(ir al contenido)

navarra.es

Castellano | Euskara | Français | English

LEXNAVARRA


Versión para imprimir

Versión en castellano

6/2003 FORU LEGEA, otsailaren 14koa, tabako kontsumoaren prebentzioari, arnasteko airea babesteari eta tabakoaren aurrean osasuna sustatzeari buruzkoa.

BON N.º 23 - 21/02/2003



  ATARIKO TITULUA. Orotariko xedapenak


  I. TITULUA. Gaixotasunei aurrea hartu eta osasuna sustatzeko ekintzak

  I. KAPITULUA. Orotariko helburuak

  II. KAPITULUA. Berariazko helburuak

  III. KAPITULUA. Osasun laguntza

  IV. KAPITULUA. Administrazio publikoen eskumenak


  II. TITULUA. Osasuna babesteko ekintzak

  I. KAPITULUA. Tabakoaren merkataritzakomunikaziorako eta zabalkunderako murriztapenak

  II. KAPITULUA. Tabakoa saltzeko murriztapenak

  III. KAPITULUA. Arnasteko airea tabako kearen kutsaduratik babestea


  III. TITULUA. Zehapen araubidea

  I. KAPITULUA. Orotariko xedapenak

  II. KAPITULUA. Arauhausteak

  III. KAPITULUA. Zehapenak


Texto

ZIOEN AZALPENA I

Gaur egungo gizarteetan tabakozaletasuna osasun publikoan eragilerik nabarmenetariko bat da. Gainera, gaizkitze eta hiltze tasetan aurrea har dakiekeenen artetik zergatikorik garrantzitsuena da. Horrez gain, badu berezitasun bat, menpekotasuna sortzen duela hain zuzen ere, eta haren sendakuntzak adikzioa eragiten duten beste gai batzuetarako erabiltzen denaren antzeko ekintza behar du.

Oso zabaldua denez eta eragin handia duenez, gizartean, osasunean eta ekonomian kostu handia sortzen du eta beharrezkoa ez den sufrimendua ere bai. Osasuna lehen mailako balio bat da. Herritarrek halaxe deritzote, banaka eta taldeka, botere publikoen bidez. Horregatik guztion eginkizuna da osasuna babestu eta sustatzeko neurriak hartzea.

Gaur egun murriztapenak badaude ere, tabakoaren salmenta, publizitatea eta zabalkundea dela-eta, gazteengana ailegatzen da. Nerabeen artean, zigarreta eskaria gero eta handiagoa denez, baldintza batzuk ezarri behar dira tabakoa kontsumitzearen ohitura gure herritarrik ahulenen artean zabal ez dadin.

Bestalde, zientzia-datu batzuk daude tabakoaren kea dela-eta ingurunearen kutsaduraren ondorioz erretzen ez dutenendako dauden arriskuei buruz. Horregatik bidezko da neurriak hartzea herritar haien osasuna babesteko eskubidea gordetzearren, beren eguneroko bizitza egin ahal izan dezaten onartzen ez duten arriskurik eta bereizkeriarik gabe.

Gatazka sortzen den bakoitzean erretzen ez dutenek osasunerako duten eskubideak betiere lehentasuna izanen du erretzaileek tabako-produktuak kontsumitzeko duten eskubidearen gainetik, erretzen ez dutenen osasunerako eskubidea urratzen ahal deneko toki edo inguruabar guztietan. Adingabeen babesa bidezkoa ez ezik beharrezkoa ere bada, legeek eta etikak agindurik. Osasun zerbitzuek tabakozaletasunaren sendakuntza aztertu behar dute beste edozein osasun arazo bezala. Argibideek eta hezkuntzak bat etorri behar dute gai honen gaineko ikerketekin. Horiek denak arrazoiak dira hurrengo kapituluetan garatzen diren neurriak hartzeko.

Gainera, gaur egun indarra duten lege-xedapenek hutsune garrantzitsuak dituztenez, Europako Batasunak tabakoaren arloko zuzentarau guztiak litekeen osasunik hoberena lortzeko bideratzen ditu. Helburu horixe du hemen aurkezten den foru legeak. Beraz, foru lege positibo bat da, eskubiderik murrizten ez duena, osasuna babestu eta sustatzen duena baizik. Are bidezkoago da gainera Nafarroako Parlamentuak 2001eko apirilaren 27an Tabakoari buruzko Ekintzetarako Foru Plana onetsi zuenez geroztik. Haren ondorioa da gaurko legea.

II

Espainiako Konstituzioko 43. artikuluak osasuna babesteko eskubidea aitortzen du eta xedatzen botere publikoei dagokiela osasun publikoa antolatu eta zaintzea prebentzio neurrien bidez, osasun arloko hezkuntza sustatuz.

Osasunari buruzko 14/1986 Lege orokorreko 25. artikuluko 2. idatz-zatiak xedatzen duenez, osasunari arriskua edo kaltea dakarkioten ondasunen erabilera eta trafikorako debekuak eta gutxieneko baldintzak ezarri behar dira. Artikulu haren eta Erosle eta Erabiltzaileen babeserako uztailaren 19ko 26/1984 Lege orokorreko 3. artikuluko 2. idatz-zatiaren babespean, martxoaren 4ko 192/1988 Errege Dekretua eman zen, tabakoa saldu eta erabiltzeko murriztapenei buruzkoa, herritarren osasuna babesteko. Errege Dekretu horrek, 1. artikuluan, adierazten du tabakoa pertsonen osasunerako kaltegarria dela eta beraz erretzen ez dutenen osasunerako eskubideak betiere lehentasuna izanen duela erretzaileek tabako-produktuak kontsumitzeko duten eskubidearen gainean, haien osasunerako eskubidea urratzen ahal deneko toki edo inguruabar guztietan.

