuari aplikatu beharreko hitzarmen kolektibo baten azterketa.
-Lan gatazka kolektiboak.
-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, telelana eta beste batzuk.
-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.
Gizarte Segurantza, lana eta langabezia:
-Gizarte Segurantzaren sistema, gizarte elkartasunaren oinarrizko printzipio gisa.
-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.
-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.
-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.
-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.
-Langabezia-babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.
Laneko segurtasun eta osasunaren arau esparrua eta oinarrizko kontzeptuak:
-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.
-Lanaren eta osasunaren arteko lotura baloratzea.
-Lanbide arriskua. Arrisku faktoreen azterketa.
-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau-esparrua.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.
Prebentzioaren kudeaketan parte hartzen duten agenteak eta haien erantzukizunak:
-Aurreneurrien kudeaketaren antolaketa enpresan.
-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.
-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.
Arrisku profesionalen ebaluazioa:
-Enpresako arriskuak ebaluatzea, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.
-Berariazko arriskuak sektoreko industrian.
-Segurtasun baldintzei lotutako arriskuak aztertzea.
-Inguruneko baldintzei lotutako arriskuak aztertzea.
-Baldintza ergonomiko eta psikosozialei lotutako arriskuen azterketa.
-Arriskua baloratzea.
Arriskuen prebentzioaren plangintza eta prebentzio eta babes neurrien aplikazioa enpresan:
-Prebentzioaren plangintza enpresan. Prebentzio plana eta horren edukia.
-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.
-Norbera eta taldea babesteko eta prebentziorako neurriak.
-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.
-Lorategi eta loradenda sektoreko ETE batentzako larrialdi plana egitea.
-Larrialdietan jarduteko protokoloa.
-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. Oinarrizko kontzeptuak eta aplikazioa.
-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikei buruz.
-Langileen osasuna zaintzea.
Orientabide didaktikoak.
Modulu honen bidez ikasleek oinarrizko trebetasunak eta jarrerak bereganatzen dituzte lan munduan sartzeko eta beren lanbide karrera berdintasun baldintzetan garatzeko, lorategi eta loradenda sektorean, hala Espainiako lurraldean nola Europan.
Edukien hurrenkerari dagokionez, kontuan izanik ikastetxeak egokienak iruditzen zaizkion erabakiak hartzeko eskumena duela, lan arloko legediari eta Gizarte Segurantzari buruzko edukiak jorratu litezke lehenik, ikasleak motibatu ohi dituztelako.
Jarraian laneko segurtasunaren eta osasunaren inguruko edukiak aurkez litezke, eta gero gatazkaren kudeaketari eta lantaldeei ekin. Azkenik lan bilaketari buruzko multzoa jorratu liteke, ikasleak lan merkatuan sartu aurreko urrats gisa.
Modulu honetako ikaskuntzaren emaitzak lortzeko askotariko jarduerak daude aukeran. Hona hemen batzuk:
-Norberaren izaerari eta gizarte trebetasunen garapenari buruzko orientazio probak eta dinamikak egitea, prestakuntzaren eta asmoen arteko koherentzia pertsonala egiaztatzeko.
-Norberaren karrera planifikatzea: epe ertain eta luzerako lan helburuak ezartzea, beharrekin eta lehentasunekin bateragarriak. Helburu errealistak ezartzea, oraingo prestakuntzarekin eta proiektatuarekin koherenteak, eta nork bere ikaskuntzaren ardura hartzea.
-Lana bilatzen laguntzen ahal diguten bitartekoak eta erakundeak identifikatzea bai gure ingurune hurbilenean bai Europan, horretarako tresna egokiak erabiliz (Eures sarea, Europass, Ploteus eta beste batzuk).
-Lana bilatzeko behar den dokumentazioa garatzea: curriculum vitae-a, lan elkarrizketak, test psikoteknikoak eta beste batzuk.
-Jardueraren bat bakarka eta taldean egitea eta emaitzak konparatzea.
-Gatazka egoera bat simulatzea eta konponbide desberdinak aurkeztea.
-Sektoreko langileei eragiten dien lan arloko araudia identifikatzea.
-Langileen Estatutuaren edukia zikloari dagokion sektoreko hitzarmen kolektibo batekin alderatzea.
-Negoziazio kolektiboko prozesu bat simulatzea, langileen eta enpresaburuen interesak bateratzeko bide gisa.
-Zailtasun maila desberdinetako soldata-ordainagiriak egitea.
-Gizarte Segurantzak babesten dituen egoerak identifikatzea.
-Zikloa eginda eskuratzen ahalko diren lanpostu ohikoenetan gerta daitezkeen arrisku egoerak aztertzea, aurreneurriak proposatzea eta ezarri beharreko aurreneurrien plangintza diseinatzea, hori guztia indarra duen araudiari jarraituz.
-Sektoreko enpresak ikusteko bisitak programatu eta egitea, ikasleek produkzio sektorearen errealitatea ezagutu ahal dezaten.
Modulu honen edukietarako ikus-entzunezko baliabideak edota Internet erabilita, ikaskuntza eta irakaskuntza prozesua azkarragoa eta eraginkorragoa izanen da. Pixkanaka ikasleek beren kabuz ebazten ahalko dituzte proposatzen zaizkien jarduketak eta egoerak.
Lanerako prestakuntza eta orientazioa eta Enpresa eta ekimena izeneko moduluen edukietako batzuk elkarri estu lotuta daude. Ekintzaileen ezaugarrien azterketa, lanpostuen deskribapena, kontratuak, hitzarmen kolektiboak, nominak eta gizarte gastuak, besteak beste, bi moduluetan aztertzen dira kontrako ikuspegietatik begiratuta, eta hori ikasleentzat guztiz baliagarria izan daiteke ekintzaile gisa edo inoren konturako langile gisa lan munduan ongi moldatzeko.
Halaber, arreta eman beharko litzaioke finka, lantegi, laborategi eta abarretan ematen diren moduluekiko loturari, lan osasunaren eta segurtasunaren arloko prestakuntza osatze aldera.
Lanbide modulua: Lantokietako prestakuntza.
Kodea: 0584.
Iraupena: 370 ordu.
Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio irizpideak.
1. Enpresaren egitura eta antolamendua identifikatzen ditu, eta lortzen diren produktuen ekoizpenarekin eta merkaturatzearekin erlazionatzen.
Ebaluazio irizpideak:
a) Enpresaren antolamendu egitura eta enpresako arlo bakoitzaren eginkizunak identifikatu dira.
b) Enpresaren egitura sektorean dauden enpresa antolamenduekin alderatu da.
c) Enpresaren sare logistikoa osatzen duten elementuak identifikatu dira: hornitzaileak, bezeroak, produkzio sistemak, biltegiratzea eta beste batzuk.
d) Zerbitzua emateko lan prozedurak identifikatu dira.
e) Giza baliabideek enpresaren jarduera ahalik ongien garatzeko eduki behar dituzten gaitasunak baloratu dira.
f) Jarduera honetan ohikoen izaten diren barreiapen bideen egokitasuna baloratu da.
2. Bere lanbide jardueran ohitura etiko eta lan ohitura egokiak aplikatzen ditu, lanpostuaren ezaugarrien eta enpresan ezarritako prozeduren araberakoak.
Ebaluazio irizpideak:
a) Ondokoak ezagutu eta justifikatu dira:
-Lanpostuak langileari eskatzen dizkion jarrera eta denbora.
-Lanposturako behar diren jarrera pertsonalak (puntualtasuna, enpatia, besteak beste) eta profesionalak (ordena, garbitasuna, segurtasuna, ardura, besteak beste).
-Lanbide jardueran arriskuei aurrea hartzeko beharrezkoak diren jarrerak eta babes pertsonaleko neurriak.
-Lanbide jardueraren kalitateari dagozkion jarrera-eskakizunak.
-Lantaldearekiko harremanei eta enpresan ezarritako harreman hierarkiari buruzko jarrerak.
-Lan esparruan egindako jardueren dokumentazioarekin zerikusia duten jarrerak.
-Laneratzeko eta lan munduan berriz sartzeko prestakuntza beharrak profesionalaren ondo egitearen esparru zientifiko eta teknikoan.
b) Lanbide jardueran laneko arriskuei aurrea hartzeko aplikatu behar diren arauak eta Laneko Arriskuei Aurrea Hartzeko Legearen funtsezko alderdiak identifikatu dira.
c) Norbanakoak babesteko ekipamenduak erabili dira, lanbide jardueraren arriskuen arabera eta enpresaren arauak betez.
d) Egindako jardueretan ingurumenarekiko errespetua agertu da.
e) Lanpostua edo jarduera egiten den eremua ongi antolatua, garbi eta oztoporik gabe eduki da.
f) Egokitutako lanaren erantzukizuna bere gain hartu du, jasotako jarraibideak interpretatu eta betez.
g) Komunikazio eta harreman eraginkorra eratu da egoera bakoitzean arduradun den pertsonarekin eta taldekideekin.
h) Taldeko gainerako kideekin koordinaturik lan egin da eta gertatzen den aldaketa, behar garrantzitsu edo ustekabeko ororen berri eman zaie.
i) Bere jardueraren eta esleitutako lanen aldaketetara egokitzearen garrantzia baloratu da.
j) Erantzukizuna hartu da zeregin eta jarduera guztietan arauak eta prozedurak aplikatzeko.
3. Lorategiak eta berdeguneak jartzeko eragiketak egiten ditu, lurra prestatzen eta enpresaren ekipamendu eta makinak erabiltzen, emandako jarraibideak betez.