Urte berean, Publizitateari buruzko azaroaren 11ko 34/1988 Lege orokorrak, berariaz tabakoaz ari dela, telebistaren bidezko publizitatea debekatzen du, eta tabakoa saldu edo kontsumitzea debeku den tokietan ere bai. Halaber, xedatzen du erregelamenduen bidez murriztapenak ezarriko direla, pertsonen osasuna eta segurtasuna babesteko.

Xedapen horien arabera, eragozpenak eta murrizketak ezarri dira. Kasu batzuetan, Europako Batasuneko zuzentarau batzuk, hala nola, 89/552/EEE Zuzentaraua, Espainiako legeriara egokitzeko. Berriki 98/43/EE Zuzentaraua saio bat izan da tabakoaren publizitatearen eta babes komertzialaren murriztapenen arloan arautegi bateratu bat egiteko. Ekimen honek huts egin du, Europako Auzitegiak baliogabetu baitzuen, 2000ko urriaren 5eko epaiaren bidez. Hala ere, haren ondorioz, gaur egun beste zuzentarau bat prestatzen ari da arlo honetaz, epai hartan eginiko gogoeta eta ñabardurak bilduko dituena.

Nafarroako Foru Komunitateari dagokionez, arau hau ematen da Nafarrroako foru eraentza berrezarri eta hobetzeari buruzko abuztuaren 10eko 13/1982 Lege Organikoko 44. artikuluko 18 eta 25. idatz-zatiek, 53. artikuluko 1. idatz-zatiak eta 56. artikuluko 1.d) idatz-zatiak Nafarroako Foru Komunitateari ematen dizkioten eskumenen arabera.

Eskumen horiek denek, d) idatz-zatian aipatzen denak izan ezik, legegintzarako ahalmena ere biltzen dute.

III

Osasun kontseilariak, urriaren 11ko 259/1999 Foru Aginduaren bidez, Tabakoari buruzko Foru Plan bat prestatzeko Aditu Batzordea sortu zuen. Haren kideek esparru eta diziplina askotako langileen talde bat osatu zuten. Haren egiteko nagusia izanen zen Nafarroa osorako Tabakoari buruzko Foru Plana prestatzea, botere publikoek egin ditzaketen ekintza guztiak biltzen dituena, Nafarroako eragile guztiek parte hartuta.

Egitekoa eginez, Batzordeko kide guztiak ados zeudela, Tabakoari buruzko Ekintzetarako Foru Plan bat osatu eta onetsi zen, 2000ko maiatzaren 15ean Nafarroako Gobernura igorri zena, hasiera batez onets zezan. Haren helburua zen epe bat irekitzea Osasun Departamentuak Foru Komunitateko Administrazioko Departamentuen eta Komunitatean ukituriko erakunde eta entitateen artean zabaltzeko, egokitzat jotzen zituzten ohar eta iradokizunak egin zitzaten. Zabaldu ondoren, aurkezturiko alegazioak azterturik, beste Plan bat prestatu zen, Nafarroako Gobernuak urte bereko irailaren 18an onetsi zuena. Gobernuak erabaki zuen Nafarroako Parlamentura igortzea, bertan onets zedin.

Nafarroako Parlamentuko Osasun Batzordeak 2001eko apirilaren 27ko bilkuran Plana azterturik, onetsi egin zen, proposamen gutxi batzuk bildurik.

Plan horretako aurreikuspenak gauzatu eta abian jartzeko, maiatzaren 28ko 127/2001 Foru Dekretuaren bidez, Tabakoari buruzko Ekintzetarako Foru Plana zuzendu eta koordinatzeko organoak sortu ziren. Horrela Plana burutzeko neurriak hartzen ahalko ziren.

Tabakoari buruzko Ekintzetarako Foru Planean tabakozaletasunaren arazoak, Nafarroako egoera eta erantzunak aztertzen dira, baita 2000-2005 urteetarako egitekoen plan bat ere. Egitekoen plan horretan orotariko kontuak ageri dira, hala nola, helburuak, egitekoen irizpideak, jokabideko neurriak, baliabideak, argibide eta ebaluazio sistemak eta onesteko prozesuko egutegia. Horrekin batera berariazko programa batzuk zehazten dira, adibidez, erretzen hastea eragoztea, erretzeari uzten laguntzea eta kerik gabeko guneak sortzea, Planeko hiru ardatz nagusiak baitira.

Laburbildurik, Planaren ondorioz, denetariko neurri eta ekintzak asmatu dira, osasun arazo bat batera aztertzeko, oso ñabardura ezberdinak baititu, gizarte, kultura eta inguruneko inguruabarren arabera. Haien arabera ez da erretzaileen kontra jo nahi, erretzaileak gehitzen dituzten kontuen kontra baizik. Abiapuntu batzuk ezarri nahi dira erretzaileen eta kearen ondorioak paraitzen dituzten ez-erretzaileen elkarrenganako begirunean oinarrituriko bizikidetza lortzeko.

Ekintza horiek denak oso modu ezberdinetan burutuko dira, baina nabarmena da beharrezkoa dela foru lege bat ematea ekintza guztiak bildu eta ukituriko erakunde guztiek koordinaturik ekiteko abiaburutako eta ekitaldi publikoen adostasunezko oinarritako balio duena.

IV

Foru lege honek Atariko Titulu bat eta hiru Titulu dauzka. Hona hemen hauen izenburuak: I. Aurreneurriak eta osasuna sustatzeko ekintzak, II. Babesteko ekintzak eta III. Zehapen araubidea.

Bereizketa horren funtsa da batetik osasuna sustatzeko ekitaldiak eta babestekoak nabarmentzea, foru lege honetako 2. artikuluko definizio doktrinalen arabera.

Atariko Tituluak orotariko xedapen batzuk biltzen ditu, hala nola, foru legearen xedea, irizpide zuzentzaileak eta foru lege osoko ardatzak osatzen dituzten definizioak. Irizpide zuzentzaileen artetik aipatzekoa da tabakoa kontsumitzea osasun arazotzat hartzen dela, tabakoa kontsumitzeari edo haren balizko ondorioei aurrea hartzeko ekitaldiek lehentasuna izanen dutela eta gizartearen adostasuna erdietsi behar dela neurri babesleak hartzeko, gehienbat atez barrukoak.