Ebaluazio irizpideak:
a) Barne edo kanpoko lorategiaren edo berdegunearen osagaien zuinketa egin da.
b) Lurra eta edukiontziak prestatu dira, aukeratutako makina, tresna, erreminta eta ekipamenduekin.
c) Lorategian eraikuntza eta instalazio txikiak egin dira.
d) Landagaia ereiteko eta landatzeko eragiketak egin dira.
e) Landaregaiaren ereintza eta sustraitzea egiaztatu dira.
f) Lorategia edo berdegunea berrezarri da.
g) Ureztatzea, ongarritzea eta kontrol fitosanitarioko teknikak aplikatu dira.
h) Lorategian landareak ez diren osagaiak mantentzeko lanak egin dira.
i) Garaierako joan-etorriak eta lanak egin dira lorategia eta berdegunea mantentzeko.
j) Lorategia edo berdegunea ezartzeko ezartzean erabili diren makinen, tresnen, erreminten eta ekipamenduen lehen mailako garbiketa eta mantentze lanak egin dira.
k) Ingurumeneko araudia eta laneko arriskuen aurre neurriak hartu dira lorategiak eta berdeguneak ezartzeko eragiketetan.
4. Mintegian landareak eta zohiak ekoizteko eragiketak egiten ditu, teknikak identifikatuz eta erabil daitezkeen baliabideak eta instalazioak erabiliz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Landareak ugaltze sexual eta asexualaren bidez hedatu dira.
b) Mintegiko landareen hazkuntza-ingurua prestatu da.
c) Mintegian landareak hazteko etapak bete dira.
d) Mintegian landareak hazteko ingurumen kontrolerako prozedurak bete dira.
e) Zohiak ekoizteko eragiketak egin dira.
f) Belardiak zohietarako mantentzeko eragiketak egin dira.
g) Hazien, landareen eta zohien eskaerak prestatzeko prozedurak bete dira.
h) Mintegian landareak eta zohiak ekoizteko eragiketetan ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
5. Kontrol fitosanitarioko teknikak aplikatzen ditu, metodoak eta ekipamenduak erabiliz, ezarritako protokoloen arabera.
Ebaluazio irizpideak:
a) Laboreen osasun arazoak identifikatu dira.
b) Enpresak arazo fitosanitarioak kontrolatzeko aplikatu dituen metodoak baloratu dira.
c) Ustiategian produktu fitosanitarioak garraiatu eta biltegiratu dira.
d) Kontrol fitosanitarioko teknikak aplikatzeko ustiategian dauden makinak, tresnak, erremintak eta ekipamenduak aukeratu dira.
e) Kontrol fitosanitarioko teknikak aplikatzeko bitarteko mekanikoak erregulatu dira.
f) Produktu fitosanitarioak prestatu, dosifikatu eta aplikatu dira, ezarritako protokoloak betez.
g) Kontrol fitosanitariorako bitarteko fisiko, biologiko eta bioteknikoak erabili dira.
h) Kontrol fitosanitarioko makina, tresna, erreminta eta ekipamenduetan lehen mailako garbiketa lanak, hondakinak kentzeko lanak eta mantentze lanak egin dira.
i) Egindako lanak eta erabilitako bitartekoak kontrolatzeko protokoloa bete da.
j) Ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa aplikatu dira kontrol fitosanitarioko eragiketetan..
6. Lore eta landare konposizioak egiten ditu, teknika artistikoak eta muntaiaren faseak ezaugarritzen.
Ebaluazio irizpideak:
a) Lore eta landare sorten zirriborroak egin dira.
b) Lore-konposizioa lortzeko teknikak eta etapak garatu dira.
c) Landare-konposizioa lortzeko teknikak eta etapak garatu dira.
d) Ekitaldi, ekimen, zeremonia edo ospakizun zehatzetarako konposizioak egin dira.
e) Espazio handiak landare eta loreekin apaindu dira.
f) Lore eta landare konposizioak egiterakoan ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
7. Loradendetan lanak egiten ditu, enpresan proposatutako jarduketak betez.
Ebaluazio irizpideak:
a) Loradendako tailerreko jarduerak antolatu dira.
b) Loradenda bateko instalazio, ekipamendu, makina eta tresnen garbiketa antolatu da.
c) Loradendako makinen lehen mailako mantentze lanak egin dira.
d) Loradendetan egon ohi diren lehengaiak, materialak eta produktuak biltegiratzea eta kontserbatzea kontrolatu eta antolatu da.
e) Loradendako salmenta aretoan erakusleihoak eta erakusketak antolatu dira.
f) Loradendetako lanetan ingurumen araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia aplikatu dira.
8. Behartze sistemak, azpiegiturak eta instalazioak muntatzen eta mantentzen ditu, jarraibideak eta dokumentazio teknikoa interpretatuz.
Ebaluazio irizpideak:
a) Behartze sistemak, azpiegiturak eta enpresaren instalazioak baloratu dira.
b) Ureztatze instalazioaren muntaia egin da, osagaiak eta osagarriak zehaztapen teknikoen arabera prestatzen eta erabiltzen.
c) Babes sistema baten egitura eta gainaldea muntatu da, jasotako jarraibideen arabera.
d) Behartuaren instalazioaren ingurumen kontroleko tresnak erabili dira, ezarritako jarraibide edo prozeduren arabera eta laboreen beharrizanen arabera.
e) Instalazioen ingurumen baldintzak kontrolatu dira, jarraibideak betez.
f) Egindako lanak eta erabilitako bitartekoak kontrolatzeko protokoloa bete da.
g) Behartze sistemen, azpiegituren eta instalazioen mantentze lanak egin dira, ezarritako jarraibideak eta prozedurak betez.
h) Ingurumeneko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko plana bete dira behartze sistemen, azpiegituren eta instalazioen muntatze eta mantentze lanetan.
9. Saltzeko eta bezeroari arreta egiteko eragiketak egiten ditu, enpresak emandako jarraibideak betez.
Ebaluazio irizpideak:
a) Bezeroak eskatutako aurrekontuak egin dira.
b) Salmenta prozesua burutu da.
c) Eskabideak inprimaki batean idatzi dira eta eskaria jaso duen pertsonaren datuak bertan jarri dira.
d) Produktu edo zerbitzuen banaketa antolatu da.
e) Bezeroen erreklamazio, kexa edo iradokizunei erantzun zaie.
f) Bezeroen erreklamazio, kexa edo iradokizunak prozesatu dira.
g) Saldu ondoko jarraipenaren informazioa erregistratu da.
h) Lorategiko eta loradendako salmentan ingurumeneko araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko plana aplikatu dira.
Lanbide modulu hau lagungarria da ikastetxean lortutako tituluko gaitasunak eta zikloko helburu orokorrak osatzeko, edo bertan nekez lor daitezkeen eskumenak garatzeko.
3. ERANSKINA. PRESTAKUNTZA UNITATEAK
A) Nola antolatu diren moduluak prestakuntza unitatetan
0404 lanbide modulua: Funts agronomikoak (160 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0404-UF01(NA) | Agrosistemak | 20 |
| 0404-UF02(NA) | Klima eta landareen ureztatze premiak | 50 |
| 0404-UF03(NA) | Lurra eta nekazaritzako ongarritzea | 50 |
| 0404-UF04(NA) | Lurren neurketa eta nekazaritzako topografiaren oinarriak | 40 |
0407 lanbide modulua: Trakzioko lantegia eta ekipamenduak (190 h)
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0407-PU01 (NA) | Nekazaritzako ustiategiko lantegiaren antolaketa | 40 |
| 0407-PU02 (NA) | Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzea eta mantentzea | 50 |
| 0407-PU03 (NA) | Nekazaritzako makinak. Erabilera eta mantentze lanak. Erregulazioak | 50 |
| 0407-PU04 (NA) | Soldadura eta oinarrizko mekanizazioa | 50 |
0409 lanbide modulua: Landare-osasuneko printzipioak (100 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0409-UF01(NA) | Nahi ez den eta laboreetan eragina duen landaretza espontaneoaren kontrola | 20 |
| 0409-UF02(NA) | Laboreetan eragina duten izurriteak eta gaixotasunak kontrolatzea | 30 |
| 0409-UF03(NA) | Laboreen osasun egoera zehazteko metodologia eta erreminta | 20 |
| 0409-UF04(NA) | Laboreen izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak | 30 |
0577 lanbide modulua: Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea (220 h)
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0577-PU01(NA) | Soropilen mantentzea | 30 |
| 0577-PU02(NA) | Lorategiak mantentzeko lan orokorrak | 40 |
| 0577-PU03(NA) | Apaindurazko zuhaitzak inaustea | 30 |
| 0577-PU04(NA) | Zuhaixkak eta heskaiak inaustea | 40 |
| 0577-PU05(NA) | Lorategiko altzariak, ekipamendua eta instalazioak mantentzea | 40 |
| 0577-PU06(NA) | Gora igotzeko eta altueran inausteko teknikak | 40 |
0578 lanbide modulua: Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea (190 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0578-UF01(NA) | Mintegian landareen ugalketa sexualeko teknikak. Haziak merkaturatzea | 30 |
| 0578-UF02(NA) | Mintegian landareen ugalketa asexualeko teknikak | 60 |
| 0578-UF03(NA) | Mintegian hazteko bitartetakoak. Landaketak eta birlandatzeak mintegian | 30 |
| 0578-UF04(NA) | Laboreak mintegian mantentzea eta landareak merkaturatzea | 40 |
| 0578-UF05 (NA) | Zohiak ekoiztea eta merkaturatzea | 30 |
0580 lanbide modulua: Loradendak (100 h)
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0580-PU01 (NA) | Loradendak: materialak, produktuak, antolaketa eta mantentze-lanak. | 60 |
| 0580-PU02 (NA) | Loradendako erakusleihoak eta erakusketak | 40 |
0583 lanbide modulua: Enpresa eta ekimena (60 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0583-UF01(NA) | Enpresa ekimena: negozio ideiak | 20 |
| 0583-UF02(NA) | Enpresaren azterketa ekonomiko-finantzarioa | 20 |
| 0583-UF03(NA) | Enpresa abian jartzea | 20 |
0408 lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak (90 h)
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0408-PU01 (NA) | Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea | 20 |
| 0408-PU02 (NA) | Ureztatzeko instalazioak muntatzea | 20 |
| 0408-PU03 (NA) | Laboreak babesteko eta laborantza behartuko sistemak instalatzea | 20 |
| 0408-PU04 (NA) | Nekazaritzako instalazioak mantentzea | 30 |
0479 lanbide modulua: Kontrol fitosanitarioa (90 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0479-UF01(NA) | Izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko metodo ez-kimikoak | 30 |
| 0479-UF02(NA) | Produktu kimiko fitosanitarioak aplikatzeko ekipamenduak. Produktuen prestaketa | 20 |
| 0479-UF03(NA) | Produktu fitosanitarioen identifikazioa. Biltegiraketa eta manipulazioa | 40 |
0576 lanbide modulua: Lorategiak eta berdeguneak ezartzea (180 h)
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (h) |
| 0576-PU01 (NA) | Planoen interpretazioa. Zuinketa eta neurketak | 30 |
| 0576-PU02 (NA) | Lurra prestatzeko teknikak | 30 |
| 0576-PU03 (NA) | Lorategiko eraikuntzak, instalazioak eta ekipamenduak | 30 |
| 0576-PU04 (NA) | Soropilak jartzea. Ereintzak eta zohiak | 30 |
| 0576-PU05 (NA) | Zuhaitzak eta zuhaixkak landatzea | 30 |
| 0576-PU06(NA) | Apaindurazko zuhaitzen identifikazioa | 30 |
0579 lanbide modulua: Lore-konposizioak eta landare-konposizioak (110 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0579-UF01(NA) | Konposizioak barneko lore eta landareekin (I). Loradendako oinarrizko teknikak | 40 |
| 0579-UF02(NA) | Konposizioak lore eta landareekin (II): ekitaldiak eta bestelako ekintzak. Zirriborroak egitea | 40 |
| 0579-UF03(NA) | Konposizioak lore eta landareekin (III): Eremu handiak apaintzea | 30 |
0581 lanbide modulua: Lorategiko eta loradendako salmenta teknikak (70 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0581-UF01(NA) | Lorategiko eta loradendako produktuak eta zerbitzuak saltzea eta aholku ematea | 40 |
| 0581-UF02(NA) | Lorategiko eta loradendako lanen aurrekontuak | 30 |
0582 lanbide modulua: Lanerako prestakuntza eta orientazioa (90 ordu).
| KODEA | PRESTAKUNTZA UNITATEA | IRAUPENA (H) |
| 0582-UF01(NA) | Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila | 30 |
| 0582-UF02(NA) | Lan harremanak eta Gizarte Segurantza | 40 |
| 0582-UF03(NA) | Laneratzea eta gatazken ebazpena | 20 |
B) Prestakuntza unitateen garapena
| Lanbide modulua: Funts agronomikoak. Kodea: 0404. Iraupena: 160 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Agrosistemak.
Kodea: 0404 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Zelula eta landare-ehunak.
-Landareen morfologia eta egitura.
-Prozesu fisiologikoak. Fenologia.
-Landareen taxonomia. Landare espezieen identifikazioa.
-Ekologiaren kontzeptua.
-Ekosistema: kontzeptua, ezaugarriak, osagaiak.
-Sare trofikoak. Ekoizleak eta kontsumitzaileak.
-Komunitateak. Populazioen dinamika.
-Energi fluxua eta materiaren zikloa.
-Sistema naturalak eta agrosistemak.
-Nekazaritza, abeltzaintza eta ekosistemen kontserbazioa.
-Ekoizpen ekologikoa.
Prestakuntza unitatea: Klima eta landareen ureztatze premiak.
Kodea: 0404 - UF02 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Klimaren osagaiak: tenperatura, presioa, atmosferako hezetasuna, prezipitazioak. Landareen gaineko eragina.
-Klima motak, mikroklimak.
-Klimaren aldagaiak neurtzeko gailuak.
-Klimaren indizeak eta diagramak, esanahia.
-Eguraldi atmosferikoa.
-Meteoroak. Motak. Eragina landareetan.
-Mapa meteorologikoak: eguraldia iragartzea.
-Nekazaritzak eta abeltzaintzak kliman duten eragina. Negutegi efektua.
-El agua en el suelo. Movimiento. Puntos notables. Ura lurrean atxikitzeko indarra egiaztatzea. Geruza fratikoa. Lurreko uraren balantzea.
-Landareen ur beharrizanak. Beharrizan garbiak eta guztirakoak.
-Ura: jatorria eta kalitatea.
-Ureztapenaren oinarriak.
-Ureztaketaren dosien eta maiztasunaren kalkulua, erabilitako parametroak.
-Ureztatzeko sistemak.
-Uraren erabilerari buruzko ingurumen-araudia.
Prestakuntza unitatea: Lurra eta nekazaritzako ongarritzea.
Kodea: 0404 - UF03 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Lurra, osagaiak. Lurraren profila.
-Lurraren propietate fisikoak: ehundura eta egitura.
-Lurraren propietate kimikoak:
-Lurraren propietate biologikoak: Flora eta fauna edafikoak.
-Lurraren gai organikoa.
-Lur motak.
-Lurzoruen analisia: laginak hartzea, prestatzea eta bidaltzea, lekuan bertan probak egitea eta emaitzak interpretatzea.
-Lurraren analisietan laneko eta ingurumeneko arriskuak aurreikustea.
-Medeapenak: funtzioa, ehundurazkoak, organikoak, karezkoak.
-Lurraren lanketa: xedea, lan motak.
-Lurrak kontserbatzeko jardunbideak.
-Elikagaiak, motak.
-Desorekak elikaduran.
-Ongarriak: motak, osaera, aberastasuna, formula, aurkezpena.
-Ongarrien eragina landareetan eta lurrean.
-Ongarrien banaketa.
-Ongarriak hidroponian eta fertirrigazioan.
Prestakuntza unitatea: Lurren neurketa eta nekazaritzako topografiaren oinarriak.
Kodea: 0404 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Neurketa unitateak. Eskalak.
-Lurra neurtzeko metodoak eta jardunbideak.
-Parametro topografikoak.
-Mapak eta planoak interpretatzea.
-Neurketa tresnak.
-Datuak jasotzea.
-Krokisak eta planoak egitea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzea eta ingurumena babestea eragiketa topografikoetan.
| Lanbide modulua: Tailerra eta trakzio-ekipamenduak. Kodea: 0407. Iraupena: 160 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako ustiategiko tailerraren antolaketa.
Kodea: 0407 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Ustiategiko tailerra.
-Tailerreko tresnak eta ekipamenduak.
-Inbentarioa.
-Tailerraren antolaketa.
-Eragiketen erregistroa.
-Hondakinak garbitu eta desagerrarazteko sistema.
-Nekazaritzako tailerraren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Seinaleak lantegian.
-Segurtasuna lantegian.
-Segurtasun fitxak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
-Matxura errazak detektatu eta konpontzea.
-Elementu eta sistemak muntatzea eta desmuntatzea.
-Laneko errendimenduaren ondorio tekniko eta ekonomikoak: matxurak, erregaiaren kontsumoa, makinen eta bere osagaien bizialdi erabilgarria.
Prestakuntza unitatea: Traktorea eta trakzio-ekipamenduak erabiltzea eta mantentzea.
Kodea: 0407 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Traktorea eta trakzio-ekipamenduak. Funtzioak eta motak. Traktorearen zatiak. Motokultoreak eta moto-aitzurrak.
-Prestazioak eta aplikazioak.
-Motorra, oinarrizko kontzeptuak. Motak eta sailkapena. Banaketa eta onarpen sistema. Hozte sistema. Koipeztatze sistema. Elikatze sistema.
-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen kostua. Kostuen kalkulua.
-Sistema hidraulikoa. Transmisio sistema. Sistema elektrikoa. Kontrol elektronikoak. Segurtasun sistemak. Lastatze sistemak. Norabidea eta balaztak.
-Potentzia. Errendimenduak.
-Indar-hartunea.
-Traktorearen eta trakzio-ekipamenduen lehen mailako mantentze eragiketak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.
-Mantentzerako eta konponketarako erabili diren materialak.
-Lubrifikatzaileak. Hondakinak kentzea.
-Erregaiak. Biltegiratzea. Legeria.
-Beste konponketa eta mantentze material batzuk.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako makinak. Erabilera eta mantentze lanak. Erregulazioak.
Kodea: 0407 - UF03 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Tresnak. Motak, aplikazioak. Aukeraketa irizpideak. Ekipamenduak eta atoiak lotzea eta egokitzea. Bestelako elementuak.