I. Tituluak gaixotasunei aurrea hartu eta osasuna sustatzeko ekitaldiak biltzen ditu, alegia, tabakoa kontsumitzera bultzatzen duten gizabanakoen, gizartearen eta kulturaren ohiturak aldatzeko jokabide eta jarduketen multzo dinamikoa. Beste neurri batzuk argibideak, osasunerako hezkuntza eta osasuna hobetzeko ekitaldiak sustatu eta piztea dira. Haren lau kapituluetan barrena, orotariko helburu batzuk aipatzen dira (I. Kapitulua) programak eta jarduketak bultzatu, garatu, sustatu, koordinatu, kontrolatu eta ebaluatzekoak. Osasuna sustatzeko ekitaldiak ere biltzen dira (II. Kapituluan), alegia, osasunerako argibide, sustapen eta hezkuntza eta ikerketa. III. Kapituluak osasun laguntza ukitzen du, alegia, tabako menpekotasuna sendatzeko ekitaldiak. IV. Kapituluan Administrazio Publikoen eskumenak aztertzen dira. Udalei eginkizun berezia ematen zaie euren mugapean, eta Nafarroa osorako plangintza eta jarduketa berariazkoak Nafarroako Gobernuaren eta Osasun Departamentuaren esku uzten dira. Atal honetan Tabakoari buruzko Ekintzetarako Foru Planeko aldi guztiei ekiteko egitura aurreikusten da, eta foru lege honetako jarduketak egiteko finantzaketa ere bai.

II. Tituluak babesteko jarduketak ukitzen ditu, hots, neurri eta jarduketa murriztaile guztiak. Haien xedea da pertsonen osasunerako eskubidea aldeztea eta herritarrak tabakoaren publizitate, zabalkunde eta babesaren aurka defenditzea. Bere edukiagatik, I. kapitulua tabakoaren merkataritza komunikazioaren eta babesletzaren murriztapenei buruzkoa da, II. kapitulua tabakoa saltzeari dagokio, eta III. kapituluan arnasteko airea tabako kearen kutsaduratik babesteko araubidea ezartzen da.

Azkenik, III. Tituluak zehapen araubidea biltzen du. Arau-hausteen sailkapena ezartzen du. Arau-hauste horiek, aplikatzekoa den prozeduraren arabera, kasuan kasuko dosierra ireki ondoren, zehapena jaso dezakete.

Bukaeran xedapen gehigarri, iragankor, indargabetzaile eta azkeneko batzuk biltzen dira .

ATARIKO TITULUA. Orotariko xedapenak

1. artikulua. Foru Legearen xedea.

Foru lege honen xedea da neurriak hartzea, tabakoaren kontsumoak dakartzan arriskuetatik osasuna behar bezala babestera, kontsumitzen hastearen prebentziora eta herritarren bizi kalitatea hobetzeko aztura osasuntsuak bultzatzera zuzendutako jarduketak arautuko dituztenak.

2. artikulua. Definizioak.

Foru lege honetarako definizio hauek ematen dira:

a) Prebentzioa: tabakoa kontsumitzera bultza dezaketen gizabanako, gizarte eta kulturaren faktoreak aldatzeko estrategia eta jarduketen multzo dinamikoa,

b) Babesa: Tabakoaren kontsumoak herritarren osasunerako dakartzan arriskuak desagerrarazi edo gutxiagotzeko, bai eta kontsumo hori sustatzeko bideen aurrean herritarren eta haiek arnasteko airearen babeserako arau eta jarduketen multzoa.

c) Sustapena: Gizartea sentsibilizatzeko neurriak, osasunerako hezkuntza arlokoak, zerbitzuak eta baliabideak abiarazi eta birbideratzekoak, herritarren osasuna eta bizi kalitatea hobetzeko aztura osasuntsuak sustatzeko ekintzetarako.

d) Tabakoa: erre, arnastu, miazkatu edo mamurtzeko produktu guztiak, tabakoz eginak badira, hein batean edo osorik.

3. artikulua. Printzipio zuzentzaileak.

Nafarroako Administrazio Publikoek tabakoari buruz eginen dituzten jarduketak honako printzipio hauen araberakoak izanen dira:

a) Arnasteko airearen kalitatea zaintzea, tabako-kearen kutsagairik izan ez dezan.

b) Tabako-erretzea arriskutzat jotzea gizabanakoaren eta kolektiboaren osasunerako.

c) Ohitura osasungarriak bultzatzea.

d) Tabakoa kontsumitzeari edo haren balizko ondorioei aurrea hartzeko ekintzak lehenestea.

e) Foru Komunitateko hezkuntza, osasun eta gizarte sareetan tabakoari buruzko ekintzak txertatzea.

f) Gizartearen adostasuna lortzea neurri babesleak hartzeko, erretzaile ez direnek tabakoaren kerik ez duen aireaz gozatzeko duten eskubidea bete dadin; bereziki, adingabeak eta gaixoak kontuan harturik, leku itxietako kontsumoari dagokionez.

g) Tabakoa kontsumitzea esparru pribatuan gauzatzen den herritarraren eskubidetzat hartzea.

I. TITULUA. Gaixotasunei aurrea hartu eta osasuna sustatzeko ekintzak

I. KAPITULUA. Orotariko helburuak

4. artikulua. Orotariko helburuak.

Nafarroako administrazio publikoek, zeinek bere eskumenak erabiliz, garatzen dituzten programak sustatu, garatu, bultzatu, koordinatu eta kontrolatzeko ekintzak bideratuko dituzte helburu hauek lortzeko:

a) Herritarrei jakinaraztea tabakoak dauzkan gai adikzio-eragileen eta kaltegarrien eta haien ondorio eta arriskuen berri, baita osasunaren gainean duten eraginaren berri ere.

b) Osasunerako heztea, ohitura osasungarriei eutsiz tabakoa kontsumitzera bultzatzen duten jarreren aurka.

c) Tabakoaren kontsumoan eragina duten gizarte, kultura eta ingurunearen arloko baldintzetan esku hartzea.