-Ekipamenduen aukeraketa eta ordezkapena.
-Lehen mailako mantentze eragiketak. Esku hartzeko maiztasuna. Kontrola.
-Mantentzerako eta konponketarako erabili diren materialak.
-Makinen berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
Prestakuntza unitatea: Soldadura eta oinarrizko mekanizatua.
Kodea: 0407 - UF04 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Oinarrizko mekanizatua eta soldadura:
-Soldaduraren atalak.
-Soldadurako eta oinarrizko mekanizatuko ekipamenduak. Aplikazioak.
-Soldadura eragiketak. Lotura motak.
-Soldaduren akatsak. Prozesuaren kontrola.
-Oinarrizko mekanizatuko eragiketak. Tresnak eta makinak.
-Soldaduraren eta mekanizatuaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
| Lanbide modulua: Landare-osasuneko printzipioak. Kodea: 0409. Iraupena: 100 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Nahi ez den eta laboreetan eragina duen landaretza espontaneoaren kontrola.
Kodea: 0409 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren definizioa.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren sailkapena.
-Nahi ez den landaretza espontaneoak sortutako kalteak eta ezaugarri biologikoak.
-Nafarroako laboreei elkartutako landare espezie nagusiak.
-Nahi ez den landaretza espontaneoaren plantulak ezagutzea.
-Nahi ez den landaretza espontaneoa identifikatzeko klabeak erabiltzea.
-Landare inbaditzaileak.
-Landare bizkarroiak.
-Herbario bat egitea.
Prestakuntza unitatea: Laboreetan eragina duten izurriteak eta gaixotasunak kontrolatzea.
Kodea: 0409 - UF02 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Izaki bizidunen sailkapena.
-Izurritearen eta gaixotasunaren definizioa.
-Organismo onuradunaren definizioa.
-Nematodoak eta akaroak.
-Intsektuak.
-Ornogabe, hegazti eta ugaztunik garrantzitsuenak.
-Bakterioak eta birusak.
-Onddoak.
-Intsektarioak egitea.
-Laborategiko laginen prestaketa.
Prestakuntza unitatea: Laboreen osasun egoera zehazteko metodologia eta erreminta.
Kodea: 0409 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Laginketaren garrantzia laboreen osasuna kontrolatzean.
-Laginak hartzean jarraitu beharreko ibilbideak.
-Laginak hartzea.
-Presentzia mailen interpretazioa. Atalaseak.
-Lagin patologikoen prestaketa eta laborategira eramatea.
-Koarentenako izurriteak. Pasaporte fitosanitarioa.
-Nafarroako prebentzio oharren sistema.
Prestakuntza unitatea: Laboreen izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko sistemak.
Kodea: 0409 - UF04 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Laboreak babesteko metodo garrantzitsuenen sailkapena.
-Zuzeneko metodoak eta zeharkako metodoak.
-Borroka mekanikoa eta borroka fisikoa.
-Hazkuntzako borroka.
-Borroka genetikoa.
-Borroka biologikoa.
-Borroka bioteknikoa.
-Kontrol kimikoa.
-Borroka integratua.
| Lanbide modulua: Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea. Kodea: 0577. Iraupena: 230 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Soropilen mantentzea.
Kodea: 0577 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Soropila: espezieak eta ezaugarriak.
-Soropil motak.
-Ebaketa: printzipio orokorrak.
-Soropila moztekoa: motak, erabilera eta mantentze lanak.
-Area pasatzea, aireberritzea eta berrelikatzea.
-Itxura ematea.
-Berrereitea.
-Belar gaiztoak kontrolatzea.
-Laboreen egutegia.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Lorategiak mantentzeko lan orokorrak.
Kodea: 0577 - UF02 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Ureztapena: dosiak eta maiztasuna, ureztatze teknikak, ureztatze sistemaren erabilera, fertirrigazioa.
-Ongarritzea: ongarri motak, ongarriaren dosiak eta kalkuluak, ongarritze teknikak.
-Lorategiaren garbiketa: hondakinak biltzea, haizea botatzea eta ekorketa, tresnak eta makinak.
-Sasiak garbitzea. Sasiak garbitzeko teknikak. Sasiak garbitzeko makina erabiltzea eta mantentzea.
-Birjarpenak eta birlandatzeak: landatzeko oinarrizko teknikak, lorontzi aldaketa, landaketako substratuen prestaketa.
-Lurra egokitzea: azal-aitzurketa, zulaketa, lurra estaltzea, jorraketa.
-Garaiko landaketak: gehien erabiltzen diren landare mota eta espezieak, landarearen kalitatea, zuinketa, landaketa.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Apaindurazko zuhaitzak inaustea.
Kodea: 0577 - UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Zuhaitzen inausketako oinarrizko printzipioak.
-Mozketa teknikak.
-Formakuntza inausketa.
-Mantentze inausketak: segurtasun inausketa, garbiketa inausketa, murrizpen inausketa etab.
-Inausketa artifizialak.
-Inausketarako makinak, tresnak eta ekipamenduak: erabilera eta mantentze lanak.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Zuhaixkak eta heskaiak inaustea.
Kodea: 0577 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Heskaien inausketa. Heskai motak eta erabilitako espezieak.
-Inausketak teknikak: mozketako inausketa, formakuntza inausketa, mantentze inausketa, berriztatze inausketa. Heskai formalen eta heskai libreen formakuntza inausketa. Eskuzko eta makinazko inausketa.
-Apainketa. Makinak, tresnak eta ekipamenduak, erabilera eta mantentzea.
-Zuhaixken inausketa: lorategiko zuhaixken inausketa beharrizanak.
-Zuhaixka espezieen azterketa. Inausketa teknikak (garbiketa inausketa, formakuntza inausketa, berriztatze inausketa, loratze inausketa etab).
-Lore-zuhaixken inausketa: izpilikuak, forsitia, spireas, budleiak, cariopteris, tamarix, arrosadiak, hiperikoak, hortentsiak, zitisoak, etab.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Lorategiko altzariak, ekipamendua eta instalazioak mantentzea.
Kodea: 0577 - UF05 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Instalazioen mantenimendua. Argiztapena. Ureztapena. Iturgintza. Eraikuntza txikiak. Konponketak.
-Igerilekuen eta urmaelen kontserbazioa. Garbiketa. Materialak eta produktuak. Klorazio gazia. Depurazioaren kontrolak. Neguko mantentze lanak.
-Lorategiko ekipamenduaren eta altzarien mantenimendua. Oinarrizko konponketak: margoa, soldadura, ordezko materialak eta beste.
-Tresnak eta ekipamenduak. Motak. Erabilera. Mantenimendua.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Gora igotzeko eta garaieran inausteko teknikak.
Kodea: 0577 - UF06 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
Gorantz mugitzeko oinarrizko teknikak:
-Garaierako lanaren printzipio orokorrak.
-Gora igotzeko ekipamenduak, tresnak eta materialak. Ezaugarriak. Kontserbazioa eta biltegiratzea.
-Lan-eremuak seinalatzea.
-Hondatxoa jaurtitzea. Gora igotzeko teknikak. Garaieran aseguratzeko moduak. Korapiloak.
-Joan-etorriko teknikak: adaburuetako mugimenduak.
-Jaisteko mugimenduak: jaisteko gailua erabiltzea eta beste.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Garaierako lanak:
-Garaierako inausketaren funtzioak eta helburuak. Jarduketa zonak: markatua.
-Garaierako inausketako teknikak. Adar osoak kentzea. Adarrak moztea.
-Adarrak modu gidatuan jaistea.
-Makinak eta tresnak. Erabilera eta mantentze lanak.
-Garaierako lanetarako segurtasuna. Larrialdietarako plana. Lehen sorospenak.
-Garaieran lan egiteko beste bitarteko eta ekipamendu batzuk: garabiak, saskiak eta plataforma jasotzaileak. Ezaugarriak.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
| Lanbide modulua: Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea. Kodea: 0578. Iraupena: 190 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Mintegian landareen ugalketa sexualeko teknikak. Haziak merkaturatzea.
Kodea: 0578 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Haziak eta fruituak. Identifikazioa. Bilketa garaiak eta eremuak.
-Uzta bilketa. Teknikak lurrean eta garaieran.
-Garbiketa eta egokitze materialak eta metodoak.
-Ernaldu aurreko tratamenduak, letargiak eta sortasunak.
-Ereiteko teknikak, dosiak, dentsitatea, sakontasuna.
-Ereite motak eta hazitegiak.
-Hazkuntza-inguruen prestaketa: lurzoruak, substratuak, edukiontziak.
-Makineria eta beharrezko tresnak erabiltzea eta mantentzea.
-Hazien eskariak prestatzea: biltegiratzea, ontziratzea, etiketak jartzea.
-Erloen ziurtapena, pasaporte fitosanitarioa eta merkaturatzea.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Mintegian landareen ugalketa asexualeko teknikak.
Kodea: 0578 - UF02 (NA).
Iraupena: 60 ordu.
-Hedapen asexualaren motak: aldaxkak, probenak, txertoak, landareen zatiketa.
-Landaregaiaren eskuraketa: ama landarearen aukeraketa, biltegiratzea eta kontserbazioa.
-Ekoizpenaren egutegia: landare ugalketako teknika aukeratzea, hedatu nahi den espeziearen eta urtaroaren arabera.
-Hazkuntza-inguruak: substratuak, edukiontziak, labore mahaiak kanpoaldean edota negutegietan.
-Ingurumen faktoreak babesteko eta kontrolatzeko instalazioak eta ekipamenduak, landaregaia sustraitzen den arte.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa. Erabilera. Mantenimendua.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Mintegian hazteko bitartetakoak. Landaketak eta birlandatzeak mintegian.
Kodea: 0578 - UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Laboreen plangintza: txandaketak, alternantziak eta landaketa planak.
-Hazkuntzako espazioak: neurriak, banaketa, erabilerak.
-Substratuak, osagaiak, sailkapena, motak.
-Substratuen nahasketak. Arauak.
-Hazkuntza-ingurua prestatzeko teknikak.
-Landaketa prestatzeko lanak.
-Hazkuntza eta landaketa inguruneak prestatzeko behar diren makinak eta tresnak aukeratzea, erabiltzea eta mantentzea.
-Landaketa prozesua bera.
-Mintegiko landaketa prozesuetan aplikatu behar den araudia.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Laboreak mintegian mantentzea eta landareak merkaturatzea.
Kodea: 0578 - UF04 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Mintegiko landareen beharrizanak.
-Ongarriak eta ureztapena aplikatzea.
-Hazkuntza lanak aireko atalean: inausketak, babesak, zurkaiztatzeak, garbiketak.
-Belar gaiztoen, izurriteen edota gaixotasunen kontrola.
-Landareen ekoizpenerako edukiontziak. Motak eta erabilerak.
-Babes instalazioen ingurumen faktoreak. Kontrola.
-Landaregaia ekoiztean eta merkaturatzean aplikatu behar diren kalitate arauak.
-Landareei bilgarria eta etiketak jartzea. Prestaketa, teknikak, biltegiratzea.
-Makinak eta tresnak. Aukeraketa, erabilera, mantenimendua.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Zohiak ekoiztea eta merkaturatzea.
Kodea: 0578 - UF05 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Materialen biltegiratzea.
-Euskarriak. Mantak.
-Zohiak ezartzea eta mantentzea. Teknikak eta motak.
-Zohien plakak ateratzea. Teknikak eta motak.
-Bilketarako eta bidalketarako osagaiak, zohiak kontserbatzeko baldintzak.
-Ekipamenduak, makinak, tresnak, erremintak. Aukeraketa, erabilera, mantenimendua.
-Mintegiko ekoizpenaren ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
| Lanbide modulua: Loradendak. Kodea: 0580. Iraupena: 60 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Loradendak: materialak, produktuak, antolaketa eta mantentzea.
Kodea: 0580 - UF01 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Loradenda bateko dependentziak: beharrizanak, ezaugarritzea, espazioen banaketa, irizpide funtzional eta komertzialak.
-Espazioen egokitzapena, irisgarritasun irizpideak, pasilloak, zirkulazioa, argiztapena, seinaleztapena.
-Altzariak: beharrizanak, kokapena, irizpide funtzional eta estetikoak. Krokisa egitea.
-Loradendetan ohikoenak diren espezieak, identifikazioa. Ezaugarri orokorrak.
-Material lagungarriak, ezagutzea, erabilerak.
-Sarbide kontrola: egiaztapenak, sailkapena, biltegiratze sistemak.
-Biltegia, gutxieneko stockak, izakinen kontrola. Birjarpenak, eskariak izapidetzea.
-Lehengaiak eta behin betiko produktuak mantentzeko eta kontserbatzeko teknikak. Loreak eta landareak kontserbatzeko hozkailuak, ekipamenduak eta produktuak.
-Landareak lorontzian kontserbatzeko eta mantentzeko zaintzen programa: ureztatzea, ongarritzea, inaustea eta bestelako lanak.
-Espezieak hozkailuan kontserbatzeko eta mantentzeko programa: osasun kontrola.
-Loradendako berezko lanak: eguneroko lana antolatzea, eskarien lehentasuna finkatzea, beharrezko dokumentuak, eraginkortasuna.
-Establezimendua garbitzeko plana, materialak, bitartekoak, prozedurak, periodifikatzea.
-Instalazioak eta ekipamenduak mantentzeko plana, materialak, bitartekoak, prozedurak, periodifikatzea.
-Araudi fitosanitario eta komertziala, ingurumena babestekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
Prestakuntza unitatea: Loradendetako erakusleihoak eta erakusketak.
Código 0580 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Erakusleihoak eta erakusketak: diseinua, motak, kanpainen ezaugarritzea, erakusleihorako erabiltzen den lekuaren ingurumen baldintzak.
-Landaregaiak eta landarezkoak ez diren materialak, elementu nagusiak eta sekundarioak, egoera. Irizpide funtzional, estetiko eta komertzialak. Zirriborroak.
-Fatxada eta kalea, publizitaterako osagai. Erakusleihoak eta erakusketak antolatzeko teknikak.
-Erakusgai jartzen diren produktuen kalitate kontrola, ikuskapena, garbiketa, kontserbazioa, mantentzea eta birjartzea. Prozedurak, maiztasuna, materialak, tresnak.
-Araudi komertziala, ingurumena babestekoa eta laneko arriskuei aurrea hartzekoa.
| Lanbide modulua: Enpresa eta ekimena. Kodea: 0583. Iraupena: 60 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Enpresa ekimena: negozio ideiak.
Kodea: 0583 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Berrikuntza eta garapen ekonomikoa. Berrikuntzaren ezaugarri nagusiak lorategi eta loradenda arloan.
-Ekintzaileen gako-faktoreak: ekimena, sormena eta prestakuntza.
-Ekintzaileen jarduna, lorategi eta loradenda arloko ETE bateko enpresaburu eta enplegatu gisa.
-Ekimenaren arriskua.
-"Enpresaburu" kontzeptua. Enpresa jarduerarako baldintzak. Izaera ekintzailea.
-Enpresa plana: negozio ideia lorategi eta loradenda arloan.
-Lorategi eta loradenda arloko ETE baten ingurune orokorraren eta berariazkoaren azterketa.
-Lorategi eta loradenda arloko ETE batek bere ingurunearekin eta gizarte osoarekin dituen harremanak.
-Enpresa nazioartean. Europar Batasunean askatasunez kokatzeko eskubidea.
-AMIA azterketa: mehatxuak eta aukerak.
-Marketing plana.
Prestakuntza unitatea: Enpresaren azterketa ekonomiko-finantzarioa.
Kodea: 0583 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Enpresa, sistema gisa. Enpresaren oinarrizko eginkizunak.
-Produkzio prozesuaren edo zerbitzuaren deskribapen teknikoa. Giza baliabideak.
-Lorategi eta loradenda arloko ETE baten bideragarritasun ekonomikoa eta bideragarritasun finantzarioa. Inbertsio plana. Finantzaketa plana.
-Errentagarritasun atalasea.
-Kontabilitatearen kontzeptua eta oinarrizko alderdiak.
-Kontabilitateko informazioa aztertzea.
-AMIA azterketa: ahuleziak eta indarrak.
-Enpresa plana: produkzio plana, bideragarritasun ekonomiko eta finantzarioaren azterlana.
Prestakuntza unitatea: Enpresa bat abian jartzea.
Kodea: 0583 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Enpresa motak. Forma juridikoak. Frankiziak.
-Forma juridikoa hautatzea.
-Fiskalitatea enpresetan: Nafarroako Foru Komunitateko zerga sistemaren berezitasunak.
-Enpresa bat eratzeko administrazio izapideak.
-Enpresa bat eratzeko aholku ematen duten erakundeak.
-Enpresa plana: forma juridikoaren hautapena, administrazio izapideak eta laguntzen eta diru-laguntzen kudeaketa.
-Kontabilitate eragiketak: enpresaren informazio ekonomikoaren erregistroa.
-Enpresen zerga betebeharrak.
-Agiri ofizialak aurkezteko baldintzak eta epeak.
-Lorategi eta loradenda enpresa baten kudeaketa administratiboa.
| Lanbide modulua: Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak. Kodea: 0408. Iraupena: 110 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako azpiegiturak instalatzea eta mantentzea.
Kodea: 0408 - UF01 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Eraikuntzako materialak: sailkapena, oinarrizko ezaugarriak, aplikazioak nekazaritzako lokal eta instalazioetan.
-Eraikuntza funtsei buruzko nozioak: zimenduak, fabrikak, gainaldeak, prefabrikatuak.
-Azpiegitura motak.
-Azpiegiturak muntatzearen ezaugarriak eta teknikak.
-Azpiegituren kokapena: topografia.
-Drainadura sarea. Funtzioa.
-Berariazko makina eta tresnak.
-Azpiegituren lehen mailako mantenimendua.
-Nekazaritzako instalazioaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Segurtasun fitxak.
Prestakuntza unitatea: Ureztatzeko instalazioen muntaia.
Kodea: 0408 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Ureztatze instalazioen ezaugarriak. Emaria. Presioa.
-Ureztatze-materiala. Hodiak. Lotura elementuak. Emisoreak. Aukeratzeko irizpideak.
-Automatismoak.
-Ureztapen-burua. Kokapena. Ponpaketa taldea. Iragazkiak. Fertirrigazio ekipamendua.
-Ureztatze proiektuak: Interpretazioa.
-Instalazioaren zuinketa.
-Materialak eta muntatzeko tresnak.
-Ureztatze instalazio baten funtzionamendua egiaztatzea. Presioen eta emarien neurketa. Ur baliabideen erabilera eraginkorra.