II. KAPITULUA. Berariazko helburuak

5. artikulua. Argibideak.

Nafarroako Gobernuak argibide hauek emanen ditu tabakoaren kontsumoari aurrea hartzeko:

a) Tabakoa kontsumitzearen ondorioei buruzko argibide kanpainak garatuko ditu, jarrerak eta ohiturak aldatzeko, eta herritarrei erraztasunak emanen dizkie baliabideen gaineko argibideak eskuratzeko.

b) Tabakoaren joera, ohitura, inguruabar eta ondorioak atzemateko informazio eta zainketa epidemiologikorako sistema egokiak erabiliko ditu, prebentzioa ongi planifikatzeko.

c) Osasun, hezkuntza eta lan arloetako erabiltzaile eta langileei tabakoaren ondorioei buruz argibide gaurkotuak emanen dizkie, baita merkataritzako sektoreei ere.

6. artikulua. Osasuna sustatu eta osasunerako heztea.

Nafarroako Gobernuak ekintza hauek eginen ditu osasunerako hezkuntzaren arloan eta tabakoaren kontsumoari aurrea hartzekoan:

1. Erakunde eskudunekin batera tabakoa kontsumitzeari aurrea hartzea bultzatuko du ikastetxeetan, hezkuntzaren eta osasunaren sustapenaren arloetan.

Horretarako, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuak eskolako curriculumari gehitu ahalko dio, derrigorrezko hezkuntzan eta derrigorrezko hezkuntzaren ondokoan, osasunerako hezkuntzaren irakasgaia, osasun biopsikosozialarekin lotutako hainbat gai barne.

Edukiak eta programak Osasun Departamentuarekin batera ezarriko dira, behar den hitzarmenaren bitartez.

2. Toki entitateekin batera arituko da tabakoaren kontsumoari aurrea hartzeko udal planak prestatzeko, osasunaren sustapena abiapuntu.

3. Bestelako gizarte entitate edo taldeen ekinbideak bultzatuko ditu osasunerako hezkuntzan eta tabakoa kontsumitzeari aurrea hartzeko arloan.

4. Erakunde eskudunekin batera, osasun zientzietako, irakasle-ikasketetako eta lan arriskuei aurrea hartzeko arloko ikasleak eta eskuarki gazteekin lan egiten duten langile guztiak prestatuko ditu tabakoaren kontsumoari aurrea hartzeari eta horretarako tratamenduari dagozkien gaietan.

7. artikulua. Ikerketa.

Nafarroako Gobernuak beharrezkotzat jotzen dituen azterlan eta ikerketa proiektuak bultzatuko ditu tabako menpekotasunari buruz.

Nafarroako Gobernuak, Nafarroako Osasun Publikoaren Institutuaren bidez, Nafarroan saltzen diren tabako gaiei buruz egokitzat jotzen dituen ikerketak eginen ditu, bereziki nikotina, alkitran eta adikzioa sor dezaketen gaiei buruzkoak, eta, batez ere, gazteenen artean daukaten eraginari buruzkoak.

III. KAPITULUA. Osasun laguntza

8. artikulua. Orotariko helburuak.

Nafarroako Foru Komunitatean tabakozaletasuna tratatzeko eginen diren ekintzek osasun zerbitzuetan erretzetik gelditzeko laguntza eskatzen dutenendako sorospena bermatzea izanen dute xede.

9. artikulua. Jarduteko irizpideak.

1. Tabakoa uzteko programak garatzen dituzten zerbitzuak irizpide hauei jarraituz arituko dira:

a) Tabakoaren ondoriozko osasun arazoak gehienbat erkidego bakoitzean aztertuko dira, programak banatzerakoan berdintasun irizpideak erabilita.

b) Erretzeari Uzten Laguntzeko Programaren bidezko sorospena osasun sare publikoko laguntza maila guztietan bermatuko da eta eragin mesedegarria frogatua duten sendagaiak hartzeko aukera bilduko du, erregelamendu bidez ezartzen diren baldintzetan.

c) Eskaintzak eskuragarri, profesional eta diziplina artekoa izan beharko du. Gainera, jarreren gaineko ekintzetan eta sendagaietan oinarrituko da eta talderik ahulenak, bereziki nerabeak, arreta bereziz hartuko ditu.

d) Erretzeari Uzten Laguntzeko Programarekin lotura daukaten osasun egitura guztiak eta maila guztietako osasun-langileak behar den moduan egokitu eta prestatuko dira, foru lege honen helburua behar bezala erdietsi ahal izateko.

10. artikulua. Laguntzaren antolamendua.

Erretzeari uzten laguntzeko programen garapena bi laguntza mailatan osatuko da.

A._Lehenengo maila. Osaera:

a) Oinarrizko osasun laguntzako taldeak.

b) Lan osasuna eta lan arriskuei aurrea hartzeko zerbitzuak.

B._Bigarren maila. Osaera:

a) Emakumeei laguntzeko zentroak.

b) Adimen Osasuneko zentroak.

c) Laguntza espezializatua eta gure Komunitateko bestelako zentro eta zerbitzu berariazkoak.

11. artikulua. Espetxeak.

Nafarroako Gobernuak, espetxeetan eskumena duen erakundearekin eta Foru Komunitateko espetxeetako osasun zerbitzuekin batera, tabakozaletasuna uzten laguntzeko programak abiatzen ahalko ditu.

12. artikulua. Lantokiak.

Nafarroako Gobernuak kontuan hartuko du tabakoaren kontsumoa lanpostuko arriskuak ebaluatu eta langileen osasuna zaintzerakoan.

IV. KAPITULUA. Administrazio publikoen eskumenak

13. artikulua. Nafarroako Gobernuaren eskumenak.