-Prebentzio bideak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
Prestakuntza unitatea: Laboreak babesteko eta behartzeko sistemak instalatzea.
Kodea: 0408 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Babes eta behartze instalazioen motak.
-Babes eta behartze instalazioen ezaugarriak. Materialak. Dimentsioak.
-Gainaldeak. Material plastikoak. Beira.
-Planoen interpretazioa eta muntatzeko argibideak.
-Ingurumena kontrolatzeko elementuak.
Prestakuntza unitatea: Nekazaritzako instalazioen mantenimendua.
Kodea: 0408 - UF04 (NA).
Iraupena: 50 ordu.
-Matxurarik arruntenak.
-Igeltserotza obra txikiak, lokalak eta instalazioak konpontzeko edo egokitzeko (mortairua, adreiluzko fabrikak, blokezkoak, zuriberritzea, hormigoia, enkofratzea, hormigoiztatzea, zolatak, elementuak "hartzea").
-Iturgintzako instalazio eta konponketako oinarrizko eragiketak.
-Instalazio elektrikoko mantenimenduko eragiketak eta oinarrizko konponketak (hartuneak, banaketa koadroak, zirkuituak, eta argiztapen eta indar osagaiak).
-Matxuratutako edo narriatutako elementuen kokapena.
-Instalazio bateko piezak eta elementuak hornitzea.
-Prebentziozko mantenimendua.
-Ureztaketa instalazioaren mantentzea.
-Matxuratutako edo narriatutako elementuen ordezkapena. Prozedura. Tresnak.
-Konponketarako oinarrizko elementuak.
-Garbiketarako, desinfekziorako, eta intsektuak eta arratoiak hiltzeko produktuak.
-Nekazaritzako instalazioaren berezko arriskuak.
-Prebentzio bideak.
-Nekazaritzako instalazioaren seinaleztapena.
-Nekazaritzako instalazioaren segurtasuna.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Norberaren babeserako ekipamenduak.
-Ingurumen babesa: hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
| Lanbide modulua: Kontrol fitosanitarioa. Kodea: 0479. Iraupena: 90 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Izurriteak, gaixotasunak eta nahi ez den landaretza espontaneoa kontrolatzeko metodo ez-kimikoak.
Kodea: 0479 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Metodo fisikoak.
-Metodo mekanikoak.
-Hazkuntzako metodoak.
-Metodo biologikoak.
-Metodo bioteknikoak.
-Kostuen kalkulua.
-Lortutako emaitzen balorazioa eta datuen erregistroa.
Prestakuntza unitatea: Produktu kimiko fitosanitarioak aplikatzeko ekipamenduak. Produktuen prestaketa.
Kodea: 0479 - UF02 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Laboreak babesteko ekipamenduak.
-Babes pertsonaleko ekipamenduak.
-Tratamendu-likidoen prestaketa.
-Ontzi hutsak deuseztatzea.
-Ustiategiko liburua.
-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatzeari eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
-Baldintza meteorologikoak tratamenduan zehar.
-Makinak eta ekipamendua arautzea eta kalibratzea (dosifikatuta).
-Tratamenduaren kostuen kalkulua.
-Prestaketa eta aplikazioko jardunbidea.
-Ekipamenduen mantenimendua, garbiketa eta kontserbazioa.
-Lortutako emaitzen balorazioa.
-Fitxak egitea eta egindako eragiketak idaztea.
-Produktu kimiko fitosanitarioak prestatzeari eta aplikatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
Prestakuntza unitatea: Produktu fitosanitarioen identifikazioa. Biltegiraketa eta manipulazioa.
Kodea: 0479 - UF03 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Produktu kimiko fitosanitarioen definizioa.
-Formulazioaren definizioa.
-Produktu kimiko fitosanitarioen etiketa.
-Araudi fitosanitarioa.
-Merkaturatzea zaintzeko planak.
-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeko arau orokorrak.
-Biltegiaren ezaugarri teknikoak.
-Produktu kimiko fitosanitarioen manipulazioa.
-Produktu kimiko fitosanitarioak garraiatzeari, biltegiratzeari eta manipulatzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
-Produktu kimiko fitosanitarioen toxikotasuna.
-Produktu kimiko fitosanitario baten arriskugarritasunean eragina duten faktoreak.
-Produktu kimiko fitosanitarioen hondakinak.
-Produktu kimiko fitosanitarioen sintomak eta osasunean dituzten ondorioak.
-Nekazaritzarako eta ingurumenerako arriskuak.
-Produktu kimikoen bidezko tratamenduan zuzeneko zerikusia ez duten izakien babesa.
-Produktu kimiko fitosanitarioak erabiltzeari buruzko araudi fitosanitarioa.
-Trazabilitatearen printzipioak.
-Nekazaritzako ustiategiaren berezko arriskuak.
-Prebentzio eta babes kolektiboak.
-Hondakinen bilketa eta aukeraketa.
-Hondakinak biltegiratu eta kanporatzea.
| Lanbide modulua: Lorategiak eta berdeguneak ezartzea. Kodea: 0576. Iraupena: 200 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Planoen interpretazioa. Zuinketa eta neurketak.
Kodea: 0576 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Planoa, irudikapenaren nozioak.
-Planoen irakurketa. Akotazioa.
-Murrizpen eta handitze eskalak. Eskalimetroa.
-Osagaiak altxaeran eta oinplanoan interpretatzea.
-Lorategiaren osagaien irudikatzea.
-Lorategiaren azpiegituraren irudikatzea.
-Zuinketa. Zuinketarako teknikak.
-Neurketak.
-Kubikazioak.
Prestakuntza unitatea: Lurra prestatzeko teknikak.
Kodea: 0576 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Lurra prestatzea.
-Sakoneko lanketan erabiltzen diren makinak aukeratzea, erabiltzea eta mantentzea: lurpea lantzeko makina.
-Azaleko lanketan erabiltzen diren makinak aukeratzea, erabiltzea eta mantentzea:
-Medeapenak.
-Ongarritzeak.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Lorategiko eraikuntzak, instalazioak eta ekipamenduak.
Kodea: 0576 - UF03 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Lorategien drainadura.
-Lorategiaren argiztapena.
-Urmaelak, iturriak, ponpak.
-Eraikuntzako materialak.
-Eraikuntza elementuak: bideak, horma txikiak eta hesiak.
-Eraikuntza teknikak.
-Landareak ez diren elementuak. Ekipamendua eta altzariak.
-Makinak, tresnak eta lanabesak. Mantenimendua.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Soropilak jartzea. Ereintzak eta zohiak.
Kodea: 0576 - UF04 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Soropil espezieak. Identifikazio botanikoa.
-Soropil motak.
-Nahasketak.
-Soropilak ezartzeko materialen kalitate zehaztapenak: ongarriak, medeapenak, granulometria, landare-osagaiak, ureztatzeko ura.
-Makinak, ekipamenduak eta tresnak. Laneko arriskuen prebentzioa.
-Soropila jarri aurreko lanak.
-Ongarritzea.
-Soropila jartzeko eragiketak. Haziak ereitea. Landareak landatzea edo zatitzea.
-Eman aurretik egin behar diren azken lanak.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Zuhaitzak eta zuhaixkak landatzea.
Kodea: 0576 - UF05 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Landaregaiaren hornidura. Koniferoen, hostozabalen eta zuhaixken kalitate zehaztapenak.
-Landarea garraiatzea, jasotzea eta pilatzea.
-Trabajos de plantación: perfilado del terreno, apertura de hoyos, drenaje.
-Zuhaitzak sustrai hutsean landatzea, sustrai-lurra, edukiontzia.
-Lan osagarriak: zurkaiztatzea, lurpeko ainguraketa, kableak.
-Landaketa garaiak.
-Edukiontziak eta substratuak.
-Laneko arriskuen prebentzioa.
Prestakuntza unitatea: Apaindurazko zuhaitzen identifikazioa.
Kodea: 0576 - UF06 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Zuhaitza lorategian. Motak.
-Lorategiko zuhaitzen erabilerak eta funtzioak.
-Zuhaitz hostozabalen identifikazioa.
-Zuhaitz hostozabalak. Espezie eta kultibar arruntenak.
-Koniferak identifikatzea.
-Espezie konifero eta kultibar arruntenak.
| Lanbide modulua: Lore-konposizioak eta landare-konposizioak. Kodea: 0579. Iraupena: 110 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Konposizioak barneko lore eta landareekin (I). Loradendako oinarrizko teknikak.
Kodea: 0579 - UF01 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Barneko landareak identifikatzea eta ezaugarritzea.
-Loreak identifikatzea eta haien ezaugarriak zehaztea.
-Barneko loreen eta landareen kalitate betekizunak.
-Loreak lehortzeko, liofilizatzeko, desnaturalizatzeko teknikak.
-Lore freskoa kontserbatzea. Hozkailuak eta landaregaia kontserbatzeko eta mantentzeko prozedurak.
-Barnealdeko landareak mantentzeko eta hazteko oinarrizko beharrizanak.
-Konposizioetako materialen ezaugarritzea, funtzioa eta erabilera.
-Materialak, tresnak, oinarrizko osagarriak lore eta landare konposizioetan.
-Loreak, landareak eta konposizioan erabiltzen diren gainerako materialak aukeratzea, prestatzea eta egokitzea.
-Lore eta landare konposizioak egiteko oinarrizko teknikak.
-Konposizioen sailkapena, teknikaren, erabileraren eta formaren arabera.
-Sortak egitea.