Indarra duten legeek ematen dizkioten gainerako eskumenak ukatu gabe, Nafarroako Gobernuari dagokio:

a) Foru lege honen xede diren arloei loturiko behar, eskari eta baliabideak orokorrean planifikatu eta ebaluatzea.

b) Foru lege honetako arloan Nafarroako Foru Komunitateko administrazioek eta erakunde publikoek, pribatuek edo irabazi asmorik gabeko gizarte-ekimenekoek egin behar dituzten eginkizun, jarduketa eta zerbitzuak koordinatu eta antolatzea.

c) Ikuskatzeko eta zehapenak ezartzeko ahalmena erabiltzea, foru lege honetako baldintzetan.

d) Osasun eta hezkuntza arloetako langileendako prestakuntzarako diziplina arteko programak bultzatzea, baita zuzenean edo zeharka tabakoaren kontsumoari loturiko lanbide jarduera daukaten beste langileendako ere. Horretarako, beren baliabideak ez ezik beste administrazio publikoen eta prestakuntza proiektuak gauzatzen dituzten elkarteen edo gizarte ekimenen laguntza ere izanen dute.

e) Beste administrazio publiko batzuekin batera, foru lege hau zuzentasunez betetzeko behar diren neurri guztiak hartzea.

14. artikulua. Toki entitateen eskumenak.

Indarra duten legeek ematen dizkieten gainerako eskumenak ukatu gabe, Nafarroako toki entitateei dagokie:

a) Kasuan kasuko mugapean tabakoaren kontsumoari buruz egiten diren berariazko programak zuzendu eta beste programa batzuekin koordinatzea.

b) Ikuskatzeko eta zehapenak ezartzeko ahalmena erabiltzea, foru lege honetan aurreikusiriko baldintzetan.

c) Osasunerako hezkuntzaren arloan hezkuntza eta osasun sistemekin lankidetzan aritzea.

15. artikulua. Tabakoari buruzko Ekintzetarako Foru Plana.

Nafarroako Gobernuak Tabakoari buruzko Ekintzetarako Foru Plana zuzendu eta koordinatzeko organoen antolamendua eta funtzionamendua ezarriko du, haren aurreikuspenekin bat, foru lege honetan eta hau garatzeko ematen diren xedapenetan ezaritakoari lotuz.

16. artikulua. Finantzaketa.

Nafarroako Gobernuak urtero foru lege honetan aurreikusten diren ekintzak egiteko behar den dirua sartuko du Foru Komunitateko aurrekontuetan.

II. TITULUA. Osasuna babesteko ekintzak

I. KAPITULUA. Tabakoaren merkataritza-komunikaziorako eta zabalkunderako murriztapenak

17. artikulua. Tabakoaren merkataritzakomunikazio, zabalkunde eta babesletzarako baldintzak.

1. Estatuko legeetan, haren eskumenen barruan, xedaturikoa ukatu gabe, Nafarroako Foru Komunitatean debeku da tabako produktuen merkataritza-zabalkundea, bai zuzenekoa, bai zeharkakoa, baimenduriko saltokietan aurkezten diren produktuena izan ezik.

Tabako-produktuen publizitatea eta hedabideen bidezko beste edozein merkataritza-komunikazioko modu egonen dira arlo honetako Estatuko legeen menpe.

Nafarroan ezin izanen dira banatu edo saldu haur edo gazteentzako argitalpen inprimatuak eta aldizkariak, baldin eta tabako kontsumoaren publizitate zuzena edo zeharkakoa badute.

2. Nafarroako Foru Komunitatean pertsona fisiko edo juridikoek ezin babestuko dute kirolik, kultur jarduerarik edo bestelakorik, haien jarduera nagusia edo ezaguna tabakoa ekoitzi edo saltzea bada, horrek berekin badakar babes hori edo tabakoarekin loturiko marka, ikur edo irudiak agertaraztea.

Ezin izanen da publizitaterik edo beste edozein motatako merkataritza komunikaziorik paratu garraio publikoaren zerbitzuko geltokietan ez eta bide publikoetako paneletan ere.

3. Artikulu honetako debekuak mota guztietako merkataritza-komunikazioetara iristen dira, zuzeneko nahiz zeharkakoetara, baita beren izen, grafismo, aurkezpen edo beste edozein arrazoirengatik tabakoaren ezkutuko merkataritza-komunikazioa egin dezakeen gauzaki edo produktuen merkataritza-komunikaziora ere.

4. Foru lege honetako kontzeptuak:

Publizitatea: pertsona fisiko edo juridiko batek, publiko zein pribatu, merkataritzan, eskulangintzan edo edozein lanbidetan jardutean, tabakoaren edozein produkturen zuzeneko edo zeharkako zabalkunderako eginiko komunikazio mota oro.

Tabako saltokiak: tabakoaren produktuak saltzen direneko edozein toki.

Babesletza: gertaera, jarduera edo gizabanako bati laguntzeko edozein ekintza publiko edo pribatu, haren helburua edo zuzeneko edo zeharkako ondorioa tabakoaren produktu baten zabalkundea egitea bada.

18. artikulua. Tabako kontsumoaren zabalkundea.

1. Nafarroako Foru Komunitatean debeku da tabakoaren zabalkundea, hala nola, feria, lehiaketa, erakusketa, azoka eta antzeko ekitaldietan, edozein tokitan delarik ere.

2. Tabakoa ekoitzi, landu eta banatzen deneko tokietarako bisitetan ezin eskainiko zaie produkturik 18 urtetik beheitikoei.

II. KAPITULUA. Tabakoa saltzeko murriztapenak

19. artikulua. Tabakoa saltzeko murriztapenak.

1. Nafarroako Foru Komunitatean debeku da tabakoa, haren produktuak, haren produktu-multzoak edo haren imitazioak dohainik edo diru truk 18 urtetik beheitikoei saldu, hornitu edo banatzea.

Tabakoa edo haren produktuak saldu edo hornitzen diren establezimendu guztietan afixak paratu beharko dira, ikusgai, produktu haietatik gertu, debeku hori adierazten dutenak.

2. Tabakoa saltzen ahalko da eskuz, horretarako baimenduriko establezimenduetan, edo makina automatikoen bidez. Makina automatikoen bidez saltzen bada, establezimenduaren titularraren erantzukizunaren pean egonen da makina, eta titularraren edo langileen zaintzapean. Makina horien aurrealdeko azalean, ikusgai, adierazi beharko da 18 urtetik goitikoek debeku dutela tabakoa erostea.

3. Toki hauetan debeku da tabakoa saldu eta hornitzea.

a) Nafarroako erakundeetan eta Nafarroan dauden administrazio publikoetan eta hauen erakunde autonomoetako zentro eta bulegoetan.

b) Osasun zentroetan, zentro soziosanitarioetan, gizarte zerbitzuetan eta haien bulegoetan.

c) Ikastetxeetan.

d) Kirol jarduerak hartu ahal dituzten instalazioetan, salbu eta horien kafetegietan edo tabernetan.

e) Adingabeak hartu edo haiek jolasteko tokietan.

f) Kale eta errepideetan.

20. artikulua. Salmenta makinak.

Nafarroako Gobernuak sistema berriak sartzeko neurriak bultzatuko ditu adingabeek gero eta zailtasun handiagoa izan dezaten salmenta makinen bidez tabakoa erosteko.

III. KAPITULUA. Arnasteko airea tabako kearen kutsaduratik babestea

21. artikulua. Tabakoa kontsumitzeko murriztapenak.

1. Erretzaileek eta erretzaile ez direnek elkarrekin bizi behar duteneko eremu publiko edo kolektibo orotan, nagusituko da erretzaile ez direnek tabakoaren kearen ondoriozko kutsadurarik ez duen airea arnasteko daukaten eskubidea. Erretzeko eskubide osoa norbanakoarena da, eremu pribatukoa, eta gizartearen eremuan arautu egiten da hirugarrenei eragin dakiekeen kaltearengatik.

2. Debeku da erretzea:

a) Zentro, zerbitzu edo establezimendu soziosanitarioetan eta osasun arlokoetan.

b) 18 urtetik beheitikoendako gizarte laguntzako zentroetan, zaharrendako gizarte laguntzako zentroetan eta ezgaituendako gizarte laguntzako zentroetan.

c) Haurrak eta gazteak jolastu eta aisialdian egoteko atez barruko tokietan.

d) Unibertsitatez kanpoko ikastetxeetan.

e) Unibertsitateetan edo adindunendako ikastetxeetan.

f) Atez barruko kiroldegietan.

g) Irakurketa, mintzaldi, erakusketa, museo edo antzeko kontuetarako guztien erabilera publikoarako aretoetan.

h) Antzerkirako, zinemarako eta atez barruko bestelako ikuskizun publikoetarako aretoetan.

i) Administrazio publikoetako langela eta bulegoetan eta jendearekin harreman zuzenean aritzeko guztietan.

j) Emakume haurdunek lan egiten duteneko edozein lantokitan.

k) Tabakoaren kaltea eta industri kutsagaiak nahasteagatik langileen osasunerako arrisku handiena dagoeneko tokietan.

l) Bi pertsonak edo gehiagok partekatzen dituzten atez barruko lantokietan.

m) Atez barruko merkataritza-guneetan.

n) Autobus edo tren geltokietako eta aireportuetako itxarongeletan.

ñ) Garraio publiko kolektiborako edozein ibilgailutan, delarik hiri barrukoa, delarik hiri artekoa, ikasleak garraiatzeko ibilgailuak barne eta soilik edo hein batean 18 urtetik beheitikoak edo eriak garraiatzeko erabiltzen diren guztiak barne.

o) Elikagaiak egin, eraldatu, maneiatu, prestatu edo saltzen diren toki guztietan, elikagaiak kontsumitzeko direnetan izan ezik. Horietan, erregelamendu bidez ezartzen diren baldintzetan, erretzaileendako eta ez-erretzaileendako eremuak bereiziko dira.

p) Igogailuetan eta airetze gutxiko toki txikietan, pertsonek erabiltzekoak badira, instalazio publikoetan eta pribatuetan.

q) Erregelamendu bidez zehazten diren tokietan, idatz-zati honetan aipaturikoen antzekoetan.

3. a), b), e), f), h), i), j), l), m), n) eta o) letretan aipatzen diren tokietan, erretzeko berariaz prestaturiko guneak egonen dira, ez-erretzaileentzako guneetatik bereiziak. Gune hauek, a) eta e) letretan aipatzen diren zentroetan, bermatu behar dute bi gune izanen direla, elkarrengandik bereiziak eta elkarrekiko loturarik gabeak, bata zerbitzuen erabiltzaileendako eta bestea toki, zerbitzu edo establezimenduko langileendako. Bereizketa hori bermatzerik ez badago, toki guztian debeku izanen da erretzea.

4. Behin-behineko bereizketak antolatzen ahalko dira, aldi baterako, aurreko idatz-zatian aipaturiko kasuetan. Hala ere, erretzaileendako guneek baldintza hauek bete beharko dituzte:

a) Argi eta garbi bereizirik egotea eta airetze sistema egokiak edukitzea.

b) Erretzaile ez direnendako nahitaezko pasabideetan edo itxarongeletan kokaturik ez egotea.

c) Euren kokapena argi eta garbi adierazirik egotea seinaleen bidez.

Baldintza horiek betetzerik ez badago, toki osoa kerik gabekoa izanen da.

5. 2. idatz-zatian aipatzen diren tokien artean ez dira izanen haietan kokaturiko ostalaritza tokiak, baldin eta 3. idatz-zatian aipatzen diren betebeharrak betetzen badituzte. Bestela, kerik gabekoak izanen direla joko da.