-Lore eta landare konposizioen oinarrizko formak egitea.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Konposizioak lore eta landareekin (II): ekitaldiak eta bestelako ekintzak. Zirriborroak egitea.
Kodea: 0579 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Konposizioen oinarri historiko eta sozialak.
-Kolorearen teoria. Argia, argilunak.
-Arte eta konposizio estiloak.
-Marrazki tekniko eta artistikoaren oinarriak. Bestelako irudikatze teknikak: programa informatikoak, maketak, collageak, panelak.
-Irudikatze laua eta bolumetrikoa. Forma, espazioa, perspektiba, sakontasuna eta simetria. Planoak eta marrazkiak irudikatzeko arau konbentzionalak.
-Konposizioen sailkapena, teknikaren, erabileraren eta formaren arabera.
-Lore eta landareekin hileta konposizioak egitea.
-Lore eta landareekin Gabonetako konposizioak egitea.
-Ezkontza konposizioak egitea.
-Mota guztietako ekitaldietarako erdiko mahaiak eta kapelak apaintzea.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Konposizioak lore eta landareekin (III): Eremu handiak apaintzea.
Kodea: 0579 - UF03 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Marrazki tekniko eta artistikoaren oinarriak. Bestelako irudikatze teknikak: programa informatikoak, maketak, collageak, panelak.
-Irudikatze laua eta bolumetrikoa. Forma, espazioa, perspektiba, sakontasuna eta simetria. Planoak eta marrazkiak irudikatzeko arau konbentzionalak.
-Apainketa proiektua interpretatzea.
-Espazioa eta giroa ezaugarritzea: dimentsioak, apainketa estiloa, argiztapena, erabilera, funtzioa, gertakizuna.
-Loreak, landareak eta konposizioan eta apainketan erabiltzen diren gainerako materialak aukeratzea, prestatzea eta egokitzea.
-Espazio handi bat apaintzeko lore eta landare konposizioak egitea.
-Proiektuaren zuinketa espazioan: konposizioak jartzea, ureztatze eta drainatze sistemak instalatzea, argiztapena, elektrizitatea.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
| Lanbide modulua: Lorategiko eta loradendako salmenta teknikak. Kodea: 0581. Iraupena: 70 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Lorategiko eta loradendako produktuak eta zerbitzuak saltzea eta aholku ematea.
Kodea: 0581 - UF01 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Bezeroentzako arreta: komunikazioaren osagaiak, jarduteko ereduak.
-Bezeroaren beharrizanak zehaztea, aholkularitza teknikoa, bezeroak atxikitzeko estrategiak.
-Publizitate kanalak: azokak, webgunea, erakusketak, kanpainak, bisitaldi presentzialak, sektoreetako erakundeak.
-Eskariak sartzeko bideak: presentziala, telefonikoak, sektoreetako erakundeak, telematikoak.
-Fakturazioa, kobratzeko moduak, kreditu eta zordunketa txartelak, taloiak.
-Ordaintzeko moduak, diru itzulketak eta aldaketak, produktu eta zerbitzuen itzulketak eta aldaketak, enpresaren baldintzak.
-Kutxako kontaketa eta itxiera.
-Banaketa: garraiobideak, produktuen eta zerbitzuen beharrizanak, identifikazioa eta egokitzapena.
-Ibilbideak, antolaketa eraginkorra, erabilitako bitartekoak.
-Produktuen banaketa, formularioak, kalitate baldintzak.
-Erreklamazio eta gatazken arreta, prozedura, enpresaren politika.
-Saldu ondoko jarraipena, bezeroaren gogobetetzea, kexak eta erreklamazioak kalitatea hobetzeko tresna diren aldetik.
-Araudi komertziala eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
Prestakuntza unitatea: Lorategiko eta loradendako lanen aurrekontuak.
Kodea: 0581 - UF02 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Aldez aurreko lanak: neurketak, materialen eta bitartekoen aukeraketa.
-Aurrekontuaren elementuak: unitateko prezioak eta prezio banakatuak eta kalkulua.
-Kostu zuzenak eta zeharkakoak.
-Obrak eta zerbitzuak egiteko denboraren kalkulua, materialen eta lan-eskuaren prezioen tarifak, lan kategorien arabera.
-Aurrekontuak egiteko baliabideak; programa informatikoak.
-Mantentze lanen aurrekontua. Egin beharreko lanen deskribapena, maiztasuna, eta kostua, materialetan eta lan-eskuan.
-Ingurumenaren araudia eta laneko arriskuei aurrea hartzeko araudia.
| Lanbide modulua: Lanerako Prestakuntza eta Orientazioa. Kodea: 0582. Iraupena: 90 ordu. |
Prestakuntza unitatea: Laneko arriskuen prebentzioaren oinarrizko maila.
Kodea: 0582 - UF01 (NA).
Iraupena: 30 ordu.
-Prebentzioaren kulturaren garrantzia jardueraren fase guztietan.
-Lanaren eta osasunaren arteko lotura baloratzea.
-Lanbide arriskua. Arrisku faktoreen azterketa.
-Arrisku egoera bakoitzaren ondorioz langilearen osasunak nolako kalteak izan ditzakeen zehaztea.
-Laneko arriskuei aurrea hartzeko oinarrizko arau-esparrua.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko eskubideak eta betebeharrak.
-Aurreneurrien kudeaketaren antolaketa enpresan.
-Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan.
-Laneko arriskuen prebentzioaren arloko erantzukizunak.
-Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak.
-Enpresako arriskuak ebaluatzea, prebentzio jardueraren oinarrizko elementu gisa.
-Segurtasun, ingurumen eta ergonomia baldintzei zein psikosozialei lotutako arriskuak aztertzea.
-Arriskua baloratzea.
-Prebentzio neurriak hartzea: horien plangintza eta kontrola.
-Norbera eta taldea babesteko eta prebentziorako neurriak.
-Prebentzio plana eta horren edukia.
-Larrialdi eta ebakuazioetarako planak lan inguruneetan.
-Larrialdietarako plana egitea enpresa txiki edo ertain batean.
-Larrialdietan jarduteko protokoloa.
-Larrialdi medikoa eta lehen sorospenak. oinarrizko kontzeptuak.
-Langileei prestakuntza ematea larrialdietako planei buruz eta lehen sorospenetarako teknikei buruz.
-Langileen osasuna zaintzea.
Prestakuntza unitatea: Lan harremanak eta Gizarte Segurantza.
Kodea: 0582 - UF02 (NA).
Iraupena: 40 ordu.
-Lan zuzenbidea.
-Banakako lan harremanen azterketa.
-Lan kontratuaren modalitateak eta kontratazioa sustatzeko neurriak.
-Lan harremanek sortzen dituzten eskubideak eta betebeharrak.
-Lan baldintzak. Soldata, lan denbora eta atsedena.
-Soldataren ordainagiria.
-Lan kontratuaren aldaketa, etetea eta amaiera.
-Langileen ordezkaritza.
-Lanbide esparru jakin batean aplikatu behar den hitzarmen kolektiboaren azterketa.
-Lan gatazka kolektiboak.
-Lana antolatzeko ingurune berriak: azpikontratazioa, telelana eta beste batzuk.
-Langileentzako onurak antolamendu berrietan: malgutasuna, onura sozialak eta beste batzuk.
-Gizarte Segurantzaren sistema, gizarte elkartasunaren oinarrizko printzipio gisa.
-Gizarte Segurantzaren sistemaren egitura.
-Enpresaburuek eta langileek Gizarte Segurantzaren arloan dituzten betebehar nagusiak: afiliazioa, altak, bajak eta kotizazioa.
-Gizarte Segurantzaren ekintza babeslea.
-Gizarte Segurantza gure inguruko herrialde nagusietan.
-Langabezia-babesa: kontzeptua eta babesten ahal diren egoerak.
Prestakuntza unitatea: Laneratzea eta gatazken ebazpena.
Kodea: 0582 - UF03 (NA).
Iraupena: 20 ordu.
-Lanbide karrerarako interesak, gaitasunak eta motibazio pertsonalak aztertzea.
-Erabakiak hartzeko prozesua.
-Lanbide sektore jakin bat definitu eta aztertzea, inguruko lurralde eremuan nahiz Estatu mailan.
-Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua haren eraginpeko lurralde eremuan, estatuan eta Europar Batasunean. Eures sarea.
-Europan ikasteko eta lan egiteko aukerak.
-Etengabeko prestakuntzak lan eta lanbide ibilbiderako duen garrantzia baloratzea. Informazio hori ematen duten tokiko, eskualdeko, estatuko eta Europako erakundeen identifikazioa.
-Tokiko, eskualdeko, Estatuko eta Europako prestakuntza ibilbideak identifikatzea.
-Lana bilatzeko teknikak eta erremintak: curriculum vitae ereduak, Europako curriculum vitae-a eta lan elkarrizketak. Europar Batasunean langileen mugikortasuna errazten duten beste agiri batzuk: Europass mugikortasun agiria, Ziurtagiriaren Gehigarri Europarra eta Europako Hizkuntzen Zorroa.
-Autoenplegua baloratzea laneratzeko hautabide gisa.
-Talde lanak erakundearen eraginkortasunari begira dituen alde onak eta txarrak baloratzea.
-Lan taldeen motak, betetzen dituzten eginkizunen arabera.
-Lan talde eraginkorraren ezaugarriak.
-Gizarte trebetasunak. Hitzezko eta hitzik gabeko komunikaziorako teknikak.