6. Erretzeko debekua duten toki guztiek erreklamazio orriak izanen dituzte interesatuen esku.

22. artikulua. Seinaleak.

Aurreko artikuluan aipatzen diren toki, lokal edo eremu guztietan erretzeko debekua ikusgai eta ongi seinalatua izanen da.

23. artikulua. Tabakoaren kerik gabeko guneak.

Pertsonak elkartzen diren gela, esparru, zentro edo establezimendu publiko edo pribatu guztiak izanen dira tabakoaren kerik gabeko guneak, baldin eta tabakoaren produktuen merkataritza-komunikazioa, kontsumoa eta salmenta bazterturik badaukate. Horietan erretzen ahalko da horretarako tokietan bakarrik, halakorik bada.

Jendeari irekita dagoen zentro edo establezimendu baten titularrak, haren erabilera edozein delarik ere, debekua ematen ahalko du bertan erretzeko, aldez aurretik seinaleen bidez behar bezala adieraziz, erabiltzaileek jakin dezaten.

24. artikulua. Tabakoaren kerik gabeko zentro edo jarduerak.

1. Osasun Departamentuak zentro, establezimendu edo jarduera bat tabakoaren kerik gabeko zentro/jardueratzat deklaratzen ahalko du hartzen duen toki guztian debeku bada tabakoaren merkataritza-komunikazioa, salmenta eta kontsumoa.

Deklarazio horren berri kanpoaldera emanen da erregelamenduz ezartzen den moduan.

2. Osasun Departamentuak pizgarriak sustatuko ditu zentro, zerbitzu edo establezimenduen titular edo arduradunek deklarazio hura eska dezaten.

III. TITULUA. Zehapen araubidea

I. KAPITULUA. Orotariko xedapenak

25. artikulua. Organo eskudunak.

Osasunari buruzko azaroaren 23ko 10/1990 Foru Legean aipatzen diren osasun agintariak, zehapenak ezartzeko ahalmena dutenak, dira eskudunak foru lege honetan tipifikatzen diren arau-hausteen ondoriozko zehapenak ezartzeko.

Osasunari buruzko 10/1990 Foru Legean aipaturiko osasun arloko agintariei, alegia, Nafarroako Gobernuari, Osasun Departamentuko kontseilariari eta zuzendari nagusiari eta alkateei, nori bere esparruan, dagokie foru legea gauzatu eta betetzea, eta ebaluazio, kontrol, ikuskapen eta, kasua bada, egiaztaturiko arau-hausteen zehapena.

Foru Komunitateko administrazioa aritzen ahalko da udalen ordez toki araubideari buruzko legeetan aipatzen diren kasuetan eta haietan aipaturiko betebeharrak beterik.

26. artikulua. Erantzukizuna duten subjektuak.

Foru lege honetan tipifikatzen diren egite edo ez-egiteetan erortzen diren pertsona fisiko edo juridikoek dute erantzukizuna arau-hausteetan.

Entitate, establezimendu, enpresa edo zerbitzuen titularrek eta haien menpeko pertsonek erantzukizun solidarioa izanen dute, egitez edo ez-egitez baimentzen edo onartzen dutenean haien langileek edo oro har jendeak arau-hauste horiek egitea.

27. artikulua. Ikuskaritzak.

1. Administrazioko funtzionarioek, behar bezala kreditaturik, egiten ahalko dituzte ikuskaritzak. Funtzionario horiek eginkizun horietan jardutean agintaritzaren agentetzat joko dira.

2. Entitate, establezimendu, enpresa edo zerbitzuen titularrak eta haien ordezkariak behartuak egonen dira ikuskaritzan diharduten funtzionarioei sartzen uztera, eginkizun horietan aritzeko behar bezala kreditaturik egonez gero. Eginkizun horiek betetzeko behar duten lankidetza eman beharko diete.

3. Ikuskaritzaren ondorioa akta batean adierazi beharko da.

4. Eginkizun horietan aritzean, ikuskaritzako agenteek agintaritza eskudunaren laguntza edukitzen ahalko dute.

28. artikulua. Prozedura.

Tabakoari dagokionez prebentzio, babes eta osasuna sustatzearen arloko arau hausteak zehapen administratiboen xede izanen dira, zehapen dosierra ireki ondoren.

29. artikulua. Arauhausteen eta zehapenen preskripzioa.

1. Foru lege honetan aipatzen diren arau-hauste arinek sei hilabeteren buruan preskribatuko dute; larriek, urtebeteren buruan; eta oso larriek, bi urteren buruan. Preskripzio-epea arau-haustea egiten deneko egunean hasiko da zenbatzen.

2. Halaber, zehapen arinek sei hilabeteren buruan preskribatuko dute; larriek, urtebeteren buruan; eta oso larriek, bi urteren buruan. Preskripzio-epea zehapena ezartzen duen ebazpena irmo bihurtu eta biharamunean hasiko da zenbatzen.

II. KAPITULUA. Arau-hausteak

30. artikulua. Arauhausteak.

1. Tabakoari dagokionez prebentzio, babes eta osasuna sustatzearen arloko arau-hauste administratiboak dira foru lege honetan tipifikatu eta zehatzen diren egite eta ez-egiteak, izan litezkeen erantzukizun zibil edo penalak ukatu gabe.

2. Arau-hausteak arinak, larriak edo oso larriak izan daitezke.

2. 1. Arau-hauste arinak:

a) 21. artikuluan tabakoa erretzeko aipatzen den debekua zentroen edo jardueraren arduradunek ez betetzea.

b) Foru lege honetan aipatzen diren eginbehar formalak edo kanpoaldean seinaleak paratzekoak ez betetzea.

c) Agintaritza eskudunak eskaturik, argibideak edo jakinarazpenak eman edo agertzean atzeratzea.

d) Foru lege honen beste edozein ez-betetze, arau-hauste larri edo oso larritzat tipifikaturik ez badago.