-Lan bileretan erabiltzen diren agiriak: deialdiak, aktak eta aurkezpenak.
-Lantaldean parte hartzea. Kideek har ditzaketen rolen azterketa.
-Gatazka: gatazkaren ezaugarriak, iturriak eta etapak.
-Gatazka konpondu edo ezabatzeko metodoak: bitartekotza, adiskidetzea, arbitrajea, epaiketa eta negoziazioa.
4. ERANSKINA. BALIOZKOTZEAK ETA SALBUESPENAK.
1/1990 Lege Organikoaren babesean ezarritako tituluen lanbide moduluen eta 2/2006 Lege Organikoaren babesean Lorategi eta Loradendako teknikari tituluan ezarritakoen arteko baliozkotzeak.
| 1/1990 LOGSE LEGEAREN BIDEZ PRESTAKUNTZA ZIKLOETAN SARTU DIREN LANBIDE MODULUAK | HEZIKETA ZIKLOKO LANBIDE MODULUAK (2/2006 LOE) LORATEGIAK ETA LORADENDA |
| Agroteknologia | 0404 Funts Agronomikoak |
| Familiako nekazaritzako ustiategia antolatzea eta kudeatzea | 0583 Enpresa eta ekimena |
| Nekazaritzako instalazioak | 0408. Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak |
| Kontrol fitosanitarioko metodoak | 0409 Landare-osasuneko printzipioak 0479 Kontrol fitosanitarioa |
| Lorategiak eta berdeguneak ezartzea | 0576 Lorategiak eta berdeguneak ezartzea |
| Lorategi eta berdeguneak kontserbatzea eta hobetzea | 0577 Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea |
| Landareen ekoizpena | 0578 Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea |
| Barneko lorezaintza eta lore-apainketak | 0579 Lore-konposizioak eta landare-konposizioak |
| Lorategiko teknikari tituluko prestakuntza lantokian | 0584 Lantokietako prestakuntza |
5. ERANSKINA. LANBIDE MODULUEN ETA GAITASUN UNITATEEN ARTEKO KORRESPONDENTZIA
A) Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia, horiek baliozkotzeko.
| EGIAZTATUTAKO GAITASUN UNITATEAK | BALIOZKOTU AHAL DIREN LANBIDE MODULUAK |
| UC0531-2: Barnealdeko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak instalatzea | 0576. Lorategiak eta berdeguneak ezartzea |
| UC0532-2: Barnealdeko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea UC1119-2: Zuhaitzetan garaierako lanak egitea | 0577. Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea |
| UC1479-2: Mintegian landareak hedatzeko eragiketak egitea UC1480-2: Mintegian landareak eta zohiak hedatzeko eragiketak egitea | 0578. Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea |
| UC1468-2: Loradenda enpresen berezko jarduerak koordinatzea eta burutzea | 0580. Loradendak |
| UC1469-2: Lore-konposizioak egitea UC1470-2: Landare-konposizioak egitea | 0579. Lore-konposizioak eta landare-konposizioak |
| UC1471-2: Lorezaintzako produktuak eta zerbitzuak saltzea eta informazioa ematea | 0581. Lorategiko eta loradendako salmenta teknikak |
| UC0525-2: Izurriteak, gaixotasunak, belar gaiztoak eta fisiopatiak kontrolatzea | 0479. Kontrol fitosanitarioa 0409. Landare-osasuneko printzipioak |
| UC0526-2: Traktoreak gidatzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea eta mantentzea | 0407. Tailerra eta trakzio-ekipamenduak 0408. Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak |
| Prestakuntza ziklo honetan matrikulatuta dauden pertsonek 0404 Funts agronomikoak lanbide modulua baliozkotuta edukiko dute, baldin eta AGA168-2 Lorategien eta berdeguneen instalazioa eta mantenimendua eta AGA460-2 Haziak eta landareak mintegian ekoiztea moduluen lanbide kualifikazioetako gaitasun unitate guztiak ziurtatua baldin badauzkate, 1224/2009 Errege Dekretuan (lan esperientziaren bitartez edo prestakuntzako bide ez-formalen bitartez barneratutako lanbide eskumenak aintzat hartzen dituena) ezarritako prozedurarekin bat etorriz. | |
B) Gaitasun unitateek lanbide moduluekin duten korrespondentzia, horiek baliozkotzeko.
| GAINDITUTAKO LANBIDE MODULUAK | EGIAZTATZEN AHAL DIREN GAITASUN UNITATEAK |
| 0576. Lorategiak eta berdeguneak ezartzea 0404. Funts agronomikoak | UC0531-2: Barnealdeko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak instalatzea |
| 0577. Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea 0404. Funts agronomikoak | UC0532-2: Barnealdeko eta kanpoko lorategiak eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea UC1119-2: Zuhaitzetan garaierako lanak egitea |
| 0578. Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea 0404. Funts agronomikoak | UC1479-2: Mintegian landareak hedatzeko eragiketak egitea UC1480-2: Mintegian landareak eta zohiak hedatzeko eragiketak egitea |
| 0409. Landare-osasuneko printzipioak 0479. Kontrol fitosanitarioa | UC0525-2: Izurriteak, gaixotasunak, belar gaiztoak eta fisiopatiak kontrolatzea |
| 0408. Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak 0407. Tailerra eta trakzio-ekipamenduak | UC0526-2: Traktoreak gidatzea eta nekazaritzako instalazioak muntatzea eta mantentzea |
| 0580. Loradendak | UC1468-2: Loradenda enpresen berezko jarduerak koordinatzea eta burutzea |
| 0579. Lore-konposizioak eta landare-konposizioak | UC1469-2: Lore-konposizioak egitea UC1470-2: Landare-konposizioak egitea |
| 0581. Lorategiko eta loradendako salmenta teknikak | UC1471-2: Lorezaintzako produktuak eta zerbitzuak saltzea eta informazioa ematea |
6. ERANSKINA. IRAKASLEAK
A) Moduluak ematen dituzten irakasleak
| LANBIDE MODULUA | IRAKASLEEN ESPEZIALITATEA | KIDEGOA |
| 0404. Funts agronomikoak | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0407. Tailerra eta trakzio-ekipamenduak | -Nekazaritzako ekoizpeneko lanak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0408. Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak | -Nekazaritzako ekoizpeneko lanak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0409. Landare-osasuneko printzipioak | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0479 Kontrol fitosanitarioa | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0576. Lorategiak eta berdeguneak ezartzea | -Nekazaritzako ekoizpeneko lanak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0577. Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea | -Nekazaritzako ekoizpeneko lanak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0578. Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea | -Nekazaritzako ekoizpeneko lanak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0579. Lore-konposizioak eta landare-konposizioak | -Nekazaritzako ekoizpeneko lanak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0580. Loradendak | -Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0581. Lorategiko eta loradendako salmenta teknikak | -Nekazaritzako ekoizpeneko lanak eta ekipamenduak | -Lanbide Heziketako irakasle teknikoa |
| 0582. Lanerako prestakuntza eta orientzioa | -Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
| 0481. Enpresa eta ekimena | -Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Bigarren Hezkuntzako katedraduna -Bigarren Hezkuntzako irakaslea |
B) Irakasteko baliokideak diren titulazioak.
| KIDEGOAK | ESPEZIALITATEAK | TITULAZIOAK |
| Bigarren Hezkuntzako irakasleak | Lanerako prestakuntza eta orientazioa | -Enpresa Zientzietako diplomaduna -Lan Harremanetako diplomaduna -Gizarte Laneko diplomaduna -Gizarte Hezkuntzako diplomaduna -Kudeaketa eta Administrazio Publikoko diplomaduna |
| Nekazaritzako ekoizpeneko prozesuak | -Nekazaritzako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak -Basogintzako ingeniari teknikoa, espezialitate guztiak |
C) Ikastetxe pribatuetarako behar diren titulazioak.
| LANBIDE MODULUAK | TITULAZIOAK |
| 0404. Funts agronomikoak 0409. Landare-osasuneko printzipioak 0479. Kontrol fitosanitarioa 0580. Loradendak 0582. Lanerako prestakuntza eta orientazioa 0583. Enpresa eta ekimena | -Lizentziaduna, ingeniaria, arkitektoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo irakaslanari dagokionez baliokideak diren beste titulu batzuk |
| 0407. Tailerra eta trakzio-ekipamenduak 0408. Nekazaritzako azpiegitura eta instalazioak 0576. Lorategiak eta berdeguneak ezartzea 0577. Lorategi eta berdeguneak mantentzea eta hobetzea 0578. Landareak eta zohiak mintegian ekoiztea 0579. Lore-konposizioak eta landare-konposizioak 0581. Lorategiko eta loradendako salmenta teknikak | -Lizentziaduna, ingeniaria, arkitektoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo beste titulu baliokide batzuk -Diplomaduna, ingeniari teknikoa, arkitekto teknikoa edo kasuan kasuko graduko titulua, edo beste titulu baliokide batzuk |
7. ERANSKINA. LEKUAK
Irakaslekua:
| Balio anitzeko gela |
| Laborategia |
| Nekazaritzako tailerra |
| Loradendako tailerra |
| Loradendako biltegia |
| Erakusketa eta salmenta aretoa |
| Makinen biltegia |
| Fitosanitarioen biltegia |
| Negutegiko azalera |
| Kanpoko lorategiko azalera |
| Barneko lorategiko azalera |
| Mintegiko kanpoko azalerak |
Iragarkiaren kodea: F1116085