2. 2. Arau-hauste larriak.

a) Arau-hauste arinetan berrerortzea.

b) Tabakoaren merkataritza-komunikazio eta zabalkundearen murriztapenei buruz 17 eta 18. artikuluetan xedaturikoa ez betetzea, eta 19. artikuluan tabakoaren salmentari eta hornidurari buruz xedaturikoari aurka egitea.

c) Ikuskaritzako zerbitzuei argibiderik edo laguntzarik ez ematea eta gezurrezko argibideak ematea.

d) Foru lege honetan aipatzen diren betebehar, baldintza, eginbehar edo debekuak ez betetzea, baldin eta, artikulu honetan ezarririko irizpideen arabera, arau-hauste larritzat jo behar bada (oso larritzat jo ezik).

2. 3. Arau-hauste oso larriak:

a) Arau-hauste larrietan berrerortzea.

b) Osasun arloko agintarien edo haien agenteen kontra, kontrolatzen edo ikuskatzen ari direla, bortxa, mehatxuak, mendekuak, desmena edo beste edozein indar mota egitea.

c) Osasun publikoari kalte larria egiten dioten arau-hausteak.

d) Foru lege honek zehazten dituen betebehar, baldintza, eginbehar edo debekuak ez betetzea, baldin eta, artikulu honetan ezarririko irizpideekin bat, arau-hauste oso larritzat jo behar bada; bereziki, herritarrendako zuzeneko eragina duen nahasmena edo osasun arriskua sortzen badu.

III. KAPITULUA. Zehapenak

31. artikulua. Mailak.

1. Foru lege honetan aipatzen diren arau-hausteengatik mota bakoitzari gutxieneko eta gehieneko maila emanez ezarriko dira zehapenak, irizpide hauek erabilita: osasunerako arriskua, nahasmenak gizartean izaniko eragina, eginiko kaltea, zenbat pertsona ukitu dituen, sorturiko arriskuaren iraupena, bidezko ez den moduan irabaziaren zenbatekoa, asmo txarra eta aurreko ohartarazpenak bete ez izana. Hori guztia, Osasunari buruzko 10/1990 Foru Legeko 29. artikuluan eta aplikatzekoak diren xedapenetan ezarritakoari jarraituz.

2. Larritasun berezia, arau-hauste etengabea edo osasun publikorako eragin larria izanez gero, Nafarroako Gobernuak erabakitzen ahalko du jarduera aldi baterako etetea edo entitateak, establezimenduak, enpresak edo zerbitzuak aldi baterako ixtea, gehienez ere bost urtez.

3. Aurreko idatz-zatian aipatzen diren kasuetan erabakitzen ahalko da araua hautsi duen partikularrari edo entitateari ezeztatzea edo etetea hark Nafarroako Foru Komunitateko administrazioari eskaturiko edozein motatako dirulaguntza edo sorospen finantzario.

LEHEN XEDAPEN GEHIGARRIA

Nafarroako Gobernuak urtero gaurkotzen ahalko ditu, foru dekretu bitartez, foru lege honetan aipatzen diren zehapenen zenbatekoak, estatistikaren arloan eskumena duen organoak ezartzen dituen kontsumorako prezioen indizeei jarraituz.

BIGARREN XEDAPEN GEHIGARRIA

Tabakoa saltzeko makinak fabrikatzen dituzten enpresek, foru lege hau onesten denetik aitzina, bi urteko epea izanen dute funtzionatzen ari diren makina automatikoek mekanismo teknologikoak izan ditzaten, tabakoa nork erosi kontrolatu ahal izateko eta adingabeek tabakoa makinetan erostea galarazteko.

LEHEN XEDAPEN IRAGANKORRA

Foru lege honek indarra hartu baino lehen kontrataturiko publizitatea ukitzen duten murriztapenak, tabakoaren merkataritza-komunikazio eta zabalkundearenak, ezin aplikatuko dira lege hau argitaratzen denetik sei hilabete iragan arte.

BIGARREN XEDAPEN IRAGANKORRA

Entitateek, establezimenduek, enpresek eta zerbitzuek sei hilabeteko epea izanen dute foru lege honen aginduetara egokitzeko, indarra hartzen duenetik hasita. Epe hori bukatzen denean aginduak erabat aplikatzekoak izanen dira.

HIRUGARREN XEDAPEN IRAGANKORRA

21. artikuluko 2. idatz-zatiko l) letran aipaturiko debekua betetzea ezin izanen zaie eskatu ukituriko enpresei harik eta foru lege honek indarra hartzen duenetik bi urte igarotzen diren arte. Ezarritakoa arian-arian gauzatuko dute enpresek, langileekiko ulermen giroan.

XEDAPEN INDARGABETZAILE BAKARRA

Foru lege honetan xedaturikoari aurka egiten dioten maila bereko edo apalagoko xedapen guztiak indarrik gabe gelditzen dira.

AZKEN XEDAPENETAN LEHENA

Eskumena ematen zaio Nafarroako Gobernuari foru lege hau garatu eta betearazteko behar diren arau guztiak eman ditzan.

AZKEN XEDAPENETAN BIGARRENA

Foru lege honek indarra hartuko du Nafarroako ALDIZKARI OFIZIALean argitaratu eta hogei egunera.

Nik, Nafarroako foru eraentza berrezarri eta hobetzeari buruzko Lege Organikoaren 22. artikuluan xedatutakoa bete dadin, Foru Lege hau B.M. Erregearen izenean aldarrikatzen dut, Nafarroako ALDIZKARI OFIZIALean berehala argitara eta "Estatuko Aldizkari Ofizial"era igor dadila agintzen dut eta hiritar eta agintariei bete eta betearaz dezaten manatzen diet.

Iruñean, bi mila eta hiruko otsailaren hamalauan._Nafarroako Gobernuko lehendakaria, Miguel Sanz Sesma.

Iragarkiaren kodea: A0301665

Gobierno de Navarra

Contacte con nosotros | Accesibilidad | Aviso legal | Mapa web